23 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansîklopedisi uncu cıiziı cıktı 30 Dokuzuncu sene: No. 3217 umhu Hayat Ansiklopedisi ISTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhurlyet, tstanbul Posta kutusu: latanbul, No 340 Telefon: Başmuharrtr: 22368. Taürlr mödürü: 23236, İdare müdurü: 22365. Matbaa: 20472 Pazar 23 Nisan 933 Büyık bir kiföphaneyi bir arada evinize gelireı «o faydalı eserdir. Her evde bir fane bvlvnmak lâzımdır. Heroin kaçakçılığı Şebekesine karşı abrtamızın ve taidp teşküab • mızm heroin kaçakçuığı fl« mefgul olanlan ortaya çıkar makta gösterdiği krymetli mo vaffakiyeti n« kadar takdir etsek azdır. Uyuftarucu maddeler kaçakcdığmm memleketimizde bu kadar esaslı teskhlâtlara istinat ettirilmis şebekeler tarafmdan yapıldığını dogrusu hiç zannetmiyorduk. Memleketimtz afyonun iptidaî maddesini yetistiren menv leketlerden biri olduğu halde Tiirk milleti oyusturucu madde lerle üJfet etmemiş olmak sağlamlığmı gostermis bir mfllettir, ve bu keyfiyet bugün dahi iftiharla kayit ve flin edebileceğimiz bir hakikattir. Afyon mürekkebab esasen r»r t»Inm ilâçlan Utihzar etmekte kullamlarak beseriyetm uhraplannı teskine yarar, ve ba maksada hizmet ettikçe afyon ziraat ve ticaretmin hatta pek iyi bir is olduğuna da şüphe yokhır. Ancak son senelerde bazı afyon müstekkatmm mükeyyefat cümlesinden olarak kullanılması dünyada adeta salgın bir bastalık halini abnak yoluna döküldüğünden medenî olmak iddiasmda bulnnan milletler bn afetle mücadele etmek meeburiyetini bissettüer. Ba meseleyî ikhsadî ve içtimaî noktai nazardan nzun ozadıya tetkik eden memleketimi« n nihayet fttinazmda tereddüt etme diği bir sıra kararlar dünyanm malumudur, ve bunlarm sonuncusunu bizzat Büyök Reis ve Rehber Gazi Hz. nin emir ve işaretlerile uyustunıcu maddelere karsı kayksiz ve şartsız mücadeleye istirak olunmak için Htihaz edOmi* olan karar teskil eder. Zımmnda Türk'liieün medenî faziletine büyük bir seref ilâve etmif olmak menfaatmi de tasıyan bu karann kat'î ve amansız bir ciddiyet v e hina ile tatbik olunacağı süphesizdi. Filiyatm bu intizanmın teyit ve tabnin etmis olmasmdan bittabi pek ziyade memmmuz. Ancak meydana çıkanlan sebekenm eşhas ve tertîbat itibarile arzettiği manzaradan pek ziyade mütehayyir olduğumuzu da saklıyamıyacağız. Bu is fle uğrasanlann insanı adeta modera lâbi»•ntler karsısmda bulunduran tertibatı vaziyetin zannettiğimizden daha dddî olduğunu göstermiştir. Heroin kaçakçıUğmı san'at ve servet vesilesi yapmağa karar vermek curetinde bulunmuş olanlann emsaline her yerde ve her zaman tesadüf olunan rasgele kaçakçılar güruhundan olmadıklan ve bu ise icabında biivük biivük fedakârlıldan göze alabiiecek vechile sağlam teşkilâtla sanldıklan görülmüstür. O halde takibat ve tahkikahn ona göre cok daha sağIam ve sümullü tutularak bu isin içyüzündeki bütün hakikatlerin meydana çıkanlması ve mütecasirlerinîn cidden müessir ibret teşkîl edecek surette amansız ve kahir cezalara çarpbnlmalan zamreti de gereği gibi anlaşılmış buhınuyor. Bunun böyle yapılacağm da bizim şüphemiz yokhır. Fakat hökumet teskilâhmızm hinunetile ortaya çıkanlan kacakcılupn fevkalâde olan şekü ve mahiyeti bizi bir hahra olarak bu mülâhazanm arzma mecbur eylemiş bulunuyor. MaJum olduğu üzere Cumhuriyet hukâmeb' kaçakçıkkla mücadeleye hususî bir ehemmiyet vererek onun için hmbatî ve adK fevkalâde tedbtrler de akJı. Bu tedbirlerdeki isabet peyderpey her tarafta alman neticelerle tezabür ve teeyyiit edip gitmektedir. Ancak