21 Mart 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktî 28 Ookuzuncu sene: No. 3187 umhuriyet ISTANBUL CAGALOGLU Telgraf n mektnp adresl: Cmnhnrlyet, tstanbnl Posta kutusu: Istanbul, No 846 Telefon: Başmuharrlr: 22368 Tahrtr mrıdflrö 23235 Idare mudürü: 22365, Matbaa 20472 Salı 21 Mart 933 Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bi arada evinize geliren er faydalı eserdir. Her evde bir fane bnlunmak lâzımdır. Bizde turizmden Umudu kesmek lâzîm? Geçen gun tstanbul Belediye Mec Usinde Haseki kadın hastanesme bir pavîyon üâve olunup olunmaması için siddetli bir münakasa geçmistir. Pavi yon ilâvesi esasmda ihtilâf eden yoktur. Yalnız bunım parası bu sene bütçesine konulsun mu, konulmasuı mı mes'elesi münakasa ediliyordu. Belediye Reisi şehrin istimlâkten borçlan olduğunu ve bunlartn ödenmesi lâzım geldiğini fleri sürerek eldeki paraya göre bu sene haslane paviyonuna tahsUat konulanuya • cağı fikrinde idi. Buna mukabil ala • caklılar biraz bekleseler ne olura varmcıya kadar muhtelif cevaplar verilmistir. Bunlar muhtelif fikirleri yürütmek için her birinin muvaffakiyeti hesabma ileri sürü'mü* sözlerdir. Mes'ele orada değil. Bu münakasalar arasmda bizim dikkatinıiri meclis azasmdan muhterem bir doktonm Belediye Reisine telmihan: Siz bu borcu sttndi hastaneye bir paviyon ilâveti mevznu bahsolduğu zaman değil, geçen sene Florya plâjnu satın almağa tesebbüs ederken düşünme liydmiz. Demesi oimustur. Aniasdıyor ki muhterem doktor, Florya plâjının alınma sına tnuanzdır, ve y»hut onun şehir hesabma daha elzem isler yanmda çok fuzuli bir külfet o'duğuna kanidir. Bu da bir födrdir, bu da bir kanaattir ama bizce tstanbul se*»ri namına msana yeîs vericî bir fîkir re öyle bir kanaattir. Hususile bu fScrin gâya muhatabı matefanek için îlmî salâhiyet ve söhreti hafz bir zat tarafmdan gelmis olması bîzî biraz çokna diisündürmüstür. Ba turlü münakaşalarda Immenin hoşuna gideeek demagoji sözleri kimÜen gelirse gelsm hoş gorulemez. Muhterem doktoru temm ederiz ki Florya plafma temas eden sözleri bir kuun halk arasmda: Aferm Paşaya, Florya plâjmdan iiolayı Belediye Retsine bir çatnuş Iri, e •skolsan dogrora! '* Dedtrteçek düsüncestz taraftarlar kafcsa*hOtr. Florya plâ.imdaa bahaedu « mek*İMn Amhi Haseki kadm hastane • sfnfn pavfyona pekilâ mSdafaa olunabiKrdî. Belediyenin Florya plâiıni kendi eBİM gecirerek onn asrî denfz hatnamlan haltnde tanzim etmesmi hos gormemek İçin ya Florya piâjım hîç görmeınîş olmak, ya Istanbul şehrme kıymet verdireeek tslerden bic haberdar bulunma • ımk Tfizundır. Florya'da dünyanm en gozel kenar'ı bîr denizi vardır, v e b o • rasmı «ruzel bir plâj haline kovmak, îstanbul'un sıhhat ve servet! içm bSrma ehemmrvet derecesmî haiz bir istir. ts • tanbul Beledivesi, tstanbul sehrmm smnat ve servetile beraber biraz da serefme hizmet edecek bu gibi islerde çok gerî ve cok geç kalmıştır. Sehrâı bu yolda atabilmîs olduğu adımlardan birinî kendi meelîsmm sînesîndeR yüfeselen b r sada ile baifalaımğa kalktsırsak elbet bfndîği dalı kesen adamm haüne düseriz. Hastane, pavîyon, dısoanser.. Bun • farm hepsi lâzım seyler. Fakat tstanbul gibi bir şehri tarihî ve cografi vaziyeti Oe mutenasîp bîr dereceye yükseltmek te ne ffayrilâznn bfc şevdir, ne de gelisi güzel ikincî, Sdmeü plâna ahlarak koTayca ihmal ediliverecek bir sey. Koca fstanbul'da herkesin