8 Eylül 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize geliren en faydalı eserdir. Her evde bir lane bulunmak lâzımdır. Onuncu sene: fto. 3355 umhurİYet İSTANBUL CAĞALOĞLU İSTANBUI Telgraf ve mektup adresi: Cumhurıyet, CAftAI.nftl.il Istanbul Posta kutusu: tstanbul, B s W No 246 Telefon Başmuharnr 22366 Tahrir müdurü: 23236 Idare mudunı. 22366, Matbaa: 20472 Hayat Ansiklopedisi Cnma 8 Eylul 1933 39 uncu ciizü çıktt Viyana devleti Tarihin tahrifinden Medet umuyor! Visu 4 (Bafmuharririmizden) mumî Harbm tasfiyelerinden bakiye kalan Avusturyaya şah«an biz ötedenberi (Viyana devleti) diyegeliyoruz. Koca bir im . paratorluktan kala kala bir Viyana üe onun binterlandı kalmıs olnnca bu bizim koydağumuz at tarih ile istihza etroek istediği kadar hakikate tercüman olmaktan da hâli değildir. Imparator. lugu tuzla buza çevirerek darmadağınık eden hâdise onun zorla bir haki . miyet altmda tuttuğu milliyetler kalabalığmm mhilâli idi. Bazı Avrupa devletlerinin siyasî düşünceleri geriye kalan altı yedi mflyonluk Alman kütlesinden ortaya zorla bir Viyana devleti çıkardı ve onu »un'î olarak yaşatmak için binbîr tedbire basvırdu ve vuru . yor. Halbuki imparatorluk tasfiye edi • lince geriye kalan bakiye hatta sadece yasamak içm bile yanıbasmdaki büyük Alman kütlesine iltihak etmek ıstıra nnda bir Alman ekalliyetinden başka birsey değildi. Anschlusun tarihin önüne geçflemiyecek zaruretlermden biri olduguna şüphe yoktur. Bu zaruret bir müddet en tabiî cereyanını takip ettfltten sonra Almanyadaki nasyonal sos . yalizm rejiminin siyasî taktik hatasde simdi bir tevakkuf devresme girmis bulunuyor. Ahnanya için Avu»tury« zorla ilhak olunacak bir krt'a değil, ayni ırkın camiaya kendiliğinden kahlacak küçük bir parçasıdn. Avusturyanm Almanyaya iltihakına Avusturya muarn değildi ve millet olarak hâlâ da değildir. Buna bazı devletlerle onlann emir ve m . faz eyledikleri muabedeler mânidir. Eğer Almanya Avusturyanm kendisine ilühakmı istiyorsa bunun için yapıla • cak iş Avusturya üzerinde cebhr ve zor siyaseti kullanmak değildir. Bilâkis 0 . tihak işinde Avusturyayı tamamen serbeat bnrakmak bu isin en kestirme yo • ludnr Filhakika mesele muahedelerin totVc son'î olarak bir Viyana devleti î.almde yasaUİmak istenîlen Avmtur • yantn A v r ^ a ortasmdaki boğucu •vku tık vsziyetTîde kendi basına ve hatta baskalarnvn himmetile nekadar v»nyabfleceği meselesidir. Kuvvetli ırk akrabalığından baska hayat zarureti Avus* turyayı ister istemez Alman cazibe ve camia«ma suıükler zannolunur. Bu va. ziyefe cebretmekte Almanyanm m^n • **ati yoktur. Anschlusa Avusturyanm da muara bir tavn* alması dünya na . zarmda bu tabii hâdiseye bir tezat garabeti ilâve etmekten hâli kalamaz da onun için. Nitekim simdi olan budur. Garbi Avrupa ile Almanyanm ihti • lâfmdan istifade eden Dolfüs hükume. ti ip üzerinde müteaddit marifetler ve şüphesift muvakkat muvaffakiyetler gosteren bir cambaza benziyor. Bu cambazlıklardan biz Türkleri alâkadar eden bir tanesinin de bugünlerde sahneye konulmasma hazırlanılıyor: tkin. ci Viyana muhasarasmm iki yüz ellinci yıldönümü münasebetile aylardan v e aylardanberi çekidüzen verilen tes'it merasimi. Avusturya Avrupantn kalpgâhma dayannus Türk ve islâm istflâsma guya ikinci Viyana