14 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

•Cumhuriyet' Bügük Bayram için Yüksek Komisyon bir Izmir sağırlar mektebinirt meşkur mesaisi Rehber Kitap hazırladı Rehber Kitap, Cumhuriyetin on yıllık faaliyetinin göğsümüzü îftiharla kabartacak bir tarihçesidir Iş adammın gucu dajfîar yaratıp. Bir şefkat yuvası Siverekte hayat İktısadî vaziyet geçen seneye nazaran iyidir Siverek «Hususî» Bir aydanberi Bucak nahiyeshün muhteKf mahalle rinde hayvanatı vahşiye mücadelesine başlanmışbr, İki kısun mücadele neticesinde 4 4 domuz 1 ayı ve son îürek avuıda da 13 domuz itlâf edilmiştir. Peergünt Darülbedayide Mevzu ve dekorları itibarile tamamen bir yeniHk olan bu eser, senenin ilk muvaffakiyetidir Bankalarda Pıriken Milletın Parası lşten drtar! Izmırden yazılıyor: Sıhhat ve îçtimaî Muavenet Ve~ kâletinin Izmirin Karşıyaka sem tinde tesis etmiş ve her zaman mu. rakabesi altında bulundurduğu sağır, dilsiz ve körler müessesesi, millet ve tnemleket için pek hayırlı ve büyük bir eserdir. Görmek, işitmek, söylemek duygularından mahrum olan birçok yavruyu sinei şefkatine alarak sıhhî, ahlâkî iyi bir terbiye ile okutup yazdırarak konuşturmak, iptidaî ve umumî malumatı telkin etmektedir. Hayatlarını kazanmak ; iç n de bir veya iki san'at ve Iisan sahibi yapmaktadır. Müessesenin müdürü Dr. Necati Kemal Bey muktedir asabî ha»ta • lıklar mütehassısıdır. Hükumet tarafmdan Almanyaya gönderilirken oradaki dilsiz ve körler müessese . sinde dört sene müddetle ihtısas kursunu ikmal etmiş, çok gayretli, bilgili ve fedakâr bir zattır. Burada büyük bir kudretle idare ettiği Türk müessesesinin inzıbat ve in tizamındaki mükemmeliyeti izah etmek mümkün değildir. Müesseseyi bizzat gezip alâkalı bir gözle gör • mek ve o müessesedeki yavrulann malumatı müktesibelerini iyice tetkik etmek lâzımdır. Bazı kıymet bilmez ve her ne pahasma olursa olsun tenkidi seven insanlar arasıra sıkıştırdıklars yazılarla tedrisat ve san'atın kifayet sizliğinden bahsederek nahak yere bu müessesenin aleyhind"e bulun duklarına teessüf ed:lmektedir. Bu yazılar hakikaten çok uzak olmakla hayırhane değildir. Bu efendiler mevcudü tenkit edeceklerine Orta veya Şarkî Anadoluda ikinci bir müessesenin daha açılmasını ve mevcut kör ve dilsizlerin ve hatta ahmak . larm memlekete nafi birer uzuv haline getirilmesini Cumhuriyet hükumetimizden rica etseler her halde memlekete daha büyük hizmet e*» miş olacaklarrfır. Trahomla mücadele Kazada teşekkül eden trahom mü cadelesı faaJiyetiııe devam etmektedir. Günde 600 '700 nüfus muayene ve te. davi edi'mektedir. îcap eden alât ve e d c a t tekâmiil etmediği içm ameliyat işleri yapılmamakta, şimdilik yalnız tedavi ile ıktifa edibnektedir. Memleket. te trahom hactalığının çokluğuna nazaran mevcut teşkiîâtın kâfi gehnediği ve ikinci bir hastanenm açılması lâzım geldiği alâkadar makamattan bildiril mektedir. tktısadî