23 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi nci cüzü çıktı Onuncu sene: Ho 3549 İSTANBUL CAĞALOĞLU . 4 M â n M M Telgraf ve mektup adred: Cumhuriyet, İatanbul • Posta kutusu: tstanbul, No. 240 LUfüfl 2 3 M3TI 1 9 3 4 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 24290, Tahrir heyeti: 24298, Idare ve matbaa kısmlle Matbaacılık ve Neşrlyat Şirketi, 24299 u m h u ri y et BaşvekU Igme't Paşa Hazretleri Ankara Halhevind*, aııım'iımııııııımtnmı Hayat Ansiklopedisi Bflyik bir kütöphaneyi bir arada evfnlze gefireı e* faydalı eserdir. Her evde bfr fane bnlonmak lâzımdır. Türkiye Iş Bankası Mütemadiyen ilerleme ve yükselme yolunda giden millî bîr müessesemizdir Ankara 22 mart (.Ba^muharririmizden) ugün burada tş Bankasınuı senelik umumî içtitnaı aktedildi. Bu münasebetle heniiz sekiz dokuz senelik bir hayata malik olan bu millî müessesemizin yeni Türkiye • de başlı başma büyük bir eser sayıla cak kadar mühim ve yüksek bir varIık teşkil etmiş olduğunu bir daha ve toplu olarak yakuıdan görüp takdir etmeğe fırsat bulmuş olduğumuz gibi ayni xamanda işi gücii halk ve memleket iktısadiyatile uğraşmak olan bu faaliyet kaynağınm delâletile Cumhuri • yet Türkiyesinin iktısadî ve malî hayalını en doğru esas ve »afhalarile öğrrnmeğe de imkân elvermiştir. Ciddî bankaiar, içinde çalıştıklan memleketlerin «ynalandır denilse hata olmaz. Doğruden doğruya Türk milletinin sinesinde doğmuş olan 1* Bankası yeni Türkiyenm iktısadî kabiliyet ve faa • liyrtine tercüman olmak hususundtiı en «Vri saUhıyetli müesseselerimizden blridir. Derhal ilâve edelim ki bankn. banka olarak vazifesini bütün ihtıvat ve irimat şartlarile ifada devam'a ilen'lemiş ve yükselmiş olduğu gibi ya kından ve candan alâkadar bulımduğu marrJeketin iktısadî emniyet ve tna1* kudretini de hakkile tecelli etfmıeğe muvaifak olmuştur. Bundan dolayı sonsuz memnımiyet ve emniyet hisleri duymakta haklıyu. Son buhran seneleri içinde biitîin dünyanın ucubucağı bilinmiyen fnrtı nalı bir Okyanus ortasmda bocalıyan yaralı bir gemi tnanzarası arzettiği malumdur. B.u fırtmanın mütemadi dal • galan içinden gemismi binnisbe en az zararla kurtarabilen insandır ki marifet ve meharet sahibi bir kaptan sayı • lacakbr. lş Bankası kendi umumî he • yetine kendi hususî vaziyetini arzet mek içi herşeyden evvel içinde çalış bğı kendi memleketimizin gerek iç, f erek dış pazarlar itibarile haiz olduğu mevkii anlatmağa liizum görmüştür. Dünya buhranı diinya memleketleri nin hepsmde azçok istikrarsızlıklar yaratmş ve mübadele iflerini ise binbir lorlukla daralttıkça daraltmışbr. Beynelmilel mübadele vasıtası olarak kul Inkttâp Tarihî kursütunde ilk "dernnî verirken Türkiye tş Bankasmt karan Vekili Celâl Bey tktısat ve malî vaziyetimizin ana hatlan, ve işte tş Bankasııun at oynattığı meydan. tş Bankası, rasgele bir banka değildir. Adı iistünde Türkiye tş Bankası • dır, yani daha teşekkül ederken memleketin iktısadî faaliyetine filen ve binnefis karışmak iddiasıle vücut bulmuş bir müessestd r. Bu müessese Cumhuri yet hükumetinin memlekette yarat mak istediği canlı faaliyete filen işti rak etmiş, etmekte ve edecek olan bir müessesedir. tş