5 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 45 inci cüzü çıkh Onuncu sene: No. 3443 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgral ve mektup adresl: Cumburlyet, İstanbul Posta Kutusu: lstanbul, NO. 248 Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrlr müdürü: 23238, îdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Saiı 5 Kânunuevvel 1933 Kayaf Ansüdopedîsi Biyuk bir köfüphaneyi hıt arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde tir fane bulunmak lâzımdır. Bir musibet bin Nasihatten yeğdir stanbul Adliye binasmın evvelki aksam fırhnaya tutularak büyüdükçe büyümüs bir yangmin ateşlerile bir* kaç saat içinde kiil olup gitroiş bulunması karşısında duyduğumuz teessürü ifade edecek kadar kuvvetli kelime ve tabir yoktur. Binbir müşkülü yenerek memleketin mevcuduna yeni varlıklar flâve etmeğe çalısıyoruz. Arada bir böyle antika haline gelmis büyük ve kıyme'ti bir binanın yanıp yıkJarak yok olup gitmesi adeta insanın gayre tini fütura düşürecek bir afet tesiri yapıyor. Ve en fenası bu sabrlann ya • zılmakta olduğu dakikaya kadar hâlâ ba büyük yangin felâketinin nereden ve nasıl çıkmıs olduğunu bile henüz lâyikîle bflmiyoruz. Acaba kendisini mutazarnr edecek bazı evrakı guya orta dan kaldırabilmek için herhangi bir mecnunun tabiî gizlice yapmıs. olacağı bir suikast tertibi karsısmda mıyız? Yangına karşı mutlaka smirlenmek lâzım gelmez. Bütün tedbirlere rağmen bu afet her gün dünyamn her tarafın da tekerriir edip duruyor. Daha bir kaç gün evvel Niste yanan büyük kaz:no bu bizim Adliye binamıza yakın cesaır.stte bir bina idi. Biz bu son musbet önünde devlete ait binalann mubafazası lüzumuna karşı kâfi derecede mütehayyit olmadığuntzı habrhyoruz da oıran içm fazla teessüre kapılıyoruz. Ba koca Adliye binasına girip çıkmıs olantar bilirler ki onun tutumunda kâfi bir itina yoktu. Hiç yoktu dememek için kâfi derecede yoktu diyoruz. Talihin garip tecellisi: Bu Adliye binasmda muhakemesi yapılan birçok yangıniardan dolayi kimbilir kaç reis kaç marnun veva alâkadara: Yanan binayı nasıl oldu da bu ka*ar başıboş ve mühmel bırakabildi • niz? D : v« sormuştur. Ziya Paşanın dedi ği gıbi: Onlar ki lâf ile verirler dünyaya nizamat, B'n türlü teşeyyüp buîunur hanelerin^e! İstanbu'un büyük Adliye binası blp z*l tutulması nart» ve be sabına toptan bir idare ve nerarete tâbi değîldi zennediyoruz. Orada muh"telif daireler muhtelif kısrmlan işgal ediyorlardı. Herkes yalmz kendi kis mmı bildiğme göre, binanin umutnî heyeti idare it:barile bir nevi Babil Kulesini tanzir ediyordu demek olur. Kaza ve kast o'masa, ihmal ve lâkavdinin bu derrcesin'n zaten yangından daha mütbis bir afet olduğunu şimdi daha iyi anlıyoruz. Devlet nsalı, sahiosiz mal demek olmsdığına göre, millet mües • seselerfnin mu*iafazalannda arhk hassas ve asabî davranmanın lüzumuna takdir etmeliyiz. ' ' Yamn gihniş olduktan sonra tstanbul Adliye binası gibi bir binanın memleket için ne kıymetli bir servet ifadesi olduğnnu şimdi daha yİMesimize işliyen bir acı ile daha iyi takdir ediyoruz. Böyle bir bina simdi bir milyon liraya çıkmaz. Halbnki binanın kıvmefi val mz böyle maddî bir nvktarla ölcülemiyecek vechile büvüktü. Bir milletin medeniyeti biraz da onun muhtelif hayat spfha'armı ifade eden birçok eserlerinin yekdigerine eklenerek temadisin de laayyön eder. fstanbul Adliye binan, yambaşmdaki Ayasofva üe Sul • tanahmet camiieri gibi bu şehrin si • tnasma mnhrünü vurmus adeta bir abîde idî. Fazla olarek biliriz ki bu bina bn memleketin birçok mühim hâdiselerrae cereyan sahnesi olmuytu. tlk dariilfömmun burada baslamış olduğuna ait rivayeti Mmdi şu dskikada tevsik ctemeselc büe bîrind 1?93 (1877) ve : İk nci 1324 (1908) Millet Meclisle • r'^în bu bmada ton'antnış olduklannı bPiriz. 