28 Temmuz 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 36 ncı cüzü çıkti Onuncu sene: No. 3313 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresi Cumhuriyet, Istanbu] Posta kutusır tstanbui No Telefon. Başmuharnr: 22366, Tahrlr mudürü: 83236. Idare müdüru: 22365, Matbaa: 20472 u n yet Cuma 28 Temmuz 933 ııımııı ııı IIIIIIIHI t 1 Hayat Ansiklopedisî Büyük bir küfüphaneyi bir arada evinize getiren an faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. Fikir de ve san 'atta Inkılâpçı hamleler Istiyoruz Türk^Fransız ticaret itilâfı imzalanıyor Güreşçilerimiz yeni bir Dü nkü içtima soğuk ve ümitsiz bir zafer daha kazandılar Leningrat m ü s a b a k a l a n 7 0 lehimize neticelendi. Rus şampiyonu da yenildi hava içinde söylenen nutuklarla geçti Londra konferansı dağıldı « rııınmnııııiMmıtımımmııııııımıtıniHHmıiHiMmıiHiı " ııııııınnnıiMiiMiiMiıııı """' • ""'"" ııııııııifnmmıniıimiHnnmmmmiHtHNitntmıımmnmıınıııı iMiifnımmımmiHmıııııııiMiııiMiH ' »'»»""»'»""'IHimiHmHmiMmiHllllltmMmmiHHIIIIIh IHIItllimni IfllllflMtHlllllllIMtllllHM •riııı«iııı>ııiıi'fii'i'i<>ıı<ııiııırıııııi]iııiıiMrriMiıııırııiiTiııııııiMirıııııııııııınTiıııiıiTrıııııırıııınılllI T VIVI IVIIlTTTTTVIIItıTI I I ı ı ı !••• ı ı ı u •••TIITTIT v V T ürk inkılâbmın derin manalan henüz hakkile tesbit olunmuş de. ğildir, ve hatta diyebiliriz ki bunlan tesbit edebilmekten henüz çok ussak bulunuyoruz. tnkılâbımız daha dün bir, bugün iki denılecek kadar ye. nidir. Bu kadar sümullü bir hareket bu kadar kısa bir zaman zarfında etrafile tayin ve ifade olunmus olamazdı belki. Fakat tayin ve ifadenin yoluna olsun. gırilmiş olurdu... Inkılâbımız, hayatta ve hususile millî hayahmızda taallluk ettiği her şubede fikir olarak pek çok yannlan aydınlatan yepyeni bir doğuştur. Karanlıkları gerilerde bırakan bu fecrin ufku üstünde yükselerek hazır ve gelecek nesüle. re bu yeni fikrin dasitanlannı söylemekliğimiz lâzımdır. Sözle, sesle, sazla, fırça ile ve mala ile. Hâlâ inkılâbm âli mmı, sairini, musikisinasını, mimannı ve her sahadaki san'atkânnı bekliyoruz. Evvelki gün Galatasarayda genç res. »am Hâmit Necdet Beyin sergisini zi . yaretten çıkarken fikrimiz yeniden bu mevzu üzerinde oyalanmağa koyulmuş bu'unuyordu. Hâlâ o te»ir içinde ayni mevzuu gözönünde buİMndurmaktan kurtulamamaktayız, ve şimdi daha zi • yade ümitvar olarak. Londra 27 (A.A.) M. Makdonalt saat 10 da konferansın »on celsesmi açmıs ve bu celsenin saat 17,30 da hitam bulaeağmı ümit etmekte olduğunu söylemiştir. Bundan sonra Maliye Encümeni mazbata muharriri M. Bone, konfearnsm gördüğü isleri ve maruz kaldiğı müşkülleri kısaca anlatmıs ve simdiye ka. dar göriilen islerin hakikî kiymeti hakkmda ancak umumî müzakere baçladı. ğı zaman bir fikir hasıl edilebilecegmi bildirmistir. M. Bone bundan sonra demistir ki: < Konferansın, simdiye kadar eide edilmls olan n«\icelerin mühim olduğunu nazan dikkate almaktan geri durmıyacağinı zannederim. Zannıma kalırsa nakit ve maliye komisyonunun müstakbel mesaisi neticelendiği zaman dah« genis itilâfiar vücude getirilme* sini derpis etmek hiç te .gayrimakul bir sey değildir. Bu itilâfjann metinlerine simdiye kadar kabul edilmi» olan ka. rar suretlerinde münderiç noktai na • zarlan, temayülleri ithal etmek müm . kondör. Naktt kömisyonu reisi M. Koks. birçok mühim noktalarda ihtilâflar mevcut olmasına rağmen hakikaten takdire Leningrat 27 «Hususî muhabiri • mizden» Burada yapılan güreş müsabakaiarmda güreşçilerimiz filiz sikletten ağır siklete