17 Mart 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumharîyet CH SULTAN Yazan: M. TURHAN Dil danışığı Yeniden bulunan söz karşılıkları Türk Dili Tetkik cemiyetinin neşrettiği listelerdeki kelimelere okurlanmız tarafmdan bulunan öz türkçe karşıhklan basmağm devam edi yoruz: c 17 Mart 1933 •= fikto e Mısır'a İhracat PABtS (P. T. T.): 22^5 Knartet (Mozart). STOKHOLM : 21,05 Chant du voyagenr (Mahler). ANKARA r ' :'' Dolar 68 Vaziyetî Bu akşamki program Tercih ediniz: Iren, gözlerinin sihriîe, dudaklarınm füsunile, gene Cem'i yenmek istîyor! Fakat Anamur sahillerine geldikleri vakR nes'eleri kırılmıştı. Cem'in bir getni içinde ve denizde «Folaştı jhnı öfcrenmek, ikUinin de e"erini boçürlerittde bırakmıstı. Onlar, Cem'in yatağım kesfeder etmez bir baskın yapmağı ta»arlıyorlardı. Hal~ buki athlarla denize saldınlmaz ve gf*mi tutnlmazdı. Bir kaç gün, etraftaki asiretler içmde dola«arak etnellerine uygun careler aradılar. Cem'in denizde yakalancnasını temin edecek vasıtalar bulmara savastılar, rouvaffak oiamadilar. Av, h*>men gözlerinin onünde idi, lâkin atı'amıyor'ardı, pörünen avı tutamıvorlardı. Bu bocalavış tirasında, ku'a&ı delik köylülerden biri, Cem Sultanın Rados'la muhabereye giriştiğini söyledi ve onun adava grtmesi ibtima lini fısıldadı. Bu haber, iki genç sev* diiıyı büsbütün sasırttı, avni zamanda yese düsürdü. Mustafa, eli bos dönmekten sıkılmivordu, tstanbul'da s^veilisini tekrar jjöremiyeceğini düsünerek üzülüyordu. Iren ise, intikam plâmnın suya düşmesinden müte * etsirdi. Fakat kız, şimdiye kadar yaptıklarından da anlasıldığrı üzere, koiay kolay mağlubiyet kabul eder bir mahluk değildi. Cem'in Rados'a gitmesi ihtimalini öğrenir oğrenmez kafasını iki eli icine aldı, uzun uzun düsündü ve yeni bir plân kurdu. Şimdi o, Mustafa'yı atlatmak ve Cem'e yanasmak istiyordu. Gerçi bu genç dönmenin güzelliğini, kuvvetini ve kendine merbutiyetini beğeniyordu. Lâkin «maksad» ı her feyden üstün tutuvordu. Hele Cem'in Rados'a gitmesinde Osmanlılık icin bir tehlike sezdiği cihetle büsbütün ateşlenmisti ve babasının ölümile düsünmez olduğu siyasî emeller, yeni bastan vü" reğinde dirilmişti. Cem'le frer.kler arasında dolasmakla Osmanh tah • tına bir cok zararlar petirebileceğini an'/yordu. Işte bu düşünce ile her gün Korip O licnanı i yakınlarms. geliyor, Cem'in gernismi uzaktan t*raj»ut e" diyordu. Rados donanmasının geldiği gün de ornlarda idi. Mustafa,'ya soylemeden sahile inmişti. Donanmayı srörünce hareket zamanının artık gelip çattıgını »ezdi, gemiden görünebilecek bir noktaya kadar merek işaret vermefe koyuldu. Okla pusula gönderilmesi üzerine de tereddütsüz suya atıldı, güler yüz gorece fcine iman besHyerek gemiye çıktı. Yüzerken ne