3 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi 41 încı cüzü çıktî 11 ooon IIO. ddoU um Hayat Ansiklopedîsİ Büyük bir ktiföphaneyi bir arada evinize galireı an faydalı eserdir. Har evde bir lane bulunmak lâzımdır. « ÎSTANBUI CAĞALOGLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: Istanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrlr midürü: 23236, İdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Salı 3 Teşrinievvel 1933 Ihracatın Kolaylaştırılması Esastır azı suiistimallere veale teskil ettiği için hükumetçe bir aralık kaldmlımş olan takas usulönün evvelce ona göre alınmts bir karara istmaden kazaıulnus haklann yerine getirilmesi maksadile üç ay daha tatbtkma devam olunuyor, ve bu müddet zarfında meselenin esaslı bir surette tetkik edileceği ve ondan sonra belki bazı mahdut maddeler üzerinde tekrar tesk ve Untbikı cüıetme gidileceği anlaşdıyor. Suiistimal ihtimallerine karşı hükumette husule gelen aksülâmeli tabiî buluruz, fakat onu müteatap vaziyetin sağlam esaslara bağlanmak üzere tekrar ele alınmış olmasını daha zi yade takdire lâyık görürüz. Çünkü bizce ikhsadî salâh amilleri arasmda ihracatm kolaylastmlması, hatta mümkimse ve mümkün olabildiği kadar tes • viki esasbr. Doğrusunu bterseniz hem ihracattn, hem ithalâtın serbestliği en doğru yoldur. Zamanm güçlükleri icabı olarak hemen bütün milletler bu doğru yoldan azçok sapmıs buhnu • yorlar. O halde o tabiî esası bütün bütün gözden kaybetmemek üzere mümkün olanı olsun ihmal etmemek lâzım geKr, ki kontenjantmanla konulan tahditlerin takasla mehmaemken tadili ifte bu cümledendi. Kontenjantmandan umulan faydalar takasla ilga edilmis olmaz rm diye bir sual iradı mümkündür, ve bu da ha kikaten düfünülecek bir meseledir. Ancak kontenjantmam bütün bütün hü • kümsüz bvakacak derecelere varacak ihracat yapabilmek maatteessüf müm • kün değildir. Suiistimal ihtimaline gelince onun bu mevzu 3e alâkıtsı yok tur. SuBstimal *iıl»lr* ve ceza kanu nuna teferru eden bir istir. Biz her hangi bir memlekette snüstimal mti malmden dolayı iyi bir tedbirin tat biktan kaldırümasma akıl erdnemeyiz. Suüstimal menedilmek, ünkânsız kümmalr «* •oKajrBİ eezalantbnlraatc lâzımdır. " Milletler arastndaki mübadelenin serbestisi alelâde zamanlarda en ziyade gümrük resimlerile tahdit o lunur. Esasen dolayuile vergi demek olan gümrük resimleri bu itibarla herşeyden evvel ma lî bir mahiyeti haizdirler. Bu resimlere bundan fazla olarak memleket ikhsadiyatım göz önünde bulunduran diğer bir vazife daha tahmil olunmağa başlarmştır. Bu iki mahiyeti ile gümrük isleri millî ve beynebnüel en nazik işler sı • rasına girmiştir. Harp sonu ikhsadiyatmdaki hercümerçte bununla iktifa o • lunamryacağmı gören milletler kendilerini daha sua baska tedbirler almak mecburiyetlerile karsı karsıya bulmuşlardtr, ve herkes bu yolda bir guna tedbir alarak böylelikle dünyanm isle ri içinden kolay çıkılamaz bir vaziyete sokulagelmistir ve sokulagidiyor. Cihan tktısat konferansı bu arapsaçmı çözmeğe bir çare bulacaktı. Orada mesele biraz daha kanştı, ve kon ferans neticesiz olarak dağılıp gitti. Herkes ithalâta tahdit ederken gene ihracabm fazla yapmağa çalışm&k gibi bir taraftan pek tabiî, diğer taraftan tezatlı bir hevese tâbi olmaktan hâli değfldir. tthalâhn tahdidi için heyecan • la ve hatta halecanla ileri sürülen se bepleri anlıyoruz. Buna rağmen ihra • cahn yolunda gitmesi arzusu da çocukça olmakla beraber gene tabüdir, çünkü beşeridir. Ancak bunda şu tezat vardır ki başkalannın ithalâtlarmı tahdit edenler, kendi ihracatlarmm da baskalan tarafmdan tahdrt olunacağı • m unutmusa benziyorlar. Mukabelebilmislin süratle tatbik yeri bulacağı en hassas saha fltbsadî sahadır. tthalâh tahdit edenlerin ihracatlannda müşkülât görmemeieri ihtimali pek azdır, yahut hiç yoktur. Takas bizce bu fevkalâde menfi tedbirleri bir parçacık tadil eden bir nâ znn mahiyetmde farzolunabüirdi. tn sanlarm alışhklan mübadele usulleri nin sert bir tahdidi demek olan kon tenjantmanm herşeyden evvel sıkıcı bir tesir icra edeceği malumdur. Hakikati halde her millet ihraç ettiği kadar ithal edebilir. Umumî ve tabiî kaide budur, ve kontenjantmanla işte bu ka îde ihlâl olunduğu içmdir ki insanlar en büyük ib'yadın darbelenmiş olması ubrabmı duymaktadırlar. Takasla kapı mukabilli ithalâta biraz aralık edilmis oluyor demektir. Nihayet giden bir mal mukabili mal gelmiş olacağı icin hesabm pek basit bir kaidesi mueibince böylelikle muvazenenm hiç bozulmadığı ve bozulmıyacağı kanaati var dır. Vergi mülâhazalanmzla beraber ikhsadî düsüncelermizîn teminini öte tarafta gümrük kanunlannız ve tari feleriniz deruhde etmiştir. Zaten kon Varna mülâkatı bugüne kaldı Varna 2 (TelefonJa) Yu goslavya Krah Aleksandr ile Kraliçenin Varnaya gelmeleri bir gün teahhur etmiştir. Kral ve Kraliçe yarın saat 2 de beklenilmektedirler. Kral Aleksandr ve Kraliçe Mari Hazeratı çarşamba sabahı Istanbulda bulunacaklardır. Avukatlar arasında tasfiye Istanbul avukatlarının Yugoslavya Kral ve Kraliçesi şehadedi 400 olacak rimize yarın sabah gelebilecekler Adliye Vekâletinin adliye teşkilâtı ve adlî ihtiyaçlar hakkındaki tetkikatı Adliye Vekili Saraooğlu Şükrü Bey Adliye Vekâleti makammı is gal edelidenberi bazı mühim tet kikat ile me»gul olmaktadır. Bu tetkikat adliye makinesinm daha iyi islemesi, bazı aksaklıklarm izalesi etrafınd*a icra edilmektedir. Bu hu • susta mahallî adliye rüesasından bazı mütalealar sorulduğu gibi adliye müfettişleri de yaptıkları tet kikat netayicini raporla AdLiye Vekâletine bildirmektedirler. Yapılmakta olan tetkikatm he defleri sunlardır: 1 tstinaf mahkemelerine lü zum olup olmadığı (bu husustaki tetkik&t hemen, hemen müsbet ne tice vermis gibidir.) Buîear Ajansının bir tebliği Sofya 2 (A. A.) Yugoslavya hükümdarlarmm Bulgar hiikümdarlarına Varna civannda öksinograde saraymda yapacaklan ziyaret hakkmda Bulgar ajansı sunu bildirmeğe mezundur ki, mevzuu bahis mülâkat hususî ve sahsi mahiyette olacak ve alâkadar Hariciye Nazırları bu mülâktta hazB* bulunrrayacaklardır. Hariciye Vekili /ugoslavya Kral ve Kraliçesi Hazeratım telâmlamak uzere Dolmabahçe önünde demirliyen Yavnz dretnotomuz sakına iştirakten menehnistir. Bulga * ristan Küçük itilâf tarzmda olan bu i • tilâfa girmemistir. Türk Yunan mısakı hakHcatte bir tesadüfî Htifakhr. Bu htifakm kim • seye karsı olmadığını zannedrriz F« • kat bundan maksat bir ücüncü devlete karsı bugünkü Türk ve Yunan hudutlarmı muhafazadır. Bulgar hükumeti 1929 Türk gar dostluk misakım yenitemekle hareket etmiştir. Fakat