kadar olan güreslerin hepsini kazanmıslardır. Müsabakalann üçü sayı besabile, dördü de Rus güresçilerinin sırtı yere getirilmek suretile kazanılmıshr. Türk güresçilerinin kuvvet ve teknikleri burada hayret uyandir mış, Türkler için bir zafer olmustur. Bu müsabakalarda, Leningradın en iyi güreşçilerinden olup Rusya şampiyonu bulunan Zolootovym da mağlCıp olmustur. Bugün atletler arasında müsabaka yapılacaktır. A$tr süclet gurefçisi Çcban Mehmet sında dostane münasebetler vücade getirmek ve iki millet arasındaki müveddeti bir kere daha ilân etmek için bh vasıtadan başka bh sey değildir. Bütün dünyada Sovyet Rusya ile Türkiye kadar menfaatleri birbirme uygun iki memleket daha yok' tur. .Her iki memleketin de iktısadi inkişafı millî menabün işletilmesi •sasma istinat etmektedir. Her îk! memleketin faaliyeti, dostlugumuza geniş halk kütleleri için müfit olacak şekle sokmak ve bu dostlugu hiçbir hâdisenin sarsmıyacagı bh* hale getirmeğe matuftur. Bu hepimizin esash vazifelerimizdendir.» Cevdet Kerim Beyin beyanatı Moskova 27 (A.A.) Leningrat. ta bulunmakta olan Türk sporculan reisi Cevdet Kerim Bey gazetecilere beyanatta bulunarak Türk sporculanna karşı gösterilen fevkalâde sa • mimî ve hararetli sevgiden bahsetmiş ve demistir kî: « Ancak bize karşı olan dost lukları kalplerinin en derin köşeaine çakılmış bir his halinde bulunan kimseler tarafından gösterilebilecek olan tecavüzkârane nümayişleri hiçbir zaman unutmıyacağız. Spor, iki memleket gençliği ara Kısaca kendisinden öğrendiğimize göre Hâmit Necdet Bey san'at tahsilini Pariste ve bir üstadın atelyeeinde çalı • sarak ikmal ederek memlekete döndükten sonra şimdi Konya lisesmde resim hocası bulunuyormuş. Pariste yaphğı etüdler ve burada ibdama çalışhği eserler den elli altmısmı ayırmıs, ve bir ser. gi balinde Galatasaray lisesinde ortaya koymuf. Cür'etkârane bir hareket. Şüp. hesiz öyle, fakat söze batlamak için genç bir san'atkâr tarafından ism «n boşa giden tarafı da evvelâ burası. Yeni birsey oiduğuna ve yeni birsey yaptığına inanan, fank vasfi esasen bun . dan ibaret olmak lâzım gelen gençli • ğin en esash şiarı zaten işte böyle cür' . elli ve cesur olmaktn*. Tesadüfen sergisinde bulduğiHnuz için eserlerini ressam Hâmit Necdetle beraber tavaf ettik, ve yalnızbaşımıza okak birçoğu bize pek çok şey söyliye. miyecek olan bu eserler hakktnda ve bilvesile yeni san'at telâkkilerine dair kendisinin kıymetli mütalealanndan istifade ettik. Sergiyi gezerken genç ressamra cür'eti hakkındald flk düsünee miz hep kendi lehine olarak. kuvvet buluyordu. Bu genç ressam san'atta mu. kallit olmağa tenezzül etmiyerek ibdacı bir yola dökülmeği tercih etmis olan iddiah bir Türk gencidir. Renk ve ziya üzerindeki etüdleri hakikaten büyük neticeler vadeden güzel baslangıçlardır. Hatta çizgilere yeni vazifeler tahmil eden muvaffak tecrübelerile de jn çığırlar açmağa atılmıştır. Terkibin tezatlanndan tstifade ederek ortaya yok. tan yeni renkler ve yeni vaziyetler koyabilmeğe çalışmakta süphesiz hususî bir iddianm genç ve atılgan hamleleri vardır. Memnuniyetle kaydolunacak ta. rafı şundadır ki bu hamleler vahi mali. hulyalar halinde kalmıyarak fırça ile kelemin elinde ve kâğıdm üstünde san'atkârın maksadmı ifade eden manalar almışlardır. Bu muvaffak tecriibeler bize daha parlak bir yannm be . saretleri gibi göründü. Genç ressamın cür'etini daha ziyade takdir ettik. Memleketimiz güzel san'atlann resim subesinde meziyetlerini eserlerile ispat eden meharet ve kudreüere malik ol