Mustafa'yı dü«mü'ordu, ne Beyazıd'ı. Hatta Gedik Ah med'i de o an içind* unutmustu. Yalnız Cem'le oıesçuldü ve onu, Ra dos'ta ve diğer frenk topraklarında nasıl idare edeceğinî tabayyül edi yordu. Bu hayal, Cem'in RÖsterdigi fena muamele ile kökiinden sarsi'mı«tı. Bununla beraber tren, metanet gosterivordu. Gözlerinin sihrile, du daklanmn füsunile. sesmîn atesile Cem'i masrlÛD etm*»k nmidini tası vordu. Cünkü o. Gedik Ahmed'in Cem'e jrönH^r»!!*'" mektnbu bilmi yordu. babasının ihanetlerine ve hiyanetierine sehzadenin vâkıf oldu runu tahmîn edetnivordu. Hele k«ıdisinin Yenisehir'de oynadıgı rolün C^m'ce bilinmesine imkân da vermivordu ve bunda haklı idi. Cem, filhakika onun mabmıs venicerileri kendi alevhine kullandıçını hen«z ofcrenirıemisti. O hareketi, îren'm de felâketini mucip olan bir feveran sa vı vordu. Sehzadenin, evvelce kalbini ver diği bu kıza kızgınhği, baba«ının çevirdi«i entrikalardan ve bilhassa onun Bevazıt'la bir dam altında kal" mavı k»»*»ul etmesindendi. Eğer tren, Yeni«ehir boz?unlu<rundan sonra kendi yarına gelseydi, Cem ?ene kalbini kendUine tabsis edecekti, ba baıunın hivanetlerini de unutacak tı. Kızın Beyazıt'la ayni sarayda ka~ lısını, askına karsı seni bir ihanet sayıvordu ve bu sebeo'e sevpilisini ceza'andirmak istiyordu. Avni za marHa hu Fe!i.«i. çok süoheli Kulu yordu, Iren'de Tleyazıd'ın cellâtlıîh" nı ka*M'l eden bir alcak hüviyeti seziyordu. Kız. Cem'in sert soruşlarına ağlayıp sızlamakla cevap vermeğe savasıyordu, inandirı<ı yalanlar düzme • ğe u^rasıvordu,. Bjr taraftan da ha,şını açıp kesik saçlarının rengini, eerdanmın nurunu. Jröesüniin zara ' fetini sacarak Cem üstünde bîr tesîr, nvuşturucu bir tesir yapmak istiyordu. (Mabadi Lİstel ADAP: Türe (Bu is Turk türesine uymaz) AFERİN: Yaşa, varoL AFET: Çok güzel, afat. (Çok güzel bir kız. Köyde afat oldu.) AGÂH: Bilen, uyanık. (İşi bilen odur. Uyanık olunuz.) AHENK: üyarlık, düzen. ALÂYİŞ: Gösteriş. ALET: Avadanlık. AMAN: Dirlik. (Hiç ditlik vermedi.) ÂMIR: Buyuran. (Bu işi buyuran odur.) ASAYİŞ: Düzen. ASÜDE: Kaygısız, rahat. (Kendi köşesinde kaygısız, «rahat» oturuyor.) ATİ: Gelecek, yarın, aşağı. (İnsan gelecegi düşünmeli. Yann İçin çalışmalı. Bunlar aşağıdadır.) AZADE: Uzak, kurtulmuş. (Her türlü düşünceden kurtulmuştur. Her türlü gurültüden uzak olmalı.) AYİNE AYNA: (Asıl türkçesi: Gozgü.) HalU Nimetullah *** AFERİN YAŞA: Yasa yavrum, yaşa! AGÂH . SEZMEK: Dcğrusu anlıyamadım ben bu işi. Sezer gibi oluyorum. AHENK DÜZGUNLÜK: Bu mektep muallimleri arasında tam bir düzgünlük vardır. . ALAYİŞ GÖSTERİŞ: Muallimler göaterişi sevmezler. ÂMİR BUYURUCÜ: Buyuruculann buyurduğunu dlnlemelidir. ASAYİŞ DİRLİK: Yurdumuzda tam bir dirlik vardır. ATİ AŞA6I, YARIN: