29 Haziran 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

CamhuTÎyet 29Haz?ran 1933 5 Ya tıörriyet, Ya ölöm! TEFRİKA: 30 Ytaan: ALt NACl\ Dil anketi 102 inci liste Ankar»28 (A.A.) T. D. T. CemiyetincUn: Karşilık lan aranacak arapça ve farsça kelimelerin 102 numaralı lUteti şudur: 1 Külliyen • bilkülliye 2 U»ulen alelusul 3 Tebaan 4 Tevfikan* 5 Mukabeleten biltnu • kabele, tmukabele bil • misil 6 Müteakıben 7 Münferîden 6 Müştereken aleliftî rak9 Ahiren 10 Tercihan 11, Taf.ilen alettafsİl, mufastalan, bertaftil 12 Hulâsatan telhisen 13 Mealen 14 Takriben alettakrip 15 Tahminen alettahmin Bir harbin plânçosu lıı». . Bir Çin tktısat Heyeti geliyor Hicaz mümessili de ikiısadî tetküa.t yapacak Seyrisefain yarın Tarihe karışıyor Dış seferler için Celâl B.den emir bekleniyor c ıe AIIVO Bu akşamki program Balkan harbinin bîzim için sayııız adam kaybtndan başka, toprak baknnından hesap netieesi şu olmustur ki, sulhu imzlayıp konferans salonundan çıktığımız zaman, Osmanlı Avrupasını salonda bırakmıştik! 167,000 kilometro murabbalık en bereketli topraklardan, «Jimizde, yalnız 26,000 kilometro kalıyordu! Bulgaristana gelince, bütün ba kumkumayı ohazirlayıp pisîrdigi •e Sırbistanı, Yunanistam, Kara • dağı geride bırakacak kadar öne atılıp en çok o adam telef ettiği halde, birinci Balkan harbinde askerinin kazandıgım, ikinci Balkan harbinde askerlerile beraber diplomatları da kayboderek, yağma Hasanın böreğinden, ancak Makedonyada 8000 ve Trakyada 9000 ki hepsi 17,000 kilometro murabbaı yer ala • ikinci Balkan harbinden sonra Bulgaristari kazandıklannı kaybetmiş ve tekrar tatb bir ruyadan uyanan adama dönmüştü Evelin Holt Gidinciye kadar Süadiye plâjında oturacak Bulgarlar, Bükresten dönen sulh Bflyflk Bulgarîrtahıri Çan olm&ir hıraile ffı '.aShaslaı ', Sofya istasyonunda, Bulgarlann b&«uu bir hayll bel&ya aokan suratlannı ekşiterek: sabık Kral Ferdinancl « Bunun için mî idi?> Oemek ister gibî karşıladılar. dugu içindh ki 1912 den 1932 y* Makedonya komitacıları îse, bükadar Bulgaristanla SirbUtam kanlı tün kabahati, Sırbistanla gizli bir bıçaklı eden en büyük nMMİe, iki zeyil imzalıyan Bulgar hükumetine, d'evletin her hangi sahada anlaşma» Makedonyayı paylaşmagı kabul esına imkân bırakmıyan yegâne medenlere ve bilhassa «Velhovist tlsele, gene bu kilise ve mektep da hakçı» zümreye yükliyerek ateş piUvası olmustur. kürüyorlardı. • • • Gizli şart? Sırplar ve Yunanlilar, ikinci BalHalbuki, bu gizli şart ta tatbik kan harbinde Bulgaristam yenerek edilememişti. Muhtariyet şöyle dWMakedonya topraklannın büyük sun, S»rplar, Makedonyayı Bulgarkısmını aralarmda paylaşinca, bu ele avucı sığmaz fırtma âlemini na» larla paylaşmak bile istememişlerdi sıl durulttular? Sırplar, Osmanlı devletinin beş on gün içinde hemen hemen kendiliGayet basit: Bulgaristam Noyy! finden dagılıp çözülüverdiğini gömuahedrsinin harabeleri îçinde »iHlnce, evvelâ şaşırmışlar, sonra da, i&hsız, çırılçıplak, fazla olarak tırtma müvonlarca borç yükletilmif bir Yunanlılarla perde arkasında anlavaziyet içinde uvu^turarak, Batkan* şarak, Bulgarlaraı larm en«esind*ki Makedonya kan • < Biz bu tmparatorluğun bu kaserini, radikal bir kafa ile kazımağa dar çabuk yıkılacağnı tahmin etmekuyuldu'ar. miştik. Aldanmıştz. Muahedeleri imEvveli kiiiseUri, mektepleri ka* «aladıiımiz lamanki şartlar degişpattlar. miştir. Binaenaleyh, bia YunanlılarNeka^ar propaganda uncuru var» la beraber Makedonyayı alıyoruz!» sa, heptini, Mak«donyadan usakiafdemiş ve istedikleri hudutları, keyflerine göre kesip çizerek, Bulgarları, tırmağa baçladılar. Bu «uretle, bir elden makîneUrle eskisinden pek az farklı bir siyasî malaryavı, öbür elden de, devlet v« eografi hacim içinde, iki harbin vetlerüe Bulgar harnnı kurutuyor olülerile başbaşa terketmişlerdi. lardı. Bulgaristan, bir defa daha tatlı Şüphe yok: Taştan ve topraktan bİT rüya görmüş adam vaziyetine zarar gelemiyeceği için, kiliseleri ve girmişti! mektepleri yikmadılar. Ancak lrili• ** seden Bulgar papazım ve mektep • Bazı kimseler, rakamların dili olten Bulgar daskalım dışarı attılar. tfugunu îddia ederler. Birinci Balkan harbile Makedonyayı Bu iddianm doğruluk derecesini isgale baslar başlamaz, daha Bulgaranlamak istiyenler, Makedonyayı lar müttef ikleri iken, Bulgar papazıkaybettigimiz zamaıt, Bulgarların, nın yerine Sırp papazım, Bulgar hoyirmi sene içinde, Makedonyadaki casının yerine Sırp hocasını koydular. kilise ve mektep teşkilâtlarmı, gra Bir sene içinde, bulgarca kitaplardan figin hangi hîzasma çıkarmış olduk• Hazreti tsanın İncilinden PaUsmin lanm gösteren şu rakamlan ibretle tarihine kadar! Makedonya hudutgörmelidirler! ları içinde bir tek yaprak kalmadıl Sırpla Yunantn eline geçen 2069 parça kasaba ve köyde, 7 Bulgar Ve kitaplarla hocalan kapı dışarı metroppolitliği, 1310 Bulgar papazı, ettikten sonra, Makedonyadaki Bulirili ufaklı 1625 kilise veya ruhanî garlığın cdenationalisation» ameli • daire, 73 manastr, yesi başladı. 28 hocalı ve 503 talebeli iki jmv Devam edecrk nar, 64 hocalı ve 832 talebesile, kız ve erkeklere mahsus 5 muallim yetiş • tiren mektep, 10 hocalı ve 150 talebeli bir ticaArhadaftmız Peyami Safantn ret mektebi, *Yakılacak kitaplar» anketin* gt • 14 hocalı ve 110 talebeli 3 papaz len cevaplardan biri hepimizin haymektebi, retini mucip oldu. Muhakhak ki Kadin • erkek 2118 hocalı ve bu cevap karilerimizin d* gözan 72454 talebeli 1272 iptidaiye mek den kaçmamu ve yalnız hayret detebi, ğü biraz da hiddetlerini celbetmif88 tane 4419 talebeli rüştiye mektir. Bahs*ttiğimiz cevap ?a: Kitap tebi... yakma musabakasına iştirak eden Yekun: Üç ailâyette 2248 hocatı bir hanım Mahmut Yetarinin gü • olan 1373 Bulgar mektebinde 78,682 zel *Tipi Dindh tini de ateşlemek Bulgar okutuluyordu! istiyor. Okuma salonları, hayır eemiyet 1 Mahmut Yesari bizzat «Ti • leri, gazeteler, Selânikteki matba pi Dindh nin en çok beğendiği *#«alar hesaba katılmadan... ri olduğunu başha bir ankete cevaben tSyledi. 