memnuniyetle den â banyosn yapab3dî$i, az çok asrm terakkilerîne nvgun, ivî blr yer yoktnr. Modern bîr plâj vücude getirmekte tstanbul sehrhnn B«*led*vesi bu sehrm »aikma b&rmet vecibesile bile onayak ohnaga mecburdur. Sonra bütün dim yanm bîWı'5î bu güzel şehri bütiin dunyanm be^eneceeî ve lakdîr edeeeçi veçh'ie suslemek Istanbul Beiedivesinin en yfiksek vaziMerinden biridir. G&zellutf emsalsiz, söhreti ise cihansümul olan bovle bir sehirde sahfe olarak oturmanm üımali eezasız katrmyacağmdan k w k d a w k boyle külfetleri olduRunu bOmek gerektir. Buna takdir etmiyen her tstanbuFlu vaznVsîndeki WhemTniyeti bütun sümulile takdir etmiyen bir vatandas saydmaktan kurtulamaz. Mes'eTenin tstanbul sehri îc?n haiz oidufu tktısadî efiemmîyet bile bizi Florya piâjmdatı bu kadar hafiflîkle bahsettirmemeK idi. Florya'da dimyamn en güzel denizi bulundugunu soylerken hiç m&balâğa etmiyoruz. Flor ya'da sanld suyun alhne konulmus kaloriferler vardır, orada üsüduğ&nSz zaman suya dalarak size lâznn hararet derecesine kavuşursunuz. Hiç bîr altm madeninin tstanbul iein Florya plâjı kadar servet haznesi olanmyacagmı kuvvetle iddia ve isbat edebilîriz. Avru pa'daki emsalîne muvafık veya niçin olmasra onlan geçen sartlarla tanzim edHmiş bir Florya plâjı hangi sanatoryorodan geri kalabilh? Biz münevver doktorlarnnızm mes'eleyi bu noktai Roma mülâkatlannın neticesi İtalyan Başvekili de bir plân teklif etti Alman ve Fransız Başvekillerinin Roma'ya çağrıldıkları söyleniyor Dil Anketi Hava postaları işletme imtiyazı 10 uncu liste ^ ^ Ankara 20 (A.A.) T. D. T. Cemiyetinden verilmiştir: Karşdıkları aranacak arapça ve farsça kelimelerin 10 numaralı listesi şudur: Hava postaları için yapılan tetkikat Istanbul Ankara ve Ankara Urf a Diyarbekir hatları en mühim hava yollandn* 1Kabahat 8Kafüe 2Kabiliyet 9Kafiye 3Kabul 4Kabirkobr 10Kaide 11Kâinat S'Kader 6Kadır *«*• 12Kamu8 13Kanun 7Kadit Listelerde çıkan kelimelerden manalart bîrden fazla olanlartn her manası için ayrı ayrt karşılıklar ileri sürülebiUr. Karşuık gönderen zatların gönderdikleri karnhklarda ötedenberi isitîlmis olmtyan lartn hangi kavnaklardan bulundaklarım da göndermeleri rica olunur. Ankete gelen cevaplar 4 uncü sahifemizde'i'r Roma'da aralannOa bır mfllâkat rukubulacağı tabmln olnnan Her Httler M. MustoUni M. Daladter Roma 20 ( A . A . ) Haridye nezareti tarahndan neşrolunan bir tebliğde Duçe ile tngiHz nazırlan arasmda yapılan nokatı nazar teatilerinden sonra İtalya hükumetinin dört büyük devletin Kellog misakı zihniyeti dairesînde kuvvete müracaat edilmemesini ve Avrupa'nın uzun bir sulh devresine gir • mesini tetnin eylemek maksadile tes • riki mesaide bulunmalanna dair bir itilâf projesi hazırlamıt olduğu beyan edilmektedir. yfik devletm idaresi altmda bir istikaraet vermek ve bunun için simdiye kadar Fransız siyasetine müzaheret etmis olan bütün devletleri bir kenara bırakmak hususunda mutabık kalmış olduklarmı yazmaktadır. Roma'da daha genis bir mikyasta kabul edilen diğer bir faraziye de M. Makdonald. M. Musolini'nin Alman Basvekili M. Hitler'i daha ziyade sulhcuyane ve mutedilâne bir yola sevkelmek içm nüfuzunu istimal etmesi için Duçe nezdinde tesebbüste bulunacagıdır. Roma'daki Alman mehafili, M. Musolini'nin Berlin'in haberi olmaksızm Fransa ile bir mukarenet baslangıcmda bulunmasmdan korkmaktadır. Bu se bepten dolayı