Aşagıda yazüı suallere cevap yazınız. Yann ne olacağmı kimse bllmez. AYİNE AYNA: Yüzüngör: Iş insanm yüzüngörüdür. İnegöl orta mektep türkçe maallimt M. Zeki **• AFET: Olagan, yürek yakan, yosma. AGÂH: Duygun, bilgil, AFERİN: Yaratan, Varol. AHENK: Düzen, uyar, uygun. ALET: Avadan, yurdam. AMADE: Duragan. ÂMDl: Buyurgan, Başbuğ. ASAYİŞ: Dirlik. düzenlik. ATİ: Ileri, ön, erte. ASUDE: Durgun, duru. w»*^ *»AYİN: Görenek, tapşarma. AYİNE: Gözgü, çarpak. AZADE: Kaygusuz, baçıdinç, AMAN: Sığınma, durgu. ADAP: Us, türe. ALÂYİŞ: Çalım, kurum, caka. Divanyolu: Mustafa Ahsen BAHIL: Cimri, sıkı. (O pek cimridir, esıkıdır>.) BAHİS: Söz etmek, söz açmak. BAHUSUS: İlle., hele.. (Hele çalısması ne iyidir.) BAHT: Alın yazısı. (Onun alnmın yazısı öyledir.) BAKt: Ölmez, artakalan. (Ruh ölmez. Arta ne kaldı?) BAKİR: Kızoğlankız. BALİĞ: Ergin, tutar. (On dördüne girdi, artık ergin oldu. Yekunu ne tutar?) BATIL: Boş, yanlış, yalan. (Boş bir davadır. Yanlıs bir düşuncedir. Yalan bir sözdür.) BECAYIŞ: Yerdeğiştirme. BEDEN: Gövde. BEDEL: Karşılık. (Bunun karşıhğı nedir?) BEDBİN: Karagörür. (Her şeyi kara görür bir adamdır.) BEDEVÎ: Göçebe, yörük. BEDİ: Çok güzel, görülmemi.' BEDIHİ: Apaçık. Halil Nimetullah *** 1 BAHIL: Cimri. 2 BAHIS: Horta «bnnun dün de hortası geçti» (Safranbolu lehçesinden) 3 BAHUSUS: Öyle kl. 4 BAHT: Uğur, yıldız. 5 BAİS: 6 BAKİ: Kalan. 7 BAKİRE: İşlenmemiş, debertlenmemiş [1] 8 BALİ6: Erme, tutan. 8 BATIL: 10 BBCAYİŞ: Değişmek. 11 BEDBİN: 12 BEDEL: Karşılık. 13 BEDEN: Yapı. Halıcıoğln: H. Avni CADDE: Anayol, genls yol, ücfir, ulu yol, (ücürden geçiyorum) CAHIL: Okumamış, bilgisiz, okuma bilmez, toy. CAIZ: Olur, olabilir. CALİ: Yapmacık, yapmâ, CAMTT: Ulat, donak, taş ulattır. CANİP: Yan, Yönge. CASUS: Gözdamcı. CAZİBE: Çekici, yer çekişi. CAZIP: Ceken, kunasun, Tuna CEBIR: Zoraki. CEPHE: Alın, annaç. smır. CERRAH: Otacı, unurtak. Muallün: Hlkmet Turhan [1] DeberUemek. Ellemek, açmak. «Hele onu debertlemo, «yarayı debertleme> 'Safranbolu lehçesinden). İstanbul borsasında dolar Büyük bîr müessese Ticaret Odasına müracaat etti fiatı yükseliyor Dün Kambiyo Borsasmda bir dolar 206 kurustan alınmif, 2 0 9 kurustan satıhnıstır. Nevyork özerine bir Turk Brası mukabilmde dolann çek fiatı 47,67 de »cılnus 47.80 de kapanmısbr. Dün, evvelki güne nazaran, dolar üzerine daha çok muamele ohnoçhır. Fi* at bir parca düşmÜMe de mühim bir te* nezzül addedflmemektedir. Dün Borsa kapandıktan yarnn saat sonra Paris'tan dolar hakkmda yüksek bir fiat telgrafı gelmisse de, bittabi Borsa kapalı oldu?undan nazan dikkate almamaraıştır. Ma*mafih fiatın fazla yüksekliği tereddudü de mucip olmustur. Yannki Borsada alınacak fiat te'gr^flan bu telgrafm doğru olup olmadığuu gösterecektir. Mısır'a reçel, peynir, çikolafa ve balık ithal etmek istiyen mühim bir mü esse*e Ticaret Odasma müracaat etmiştir. Müessese mem'eketîmizde bu nevi mamulâtı ihraç etm<>k istiyen tacirlerle tanxmak {»•«moktedir. 