uyusrurucu maddeler kacakçıhğmın ortaya çıkanlan son sekfi bizi hayret olonacak cüretlerle karsı karşıya bulun durduğnndan onun takibat ve tahkikatında ona göre sürat ve kuvvetle yiiriimek luzumuna hassatan işaret ediyoruz. Uyuşturucu maddelere karşı mncadele icra Büyük Şefm yüksek medenî bir lüzum ve kanaatle emir ve isareti neb'cesinde alman şerefli karar, Tiirk milletmin medenî kabiliyetine manevî mecburiyetler tahmil eylemistir, ve zaten o serefli kararla bu meselede ifasmı alenen deruhde ettiğimiz vazife bütün beseriyAin dikkat edeceği bir insanlık vazifesidir. Keyif diye kullamlan bu zehirlerin insanlara ve insanhğa yaptığı tahribab biliyonız. Medenî mflletlerin onunla mücadele için aldıklan kararlann asaletine kaniiz. Bu bilgi ve bu kanaatledir ki ayni medenî vazifenin ifasım biz de üzerimize almıs bulunuyoruz. Ba vazifenin ifası sırasmda karşımıza çıkan kaçakçılık sebekesintn saşılacak kadar kançık ve înanılmıyacak kadar curetkâr terb'bat ve teşkilâbdır ki bizde tahkik ve nrahakemenin bilhassa dik • katli ve etraflı yapılması liizum ve kanaatini tevlit eylemiş bulunmaktadır. Cumhuriyet hükumebnin bu teşkilâb kökünden söküp atacak vechile çiddetü hareket edeceğinde Ue Hnnadmnz berkemaldir. Z Bugün 23 Nisan Bayramıdır! Nümayiş yapan talebe Adliyeye verildi Sorguya çekilen 80 talebeden 23 efendinin tevkifine karar verildi Terldf edilen taMteden bir kısmı, dfin adliyeye sevkedlllrkm 23 nisan Bayrammız Kutlu olsun! Bundan on üç yıl evvel, 1920 marbnda, Vahidettm'in bir emri esasen, düşman zırhhlannın ve süngülerinm tehdidi akında aciz içinde kalmıs olan Osmanlı Meclisi meb'usanmı dagıbnısb. Böylece, son denJermi yasıyan imparatorluk, milletle kendiai arasmdaki bağlan ebediyen koparmıs ve milletm yüzüne MecHs kapılannı bir daha açılmamak üezere kapamıs bulunuyordu. Saltanat, maskesini yüzünden attı ve Fmdıkh saraymda millî trade resmen boğuldu. Fakat aradan bir ay geçer geçmez, 23 nisanda millî iradeyi kendi büyük sahsiyetinde tophyan Gazi Mustafa Kemal'in etrahnda, Osmanlı Meclisinden aynlarak Anadolu'ya geçen milliyetperver bazı meb'uslarla beraber, Türk milletmra hakikî mthnessilleri toplandılaf ve 23 nisan 1920 de, Ankara'da, Birinci Büyük Millet Meclisi kunıldu. O gün, memleket ufuklannda, doğmak üzere bulunan müstakO ve yeni Türkiye'nin, öz Türkiye'nin büyük günü aganyordu; bütün gözler tan yerine baktılar ve görmekten çekmmiyenler, görmesini bilenler, pembe bir bahar saf akında yükselmeğe baslıyan Türk günesini selâmladılar. vanında imparatorluk aşısı bulunmıyan, öz Türk olanlar için 23 nisan büyük ve hakikî bir tarih başlangıcjdır. Yeni bir millet ogün dogmushır ve iradesini Osmanlı saraymm pençesinden kurtararak ana yurdun göbeğine, Ankara'ya tasımısbr. tste bu kurhıhıstan sonradır ki yeni Turkiye tarihmin en güzel sahifeleri açılmağa basladı: Zafer, Lozan, tstiklâl, Cumhuriyet v* Türk cemiyettnin her sahasında ve her müessesesinde feyizli bir yenilesme: İnkıl&pl »*• Bugün, ayni zamanda, Çocuk Haftasınm da baslangıcîdır; sonradan ihdas edilen bu güzel terbiyevî an'anenin 23 nkana tesadüf ettirilmesi, yeni Türk tarihmin esiğinde, yaruıın büyügü olan bugünün çocuklanna verdigimiz ehemmiyeti anlabnak, küçük Türk'Ieri inkılâp Türkiyesine bağlamak içindir. Yarmki büyük Türkiye'nin tohumlarmı taşıyan yavrumuzla beraber, çocuk ve yasb herkes bogünu sevinçle geçirecektir. Okuyuculanmıza Cnmhuriyet ea içten tebriklerini sunar. Razgrat hâdisesi üzerine Darülfü • nun ve yüksek tahsil gençliği tarafından