muhasarasmm nasılsa uğrahldığı akametle set çek miş unis. Simdi iki yüz elli sene sonra guya bu hâdisenin kahramanlığıdır ki satafatlı bir suretle kutlulanmak iste . nüiyor. Avrupayı Türk ve islâm isti lâ*m^?" kurtarmıt olan Viyananm velevki bizim dedigimiz (Viyana devleti !) halinde istiklâl ile yasamaia hakki yok mudur denilmek isteniliyor ve istenjlecek. Korkulur ki Dolfus hükumeti t£mdiki siyasî dütuncelerle tarihin tahrifinde içme düstügü ve düeecesi mubalâğalar arasmda biz Türkleris hissiyahmm rencide edecek Uskudıklar» meydan vermeğe kadar ileri gitmiş olsun. yahut bir kere yanlıs çereyana kapı achktan sonra o gibi tajkınlıklar vukuunun ö • pîine geçemerois bulunsun. O zaman bu hükumetçiğin kaş yapayun derken göz çıkarmıs olacagmı Jcendjsme simdiden ihtar etmeği vazife bfliriz. Viyana muhasarasımn bırincisî gibi ikincisi de bir iki ham'ede Marmara kıyılarmdan Avruuanm ta ortasma kadar fırlıyan kuvvetli. kahraman ve oldumoiasıya efendi bir milletm srkî ka. bilivet tezahürlerinden baska birsey değildir. Bizlerden evvel atalanmız AttiIâlar Tuna boylarınm o zamanki dünya hudutlanna göre cihanjfHliği hem de bihakkin göze almıs sahip ve hâkimleridi. Viyana muhasaralanna müntehi son Türk hareketleri ise bizim tarafı . mızdan din ile herhangi derecede alâkası olmıyan, snf millî ve siyasî bir ha. yatm manalı, kuvvetli ve medenî \nV\YUNUSNADl Mabadi 3 üncü sahifede geldi, bu akşam Ankaraya gidecek Heyeti Vekilenin bugünlerde mühim Vekil Bey dün şehrimizde iktısadî meseleler etrafında tetkikat yaptı, şikâyetleri dinledi, bir içtima yapması bekleniyor mühim bazı emirler verdi Reisicumhur Hz. nîn Ankarada bir iki gün kaldıktan sonra şehrimizi teşrif buyuracakları tahrnin edilmektedir Reisicumhur Hazretleri dün aksam hususi trenle Ankaraya hareket buyur. muslardır. Gazi Hazretleri saat yedide Dolmabahçe saraymdan aynlmıs, «Sakarya» motörile Haydarpaşaya geç mişler, orada birçok zevat tarafından karsılanmıslardtr. Gazi Hazretleri, Haydarpasa garmda, tesyie gelen zevatla, bu meyanda Berlin sefirimiz Kemalettin Sami Pasa ve Sıhhiye Veküi Refik Beyle bir müddet görüsmüslerdir. Hususî tren 7,1 S te teşyie gelen zevattn tezahürah arasmda hareket et mistir. Ankara 7 (Telefonla) Reisi . cumhur Hazretleri yann Ankarayı teşrif buyuracaklardır. Yapılan tahmmlere göre Gazi Hazretleri buraya geldik ten sonra Heyeti Vekile mühim bir iç. tima aktedecektir. Bu içtimada, Av rupadan avdet eden tktısat Vekili Celâl Beyin vereceği izahat dinlenecek tir. Bunu müteakıp bazı mühim iktısadî kararlar ittihazı beklenihnektedir. Heyeti Vekilenin aktedeceği bu iç. timada vaziyeti siyasiye gözden geçi rüecek, Yunan Başvekilinin memleketi. mizi ziyareti dolayısüe cereyan edecek siyasî ve îktısadî müzakerat, tsmet PaMabadl 4 üncü sahifede tki aydan faz Ia bir zamandan beri Avrupada bulunan tkbsat Vekili Celâl Bey dün sabah Semplon ekspresile şehri mize avdet et mistir. Celâl Bey Londrada topla • nan ikhsat kon feransına iştirak etmiş, müteakıben Fransızlarla ve Almanlaıia iktısadî müzakereler v e bazı ticari itilâf lar yaptıktan sonra Vısiye gıderek bir müddet isti rahat etmiş, ora • dan memleketi mize dönmüştür. Gazi Hz. Ankaraya gittiler Celâl B. tktısat Vekili miz dün sabah Sirkeci gannda Reisi