18,40 Ekrem Zeki Beyin keman konMtL BERLİN : 21,35 Kuartet (Mosart). VABŞOVA : 21,20 Senfonik konser. . / İSTANBUL : \ 18 saz: (KemaJ Nlyazi Bey ve arkadafları) 19 orkestra konseri 20 saz: (Belkls Hanım) 20,30 Hanunlar saz heyetl 21,30 orkestra, Ajans^Borsa habrelol va saat ayan. ANKARA . 12,30 Ankarapalas orkestrası (13J0 i kadar) 15 Riyaseticumhur orkestrtn nın senfonik konseri 18 alatnrka arasiki 18,40 Ekrem Zeki Beyin keman konseri 19,10 alaturka musiki 19,40 transızca ders 20,10 havadisler. BERLtN : 17,35 orkestra 18,35 eski kitaplar 18,45 gençlik sa.aU 19,15 yeni kitaplar • 19,35 kıraat 20,50 Vaşington'dan 21,35 piyano ile kuartet: Çuator en mi bimöl majeur (.Mozart) 22,05 tiyatrj^ 23.20 havadisler ve dans musikisL VtYANA : 18,05 hafif musiki 19 musahabe 19.25 musahabe 19,35 musahabe 19,55 musahabe 20,35 şen musiki parçalan 21,15 tiyatro 23,15 havadisler 23,35 hafif musiki. BUDAPEŞTE : 18,35 piyano ile Macar havalan 81,50 tsigan orkestrası 23,05 konser 24,35 cazbant. BUKREŞ . 20,05 konferans • 20,45 gramofon plftkları 21,05 senfonik orkestra konseri 22,05 şiirler 22,20 senfonik konsertfe• vam ediyor. VARŞOVA . 18,05 askerl crkestra 19,30 haflf mnsiki . 20,50 havadisler 21,20 senfonik konser: (R. Strauss, Bach, Haydn v» Glazounov'ı istirahatte: Havadisler, §i« irler ve saire... ROMA : 20,25 havadisler ve gramofon plftklarî «^ 21.50 muhtelif konser 22,50 musiküi bitf komedi. «" * Yumurta ihracatı canlandı Son zamanlarda muhtelif sebepler den dolavı durgunlasan yumurta ihra; cabmız ki gündür canlannustur. Bilhassa dün tspanya ile Marsilya'ya bir hayli yınnurta sevkedi'm!!«tir. Yerli deri fia'ları mes'elesi tzmir kunduracılar birliğinin, yerli derilerin pahalılığı ve evsafı hak kındaki sikâyetleri üzerine, Iktısat Vekâleti mes'eleyi ehemmivetle tahkika başlamısh. İstanbul Ticaret O' dası da, dericilerm mütaleasmı al ~ mıs, deri fiatlannı ve bu fiatlardaki tahavvülleri tetki ketmis, dün de son olarak kunduracıları dinlemirtir. tstanbul kunduracılannın verdikleri izahat esnasmda sayanı dikkat bir takım tnes'elelere tesadüf edilmis • tir. Tetkikat neticesi bir raporla İs tanbul ticaret müdürlüğüne bildiri ~ lecekir. • • Bugün, Camntesi ve pazar ^ B italya ve vumurta'arımız ttalya hükumetinin İtalya'ya it hal oicnacak yumurtalar hakkındaki kararnamesi tatbikat sahasına gir mistir. Her yumurtanın ayrı ayn damgalanması gibi kayitleri ihtiva eden bu kararname etrafinda, Ticaret odası tarafından alâkadar tacir' •e mufı>«sal malumat veri'mektedir. • r Yunanistan'ın kovun ve tavuk ithalâti Yunanistan'ın muhtelif memleketIerden tavuk, koyun ve keçi ithalâti seneden seneye azalmaktadır. 