Hitler'in bu ay nihayetinde veya nisan başında Roma'yı ziyaret etmesmden bahsedilmektedir. Darülfünun talebesirvn mtingi Mîlli Türk Talebe Birliği tarafından persembe giinü saat on beste Darülfünun konferans salonunda dil derieme^i için bir miting akte dilecektir. Bu mitinge bin bes yüz Darülfünunlu Renç istirak edeceği iribi lîselerin fkinci devre talebesi de davet olunmustur. ıçtimada, mUIi dil pronagandası için nasıl calısılacağı tesbit oluna • cak. srenclik bu hususta yeni yeni vazifeler alacakhr. AmertKan s&temr Dir pos ta tayyaresı uçareen Istanbul ile Ankara arasmdaki bava hassıslanndan Amerikaiı Mister Ropostaları gayriresmî surette devam etbenson'u Türkiye'ye göndermiştir. Mismektedir. Hükumet tarahndan hava seter Robenson yaptığı tetkikat üzerine ferleri için hazırlanan kanun henüz Milhokumete mufassal bir rapor vermişlet Meclisinden geçerek kat'iyet kesbettir. Mütehassıs bu raporunda bütün mediği cihetle tayyareler, simdiki halTürkiye dahtUnde hava postaları yapde yalnız posta nakliyatını yapmakta, mak imkânlannı tetldk etmis ve belfi yolcu almamaktadırlar. Maamafih, taybaslı şu hatlarla bunlarm tatbik kabfliyareler, hususî olarak resmi vazife ile yeti üzerinde şu fikirleri tesbit etmfştir. seyahat eden bazı memurlan getirip göbit etmiştir: türmektedirler. 1 inci hat tstanbul, Eskişebîr, AnMemleketimizde hava postaları için bir müddettenberi hükumetle temas ve müzakerelerde bulunmakta olan TürkAmerikan grupu erkânından bir zat memleketimizde hava seferieri faaliyeti hakkmda, dün bir muharririmize su izahatı vermiştir: « Hükumet tarafından memleket dahiKnde hava münakalâtının temini maksadile Curtissrayt ismindeki Amerikan gnrupile bir müddet evvel cereyan eden müzakererler neticesinde «saslarda mutabakat hâsıl olmusıor. Bu itilâf üzerine sirket hava müte • kara hath. 2 inci hatAnkara, Konya, tcel'den geçerek Mersin, Adana, Fevzipaşa, U r fa hattı. Bu hattın Urfa'dan Siverek yoliie veya Akçakale, Viranşehir yolfle Diyanbekir'e temdidi için aynca tetkikat icra edilecektir. Ankara, Diyanbekir hatta bilhassa Irak'Ia muvasala itibarile çok ehemmiyetli telâkki edilmektedir. 3 üncü hat Ankara • Kayseri hatta. Bu kısım çok dağhk olduğundan seferlere habnryeb pefc u gonnrrmstur. (Mabadi 3 üncü sahijede) Retmi tebliğ Roma 20 ( A . A . ) Stefani ajansı ttalyan ve tngiliz nazırlan arasmdaki konusmalara dair dün aksam su tebliğde bulunmustur: Hükumet reisi, dün Venedik sarayında saat 18 den 19,30 a kadar ve bugun de tngriliz sefaretinde saat 14,30 dan 16 ya kadar M. Makdonald ve Sir Jofar Stofdfc' 3» gSrgşrmistSr. BtHtona» > malarda umumî vaziyet hakkmda genîf ve tam bir fikir teatisinden sonra ttalyan hükumet reisi tarafuıdan Avrupada ve bütiin dünyada Kellog misakı ve kuvvete müracaat edilmemesi beyannamesinin ruhu dahilinde AvrupV^a ve bütün dünyada uzun bir sulh devresi temin etmek üzere 4 garp devleti arasmda tesriki mesai esaslan kmrmak için en mühim sivsrsî mes'eleler hakkmda hazırlanan itilâf projesi tetkik olun • muştur. tngiliz nazırlan, yarın sabah Londraya hareket edeceklerdir. tneiliz nazır lan Paris'te duracakiar ve Fransız hükumeti erkânı ile bulusacaklardır. Framaız ve Alman Başvekilleri Romcfva mt gidecetder7 Paris 20 ( A . A . ) Roma'da deveran eden bir saviaya göre M. Makdonald'in Roma'yı ziyareti münasebetile M. Hitler ile M. DaTadier de