diğer mu meselelerin halli için maatteessüf hiç birsey yapılamamışhr. Ticaret muahedesi, muhaeirlerin emlâki raeselesmi* tasfiyesi ve saire eslâsi gibi duruyor. Teskil edilecek muhtelit komisyonun büvük iş göreceğine kani değ.liz. tkî hükumeti alâkadar eden siyasi ve ikhsadî meselerde b!r terakki yok * tur. Fakat 1933 te 1929 senesinde elde edilen neticelerle iktifa e^emeyiz. Ba'kan milletleri itilâf ve yalrtnlasma yolunda metin adımlarla ilerlemeğe mecburdurlar. Balkan memleketlpri ara • sındaki millî ihtilâflan bir parca daha fazla millî hududun hartcme cıkarak tetkik etmek açık ve devamlı bir an • lasmanın esas noktası olabilir.» Hükumet taraftan Nezavissimast gazetesi yazdıgı makalede diyor ki: «Avrupanaı vaziyeti gün geçtikçe vehamet kesbediyor. Avrupa siyasetini bugün idare edenler her dakika ortaya çıkan mühim meseleleri ha'letmekten âciz göriinüyorlar. Bu meselelerin çokluğu, kansıklığı, menfaatleıin ih • tilâfı, iktiham edilmesi çok güç ma nialardır. Bazı haberlere göre Sinaiada ?lo • manya ile Bulgarîstan arasmda bir yakınlaşma meselesi görüsülmüstiir. Bu nun için nasıl bir esas düsünüldüğünü brbniyoruz. Maamafih baa resmî Rumen ricaluun muvafakatiie R)msn>ada Bulgaristan aleyhinde yapılan nü • mayifUr Rnmen Bulgar dostk^u i çin iyi alâmetler değildir. Bulgaristan Balkanlaruı «n salh perver hükumetîdir. Sinaia konferan sında bulunanlar memleketim<7e kar • sı samimî bir dostluk yolu tutarlnrsa bundan memnun oluruz. Bu dosfluk karşılıkh müsaadelerle Balkan memleket leri arasmda tabiî münasebat teessüs etmesine imkân bırakacaktır.» Bugünlerde Cenevreye gidecek olan Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüstü Bey Yugoslavya Kralı Hazretlerinin »eh rimizi tesrifleri esnasmda burada bu • lunmak için seyahatini birkaç gün daha tehir etmiştir. Yaouz Dolmabahçe önünde Yavnz dretnotumuz Yugoslavya Kral ve Kraliçesi Hazeratuıı limanda selâmlamak üzere iki torpito ile birlikte Dolmabahçe sarayı önünde demirle mistir. 2 İcra kararlannm süratle infazı işi (bilhassa icra kararlannm vaktile t&tbik edilememesinin se bepleri tetkik olunmustur.) 3 Nerelerde fazla mahkemey lüzum olduğu, sürüncemede kalan davaların intaç edüememesinde ne gibi esbabın tesiri bulunduğu. 4 Kanunu medeninin bazı müsaadelerinden istifade ederek mahkeme mesaisini iskâl edenlerin bu vaziyetlerinin önüne geçilmesi. 5 Kanunu medeninin göster diği sekilde hapisaneler inşası (bu hapisanelerden btri on bin kisiyi is Adliye VektU Saraçoğla ŞSkru B, tiap edebilecek büyüklükle ve a y n a y n hiicreleri ihtnra edecek haJ . de olacaktır.) 6 Avukatlık kanununa avu • katlann adetlerinin tahdidi için hükümler konması. Verilen malumata nazaran yenl Mabadi 2 inci tahifede Bulgar gazetelerinin neşriyatı Sofya 1 Bulgar matbuah Balkanlar, Türk • Bulgar mün&sebatı ve Kuçük itilâf konferansı hakkmda uzun makaleler neşrediyorlar. Gazetelcrin U sanı çok ihtiyatkâranedir. Sosyalist fırycasmra^fczetesi olan Narod yazdığı bir makalede Türk Bulgar mthiasebatı bakkında şunlan söylüyor: « Bulgar efkân umumiyesi pek na • diren, Türk misafirlerin ziyareti esnasmda olduğu kadar birleşmif bulu • nur. Bu ittihat hükumet meha'ili üze rinde tesir yapmıs, mes'ul nanrları Bulgaristanı bir Türk Yunan Bulgar mi Bulgarlarla müzakere . ..