ve ticarî vaziyet 1921 1922 S t t »24 1925 1926 W27 Rehber Kitapta halkın bankalardaki m Cumhuriyet Halk Fırkası, Cumhu • riyetin onuncu yddöniimümi kutlula ma işini daha ilk adımda büyük ve mü. him bir millî i* olarak ele aldı. Bu işin söz, neşriyat ve hareket sahalarmda bizde şimdiye kadar göriilenlerden ve »imdiye kadar düşünülenlerden çok daha üstün başarılabilmesini bir millî yazife ve haysiyet meselesi saydı.. Çünkü bu kutlulama ve şenlik gü . nünde bir taraftan halk kendi kurtuluş ve yükseliş sevincini en coşkun heyecanlarla âleme ilân ederken, diğer taraftan onun inandığı ve mukadderahnı bağladığı hükumetin, Halk Fırkasıntn ve bunlarla beraber başlı başma veya bir toplulukla Cumhuriyetin yurdu . muzda yükselmek istediği her bir te rakki eserinde mütesebbis ve âmil olan yurttasların bu heyecan halindeki halk kütlelerine on yılın işlerini, terakkile rini sayması ve göstermesi bir kutsî borçtu. 6azetecilik mektebi Darülfünun lâğvedilmeden evvel Darülfünuna merburt bir gazeteceilik mektebi açılacak idi. Bu müessese lâğvedilince bu mektep işi de mevmu bajbaedilmez obnuştu. Ç^lecek sene Hukuk fa.kültesine mejrhut ol mak üzere içt'maiyat en*titüsünde bh gazetecilik mektebi açılması kat'î surette takarrür etmiştir. Kazanm vaziyeti iktısadiye ve tica . riyesi geçen seneye nisbetle biraz canlı görülmekledır Bu sene yağ ihracatı geçen sencden noksan, koyun ve keçi ih. racatı fazla yap.lmıştır. Mahsulâti zi raiye iyidir. Yfclnız Ziraat Bankasmm 92Ö senesinde köylü ve ahaliye yapmış olduğu ikrazattan dolayı zürraa, elindeki zahiresmı piyasadan ehven fiatle satarak mümkürt olduğu kadar Ziraat Bankasınm bccunu tediye etmeğe ça hşmaktadırlar Siverek bir zîraat memleketi olduğu halde merkezi kazada Ziraat Banka'îmn bir şubesi yoktur. Vaktile Siverekte Ziraat Bankasının bir şubesi vardı. Varidat, masrafı koru yamadığından lâğvedilmişti. Bu şube nin masrafmı koruyamaroasındaki ye gâne âmil, mahallî faizcilerin banka ile yaptığı rekabetten ve gösterdikleri tes. hilâttan ileri gelmiştir. Şimdi ise merolekette hemen beroen faizci bolunma . dığına nazaran şubenin küsadmdan banka ve memleket büyük istifadeler temin edeceği şüphesizdir. 350 parça köyü ve (44000) nüfusu bulunan bu kasabada bir Ziraat Ban kasmın bulunmaması yalnız zürraı de ğil keza tacirleri de büyük zararlara uğratmaktadır. Tüccar, ticarî havale işlerini ta Urfaya kadar giderek Urfa bankalarile yapmaktadırlar. Peergüntten diğer bir aahtş Darülbedayi bu seneki temsillere Henrik tbsenin Peer Gynt (Peer Günt) isimli eserile başladı. Lisanımıza Seniha Bedri Hanım tarafmdan, almancasm . dan, tercüme olunan bu piyes, hemen hemen 15 gündür muvaffakiyetle temsil olunmaktadır. Mevzu Jtibarile Peer Güntte bir fevkalâdelik bulamazsmız. Denebilir ki edehiyat âleminde felsefî ve içtimaî pL yeslerile yer tutan fbsen, biran bu ağırIıklardan usanmış ve şimdi