maktan mahrum değildir. Kendilerinî daima hörmetle deragus ettiğimizi on lar da bilirler. Genç ressam Hâmit Ne«detten böyle hususî bir takdirkârlıkla bahsederken ötekileri unutuyor veya onlann papuçlan artık dama atılmaştır demek istiyor değfliz. Bu bahçede bir gül ile değil, be* on gül ile de bafaar olamıyacağı hakkmda kendilerile müttefik olduğumuzu zannettiğimiz üstatlara arzederiz ki biz Hâmit Necdette bah. çemizi süsliyecek yeni gülün kıymetli çiçekler vadeden tomurcuklarını ve hatta gonçelerini gördük: Yeni bir nevi, yeni bir çesni, yeni bir açıhş, yeni renkler ve yeni sekiller vadeden yepve. ni bir gül. Devrinin anlayıslanm atlamak istiyen bir iddia. Zaten kuvvetli san'at buradadır, ve «sasen her haki kî san'atkâr bu iddiadadır 'da sonra herkes kanadımn kuvveti* kadar uçabilır. Genç bh ressam bizi bütün bu dü . süncelere sevketmege sebep olursa bu kadan bfle onvm şimdiden beyhude bir fahsiyet olmadıgını göstermiş olur. Biz hemedense kübik resimleri »e « Konferantm MyflA unOtlerU açOin tOc eelsettnim bir inttba: tngtcte BatveJcUi nutuk soylüyor sayan neticeler elde edilmiş oldugon* I nakleden M. Koks, nlah ve imar sâna. beyam etmiştir. Sözü borçlar meselesine | Mabadi 6 mcı sahifede Dil Cemiyeti merkez heyetinin dünkü içtimaı Dolmabahçede yapılan içtimaın bir kısmında Reisicumhur Hazretleri de bulundular Türk Fransız ticaret isleri Yeni mukavele imza edibnek üzere Paris 27 (A.A.) Ticarî mu . kaveleler müdürü M. Bonnefon Krapon, Entranzijan gazetesinin bir muhabirine verdiği beyanatta bugün veya yarm Türkiye ile ticarî bir mu. kavele imzalanacağmı, bu suretle ti. cari muamelenin durmasma mâni olunacağmı bildirmistir. Türkiye ile Fransa arasmdaki mev1 eat mukavele 15/S/933*"te bit mektedir. Deliler, aptallar, hastalar kısır edilmeli mi? Doktorlarımız Almanyada kabul edilen kısırlaştır • ma kanunu hakkında ne diyorlar? Dün Berlinden gelen telgraflar Almanyada aptallık, sar'a, sarsak lık, cinneti müterakkiye, körlük, sağırlık ve vücut sakatlığı ile malul olan erkek ve kadınlardan hasta • lıkları irsî veyahut ağır şekilde o lanların kısır edilecekleri hakkında bir kanun lâyihasınm nazırlar meelisince kabul olunduğunu bildiri • yorlardı. Bu kanun hakkında sehrimizin mütehassı? bazı doktorlarile görüştük. t ^^.«.»»^^. 1 Reisicumhur Hazretleri Cazi Hz. dün saat 2,30 da Yalo vadan »ehrimizi teşrif etmişler, akşam sekizde tekrar Yalovaya avdet bayurmuslardır. Fahrettin Kerim Bey ne diyor? Emrazı asab'ye mütehassısı ve A kıl Hıfzıssıhha Cemiyeti reisi güzi de doktorumuz Fahrettin Kerim Bey Almanyanın kabul ettiği bu yeni ve sayanı dikkat kanun hakkında bize şunları söyledi: « Bu mesele yıllardanberi ilim cemiyetlerini ve bilhassa akıl hıfzıssıhhası cemiyetlerini işgal etmekte idi. Her millet kendi neslini düzeltmek için muhtelif çarelere baş vururken, bilhassa soy bozukluğuna sebep olan âtnillere karşı mücade leyi esas tutmuştur. Doktor Besim Omer Ptısa Doktor rahrettin Kerim Sey Dil Cemiyeti merhez heyeti dunftü içtimdinda Türk Düi Tetkik Cemiyeti Umumî merkez heyeti dün saat 14 te Dolma. bahçe saravmda umumî kâtip Ruşen Esref Beyin reisligi altında toplanmış, karşılıklar kılavuzu için ankete gelen cevaplar üzerinde tetkikat icra etmiştir. Cemiyerin Hâmi Reisi Reisicumhur Hazretleri sarayı teşrif buyurdukları sîrada cemiyetin müzakere etmekte ol • duğu odayı da ziyaret ederek cemiyet azalarmı Htifatlarile taltif boyurmuf . lardır. Umumî merkez heyeti cumartesi günü saat 14 te tekrar toplanacaktır. Amanullah