Bankası kömür bavzamızda çalışarak o millî servet ve faa • liyet kaynağma en sağlam istikametini vermek için çok esaslı millî bir vazife ifasına çoktan başlamıştır. Memlekette şeker ve bir kısım mensucat sanayiinin en modern usullerle yer tutup ile rüemesi diğer müesseselerimiz meyanında tş Bankasmın da deruhde et • tiği millî vazifelerdendir. tş Bankası kereste sanayiinin en salim yollarda yürümesi işile de yakından meşgul olmuş ve olmaktadır. Bunlar Bankanın binntfis ve dolayısile yürümesine hizmet ettiği millî işlerin şöylece kalbur iistüne gelenleridir. Nitekim Iş Bankası şimdi beş t«nelik sanayi programır dan sömi kok ve cam fabrikalan gibî tesisatla kendi üzerine yeni yeni ışlef, yani yeni yeni vazifeler almaktadır. Bankanın vaz.yetfru bu tiirlii faaliyet • lerile beraber mütalea etmek icap e • diyor, ve böy'e yapılrnca gbrulüyor ki CurrPuriyet Tjrkiyesinıa bütün heiı • ahenk faaliyetleri içinde tş Bankası müfit olduğu kadar müîtefit bir nü • essese vaziyetır arzetmektedir. 'i.tari piyajalarda gıttikçe artan nîsbî iftikrann net'celerini Bankanın mu?Jtelelerinde ayan bey an görıiyo ruz: Bunlar gerek hacim, gerek emniyet ve selâmet itıbarlarıle daha trusaıt ve daha müterakki vaziyetler arzediyorlar. Banka idaresinin umumî heyete vu ku bulan maruzah mevanmda Svnsun tütün stoklannın elden çıkanlmış ol ması haklı bir memnuniyetle büyük bir muvaffakiyet diye kaydolunmaktadır. Bu tütün stoklan memlekette hakikaten bir sıkletti. Muhtelif tedbirlerin halledemediği bu müşkülü bertaraf etmekle banka kendi hesabına olduğu kadar memleket hesabına da iftihar o lunacak bir is görmüstür. Bankanın mevduah son sene zar fında 5 milyon lira fazlasile 49 milyon liraya baliğ olmuştur. Halkımızın mü • esaeseye karsı h°k edilmiş itimadınm ifadesi olan bu rakamla âdeta millî bir zafer âbidesi önünde duyulan gurur hislerile tnütehassis oimamak imkâru yoktur. N'hayet bütün fa'liyetlerln neticesi olarak bankanın hesaplan huiasasını safi 6 küsur nvlyon kâr'.a taç'anın s göriiyoruz. Banka hes~bına ay'nesi iştir kisinin lâfa bakılmaz, mısraile ifade olunan son hakikat işte burada teceMi ediyor. Millî hayatın ilerleme ve yükselmesi islerine filen iştir a k eden banka çok dikkatli ve itinali yürüyüslerile hem o işlerin feyizli muvaffakiyetlerine hadim olmakta, hem de kendi hesabına zarar değil, kâr kaydederek yürümekte ve ilerlemektedir. Bankamn bir senelik faaliyetini tahlil ederken vâsıl olduğumuz netice şudur: Cumhuriyet Türkiyesinin işleri düzgündür ve sağlam bir inkişaf halindedir. tş Bankasuıa gelince o da millî hayatımızla mütenasip daimî bir ilerleme ve yük telme arzeden bir yoldadır. Bu açık Kazanç lâyihasından sonra muhacirlere ve İkinci Hikmet Bey, bir taraftan düşmanlarla, diğer tarafUnumıî Müfettişliğe ait lâyihalarda kabul edildi tan bozguncularla nasıl mocadele ettiğimizi anlattı Maarif Vekili Hikmet Bey, tnküap Tarihi Enstitüsündeki derslerine dün de devam etmiştir. Bu dersinde Lon • dra konferanssıdan bahseden HHc • met Bey, sözlerine şöyle başlamıştır: « Millî hükumetin Londra kon feransma daveti anlatacağun tarzda oldu: 27 kânunusani 1921 de Mııstafa Kemal Pa^aya, o