M. Musolini ile «rönismek üzere Roma'ya davet edilmiştir. M. Daladier simdiye kadar bu yolda bir davetname almamıstır. Musolini plânt ve Frantız gazeteleri Paris 20 ( A . A . ) Havas ajansı bildiriyor: Gazeteler Avrupa tedulâtı hakkındaki Musolini proiesine büyük bir alâka göstermektedirler. Gazeteler bu projenin muhtemel muhtevîvatmı büyük bir ihtiyatla tetkik rhnektedirler. Matbuat, Roma'nın Paris konuşmamalan dışansmda bırakmamak husu sunda büyük bir itina gösterdiğinı ve aynî zamanda Makdonald'in küçiik dev( Mabadı 5 inci $nhifede •> Defterdarlıkta Islahat Maliye Vekâleti erkâıv dün bir içtima yaştılar tstanbul Defterdarlığı teskilâhnı tetkik için sehrimize geldiklerini yazdığımız Maliye Vekâleti Muhasebei Umumiye Müdürü Faik, Varidat Müdürü Cezmi, Umuru Hukukiye Müdürü Salâhattin Beylerle Defterdar Mu^tafa, ' Defterdarlık Varidat Müdürü Âmir Beyler dün Defterdarlıkta toplanarak tstanbul maliye teskilâtında yapılacak ıslahat mes'elesini tetkik etmislerdir. Bu tetkikat neticesinde Cezmi Bey lâzun gelen izahatı alarak dün aksamki trenle Ankara'ya dönmüstür. Vekâlet muhasebei Umumiye Mü dürii Faik Bey dün kendisile görüsen bir muharririmize şu izahatı vermiştir: « tstanbul Defterdarhğında yeni tesküat ve ıslahat icrası mevzuu bahistir. Bu yeni şeklin tstanbul'da kaza teşktlâtma göre taksim edilmiş olan maliye tesküâbnı küHiven değiştireceğini zannetmiyorum. Bugün bir içtima ktederek tstanbul Defterdarlığı vari lat kısmma ait tetkikatı ikmal ettik. Yann da toplanarak masraf kısmma ait tetkikatı intaca çalısacak, büâhara Ankara'ya giderek ıslahat şeklini tesbit edeceğiz.» Bir dayak hâdisesi Edebiyat Fakültesinin çayında geçen müessil hâdise nasıl oldu ? Geçen cuma giinü aksamı Tokatlıyan otelinde Darülfünun Edebiyat fakültesi talebesi tarafından veri'en çay ziyafebnde fakülte reisi Ali Muzaffer Beyle eski türkiyat enstitüsü asistanı Nihal Bey arasmda müessif bir hâdise olmuştur. Hâdise zahiren bir selâm mes'ele sinden çıkmıs ise de evveliyatı olduğu da anlasılıyor. Ali Muzaffer Bey Ankara'da olduğu için yalnız Nihal Beyi görerek hâdise nin nasıl olduğunu sorduk. Nihal Bey vak'ayı su suretle hikâye etti: « Sahibi bulunduğum Adsız Mecmuanın a^ustos 1932 de çıkan 17 inci sayısında Darülfünun müdderrisleri hakkmda yazdığım bir makalede her mü derris gibi Ali Muzaffer Bey hakkmda da bir kaç satır yazmış ve 17 yıllık ho ca olmasma rağmen ne bir kitap, ne de Franstz'lara göre Paris 20 ( A . A . ) Temps gazetesinin Roma muhabiri, tnğiliz'lerle Ital • yan'lar arasmdaki mükâleme ve mii • zakerelerden bahsederek M. Musolini ile M. Makdonald'in AvruDa'ya 4 bü Anadolu Âjansında bir yenilik Anadolu A jansı Ankara ile tstanbul arasın da kulfanılmak üzere telempri mör deniien telgraf makîneleri getirttnistir. Bu husuta icap e den tesisat ya pılmıs, tecrübe ler icra olunmuş ve aletler normal bîr şekilde çalışmağa baş Iamıştır. Bu makineler Ankara ile ts tanbul arasmda telgraf]a haber Ajansta yerü makinelerin dunkü açılma resmlnden bir Lntiba tstanbul Ajans şubesi de haber teatisini tesri için kullanılacaklardır Simdiye kadar Ajansın Ankara'daki lerini burada yazarken Ankara'da ayni zamanda ayni haberleri yaz merkezi haberleri için evvelâ bir maktadır. bülten nesretmekte ve bilâhare bu B ı makineler otomatik olrak iş bülten telgrafhane vasıtasile Ajanlemekte ve dakikada 55 . 