1930 da Yunanistan'a bir milyon küsur, 1931 de de bir bucuk milyon koyun •e keçi ithal ediimi^ken 1932 de ithalât 650 adedine düşmüstür. Tavuk ithalâtmm ne sekilde araldığım da su rakamlar açıkça göstermektedh: 930 da 272 bin kilo, 931 de 214 b; n ki'lo. 932 de 14 Km kilo. 16 1/2 matinelerınde ve her akjam A S R Î SNEMADA Zengin ve yeni varyete programı ve RAMON NOVARRO VC hVANS MADGE KERİM.... RACANIN OgLU Fransızca sözlü filminde. Aşklan ve zenginlikerile bütün Hındistan Miıhterero tnüştenlerimizden fevkaîâde görülen ragbet üzerine BRİGİTTE HELM'in REKORU: Törkiye sinemalannda Alemdar Rekor kırdı. Bugüne kadar 50,000 kişi sinemaya akın etti. Ve binlerce görmi yenlerin müracaati uzerine müddeti temdit ettik. Turkiye Bugün M i L L İ sinemada DANS CiNNETi • " . s Alümeisıtleri l , . * : , 3 büyük sözlü filim birden îrösterilecektir. Rahmetli "Zekfti Dede,, y r • ÜıUdın bugünkü ihtifaline, t>etd büyük iltifatlarla çağıran (Eyup mü • nevver s^nçliğine) sonsuz tef«kkurlo» rim arasında... • (Gençliğin) dirlik saçan (nur kalbindej taşarsın Dünyada (Şehnaz) olan (makamınla] yaçarsın (Zek^dan bir ruh) olmuş, ufukları aşaraın Konduğun yüksek yere, aen de bakıf şasarsın (Beıtesi), (bestekârlanmızın him • metinden) beklenir. IOAN C R \ W F O R D , CLARK GARLE Fransızca sdziü fevkalâde heyecanb aşk, ihtiras fılmi Lüks «Vaşington» vapurile Vaşington seyahati Ittanbul' dan Şikago ser «isine gidecek Törk seyyahlar grupunu nakle • decek olan Va • şington vapuru nun ilk tecrübeleri bugiinlerde Amerika'da ya D'iftn. 25000 ton hacminde 21') m» « <ı?t a lugunda > t» raetre genisli • ğinde olan ba f emi kendi hac RHnde olan gemOerm en teriidır. Liste2 Ayrıca: MALEK EVLENİYOR Meşhur komik BÜSTF.R KEM'ON'un ilk frnnsızca sözlü büyük komedi filmi. Viatineler: 12 . 2,30 4 ^ 0 6,ÎO 9,30 da Talebı umumî üzenne sineması, ikinci defa olarak Mevsimin en fglenceii komedisi Macar' musıkı ve şarkılanni havı ARTiSTiK KARIM BENi ALDATIRSA! ALEMOAR'da devam edıyor. ^atineler: 2 4 6 ^ 8,1510 gece ^ Türk Şiir Kralı: Filorinalı Nâzırn PAPR1KA "Ateşın gençlık^ ÎRFI'HAL Memleketin eski ve yüksek san'atkân örücü Sadettin Efendi uzun müd* dettenberi müptelâ olduğu rahatsızLktan kurtulamıyarak dün rahmeti rahmana kavuşmustur. Cenazesi bugünkü coma günü Fatih Zincirlikuyu'»untK\Iri hanesinden kaldınlarak Fatih camii serifinde namazı badeleda Edirnekapı'daki makberei mahsusasına defnedilecekür. Allah rahmet eylesin. filmini tekrar göstermek • tedir. K ümessilesi sehhar Vaşington vapuru ılk tecrübe seferinde vapurun ilk dört seferindeki