T*m«n sadrazam olan Tevfik Paşa tarafmdan gönderi len bir telgrafta deniyordu ki: «İtilâf devletleri Londrada bir konferans toplamaga karar verdiler ve Osmanlı devletini davet ettiler. Ancak Osmanlı murahhaslan arasmda Ankara murahhaslarnun ("bulunmasmı da şart kostular.» Ba davet tstanbul hükftmetine bü ynk bir fırsat veriyordu. On>> düşen vazife, hakikî hUkumet ve hakikî kuvve(Mabadi ücüncü tahifede) Dünkü Meclis içtimaı İnkılâp kürsüsünde Millî çok münakaşah oldu mücadelenin tarihi DüriWB Meclia içtimmna riyaaet «den telif mevzular üzerinde töx töyliyen Fehmi, Rüştu, Mükerrem, Ankara 22 (Telefonla) Meclis, dün Kâzim Paşanın riyasetinde toplandh. Bazı meb'usların mezu • niyetleri kabul edildL Ordu meb'usluğuna intihap edilen Ali Canip Beyin intihap mazbata»ı reye konarak kabul edildL Kâztm Pasa Hz. ve içtimada muhmeb'uslardan (sağdan tola) Hasan Hact Mehmet Beyler vel üzerinden maktu vergiye tâbi tutulması hakkındaki teklifler narari itibara alınmamış oluyordu. Refik Şevket Bey: Ufak bir noktayı izah etmek istiyorum. Köy değirmenlerine ta alluk eden 34 üncü maddenin (A) fıkrası idi. Halbuki diğer fıkralar hakkmda takrirler vardı. Takrir • ler heyeti umumiyece kabul edil mekle beraber encümence madde lerin tanziminde nazari dikkate alınmamvştır. Bu hususta izabat arzedeceğiz, dedi. Reis 34 üncü maddenm heyeti umumiyesi kabul edildi. Binaena • leyh mesele yoktur. Refik Şevket Bey Evvelce arzedcektim, bir zühul oldu. Bu u • fak zühulün affmı rica ederim. Ma(Mabadi altıncı tahifede) Londra konfermm mtzakereUrtrU İdar4 eden o zamarikl Haridyt VekfU pıerhuM Bekir Sami Bey Kazanç lâyihası Müteakiben kazanç vergis! kanun lâyihasının encümene verilmiş olan maddelerinin yeni şekillerinin o • kunmasuta başlandr. Tadilât aynen kabul edildi. Bu meyanda serbest meslek erbabınm vergi nisbetlerini ihtiva eden 34 üncü madde de o kunarak kabul olundu. Bu suretle doktorlar ve avukatların oturdukları binalarm iradı gayrisafilerinm yüzde yüzünden maada ayrıca derecelere aynlmış bir cet Iş Bankası hıssedarları Ânkarada toplandılar İçtimada, hükumet mümessili bankanın devlet veci belerini ifadaki istical ve hassasivçtini takdir ettî Ankara 22 (Telefonla) Tür kiye tf Bankasmın 1933 senesi faaliyet devresine ait hissedarlar umumî içtimaı banka binasında saat üçte meclisi idare reisi Siirt meb'usu Mahmut Beyin riyasetinde yapıldı. tçtimada lktısat Vekili Celâl Beyle birçok meb'uslar, malî ve ticarî müessesat mümessilleri hazır bu lunuyorlardı Maliye Müsteşarı Faik Bey, hü • kumet namma, tktısat Vekâleti Şirketler müdürü Cemal Ziya Bey de şirketler komiseri sıfatile îçtimaa iştirak ettiler. (Mabadi ikinci sahifede) "~ Atina uf uklarında Amerika ile Japonya uyuşuyor Türk tayyareleri Amerikanın Mançuri Im Tayyare filomuz Yunanistanda hararetle paratorluğunu tanıistikbal edildi ması bekleniyor içtimaa hükumet namma isttrtüf eden Cemal Ziya, MaUy* Vekâleü naimtm na Ifttrak eden fatk Beyîer IIIIIIIIIIIIIIUIIIIII 1'IUinnilllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIMnillllllHIIMIIIIMIIIMIIIMIIIlllllllinillllllllHllllinrilllMUIMIIIIIIHHNMIIIIIMIIIIIIHIIMm Türkiye tş Bankast meclisi idare