60 kelime ım tstanbul şubesine verilmekte idi. vermekte veya almaktadırlar. Tabiî tstanbul şubesi de haberlerîni Telemprimör aletleri günde Ankara'ya vermek için ayni şekilde 15,000 . 20,000 kelimelik muhabere* hareket ediyordu. Yeni makineler ler yapabileceklerdir. sayesmde bu iş çok kolaylastınlmısAnadolu Ajansı müdiriyeti bu mü~ tır. Simdi Ankara Ajans merkezi nasebetle dün aletlerin resmi küsakendi haberlerini kendi bültenine dını yapmıs ve gazetecilere bir cay yazarken telemprimör aleti bunu Isziyafeti vermiştir. Ajans Umumî Mütanbul Ajansına da ayni zamanda dürü Muvaffak Byei bu muvaffa • vazdırmakfadır. k'yetinden dolavı tebrik ederiz. nınmııiııınnıııtMiıııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııuuııııtıııınııuııınıııııııııııııımııiMiiMnııiMinııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııiMiiMiıııı lurkiyat enstltusü Edebiyat Fakültesl nun eskl asistanı relsl Muzaffer Bey Nihal Bey bir makale şeklinde eseri olmıyan bu müderrisin Darülfununda bir cehalet rekoru lnrdığmı soylemişthn. Bu hâdiseden sonra tabii birbirunizle hiç yüz • yüze gelmek vesilesi olmamısh. Fakat (Mabadt 8 mrı sahifede) nillllMIIIIIIIMIIIIIinilllMIIIIMIHIIIIMnilHIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMinnillllllllllllllllllllliiinillMllllinilMIIIHnillimi Bursa*lı mürteciler Çorum'da dün Bursa müftisi Nurettin Ef. Oe bir başka maznun muhakeme edildiler Çorum 20 (Hususî) Türkçe ezan aleyhinde bulunmaktan maznun Bursa müftisi Nurettin Efendmm muhakeme • sine bugün asliye ceza mahkemesinde baslandı. Bugünkü celsede riyaset makamını Ali Rıza Bey ve iddia makamını da Tahsin Bey isgal ediyordu. Maznunun hüvîiçti tesbit edildikten sonra esasa geçüdi. riaznun müfti Bvrsa'da meb'us Rüsti5 ve komiser Rasit Beylere türkçe ezan ve kamette kerahet var, ser*an caiz değil. Dedisri için bu hususta şahitlerin ifadeleri okundu. Cumhuriyet müddeiumumisi Tahsin Bey söz alarak hulâsatan demistir ki: «Suçlu beyanatmda inkılâp aleyhmdeki nivetini alenen izhar etmiştir. Bursa heveti idaresi sucu münferit bir vak'a haünde mütalea ederek rüyetini aslive ceza mahkemesine bırakmıstır. Halb>ıki devletin emniyetini ihlâ! edecek hâdi sat vukua gelmistir. Bu surla sonrakiler arasmda irtibat vardır. Binaenaleyh Ağırceza mahkemesine nakli icap eder. Bu volda karar Uterim.» Hâkim müftiden bir sey söyleyip söy ToprsJc bayramı Türk çif tçisi bugün bay ramını tes'it edecek \ nazardan takviye etmelerini bekleyip dururken mahut münakasadaki hücumun bilâkis Florya'yı baltalamasından doğrusu kınldık. Biz güzel îstanbul'un bütün dünya jçinde haiz olduğu yüksek mevkie nasıl ve ne zaman çıkabileceğini düsünüyorduk. Onun içindir ki Florya plâjı taarruzu bize sehrm belkemiğine olduğu kadar kendi umutlarımızm kafasına da indirilmis bir yumruk gibi geldi.. YUNUS NADt Bugnn tcprak bayramıdır. Mem leket toprakları bugün istirahate terkedilecek, topraklarımızın gayretli emektnrları köylülerle çiftçiler bayram yapacaklardır. Bu münasebetle bugür. Îstanbul'un muhtelif kazalanndaki çiftçiler toplanarak bayramları tes'it edecekler, arala rında hasbıhaller yapacaklardır. Corum müddeiumumisi Tahsin Bey lemiyeceğini sordu. Maznun vekili iddia makamının talebinm doğru oknadığını ve mahkemeye devam olunmastm istedi. Müddeiumumi bu talebin çürüklü • ğünü kanunen isbat istedi. Neticede hâLutfen sahifeyt çevtrinü