yapılan nümayis hâdisesi tahkikatma. dün aksama kadar devam edibmstir. Tahkikab Müddeiumumî basmuavmi Hikmet ve muavinlerden Nusret Bey Ier idare ebtıişlerdir. Dün de nümayisi hazırlıyanlarla, nümayi» esnasmda baa hâdiselere sebebiyet vermis olanlardan tevkif edilenlerin isticvaplanna devam edilmif ve yeniden bir çok talebe Polis Müdürlüğüne getirtilerek ifadeleri alınmısbr. ( ikametgâhâ. rabted Dün Idarebanemlze Tahkikat neticesinde hâdisenm mu serbest bırakılan ta gelerck tstanbul'daö harriki olanlarla nümayif esnasında f3î lebeden Rargrat'lı Son Bulgar taelbenln bir gor Abmet H%P"" kı&mı n&nuna bey»mümaneatlara karsı koyanlar ayn ayn natU bulanan tesbit edilmislerdir. MUof Bfendi a* abadt Sfnef salftde) İki Vekil dün geldî TeVfik Rüştü ve Celâl B. Ier mühim beyanatta bulundular. Hariciye Vekili Cenevre'ye |fitti Çocuk meselesi bizim için hayat meselesidir Yazan: A. Kâzım Büyük Millet Meclin Türkiye'nin varlıgmı korumak maddî ve manevî kuvvetlerini çoğalbnak, an* cak çocuk meselesine Iâyık olduğu de • recede ehemmiyet vermekle mümkündür. Cihan nazannda her millet nüfu • sunun büyüklüğü nisbeb'nde bir mevkie sahip addolunur; fakat bu büyüklük yalnız nüfus fazlalıgı demek değfldir. Asnn bütün terakkiyabnı taldp edebilecek Umî ve fennî ikb'dar ve vesaite malik olmak ta şarttır. Görülüyor ki hem mflletm nüfusunu arbrmak, hem de onun evsafmı yükseltmek lâzımdtr. Nüfusun artması için çocuk doğumunu iç bmaî ve fennî tedbirlerle çoğalbnanm doğan çocuklarm sdıhat ve hayatlannı korumanın iktiza ettiği aşikârdır. Resmî ve gayriresmî tesekküller bu vazifeyi lây^kile ifaya movaffak olduklan tak • dirde fevkalâde esbap zuhur ebnez ise otuz seneden daha az bir z»»n^n zarfrnda nufusumuzun daha bir misli arbnası kabfl olur. Osmanlı idaresi zamanında en ağn* hizmetler ve suiidareden mütevellit tazyikler raünhastran Türk unsuruna tah roil edilerek bu unsur *sırl*rca. zayiata uğrablmasaydı bugün hudutlanmız dahilmdeki nufusumuz şimdikinin bir kaç misli fazla olurdu. Gerçi Türkiye'nin bugünkü raüfusu hudutlanmızı her nevi tecavüzlere karsı müdafaaya ve bütün mümbit arazimizi işlemeğe, iktısadî ihtiyaçlanmızı temine kâfidir; fakat ona daha kavi ve kudretli bir vaziyete getirmek mecburiyetindeyiz; çünkü diger medenî milletler asnn icabatına uygun olarak mütemadiyen terakki ehnekte olduklarından biz hem zayiatınuzı telâfi etmeli, hem de milletimizi daha süratli bir inkişafa mazhar edecek surette ca hsmahyız. Bu da çocuklarumzı iyi ye tistirmek sayesinde olur. Çocuk doğduğu günden ib'baren çocukluk devresi olan on sekiz yaşına kadar çok dikkate tâbi tutularak istikbalde memlekete nafi bir tızuv olmak üzere ye. tistirilmelidir. Bunun için her yasta ka Razgrat Hâdisesi ve Bulgar gazeteleri Zname «Hâdise tehlikeli > 4>ir çılgınlıktır» diyor Bulgar matbuatı Razgrat hâdi sesine genis sütunlar ayırıyorlar. Hemen bütün gazeieler bu hâdise. nin mahiyetini, manasını ve sümuliinü tetkik, izah, tefsir veya tevil île meşguldürler. Bulgaristan'ın du sarıda resmî bir propaganda organı olan fransızca La Bulgarie gazetesi de, ilk sahifesinde bu meseleyj büyük bir yer vermıştir ve hâdiseye Türk matbuatı tarafmdan verilen mananın hakikatten epey uzak oldn ğunu yazdiktan sonra diyor ki: « M. Muşanof, meslektaşlanmı . ztn onunde, açıkça bu hâdisenin faz. la büyütüldüğunü, fakat sucJulann tevkif edilerek hesap vermeğe tnec. bttr tatulmalartnı emrettiğini beyan etmiştir.» Fakat biz Razgrat'ta tevkif edılenlerin kısa bir zaman sonra tahliye