reisi Siirt meb'usu Mahmut Bey Ianılan tngüiz lirası ve dolar gibi pa • ralar kıymetlerinin düşurülmesi mev xut kargasalığı arbrmaktan hâli kal nımmty oldttğn gibi ağır giimrük resimlerî, kontenjan ve kambiyo tahd'tleri, liscn* osolleri gibi tedbrrler de mübadeieyi güçleştirmistir. Biz Londra Cihan tktısat konferansmda memlekettee memlekete müte kabiliyet esasıni müstenit olarak ya • pılacak anlaşmaların içinde yüzülen müskülâtı mümkün olduğu kadar azaltaeağı kanaatini serd ve müdafaa et • miştik. Londra konferansı müspet bir netice hasıl edememekle beraber biz kendi düsturumuza sadık kalarak onu birçok memleketlerle anlaşmalar yapmakta tatbik ettns, ve böylelikle azçok sukot arzederek devam eden ihra • catmuzm bu düşmesini durdurmağa muvaffak olduk. Dış pazarlara ait bu gayretlerimiz iç pazarlanmızm yeni yeni faaliyet mevzuları vüeude getir mek suretile hergün daha ziyade can • landırüması mesaisıle takip edümistir ve edilmektedir. Bunlara ilâveten Curohuriyet hükumeti paraımzm müstakar bir kıymete malik olmasma azamî ve kafi bir ebemmiyet atfeylemiştir. tş te dünya memleketleri içinde iktısadi iktısadî programm tatbikına başlandı Sümer Banky bu sene dört ipük ve pamuklu mensucat fabrikasile ilk kâğıt fabrikasım kuruy /•ıtnerika Reiaicamhuru Ve Japonya Imparatoru Vaşington 21 (A.A.) Bazt tniişahitler Amerika ile Japonya ara sında notolar teati edilmesmde Japonyarun, Amerika ile birçok me seleler hakkmda ve bilhas*a 1935 te Vaşingtonda toplanacak olan umumî deniz konferansından evvel iki memleket arasında ihzarî bir konferans için müzakere açılması tesebbiisünü görmektedir. tzmir 22 (Hususî) Yunanis tana giden tayyarelerimizde alay kumandanı kaymakam Seftk, ta * bur kumandanı binbaşı Feyzi, Ze keriyya, Ilhami, Remzi, Kâmil, Reşit, tsmail Hakkı, Adil ve Cevat (Mabadi ücüncü sahifede) Üniversitemiz Ecnebi profesörler hakkmcîaki neşriyata bir cevap Ankara 22 (A.A.) Hakimîyeti Milliyen'n bugünkü basmakalesir.de Falih Rıfkı Bey, tstanbul Universi<esindeki ecnebi profesörler hakkrnda ya • püan dedikodulan ve neşriyatı mev zuu bahsederek ezcümle diyor ki: «Istanbulda ecneb< profesörlerini (Mabadi ücüncü sahifede) lktı»adî programm ilk senesinde yeni pamuklu mensucat fabrikalarımt m zın açdacağı aç şehirden üç manzara: Sağda, Nazillide Ticaret Odast, yukarıda, Konya Ereğlisi istasyonu, asağtda, Kayserinin umumi manzaram Zamanımızda kuvvetli devlet olmak Ordu, donanma, hava kuvvetleri, sıhiçin iktasaden kuvvetli olmak lâzım • hat işleri, irfan hayatt, umran, bütün dır. Çünkü bir devlet bütün kuvvetlebun'arm hepsi iktısada dayanır. tn « rini nihayet iktısat kaynağmdan akr. 1 (Mabadi dördüncü sahifede) Gazeteler ne diyorlar? Nevyork 22 (AA.T Nevyork Herald Tribün gazetesi, başmakalesinde Amerikan ve Japon Hari ciye Nazırlannm teati etmiş oldukları mektuplardaki dostane lisanın s&ğlam esaslara istinat etmekte ol duğunu ve bu mektubun neşredil (Mabadi ücüncü sahifede) ıınıııııımııııııınııımımmmıııı'ıııımıiınıınnııııııııııııırııııııınmıııı hakikatler karşısmda memleket kadar bu millî mfiesseseyi d e en »amimî takdir ve tebriklerimizle teyit etmeği va^ zife biliriz. YUNUS NADt