31 mart ihtilâli bu binan'n ö > nünde ve içmde dalgp'anmışh. tnsa • nm keşki onu Adliye bmasi olmaktan ckararak bir müze halm« kalbetmiş T bu »msaydik divece^H geliyor. \. Yımn» kül o'an bim Adliye binan i>^rak dfhi pek bü^nik bir hazne Mi. B'na fle ber»ber firiden evrak ve vesik?Iarm te'âfisi »deta muhal oldupıma yoVtur. Bu yüz^en olan zîyam sri bir mik^arla if»"îe etmefe imk*n bulummaz. Demek ki evrafc ve vesikaTann rassreîe doTao'arda durabile • eegînî veya şu ba odada muhafaza o • lunab^ece^mi dusunmek dofiTO deSîlniş. Meger bun!»r içîn hakikaten be toB»rme m« l| iHi!'Te ihtivac vannıs. D " Zarar milyonlarca lira! Adliye yangınının tahkikatı henüz netice vermedi, 13 kişi zan altmda Çirkin bir âdet kalkıyor Meclis, dün gümrüklerde bahşişin men'i lâyihasmı kabul etti Gümrük ve Inhisarlar Vekili Rana Bey beyanatta bıjînnarak.8ua! ve tem^nnilere cevap verdi Müstacel davalara bugünden itibarenTevkifanedebakılacak,dünbir içtima yapılarak evrakı yanan davalar için bazı kararlar verildi Vekili Aydm meb'usu Trabzon meb'usu Kocaeli meb'uaB Ali Rana Bey Adnan Bey Raif Bey Strrı Bey Ankara 4 (TelefonU) Büyük Millet Meclisi bugün Refet Beyin ri yasetinde toplanmiftr. Ziraat Vekili Muhlis Bey orman kanununun encümende tetkikini talep etmistir. Da hiliye, adliye ve maliye encümen lerinden mürekkep bir muhtelit encümenia teşkili kabul olunmustur. 1933 malî senesi muvazenei u • mumiyesine dahil daireler bütçe • lerinin muhtelif fasıllanndan 109 bin 457 lira tenzil edilerek 106 bin 957 lirasının aynî seae bütçesinin tertiplerine ilâvesi ve 2500 liranm Basvekâlel bütçesinin Ali ürtısat meclisind'e kullarulacatk muvakkat mütehassıslar namı altmda yenidea açılan 71 inci fasltna fevkalâd* tahsisat olarak konulması hakkındaki kanun okunarak reye korunuş ve kabul edîlmiçtir. Hayvan sağlığı idiçük sıhhiye memurlarma verilecek yem bedeli Mabadi 2 inci »ahifede X ve W meselesi Dil Encümen i ne diyor? "*Yangın yerine kuş bakift b inın dünkâ dahili manzaraH Yanan senetler ve evrak ıa? Hâkimlerin, avukatlarin profesörlerin, tacirlerin müta!eaîarı Şehrimizdeki büyük ve tadhî bi nalardan Adliye sarayının evvelki gec« tamamen yandığını yazmıştık. tstan bul Müddehımumisi Kenan Beyin riyartitindeki tahkik heyeri dün Emniyet mudürlüğünde geç vakte kadar çalif hâdisenin nasıl olduğunu, ateşin ' bu sabah a geliyor le Adliye müfettişleri ve ı da hareket ettiler Zekâi Beyin refakatinde Adliye he * yeti teftişiye müdürü ile müfettişlerden bazılannın bulunduğu haber ve • rilmektedir. Ayrıca Dahiliye Vekâleti Müsteşan Zeki Bey de çehrimize ?elmektedir. Zekâi Bey bu sabah ls tanbula muvasalat ettikten sonra doğruca İstanbul Vilâyetine gidecektir. Vekil Bey alâkadarlarla temas ederek hidise etrafında tetkikat yapacak, mahkeme'erin yeniden faaliyete geç meleri için icap eden kararlan vere cektir. Ecnebi ismihaslarm imlâsi için Encümence teşkil olunan komisyonıın verdiği kârar Ankara nruhabirimiz bıldiriyor: Ecnebi ümihaslaruıuı hnlâsı mese lesi hakkmcia Dil Encümeni azalan ile görü^tüm. Bana Encümence teşkîl olunan bir komisyomım verdiği bir karardan bahsettiler. Bu karar sudur: «Umumî beyetin 14/6/933 top lanmasında verilen karar üzerine yabancı ismihaslann imlâsını yasalamak için komlsyonumuz 25/6/933 te toplandı. Ahmet Cevat Bey Türk Tarihi Tetkik Cemiyetmden Türk Dili Tetkik Cemiyetine gelen mek tupla umumi merkez heyeiinin ka • rarını okuyarak komisyonun ugTa^acağı nerseyi söyledi. Azaların ayn ayrı düçünceleri dmlendi. Hami Reis Mustafa Kemal Hazretlerinm bu sarak üzerindeki direktifleTİ telâffuz ve imlâmızm millî Utîklâl ülküsüne oldu'gu kadar ilmin