Darülbe dayide muvaffakiyet kazanmakta olan eserini yazmıştır. Peer Günt zihni mü temadiyen cinlerle, perüerle nğraşan, çok hayalperest bir gençtir ve bütün piye sin devammca sahne Peerin hayalha . nesi farzolunabilir. fnsanda riiya mı, hakikat mi olduğuna süphe bırakan bir takım çılgın asklar, delismen kavgalardan sonra büiün bu, belki muhayyel, hâ diselerin kahramanı olan kendini ta . rihe ve eski eserleri tetkike veriyor. Fakat bunun da zevkini duvamıyor. Za ten artık ihtiyariamıştır. Vatanma dö nüyor. Orada da herşeyin bktiğini gö rüyor. Yalnız, sevgih'si güzel Solveig (Solvavs) kendisini beklemektedir. Gü. zel mi ? Ne gezer. Beklemekten onun da saclan a&armıs*ır. Fakat ne de olsa eski sevgilisinin tath sesini duyarak öl mek betbaht Peerin son saadeti ohıyor... Evet Peer Güntün mevzuu hu lâsa edilemez. Ve zaten mevzuu hafif olduğu içindir ki Peer Günt lâyemut Norveç edibinin en meşhur eseri olamamıştır Piyesi ebedileştiren taraf şüphe yok ki fevkalâde güzel ve ince musikisidir ve sırf E. Griegin bir hayal âleminden gelir gibi tatlı musikisini dinlemek içn Peer Günt on defa yirmi defa görülmeğe değer. Piyesin ikinci şaheser tarafı dekor . landır. Mükemmel sahneli Avrupa tiyatrolarmda bile müskülâtla vazı sahne edDen Peer Günt bu cihetten san'a. f cergtrntSh 6îrTnci saKnesl tır. çok yükseldği bir eserdir. Yukarıda, yazdı&mu gibi bir efsaoevî diyardaj geçen bu temsil tam manasile yaratmal her rejisörün yapamıyacağı zor işlerden biridir. Darülbedayideki temsiline ge| Knce bu bir kelime 3e mükemmeldir; ve tiyatro tar;himize iftiharla yazdacal bir hâdise olmustur. Filhakika dekor lar. bazı tablolarm lâğvedilmesme rağ. men şu veya bu Avrupa sahnesinde ya* püanlardan farksızdır. Piyesin bütün yükünü uhdesine alan genç san'atkâr Talât Bey Peer Günt rolünde umumî bil takdire mazhar olmaktadır. Gerek dekorlar, gerek temsil ve hat» ta gerek mevıu itibarile baştan aşağı bir yenilik olan Peer Günt Da rülbedayiin bu seneki ilk piyesi ve ilk muvaffakiyetidir. Rejisör Ertuğrul Muh« . sin Beyi ve başta Talât Bey olmak ü zere bütün san'atkârlan samimiyetle alkışlanz... Maarif vaziyeti |llı< 1 î î nill fe Me.ks'ka sefiri Ankaraya gitti Meksika hükumeti tarafmdan ilk defa olarak Türkiye elçiliğine tayin edilen M. Gennaro Estrada şehrimizden geçerek Ankaraya gitmiştir. l923tfW933 «.Rehber Kitap» ın kapağt nı kaydetmekle beraber, kitabm metni gerek Halk Fırkasmın prensiplerinin ana hatlarile nasıl inkişaf ettiğini, gerek millî devlet hayatmın bütün sahalar daki işlerini ve kazançlarını canlı ola . rak tebarüz ettirmektedir. Maamafih kitabın hazırlanmasmdan asıl gaye, gene komisyonun kaydettiği gibi Cunv huriyet'n yıldönümü münasebetile yazı yazacak, söz söyliyecek fikir beyan e . decek olanlara on yıllık mesaimizin hulâsalarmı notlar, rakamlar, tablo . lar halinde vermektir ve kitap bu maksadı hakikaten ve tam olarak