1913 te Karneci müessesesi na 2 Bir çok kariler, ama pek mına Balkanlarda tahkikata gelmiş çok, müellifin evine veya Cumhubeynelmilel bir heyetin raporundan riyete mektuplar gondererek Mahçıkardığım bu rakamlara ne buyru mat Yesariyi böyle bir edebî eter İUT* vücude getirdiğinden dolayı tebrik Makedonyada Türkler, Makedonve kendisine tenehkur ettiler. ya hıristiyanlarımn yekununa faîk 3 Matbaacılık ve Neşriyat Ş»Ymiktara vardıği halde, bu rakamlara kttine tiparişler hergün daha ar karşı Osmanlı Maarif Nezaretinm tan bir tehacümle devam edip du • çıkarabilecekleri rakamlar ne ola ruyor. bıTrdi* 4 Kütüpaneler eüerindeki yeKendisinin yapabildiğinden en az kunu bitirdikleri için boyuna hitap on misli olan böyle geniş bir uyanisfiyorlar. dırma hareketine imkân bırakmış, Bütün bu haberlere rağmen bu kendi t«baaEinın millî terbiyesini, hanımın Tipi Dindiyi yakmak iateyani 4'zginini elinden kaçtrmış bir meni doğrusuya, çok gariptir! devlet, Makedonyanm elinden alınSakm bu hanım, Mahmut Yesamasını ovvelden kabul etmiş ve ona rinin en güzel kitabıntn mazhar olkendis! vardım ediyor demekti. duğu büyük rağbeti kt'kemdığt için Rakamların söyledigi budu.\ ba romant yakmağa kalkiftnattnt Zaten rakamlann söyledigi bu o!Ah, bu kıskançlık! Evelin Holt Şimdiye kadar Tokatliyan Otelinde ohameJcta olan Matmazel Evelin Holt sıeaklarm zrjradeleşmesi üzerine Süadiye plâjma gitmistir. Orada tenis oynamakta ve denize girmektedir. Şehrimizm güzelligine hayran olarak gelen sktenaa yıldızı Süadiye plâjtnı isbrahat etıuek ve son zanvanlarda aldığı iki küoyu eritmek için çok münastp bir yer bolduğunu soylemiştir. Sanşın artist şehrimiz • den hareket edinciye kadar orada kalacaktv. Süadiye plâjı müdiriyeti tara fından sereftne bir müsamere tertip edilmesi ve bu müsamerede halkumz tarahndan çok beğenilen şarkdanm *öy lemesi muhtemeldir. Çinli bh îkr Seyrisefaîn idaresi yarın hayatım tısat heyeti bir bitirerek mülga «tdarei Mahsusa» kaç güne kadar nın yanında mevki alacaktır. jehrimizi ziya Bu itibarla şimd"iye kadar Seyri • ret edecektir. Issefainin yaptığı tskenderiye sefertanbul Ticaret Olerini devam ettirmek vazifesi yeni dası Çinli heye teşekküllerden Deniz yolloan islet tin, Türk fabrimesi (Dışhatlar) müdürlügüne mkalarını ve ik • tikal edecektir. tısadî müessese • Deniz yollan işletmesi bu mesele lerinl görmelerîile çok ehemmiyetli surette mesgul ne delâlet ede olacak ve gemilerini hükumet'n tebcektir. liğatına hazır bulunduracaktır. Bundan başka Seferlerin devam edebilmeıt için geçenlerde şeh Hicaz Krattntn mü$a. lâzım gelen masraflann ne suretle rimize gelmif o vlH Muvuffak Bey temin edilecegi hakkinda Londrada lan, Kicaz ve Necit Krali tbnissuut bulunan tktısat Vekili Celil Beyin Hz. n>n müşaviri Muvaffak Bey Âemri