cumhur Hz. namına yaver Naşit Beyle Gazi Antep meb'usu Kdıç Ali, Siirt meb'usu Mahmut, tstanbul mebu'su Alâettin Cemil, Sıvas meb'usu Rahmi, Zonguldak meb'usu Ragıp, Sinop meb'u îktıtat Vekili dün tabah ken'dinni karçdıyanlarld beraber Sirkeci ittasyonundan çıkarken su Recep Zühtü, ts Bankası umumî mttdur vekili Muammer, bankamn An • kara mudürü Fazıl, tstanbul müdürü Yusuf Zıya, Istanbul Ticaret Borsası rnu dürS Muhsin, LJman Şirkeb' müdür4 Mabadi S inci sahifede Gazi Hazretleri dün akşam Haydarpasa garında Berlin Sefirimiz Kemalettin Sami Paşa ile görüşürlerken Ankarada imzalanacak Türk Yunan misakı Türk Bulgar ^müzakereleri Yakalanan eroinlerin kıymeti 500.000 lira! 12 maznun var, 35 ldşi sorguya çekildi, tahkikat devam ediyor Şehrimizde tutulan büyük eroin ka. çakçıltğı ile alâkadar olanlarm mey dana çıkarüdığını, gizli fabrikanm da bulunduğunu dünkü nüshamızda yaz mışbk. Polis ikinci şube müdürlüğü, bu me. «ele hakkmdaki tahkikata dün geç vakte kadar devam etmistir. Eroin imalâthanesinin sahibi Rizeli Hıkmet Beyin ifadesi üzerine aranılmak. ta olan fabrikanın ustabaşısı llya ve üç amele de yakalanmışlar, maznunlarm miktan böylece 12 ye baliğ olmuştur. Bu vaziyet dolayısüe şimdiye kadar 35 kisi zabıtaya celbedilerek sorguya çe kilmisler ve maznunlarla karsılaşhrıl • mtslardır. Şebekenin sermayedarlarından olan afyon ricaretHe meşgul Baklacıoğlu Yorgi Efendinin, fabrikaya lâzun gelen afyonlan temin ettiği anlasılmıştır. A . lâkadarlarm isticvaplan dün bitirilmiş ve yarm evrak ile birlikte adliyeye teslim edilmeleri kararlastmlmıştır. Maznunlardan bir kısmının hâdisede doğrudan doğruya alâkalan sabit ol . m»kla beraber her ihtimal nazan its ıııııııııııunııııtuıi">ııııııııııııııiMiuııııuuuuıııııııııınnınıııııiMiııiııııı Yarım kalan iktısadî müM. Çaldaris dün Atinada fırka reislerine Ankara zakerata devam edilecek seyahati hakkında izahat verdi Sofya 7 (Hususî) Türkiye ile Bulgaristan arasında Sofyada yapılan ve bazı ihtilâflar dolayısile yanda ka • lan ticaret muhedesi müzakeratına pazartesi gününden rtibaren başlanacakhr. thtilâflar hakkında malumat vermek ve yeni talimat almak üzere Ankaraya giden Türk murahhaslan pazartesi gü nüne kadar Sofyaya dönmüş bulunacaklardır. llttMMMMIiaiMII I IIIIIIIIIMMtMIIIIIIIIIIIII Atina 7 (A.A.) Atina Ajanst lumum fırka reisleri, hükum<>tin dün • bildiriyor: Hariciye encümeni, Türkiye ya sulhuna hâdim olmağı ıhhdaf eden hükumetinin daveti üzerine cumartesi siyaseti hariciyesıni tasvip etraisler ve sabahı Ankaraya hareket edecek olan Türkiye i'e bir dostluk misakı imzası Bajvekil M. Çaldarisin beyanatmı dinhususunda tamamen mutabık oldukfennı bildırmişlerdir. lemek üzere bu sabah toplanmıştır. M. Çaldaris, içtimada hazır bulunan muhtelif siyasî fırkalarriıesasınaseyahatinin maksadını Ankarada imza edilecek olan Türk Yunan dostluk Ankara 5 (Hususî) Yunan namisakımn mahiyetini, ayni zamanda hüzırlannın Ankarayı ziyaretleri günü yakkumetin siyaseti hariciyesinin an a hatlaşıyor. Bu ziyaretin büyük ehemmiyeti lannı izah etmistir. yalnız Türk matbuatı tarafından değil, M. Çaldarisin izahatmı takiben bi • Mabadi 2 inci sahifede Ankara muhabirimizin verdiği tafsilât Aferin gençlere! Şehitleri ziyaret edecek ler, onlara bir de abide dikecekler