kamara lar kâmilen satı'mıstır. Şikago sergisine istirak etmek istiyenler, sonradan yersiz kalmamak için yermi derhal tutmalıdır. Sevahatin programı nefis bir ha'de tabedilmi* ve bugünden ttibaren NATTA, Milli Tiirk Seyahat Acentalığmın Galatasaray'ındaki merke7İnden, Pe rapalas ote'i karsısmda İTA seyahat acentalıgmdan ve Galata'da Türkiye Ziraat Bankasıntn Haricî Moamelât Servismden talep edilebüir. Amerika'da şimdiye kadar htsa edümis geımlerin en büyügü, Atlanük'in «n yeni, dünyanın en modern gemisi dir. Makmelerinin isgal ettiği yer haddi •»««riye indiri'miş olduğundan, makine dairesi yolcu kamarlaruun bu'undugu katlara bue çıkmamaktadır. Vapurun «Wz kat yüksekHğmde olmasına na **"•«, bu gemi bahri insaat fenninde y«Râne bir model, diye telakki edilmektedir. Dunka nnshanmda yazdıgımız «ibi. Dahilî sahne'eri istan 1 bulda İpekf'lm stüdyosunda, haricî sahne eri Yunanistanda yapıian: FRANZISKA Hâveten 6 AAL FOX JURNAL Hugün gidİD RÖrünüz. i^ Milyonlara malolrouş Hlim • • Bugüı ELHAMRA Mevsimin en çok filimlerindpn 7ELEF0NCU KIZ ıVlümessı ^Sinemasmda"" MELEK Rejisör: ERÎU6RUL MUHSiN Filmi, b u g ü n : FENAYOL ilk rumca sözlü, şarkılı: NERON... QUO VADiS...? Sesli ve şarkılı Alenî teşekkOr Bu defa düçar olduğum teh'ikeli bir hastalık icabatı Tesvikiye SağUc Evinde mem'eketimizin hazik doktorlarmdan Operatör Bürhanettin Beyefendinîn icra ettikleri ameliyat neticesnde melhnz teb likeden kurtanTdığundan ve ameliyat esnasmda hazır bulunmak lutfunda bulunan muhterem operatör Behçet Sabit Beyefendiden ve şehrimizin intizam ve mükemmeLyetçe en asrî derecesinde olan hastane müdürü Doktor tbrahim Osman Beyefendiden gördügüm sefkat ve hazakattan dolayı vecibei teşekküratıma ?azetei muteberelerini t»vsk eylerim efendim. Hocapasa tabsil müdürü İhsan Rugün matine Akşara saat 21,30 da EMİL JANNiNGS ve 20,000 figüran Çarşamba akşamındanberi 0 P E R A'da kazanmaktadır. muzalferane muvaffakiyetler WA6DA Neş'e1? enŞuh C SCHNEiDER operet ilâve: Paramoutıt dönya havadisleri SAPISIN NZIAR TKARETi A J i KT Y Bir mılîet yaratan ada^ Bugün çörü'ecek filim istanbul Beledi esi Şehir Tiyatrosu Darüibedayı temsıllen BıZLi Dün akşam ( C A S U S Ql KUVVtlLtrt Ş E B E K E S i ) s İki me^hur ca«usun harelcâtım ve rollerini Rösteren hlim O / 5^O^ ^R Y•A * ,„, * ' n e m a s i n d a büyük muvaftakiyetler kazanmaktadır. Hâveten O R K Büyük ikramiye opereti Umuma lilill nıuı 11(1 I üsküdar Hâle sinemasında Kongre eğleniyor Lilyaa Harvey Hanri Gara. Öâveten: Dünya havadbleri. «anneleri h*vi şaheser. Vatank^rveriigin işıtılmem'S Wr nümnnesi. « I R N K R KRAUS llâveten. Radyo dünya havadıs'en. Bugün saat I I de tenztlâtlı matine. ıVlühım ve alâkabahş FoN.' J Ü R N A ' İ " '