beklenmektedir. Iskenderiye Iusi de memleketimizde iktısaöTî tet?efe»lerîn:n açığını karşiîıyan va kikatta bulunmuktadır. Bu »ahada ridat tefkik edilhken ihracat kıy • Muvaffak Beye icap eden rehberliğin metleriiîde son senelerde görülen yapılması, alâkadar makam tarafmtenakusu mücerret olarak mütalea dan Ticaret Odasına bildirilmiştir. etmenin doğru olmadğı salâhiyettar Bu tetkikat, Hicazla aramizda doğzevat tarafından beyan edilmekte • rudan doğruya iktısadî münasebetledir. Dikkate şayan olan nokta, dünrin muntazam bir sekilde tesisi ga yamn her tarafındaki buhranla alâyesile yapılmaktadır. tktısadî buhkadar olarak fiatların düşmesi yü • randan, dünyanm her tarafi gibi Hizünden :hracat kıymetleıi bitlabl acaz ve Necidin de müteessir olduğuzalmakla beraber ihraç edilen emtianu söyliyen Muvaffak Beyin bu tetmiktarının bu hattrı tesisinden sonra kikatı neticesinde, Hicazla Türkiye coğalmıs olmasıdır. Binaenaleyh saarasında bir ticaret mukavelesi akHm bir neticeye varmak için umumî ti için müsait bir zemin hazırlanmış vaztyetin icabı olarak değişen kıy olacaktır. metlere değll, memltrkethnizin ts • kenderiye ihracat emtiasi miktarını göz önünde tutmak lâzım geldiği ileri sürülmektedir. Son zamanlarda ihracat miktarıDarphoaede gümüş paralann darp nın azalmasna başlıca .lebep takas îşlerine ait hazırlıklar bir aya kadar işleri olduğu salâhiyettar nuks" 1 . ikmal edilecektir. Bu müddet zar larca tesbit olunmuştur. fında da para darbına ait lâzım oHarîcî hatları, bize nisbetle daha zilan madenler tedarik edilmlş ola • yade acıkla idame eden Bulgariscaktır. tanın bu yold? "sistematik surette devamlı netieesi olarak ihracatim harpten evvelki miktarın fevkine çıkarmaga muv«ff K k olduRU anlaşıl • mtştır. Şehrimize lspanyol seyyahlan getiBu neticenin bUgpünün iktısadî sisrecek nlan Türk vapurcu1an'»dan ,'e • temi olan malı Micının ayağına kaminin Türkiye aeentalığ'rn Türk >* dar götürmek için icap eden fei« purcularmdan Mütercimzade Hakkt Bekârlıklann yapıl»»>»s:*e eı'tfe cdildiği yin teskil ettiği «Tuva» limitet şirketi muhakkattr. deruhde etmiştir. Türkiye yumurtalannın Barselona Türk vapurlarile nakli hususunda Hakkı Beyle tspanya yumurPiyasada şeker fiatlannın yükselmesi dolayısile Ticaret mıntaka müta ithalât sendikası rautabık kalmışlar • dtriyetince yapılan tetkikata devam dır. olunmaktadır. Ticaret müdiriyeti, Bu suretle Türk vapurculugu için yebütün şek.r tacirlerine muhtelif suni bir harici hat tesü edilraiş olacaktır. allev sormuştur. Almacak cevaplarTürk armatSrlügüne bu screfli vazila tacirlerinj şekerleri hangi ta • yeti temine çahşan Hakkı Beyi tebrik rihte ve kaça alıp kaça sattkları tesbit edilecektir. ederiz. öümüş paraların darbına başlandı Turk vapurlariic Ispanyaya yumurta ihracı ANKARA: , 12,30 gramofon 18 alaturka saz • 18,45 viyolonsel konseri (Edip Bey) 19,15 alaturka saz 20 ajans haberleri. İSTANBUL: 18 gramofon • 18,30 fraraızea ders (Üerlemiş olanlara mahsus) 1 9 Ke " mal Niyazi Bey ve arkadaşları. 