Millî Türk Talebe Birliği tarafınçin büyük bir seyahat tertip edil mistir. önümüzdeki perçembe günü yapılacak olan bu seyahate tale benin ekserisi iştirak edecektir. Gençlerimiz, Çanakkalede harp sahalannı gezecekler, şehîtlîklere çelenkler koyacaklardır. Diğer taraftan haber verildiğine göre Millî Talebe Birliği bu kadirşinasane tasavvurdan başka Çanak kalede büyük bir abide yaptırmağa da karar vermistir. Birlikte bu isle meşgul olmak üzere bir heyet tesekkül etmistir. Sehitleritnizin hatıralarını ebe dileştirmek maksadile Türk gençiiği namrna dikilecek olan bu abide talebe parasile ve emeğile vücude getirilecektir. Donanmamız Izmirde On altı parça gemiden mürekkep filo Izmirde hararetli tezahüratla karşılandı bara ahnarak hiçbiri serbest baakıl manusbr. Zabıtaca zanalbna ahnanlardan hangilerinin tevkif edüecekleri ancak yann adliyece meseleyeye vaziyet edildikten sonra belli olacaktır. Şimdilîk vaziyet su stretle izah edflmektedir: Bomontideki ikametgâhnu eroin fah. rikası halme getiren maznun Lâz Hikmet Beyle emrinde calışan dört Rum isin imalâtçılandır. Maznun maden mft hendisi tzzet Bey, şebekenin eroin tev. ziatmm idare işlerile meşgul olmuş tur. Osmanlı Bankasmdaki kasalanaa • roin paketlerini yerlestirirken yakala nan Alber Kaldiron ise şebekenin ihracatçtsıdH. Adliyeye teslim edflecekler meyanmda bulıman meshur banger SaA ra ve Şilton Efendilerin, diğerlerile tomaslan şebeke sermayesine iştiraklerf olduğu zannmı uyandırmutır. AdKye tahkikah bu ciheti de aydmlatacaktır. Şebekenin, memleket harictnde m3messilleri olan Rum zengini SoHryadh Mabadi 3 üncü »ahifed» 1000 İtalyan izcisi geldi Misaf ir izciler dün Taksim abidesine çelenk koydular ve Türk izcilerile birlikte şehri gezdiler Her Nadolni Moskova Sefiri oldu Berlin 7 (A.A.) Almanyanm Ankara sefiri M. Nadolny, Almanyanm Moskova sefirliğine tayin o lunmuştur. Bir Fransız kadın tayyarec sirrn muvatfakiyeti Cumhuriyet idarennin can verdiği yeni Türk donanmannddn Yavuz, muhripler ve bir denizaltt gemisi On altı parçadan mürekkep donantnamız, Izmir sulanna vâsıl ol • mustur. Filodan Yavuz ile Kocatepe, Adatepe, Tınaztepe, Zafer muhripleri önce îzmire varmışlar ve halkın cofkun tezahürah ile karçılanmıslardır. Diğer gemiler Foçaya gitmiş olup sonradan İzmire muvasalat etmişlerdir. Yavuzda Büyük Erkânı Habîye Reisi Fevzi. ordu müfettisi Fahrettin, Mabadi 4 üncü sahifede Orly 7 (A.A.) Fransız kadın tayyarecisi Madeleine Charmauks, Fas, Cezayir ve Ispanyada büyük bir se yahat yaptıktan sonra Orlye dönmüştür. Bu seyahat sekiz ay sürmüstür. Tayyareci 85 beyglr kuvvelinde bir seyahat tayyaresıle 17.000 kilometre yapmıstır. Misafir izciler vefeumandanlart Cumhariyet abidesini selâmlarlarken Sezare Battisti isimli vapurla dün sabah şehrimize 1000 İtalyan izcisi gelmiştir. Misafir İzciler dün saat 10 da Taksim meydanına giderek Cum • huriye abidesine çelenk koymuşlardır. talyan izcileri meydanda bir resmi geçit yaparak abideyi selâm • ladıktan sonra refaketlerinde Türk izcileri olduğu halde sehri gezmis • lerdir. Akşam saat dbrtten yediye kadar Istanbul ttalyan konsoloshanesi bahçesinde İtalyalı izciler şerefme bfa" gardenparti verilmisth. Gardenpartide sefaretler erkânı ve matbuat mümessilleri de bulunmuflardır.