Han Dün Gazi Hz. tarafından kabul olundu tstanbul 27 (A.A.) Birkaç gündenberi İstanbulda bulunan sabık Ef . gan Kralı Amanullah Han Hazretlerile zevce ve baldızlan hanımefendilerin, bugün Dolmabahçe sarayma giderek esld bir dost sıfatfle Reisicumhur Haz • retlerini ziyaret ettrkleri öğrenilmistir. Üniversite kadrosuna karşı ilk itirazlar Darülfünunda dünkü içtima. Üniversite teskilâtında açıkta kalacaklan söylenen müderrislerden bir kısmı muhtelif makamata vazi yetlerini izah eder mahiyette mek tuplar pöndermektedirler. Doktor müderris Kadri Raşit Paşa dün kendisile görüsen bir mu • harririmize bu mesele hakkında sunlan söylemiştir: « MaarifVekili Reşit Galip^Beyefendi ve profesör Malşa birer mek tup gönderdim. Gazetelerde, açıkta kalmasmdan bahsedilen müder • risler arasında ismimin de bulunduğunu bildirerek, uzun seneler müderrislik vazifemdeki muvaffakiyetimi, tetkik ve tetebbülerimi izah ettim ve yeni kadroda açıkta kala • cağım hakkındaki haberlere ihthnal ^vermediğimi, aksi takdîrd* yapılan ısİahatm ilmî ve gençliği yükselt Mabadi4> ıncı sah'fede rübelere atılrmş olmakla beraber esa sen klâsik san'atm bütün esrar ve ana tına vâkıf ve o yolda eserler yaratmağa muktedirdir. Onun yeniliği galiba bu sağlam temele dayandığı içindir ki bize cazip ve munis görünüyor. İnkılâp devrinin fikir ve san'at amelesi: inkılâp sizden yenilik yolunda yeni hamleler istiyor. Türk gençjiği şurasmı iyi bilmek Jâzım ki bu hamleleri yapacaklar bir değil, bin, ne diyoruz, ordular olacaklardır. .< , YUNUS NADİ Soyu bozan sebepler arasında h > * siyet ilk safta gelir. Biyoloji kanunlan ecdattan torunlara birook iyi ve kötü vasıflarm geçtiğini göstermek»tedir. İrsiyetin en ziyade rol oynadığı hastalıklar sinir ve ruh hasta» bklandir. Bazan bu hastalıklar ay • nen geçer ve bazan da türedi ismini verdiğimiz maddî ve ruhî çarpıklıklara sebep olur. Bu da bir müleMabadi 3 Sncu »ahifede nııııımıımıııııııntıııııtnıımmmıııımifl ımMinıııııııııiMiııııııınııınııiMiıııınııııııııııııııııııııımıııııııııııimımıııııııiHiıımıııııımıııııı Bursa soygunu faillerinden biri de Kozluda yakalandı M. Heryo Rusyaya gitmek üzere İstanbula geliyor Paris 27 ( A . A . ) Havas Ajansi bü. diriyor* Maten gazetesi, M. Heryonun beraberinde âyan azası M. Serlm ve meb'uslardan M. Bastid olduğu halde 3 ağustosta Marsilyadan vapura bine. rek tstanbula ve oradan da Rusyaya gi. deceğini yazıyor. uıııiHWMinmınıııııiMinHiııııniHtıııııııııııııııııınıuı>ıiıııiMiııiHinııiıiMHiııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııtııııııınııiHiııııııııınıııııı vemedik. Zevk bu ya, bizjm zevk ka . biliyetimiz o yarımyamalak adeta ka. basaba diyeceğimiz. eboşlan anianıak. tan daima uzak kaldı. Hâmit Necdetin resimlerinde de ilk bakışta natamam diyebileceğiniz bir yenilik olmakla beraber bunlarda sizi uzaklaştıracak yer. de kendilerine çeken sempatik taraf • lar vardır. Bir parça dikkatle bunun bu berikilerde klâsik esasları bütün bü. tün ihmal etmiyen kaideşinaslıktan ileri geldiğmi anhyorsunuz. Filhakika Hâoıh Necdet yeni tec • Sabahsız geceler Yazan: Server Bedi Yeni romanımız, bugün başhyor • Uçüncü sahitede okuyunuz • aansun soygunculan.nin Bursaya gotürüldüklerl gun tertrleri çDrmek usert ' • • sokaklarda bekltyen halk mahalde yaklanmış, bugün jandar» Zonguldak 27 (Hususî muhabi. ma muhafazasında tstanbula gön rimizden) Bursâd^kı soyguncuderilmiştir. Şerir oradan Bursaya yollaluk faillerinden Rizeli Seref oğlu nacaktır. Hasan, Kozlu mevkiinoe saklandığı