muvaf . fak olmoştur. Yumurta tacirleri möşkül vaziyette tspanya ile aktettiğimiz ticaret muahedesi teşrinisaninin üçünde hitam bulacağı için îspanya hükumeti Türkiyeden ihraç edilecek yumur talarm ithalini menetmiş ve bu karar yumurta tacirlerimizi müşkül bir vaziyete sokmuştur. tspanyollar, Romanya ve Bulgparistandan külliyetli miktarda yu murta almaktadırlar. Kazada maarif vaziyeti pek sönük . tür. Kazanm yalnız iki ilk mektebi vardjr. Mpkjteplerde bulunan talebelerin adedi kazanm nüfusile gayrimütena . siptir. İlkmektepten çıkan talebeler vaziyeti maliyelerinin müsaadesizliğin den dolayı tahsile devam edemiyorlar. Kazada bir orta mektebm bulunmaması hem talebeleri ve hem de talebe veli . lerini müşkül vaziyete sokmuştur. Malî kuvvetleri müsait olmıyan talebe velileri çocuklarmm tahsilini ikmalde bü. yük müşkülât çekmektedirler. Birçok memurlar da çocuklannm bu tahsüi dolayısile baska mahallere tahvile talip oluyorlar. M. Alt D. N. . Iskrim birincilik müsabakası diin vapıldı Buğday ihracatı Bandırma limanında hummalı bir faaliyet Bandırma «Hususî» Buradan her sene muhtelif ecnebi limanlanna bilhassa Marsilya, Triyeste, Cenova, Hamburg. Barselon ve Malftaya külliyetli mikarda zahire ve hububat ihraç edilir. Mahsulün bu yıl çok bereketli olması ihracat miktannı arttırmı»tır. Bir buçuk aydanberi hergün birkaç vapur Avrupa içm zahire almakla meşgul olduklann dan liman hummalı bir faaliyet içmdedir. Nakliyat daha ziyade Yunan ve ttalya bandırah vapurlarla yapıl. tnaktadır. Son zartanlarda Türk vapurları da Avrupa için yük almağa başlamıslardır. Bunlardan Kemal vapuru Hamburg için zahire yüklıyerek hareket etmiş, Firuzan vapuru da Yafaya götürmek üzere 550 ton buğday almıştır. Yeni mahsulden Avrupaya 18,000 ton bakla, 17,000 ton yulaf, 5 bin ton burçak, 3 bin ton nohut ile üç bin çuval ketentohumu ihraç edileceği tahmin edilmektedir. Tüccarın mevcut depo ve ambarları zahire ile kâmilen dolduğundan belediyenin müaaadesi üzerine iske. le civarı, isasyon, gümrük meydan lığı ve rıhtım üzeri bînlerce çuval zahire yığınlarile kaplanmıştır. Çiftçi bu seneki mahsul bolluğundan memnun ise de f iatlerin çok düşük olmasmdan müteessirdir.Fahri On yılda yapılan ifler, Kurulan Yüksek Komisyon, bu maksatla on yılm işlerini ve kazançla nnı, halka söz, yazı, resim ve rakam halinde bildirmek için bütün kuvvet . lerini topladı ve kabil olan bütün tek. nik vasıtalara baş vurdu. Şimdi bütün bu işler ve kazançlar adım adım ve parça parça milletin ö • nüne serilecek ve 29 teşrmievvel 1933 te de bütün millet vatanm dört buca ğuıda Cumhuriyetin onuncu yıldönü • münü kutlualmak için barekete geldi . ği zaman yerde ve havada bütün va . sıtalar ona söz, yazı, resim, tablo ve hareket halinde yapılan işlerin ve ge çilen yollann, hesabını verecektir. Cumhuriyet Halk Fırkası bu müna sebetle giriştiği haznIıklardan bilhassa