20 Nebil oğlu tsmaÜ Hakkı Bey 20,30 kemani Reşat Bey ve arkadaslaru 21,30 gramofon 22 ajans, borsa haberleri ve saat ayan. VİYANA : 18,05 oda musflrisi 19,05 konfe • rans • 19,30 askeri orkestra • 20,25 konferansktr, havadi&Ier 21 klâsik orkestra konseri (Amsterdamdan nakil)23,05 konferans, haradisler • 23,30 dans plâklan. BUDAPEŞTE Î 18,05 satkılar • 19,18 konferaıw « 19,45 şarkıkr 20,25 konferans21,35 tiyatro 23^5 bavmdisler ve tsigan or « kestrası. BÜKREŞ: 18,05 halk musitisi • 20,45 konfe ^ rans • 21,05 senfonik konser • 21,43 :arkılar • 22,05 senfonik konser devam ediyor. VARŞOVA: 18,20 Leo musîkisînden konser « ~ 19,05 plâk nesnyatı 20,05 skeç21,05 Lembygden: (koro konseri) • 23,05 kafe konser • 23,30 havaditler. r ROMA: 21,05 havadisler, piâklar 21,50 seı* fonik konser 22,50 musahabe • 23,03 komedi, yahot, muhtelif musiki parca * lan 24 haTadkler. BELGRAT: 17,35 koaser 20,05 plâk neşrîyaaN 20,25 konferans • 21,05 konser 21,33 Ljubljanadan nakü • 23,35 dans mu m sikisi. PARtS ( oste Pamien): ... 20,20 \ vadkler, plakkr 21,35 muhtelif kc ser 22,20 Offenbacbna »serleri • 2' Schumandan bir kentet ORÜiO! I(franı): 21,05 1 «riionm « ^ 1 ^ . 22,0S Fransız be* ^ârUnMn eserlerinden kori ser 23,05 Vadisler 23,15 plâk nes, riyatı. BARSE: ^ A , 20,05 t r ^ o » * ^m.n5 muhtelif program =,05 plâk neşriyah • ^3 t lO radyo ork«asi 24,05 musahabe* ^ 2\25 şarkı • 24,35 dans musikisi ve havadisler. Şeker fiatları niçin arttı Ortaç Buraa Useti meemuân Bir zamar lstanbul liseleri guzef mecmualarkanyorlaTdı. Daha yiik ^ sek tahsil dresine bile girmemiş genç' lerimizin teabüslerile matbuat arasm^ karışan bu jcmualarda onlann külütr,i irfan seviyoe sahitlik eden yazılaı? bulmak kaHi ve bu hal şüphesiz topumuza seiç veriyordıt Son aylaıdai meemuacılılıevesleTİ bura liselerinde' zayıflarken nadolu Kselerinde bu yol çıkan gayretrin coğaldığını iftiharla görüyoruz, ha çok seviniyoruz. Çünk} a«TÎ ve mütâmil irfan biraz da muhit^ malzeme varesait m^selesi demektir I tşte enerjik ursa tseleri bu yüzden da J takdire hakıazannuşlardır. Ortaç / mını verdikK yıllıgı zararstz bir tek nik; taptazee aydınlık yazilarla haz»j lamışlar, İst»bulda iyi bir sekilde bas« ttrmışlar... Gençlerinbir nüahasını bize de yoU ladıklan mesıualannı kendi vaziyetle» Tİne göre fekalâde bulduğumuzu söy^ lemek isteri: > tnegöl orta mektebe kavuştu Gebzeds pehlivan gOreşleri Gebze (Huıuıİ) Gebze C. H. Fırkası tarafından tertip edilen at yarısı ve pehlivan güresleri ve yüzü mütecaviz çocuğun sünnet ettirilmesi suretile yapılan derneğe Fırka mızıka takımının iştirak etmesi suretile kasabada çok eğlentili bir gün geçirilmiştir. Yerli hayvanlara münhasır olan koşuda mıntaka atları çok muvaffakiyetle yanşlar yaptıklan gibi zabitanın manialı koşulan da heye • canh olmustur. Güreşlere iştirak eden sayılı