«I »+~.~* . Ticarî müzakerelere Ankarada bugün başlanacak, M. Çakalof dün İktısat Vekili ile görüştü Ankara 2 (Telefonla) Bulgarlarla yapılacak ticarî müzakerede bulunmak üzere memleketimize gelen Bulgar Milî Bankası erkâmndan M. Çaka • lof bugün buraya muvasalat etti. ts tasyonda Sofya müzakeresindeki mu rahhaslarunızdan Ticaret Uumum mü dürü Naki ve Şirketler Komiseri Ce * mal Ziya Beylerle Bulgar sefareti er • kânı tarafından istikbal olundu. M. Çakalof öğleden sonra tktısat Vekili Celâl Beyle görüştü. Müzakerelere yann Hariciye Vekâ leti binasmda başlanacaktır. Bulgar Sefiri M. Antanof müzakerelere bkkaç gün sonra istirak edecektir. M. Antanof gelinceye kadar içtimalar Hariciye Vekâleti umumî kâtibi Numan Beyin ri yasetinde yapılacakür. MMzakerelere rîyatet edecek olan Hariciye Vekâleti Umumî Kâtibi Numan Rifat Bey Spor işleri karışıyor Istanbul kulüplerînden on ikisi Zeki Rıza Beyih futbol heyeti reisliğinden çekilmesini istediler Dün Cerrahpaşa hastanesini ziyaret etti ve bir Mıntakaca kongrenin top gezinti yaptı [anmasma karar verildi Son günlerde tstanbul spor muhitini saran sıkınhlı hava, nîhayet bir fırtınaya sebebiyet vermistir. Mıntakaya dahil kulBpIerin ekseriyeti tarafından vaki olan talep üzerine dün tstanbul mmtaka heveti akşam üzeri rets tbrahim Kemal Beyin riyaseti akmda fevkalâde olarak içtkna ebnis ve müuttefik on bes kulüpten on ikisinin irfızasile Is tanbul Futbol Heyeti retsi Zeki Beyin istifaya daveti talebmi havi bk takrir okunmu^tur. Bu takririn metni sudur: tstanbul Mtntakast reisUuine 1933 1934 senesi 13c maçlanna baslarken biz mıntakaya mensup mütte füc kulüpler atasıda yazılı esaslı düe • ğiınizi mmtaka reisi tbrahim Kemal Beyefendinin nazan dikkatme ehemmiyet v* ciddiyctle arzedhroruz. i Kulüpler arasında oyuncu ayartmak gibi amatörliiğün icabatına uymıyan ve.spor ahlâkı ve seciyesi. ve disiplini itibarüe nefret ve istikrahla karstlanan sakjm âdetlerin spor senesine girerken ihya edildiğioi ve bu hareketm b**uKİa simdiye kadar olduğu gibi memleketimizin bir soor müessesesi olan Fenerbahce kulübümüzu idare eden sahsiyetlerin ve betahsis bizlerin revile mmtaka soorunun teskilâtma intenjantmandan aynca bir de himaye vazifesi beklemdc fazla farzolunmalı • dır. Takası suiistimal edenler mi olmustur? O halde bunun önüne geçecek kat'î tedbirler almak lâzımdır. Nihayet takastan istifade edecek ihracat maddelerini ona göre tahdit etmek te mümkündür. Bu cümleye girebi'ecek esyadan olmak üzere dünya fiatleri malum olan ve herhangi suiistimale taham mülleri olmıyan orman ve maden is tihsalâtunızı misal olarak zikredebiliriz. lhra$lan ihtimalinde memlekete bü M. Venizelos bugün Atinaya gidiyor Istanbul Mıntaka heyeti tkinct reisiFethi Taîısin Bey IstanJnU Futbol heyeti reisi Zekı Rıza Bey tihap edilen zevat meyanmda bulunan Futbol Heyeti reisi Zeki Rıza Beyin faal bir rol oynamakta olması bu zat aleyhme itHnadrrmzı arttk tamamen selbetmis bulunmaktadv. 