neşriyat işine azamî bir ehemmiyet vermiştir. Çünkü kutlulama gününden ev. vel ve kutlulama günü gazete, broşür, kitap ve saire şeklinde yapılacak neşrL yabn heyeti umumiyesinm ömrü yalnız bu şenlik dakikalarile bağlı olmıyacaktır. Kâğıt üzerine yazı şeklinde geçen eserler çocuklarunızın ve umumiyetle vatandaşlanmızm eünde on yıllık mücadelemizin vesikası ve yadiğârı olarak uzun zamanlar kalacak ve dolaşacak tır. Bu münasebetle bükumetin on yıl. hk mesaî hulâsalannı bir taraftan kendi şrücile toplu bir kitap halinde meydana koymak için tedbirler almnrken öte ta. raftan da bütün hususî idarelerin, ti caret odalannm, Belediyelerin kendi sahalarmdaki işlerini ve faaliyetlerini broşürler, kftaplar halinde milletin gözü önüne sermeleri için tebliğlerde bulunuldu. Adamı bonmak istem'şler Seyyar sütçü tspartalı tsmail za bıtaya müracaat ederek, Lâleli aparttmanları karşısmdaki sütcü dükkânı nm sahibi GÖnüllü oğlu tsmail ile kardeşi Durmuşun dünsabah ken dUini boğmağa teşebbüs ettiklerini iddia etmiştir. Bunun üzerine, tecavüze uğnyan seyyar sütçü, muayeneye sevkolun muş ve boynunda bazı cebir ve tazyik eserleri tesbit edilmiştir. Aleyhlerinde ihbar yapılan iki kardeş hakkında tahkikata başlan mıstır. eden kısa sözlere kadar, yürüyen bir inkılâbm ve millî hareketin bütün fü tuhatı kısa ve vecizeli bir şekilde hulâsa edilmiştir. Rehberin muhteviyatt Rehber kitabm ilk kısmı Cumhuriyet Halk Fırkasmm ve onun prensiplerinin inkişafı tarihine tahsis olunmus bir hulâsadır. Bu hulâsada: Fırkanm tarifi, Halkın tarifi, Fırkanm tarihi, tcraatm adım adım ve merhale merhale tahakkuku, Halk Fnkası prensiplerinin muhtelif kongrelerde adım adım şekille nişi... Açık ve kat'î hatlarla tebarüz etti rilmiştir. Bu hulâsayı mkılâp hâdiselerinin bir kronolojisi takip eder. Bu kronolojide biz Türk isriklâlinin ve inkılâbmm tarihî seyrini ve inkişa . fını nokta nokta takip edebiliriz. \ltkrimci Türk hanımları, meçle telâmı duran Suat Fetgeri Hanım, ortadaki Halet Cemil Hanım, »ağdaki Perihan Cemil Hantmdır TsTanbuI mmtakası iskrim birincilikleri dün Beyoğlu Halk Fırkasında ya. pdmıçtır. Hanımlar arasındaki Flöre miisabakasmda: Suat Fetgeri Hanım birinci, Halrt Hanım ikinci, Perihan Hanım üçüncü olmuşlardır. Erkekler arasında Flöre müsabaka sında: Seımet Fetgeri Bey birinci, Cevat Bey ikinci, Naci Bey üçüncü, Cihai Bey dördüncü olmuşlardır. Epe müsabakasında: Sermet Fetgeri Bey birinci, Naci Bey ikinci, Orhan Bey üçüncü, Cevat Bey dördüncü olmuşlardır. Kılıç müsabakası 16 birincitesrin per. sembe günü saat 17 de Beyoğlu Halk Fırkassnda yapılacaktır. leri müsabakaları bugün yapılmış tır. Saat 13,15 te Uşak Gençler Birlfe ği Manisa tdman Yurdu Izmir . spor Bahkesir fdman Yurdu sahaya çıkarak halkın alkışlan arasınd'a bir gecit resmi yapmıstır. Grup birinciliklerine iştirak ede cek olan Bandırma takımı federasyonla çıkan bir ihtilâf