edildiklerini de hatırladıktan sonra Bulgar gazetesini okumağa devam edelrm: « Tekrar ederiz ki, gençlerin ve hiç kimtenin yalnız hükumete ait olan bir meseleye bu fekilde kartş. mağa hakları yoktur. Bununla 6e. raber eminiz ki gençlerin bu hare. ketleri müslümanlartn dinî duygula. rvna karşı tevclh edilmiş değildir.» La Bulgarie mahut Belediye ve mezarlık rfavası hikâyesini anlattıktan sonra bu hareketin Türk'lere karsı değil, Bulgar belediyesine karşı yapılmıs olduğu iddiasmda ısrar (Mabadi 2 ind sahifede) Râti Vekili Celâl ve Hariciye Vekili Tevflk Rüstü Beyler Haydarpaşa lstasyonond* tarafından istîkbal edilmisferdir. Cenevre'de toplanacak süâhlan aGerek Hariciye ve gerekse tktauC zaltma konferansına istirak edecek olan Vekillerini istikba) için daha erkenden Türk heyeti murahhasası reisi Hariciye Vilâyet erkâm 3e mezkur Vekâlederin Vekili Tevfik Rüstü Bey ile Yunan hüşehrimizde bulunan rüesayı luemuriın, kumetile iktısadî müzakerelerde bu dostlan, gazetecuer ve bir polis müf* lunmak üzere Atina'ya gidecek olan tkrezesi Haydarpasa garmda topianmısh. tısat Vekili Celâl Bey dün sabahki Bu meyanda Sürt meb'uaa Makmnl Ankara ekspresile şehrimize geknisler ve Haydarpaşa'da büyük bir kalabalık (Mabadi 6 ınct sahıfedeı '''iııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııınıiıııııııııııınıııııııııııııııııııımiHiııııınnHim mıımıııı ımıııtıtmını ııınnıınıiffli B. M. Meclisi Reist Kteım Pş. WL bule müsait olduğu bedenî vefikrî terbiye kendisine muayyen usuller daire * sinde verilmelidir. Bu; ebeveynin, hükumetin ve cemiyebn vazifesidir. Bugünkü Türk çocuğu yeni renmin temeli ve müstakbel neslin özüdür. Onun istikbalde deruhde edeceği millî, vatanî, ikbsadî, içtimaî vazifeleri yapabilmesi, tesadüf edeceği müşkülâta galebe ebnesi için evinde, mektepte ve muhitinde asnn v memleketimizin bütün ihtiyaçlan ile mütenasip bir terbiye sistemi takip olunmalıdır. Çocuklanmızı kendimizden her cihetçe daha ileri bir kudret ve ka biliyetle mücehhez olarak yetiştirmeli • yiz ki düsünülen terakkiler husule gel • sin. Tabiî tekâmül kaidesi de budur. Çocuklanmız bizim derecemizde kahrlar ise hiç bir sahada bir hatve ileri gidflemi • yeceği aşikârdır; bu halde bulunan bir mületin asrımızda medenî milletler arasmda müstakil yasıyabilmesine de imkân yoktur. Bugünkü fennî vesait sayesinde dün • UUabadi 2 ind sahifede) Tren otobüs rekabeti Devlet Demiryollar bütçesi Mecliste, hararetli mü • nakaşalardan sonra kabul edildi Ankara 22 (Telefonla) Mechs bugün saat 2 de toplandı. Orta mekteo lere alınacak meccanî leylî talebe ka nununun tefsirine ait encümen mazbata sile jandarma kanununun bir maddesi nin değiştirümesine ait lâyihayı müza kereden sonra Devlet demiryollan ida resmin bütçesini müzakereye basladı. Büfçe etrafındaki müzakereler çok hararetli oldu ve tam üç saat devam etti. Hatiplerin ekserisi kamyan ve otobüs rekabetinin kaldınlmasını,simendifer ücretlerinin indirilmesini istedüer. tlk söz alan Refik Şevket Bey Devlet Demiryol pünkü Meclis içtimauıda söz soyllyenl«rd«n Hasan Fehmi Bey Refik Şevket Bey lan idaresi borçlarını ödemek ve açık • (Kastamonu) lannı kapamak için hazinenin kefaletile istikraz yapacağı yerde bu borçlann ve renin emniyet ve itibannm ( Mabadi 5 ind tahifeie > açığm maliyece Sdenmesi soretile ida Yeni meb'uslar Ankara 2 2 (A.A.) Tokat, Trabzon, Konya münhal meb'usluklan için yapılan intihap bibniş ve Cumhuriyet Halk Fırkası namzetleri Resaî, Ali S«ydi Tahsin Beyler müttefikan seçilmis* lerdir. NADl