emreltiği zaruretlere de uygxrn görüldü Komisyon bu müsbet prensip yolunda yürüyerek aşağtdaki yasalan verdi: 1 tmlâsmda duraklanılan ismihaslar tarih ve coğrafya atlarile encSmeninin yeni kâtîbiumtâniıi Ibrahim Neemi Bey gündelik basım yapraklanna her gün karrsan budunlar arası atlardır. Komisyon bunlan üç bölüğe aywmıştır: Dİt KENDf KENDİMtZİ TENKtT: * Mabadi 3 üncü tahifede Yangından sonra Adliye binası yangınmm en mühim neticelerinden birinin de halkın evrak ve vesaikı oraya mevdu buluan hu kuku itibarile tahaddüs eden karışık vaziyette toplandığmı söylemege bile hacet yoktırr. Müddeiumuminin bu hukuka müteallik azçok emniyet verid beyanatına ilâveten biz yangından ıtıüteessir" »Imak tehlikesine maruz bu • lunan bu hukukun muhafazası için hükumetçc azamî dikkat ve itina, ve bilhas3a ciddî ve seri karar ve hareket ütizam olunaca^ını şüphesiz sayanz. Bir kere asılları noterliklerde mu • kayyet hukuka halel gelmek ihtimali yoktur. Sahiplerinde bulunan hukukun yeniden tesisi asla müşkül olmaz. Temyize gidip gelmiş davalarm temyiz kayitleri onlarm yeniden tesisine kâfi esas teşkil eder. Ashabının kendi işlerini yeniden tespit ettirmek için vuku bulacak müracaatlerini kabul ve tasnif için der hal bu isleri sürat ve sühuletle görmeğe kâfi bürolar vücude getirilmelidit. Nihayet bir taraftan yukanki işler görülürken diğer taraftan Istanbul adliyesini bir veya müteaddit binalara fakat süratle yerleştirmeğe ihtiyaç vardır. Ciddiyet ve süratle hareket edil mek şartile bugün zıyaa maruz farzolunan hukukun kısmı azammı yeniden tesis ve temin etmek mümkündür. Mülkiyenin 57 nci yılı Dün yıldöniimü mektepte heyecanlı hitabelerle kutlulandıy akşam bir dansb çay verildi Auli'ye memurlart yangın yerîhâe çıkmasına kimJerin sebebiyet verdik lerini araçtırmış, mühim ipuçlan bul mophr. Yangın nereden cıktı? Yangmin Adliye bmasmın sol tarafındaki kapı civanndan başladıgı ve Müddeiumumilik dairesine çıkan mer diven tarikile binanın içerisine yayıl dığt anlaşılnuştır. Yapılan tahkikattan elde edilen ne n^ mükemmel itfa vesaitinden istifadeyi de ihmal cttkileri söylenmektedir. Mabadi 6 ıncı aahi£ed*> Dan Mülkiyenin 57 nci yıldönümünde bulananlar Ac^ba A ' f v e K^>»stnm vangmı bî «î devlete a»t ba f5>1u bînaiarm, hatta devVte »»H büviîk kücük bütün bmala•rtn Msnö muKaf?>T?»'an busn<mvla cok »îHekavvit olmak l^vm geldin kanaInrvvetTi b<r sarsıntı H« o rai? Ar*%k Iri »vet. Rtj uvanıklıkU evvelâ >"}v^ Hnuumm modem bîr «eklinl luç vakk geçirmeksizin <*«>rha1 ve herci YUNUSNAnf Mabaii 3 üncü Mahifed* Tarihâ binanın dan tabahki acıklı manzaran Bu sayanı dikkat yazı, bugün ü çüncü sahifemizdedir. Adliye binasının tarihi Dün Yıldızda Mülkiye mektebinde mektebin 57 nci yıldÖmhnü mülkiyeliler arasında kutlulanmıştır. NTerasime tstiklâl marşı ile başlanmış, bilâhare orkestra bütün orada bulunanlann da iştirakile Cumhuriyetin onuncu yıl mar şmı çalmışiır. Bundan sonra Mü'kiye müdürü ve Hukuk Fakültesi içtimaî msıhepler tarihi ordfnaryosu Babanzade Hüseyin Şükrü Bey taraftndan bir hitabe irat edilmiştir. Şükrü Bey çok alkışlanan hitabesinde 57 senelik mazisme rağmen Mülkiyenin 10 Cumhuriyet senesî içinde rnkisaf edebildiği ve umumi hiz metlerin emrine her sene 40 genç hediye ettiğini söylemistir. Şükrü Bey hitabesmi söyle bitirmiştir: a.Seciyesi düzgün, disiplini mücer* rep, çalışması muntazam ve muttant olan Mülkiyelilere bilgi ordusunun genç basbuğu Hikmet Beyefendi Universiteyi açarken söylediği sözleri tekrar e • deceğim: Her çalışan Türk genci ü • zerinde Gazinin şefkati ve sevgisi gerilidir.» Badehu Mülkiye iktısat profesörü ve en esld Mülkiye mezunlanndan Aynizade Hasan Tahsm Beyefendi MülkiLutfen »ahifeyi çevirinis 1