yüzünden ve Ispartalılarda meçhul bir sebepten dolayı maçlara iştirak etmemişler • dir, kura mucibince evvelâ tzmir spor ile Balıkesir takımı karşılaşti' lar. Hakem Kemal Halim Beyin f daresinde oyun başladı. Çok güzel bir oyundan sonra tz » mirliler son dakikada arka arkaya iki gol daha atarak 4 2 galip gel< diler. İkinci müsabaka, Uşak ve Manisa takımlan arasmda yapddı. Uşakhlar maçı 4 2 kazanduar. Izmirlilerle Uşaklılar arasmdaki fî nal maçı pazartesi günü yapılacaktır. Türk istiklâl ve inkılâp takvimi Faaliyet grafikleri Rehber kitabm 210 uncu sahifesin den 255 inci sahifeye kadar olan kıs . mmm Nafıa, İktısat, Ziraat, Sıhhat, Maarif ve sair işlerine müteallflc grafik tablolan doludur. Rehber kitap Cumhuriyet devrinin uzvî ve maddî fütuhatmı takip edebil. mek için hakikaten bir rehberdir. Eğer elimizde böyle bir kitap buhmmasaydı, yürimülen yollar ve kazanılan netice ler hakkmda bildiklerimiz, snasız ve rakamsız kalabilirdi. Bu rehber bugü nün hakikaten toplu bir materyal kitabı ve yannın ciddî bir vesikasıdn*. Rehber kitap bize geçirilen yıüar hak. kmda emniyet ve gelecek yıllar için ümit ve cesaret veriyor. Faaliyet htilâsaları Kronolojiden sonraki metin devlet tslerinin ve muhtelif devlet teşkilâtlarının on yıllık faaliyet hulâsalanna tahsis olunmuştur. Bu metinde Adliye, Nafıa, îktısat, Ziraat, Maaeif, Millî Müdafaa ve sair devlet şubelerindeki te rakkîlerin ve faaliyetlerin yazı ve ra . kam halinde hulâsalan, notlan vardır. Bunlardan sonra millî cemiyetlerin i» ve prenaip hulâsalan gelir. Yürüyen inkılâbm büyük işleri, millî devlet faaliyetleri bahsini takip eder. Burada şapka ve kıyafetler değisikli . ğinden, tarih, dil tetkiklerine ve Türk inkılâbuun yüksek mefhumlarını ifade 6alatasaray ve Fener galip Rehber kitabt Cumhuriyetin on yıllık işlerini küçük cahifelere sığdırmak istiyen eseri artık elinnzde bulunuyor. Bu eser bir «Reh ber kitap» tır. Rehber kitap: Cumhuriyet Halk Fırkasmın, onuncu yıl kutlulama işle . rmi yürüten komisyonu tarafmdan hazırlanmıştır. Kitap buyükçe hacnnli 2 5 0 sahifeyi aşıyor. ö n sözde komisyon bu eserin, maksadm büyüklüğü ve heybetı ile mütenasip bir tahlil eseri olmadığı • İdare edilen spor lbrahim Kemal Beyin makalesini mündericatımızın çokluğundan bugün koyamadık, itizar ederiz. Dün TaJtsim stadyomunda Gala. tasaray akımile Türkgücü takımı arasında b'r ekzersis maçı yapılmış, Galatasaray 4 1 galip gelmiştir. Fenerbahçe genç takımı da Darüşşafaka takımile yaptığı maçı sıfıra karşı iki sayı ile kazanmıştır. Ankarada Futbol maçları Grup birincilik müsabakaları başladı Bahkesir 13 (A.A.) Garbî Ana dolu mıntaka futbol grup birincilik Ankara 13 (Telefonla) Bu . gün Gençler Birliği ile Çankaya ta. kımlan arasınd'a yapılan müsaba kada Çankaya 2 . 3 mağlup olmustur. Bisiklet müsabakasmda da Ta « lât birinci, Necdet ikinci, Osep ti « çüncü, Hüseyin dördüncü oldular.