pehlivanlann an'anevî oyunları bu arad'a orta oyunlarının monoloğcu Aşki Bey ve arkadaşlarının millî temsilleri de eğlenceye başkaca bir hususiyet vermiştir. Niçin yakıyor? Hdlivut Holivutun3 üncü sene 27 incî sayîn «Cici Berbeı isimli filmin birçok sahneleri ve güsl artist Tesunlerile intişar etmiştir. TaTİye ederiz. Meşhur aiamlar ansiklopedisl tnegöl merkez ük mektep muallimleri fnegöl «Hususi» tnegöl maarifi bir senedenberi ilk defa olarak büyük bir inkişaf göstermektedh*. Senelerdenberi yapılan teşebbüsler neticesi^e bir orta mektebe ka vuşmuş olan halk, şimdi orta mek • tep binasmı yaptırmakla meşgul dür. Talebesi 130 a baliğ olan orta mektebe önümüzdeki yıl için yalnız tnegöl ilk mekteplerinden bu sene mezun olmuş 115 talebe vardır. Halbukî civar kazalardan gele cek talebe adedi de tahmin edilîrse önümüzdeki sene yekun 250 yi bu • lacak demektir. Kazamızın îlk mekteplerinde efıeımniyetli bir faaliyet ve muallimleri arasında çok sıkı bir tesanüt vardır. Muallimlerin on bin liraya yakın yekun tutan bir tasarruf sandığı ve kaza muallimlerinin ilmî ve meslekî sahalarda ilerlemeleırini temin eden muallimler birliğinin kıyraetli bir ilim heyeti mevcuttur. Bu heyet bu sene muhtelif konferanslar vermek suretile meslektaş • lanm tenvir etmiş, musiki tedrisatını müsbet sahada yürütmek maksadile altı ay süren bir musiki kurru aç mıştır. tnegöl merkezinde beş ilk tnektepte 29 muallhn ve 1047 talebe, köylerinde de 43 mektepte 48 muallim ve 2190 talebe vardır. Bu sene kaymakam Ekrem B. in himmetile 30 fakir mektep talebesine öğle yemeği verilmiştir. A. Nuri Meşhur /Jamlar Ansiklopedi«nin dordüncü fotnası bermutat çok çengin münderecatl ve nefis bir tarzda intişar etmiştir. Foması yalnız on kurusa sa •* tılan bu güzl eseıi bütün okuyuculan^ mıza tavsiyeederiz. İ R T İ H AL Rados eşrafından Hacı Hüseyîn E • fendi merhumnn kızı ve kezalik Rados eşrafından Keleşzade Hacı Mehmet Efendi merhumun refikaâi ve Ahmet Kaptanzade Hasan Bevjn kayinvalidesi Sıdıka Hanımın Radosta irtihali da rı baka eylediği vâsıl olan bir telgraf nameden teessürle anlaşılmıştır. Radostan başka Fethiyede dahi maruf salihatı nisvandan olan merhumenm kederH ailesine en samimî taziyetlerimizi arzederiz. Vlâde fenni Muhterenmüderris Besim ömer Paşanın bu naa altında çıkarmakta ol • duğu büyükve mühim kitabın ? üncü cildinin ikînc kısmı da ayn b : kitap halinde intiş* etmiştir. Bu (t.*. kry metli kitabı nvsiye ederiz. J wmmm> Taksim bahçesi < H H B H Evelin Holt taraFından son bir veda müsameresi verilecektir. Güze! arHst Fransızca, Almanca, italyanca şarkıkr söyliyecek ve ilâveten yeni öğrendiği TÜRKÇE Ru akşarr saat 9.1/2 ta sinetna »ıidız» İLÂN OSMANLI BANKASInın Galata, Yenicami ve Beyojjlu devairi. HAKİM1YETÎ MİLLIYE BAYRAMI münasebetile tem muzun 5 inci çarçamba günü kapalı bulunacalrtır. MAZİ TANGOSUNÜ Teganni edecektir Masalannızı evvelden temin edinTz C4985 ) •