2 Galatasaray kulübünün son zamanlarda kulüp kongresi karan aleyhine ve kulübün dahilî disiplinini ihlâl edici hareketlerüe bu temiz kıdemli kulübümüz içerisinde anarşik vaziyetler ihdas ve San Knmızı kulüp naım altmda inhilâl hareketleri yapmağa savasan bir zümrenin emrile hareket eden bazı Galatasarayh faal azayı, Galatasaray kulübünün verdigİ tart karanna rağmen 1 teşrinievvel 933 tarihinde Mabadi 3 iincii sahifede yük yekunlarda döviz getirebilecek olan bu türlü maddelerin ihracuu ko laylastırmakta millî iktısat ve mali yemîzin ancak faydası vardır. Maden toprakta ve orman dağda kaldıkça hiçbir kıymeti haiz değildir. Bu kıymet sizliğe kısmıet veren hareket hiç teşvik edilmez olur mu? Düşünmeli ki bu türlü maddelerin ihracı memleket halkma o nisbette i* temini demektir. Ümit ederiz ki hükumetimiz bu mevzu üzerinde dddî tetkik'er icra ederek isabetli kararlar alacaktır. MIIIMIIMIIIIIlllMin Sabık Yunan Basveküi M. Venize • Ios dün sabah Cenrahpaşa hastene • sine giderek müesseseyi gezmiştir. Hastane sertabibi Ahmet Rüştu ve operatör Burhanettm Beyler M. Venizelosa izahat vermişlerdir. Sabık Yunan Basvekili bundan sonra otomobille Beyoğluna ve oradan Hürriyetiebediye tepesi ve Kâğıtaneye giderek bir gezinti yapmışhr. Yeni Amerika sefiri M. Skiner dün Mm. ve M. Venizelos şerefine sefarethane binasmda hususî bir öğle yemeği ziyafeti vermistir. M. Venizelos bugün Ege vepurile Yunanistana gidecektir. •••••Itll Itı tllllllllllıııııılllfltllltllMlllllft ıjiıııııtıııııııiMiııııımiMiuıımuıııııııııııııııımııııımuıuıuımıııımıım nıııııııııııııııııııııııtııııııiMiııııııııııiıııııııııııııııııııııınııuılııııııııiıiııı Peştedeki müsabakalar Güreşçilerimiz Macarlara 4 2 mağlup oldular, bir sporcumuz sakatlandı Üniversitede Bir kısım eski profesörler tekrar alınıyorlar mı? Yeni hazır ••« • • » • ninilllllllllllllllllMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIII)MIIIII'1llllllllllllllllllinilllllllllllllllllinillllllllllllllllMIIIIIIIIIII YUNUSNADt lanan Üniver site kadrosu bu hafta içinde gelmesi bek lenen Maarif Vekâleti Ve kili Bey t»ra fından getirilecektir. Kadro da mühim de ğisiklikler ya pıldığı söylen mektedir. Rivayetlere Maarif Vekâleti Vekili göre Universi Refik Bey^ teye yeniden bazı profesörler a lınmışhr. Bu meyanda eski profesör • lerden bazı zevat ta bulunmakta • dır. Universite kadrosuna alı . nan profesörlerden bazıları yeni kadroya ithal edilmemişlerdir. Güreşçilerimiz Peşte istasyommda Bıtdapeste 2 (Hususî muhabiri tnizden) Dün Macarlarla ilk güres müsabakaları yapıldı. küçük Mustafa, Ahmet, Saim hükmen Yaşar tuşla mağlup, Yusuf Aslan tusIa, Çoban hükmen galip ilân edil diler. Mustafa müsabakada sakat landı. Netice 42 mağlubiyettir. derasyonu reisi M. Rinopulos, Bal kan atletleri ve bilhassa Atinaya ilk defa gelen Arnavut atletlerini selâm ladı. Yemin merasiminden ve millî marşların çaknmasmdan sonra bes devletin bayraklan direğe çekildi. Terbiye Nazırı M. Turkovasilis, Balkan oyunlarını açtı. tlk günü neticeleri sunlardır: 100 metre sürat: Birinci Frangudis (Yunan) 10 8/10, ikinci Semih (Türk) 11, üçüncü Hristof (Bulgar) 11 4/5. 800 metre: Birinci Yorkapulos (Yunan) 2,05, ikinci Passî (Yunan), üçüncü Zorgo (Yugoslav). Mabadi 2 inci aahifede Atina müsabakalarına dair verilen tatsUât Atina 1 (A. A.) Gecikmiştir: Dördüncü Balkan oyunlannın açılma merasiminde Atina stadyomu htn cahınç dolu idi. Arnavutluk, Bulgar, Yugoslav, Rotnanya, Türkiye ve Yunanistan atletleri geçit resmi yap tılar. Ve şiddetli alkışlandılar. Bun dan sonra Yunanistan atletizm fe •