27 Şubat 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansîklopedisi ıncı cıizü çıktı 26 Ookuzuncu sene: No. 3165 I l â n Telgraf ve mektnp adresi: dunhuriyet. istanbul Poeta kutusu: tstanbul, No 24b Telefon: Başmuharrtr: 22366. Tanrir müdürö: 232S6. Idare müdunı: 22365. Matbaa. 20472 »hifelerimb herkese açıktır. Cumhuriyette nesTettirilecek tlânlar l<in doirudan dofrnya Idarebanemize dabi muracaat olonabUir. umhu tSTANBUL CAĞALOGLU Hayat Ansiklopedisi Böyök bir kütüphaneyi blr arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. Pazariesi 27 Şubat 933 ..H I H,^,,n,n H n n m Hn n n n H H n ı l I 1 1 I l r I l l l l l n ı l l l m m ı m , m ı | n m ı ı m ı | i ( m ( i ( | | • %MW • ^ ^ 1 • •% U • %M J '"•"'•"••»uiHiınnııııınıııiHiııııııııiHiıııiHiııuıııtıııııınıiNiııııııııııııııınmınnımıııIIMIIMIIIIIIIIinilllllMlllllllinitllllllUIIIIIIIIIIIIUİIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIinillUtMtlll Tütün istihsalimiz Deresden: Şubat 1933 ötedenberi abverisindeki ciddiligi fle tanınmış yurdunu seven bir Türk mracatçısından almıs olduğum bir mektnp, istihsal politikamm çok yakından alâkalandıran noktalara dokunmakta dır. Teskilâtsız ve yardımsız bir i<>rızar karşısmda 1931 mahsuliimüzün geçir diği büyük sıkıntı sasılacak bir fiat düsmesine yol açmıs ve bunun neticesi olarak 1932 de tütün mahsulümüz yan yanya inmistir. Kendimizi gelişi güzel duygulanmıza kaptırmıyarak vaziyeti objektif ve gerçek bir surette arasfa nrsak bu mahsu] azlığmın da bizim için o kadar iyi olmadığını görürüz. Bunun sebeplerini arasbralım. Dı« pazarlardaki tütün sarfiyatı, her şeyden önce bir fiat ve harman isidir. Her yabancı ülke, is ve para kıtlığı yüzünden % 75 nisbethtde ucuz sigara sarfetmektedir. Bizdeki tütün kıthğı bir fiat yükselmesini icap ettirdiği vakit, alıcılanmızın başka istihsal ülkelerine gitmeleri kadar tabiî bir şey yoktur. Bulgareli normal istihsaline devam etmektedir. YunanelFnde ttok bolluğu vardır. Tütfin krtlığmm ahsverişteki geçici parlaklıği ortadan kalktiktan sonra, alıcH lamruzm * ehemmiyetli surette azalmış olduğunu görmek tehlikesi vardır. Çünkü: Tütün istihsali yalnız bir alışveris politikası işi degildir. Bunun basmda bir de köy istihsali mes'elesi vardır. Halbuki, tütün, en başta gelen bir mahsulümüzdür. En basta gelen bir mahsul ise yurt ziraat politikasının büyük ve ehemmivetli bir mes'elesidir. İstihsal politikası, bugünkü döviz politikasınm temeli sayılabilir. Türk ihracatçısı, tütün azlığının getireceği geçici kazancı düsünmiyerek, mektubunda soyle diyor: «Çek rcjisi arzu ettiği miktarı altnca Marmara tütünü bulmak kabil olmıyacaktır. Diğcr nuntaka tütünleri üzerinde de, biraz daha ileride, ayni vaziyeti göMtcegiz. Bizim me.vcudmmiz.un azlığma rağmen fiatlarda hissedilecek bir fazlaIık ojaeağına kani değilim. Çünkü: Ahcı bizde fazla fiat görünce başka meraleketlere gidecek ve işini oradan görecektir. Amerikan kumpanyalan her yıl aldıklan en az 10.000.000 kiloyu a]makta devam ederlerse, stoklannı bitirmek üzere olan Türk rejisinin en aşağı 10 milyon kiloya ihtiyacmı düşünürsek, Çek ve Avusturya rejilerinin 4 000.000 kilosunu hesaba katarsak Almanya dahil olmak sartile bütün Avrupa piyasasma kalaeak miktar, sifırdan ibaret olacaktır. Çünkü: 1932 mahsulünün miktan meydanda, 1933 içîn yapılacak zeriyat hazırlıklan da meydanda... Bu mal kıtlığı yüzünden Türkiye'den uzaklasacak olan alıcılar, belki, bize bir daha gelmiyeceklerdir de...» Tütün istihsali politikamızm temeli Balkan savaşmdan sonra çok değişmiştir. Balkan savasmdan önce, bugün Şark Tütünü adı alfanda dıs pazarlara giden tütünler, kendi ülkemizde yetisiyordu. Mahsul veziyetini istediğimiz gibi kontrol etmek imkânı vardı. Halbuki: Şimdi, bizim eski mmtakalanmız bize siddetle rekabet yaomaktadır. Eski muvazene temelmden değişmiftir. Onun için, bugün, büsbütün başka bir yol tutmak mecburiyeti vardır. A > k tütün istihsalinde kat'iyyen yalnız değih'z. Bizde basgösterecek mahsul kıtbğı veya bolluğu başka tütün ü'kelerinde hemen tesirinî gösterebilir. Biz bunu son yıllarda duymuşuzdur. Bulgarelfndeki tütün istihsalinin boyuna artan bir tempo ile inkişafı, gündeliklerin ve yasayış eşvasmın ucuzluğu bizhn istihsalimizde tesirsiz kalmamıshr. Bulgar'lar 1924 te eşi görülmemis bir miktarda tütün yetistirmistir. Bu mahsul kalite itibarile çok asağı olduğu için bîr çok tütün fırmalan bundan çok büyük zararlar görmüslerdir. Bu hâdise Bulgar'lar için iyi bir ders olmuş ve normal isti^sal için en iyi tütün yerleri seçümiş, dış pazar ihtiyaçlanna göre imalâta ehemmiyet verilmiştir. tşte Bulgar KiHincü'üğü bundan sonra dıs pazarda büvük muvarfakiyetini kazan ma?a baslamıstır. Yunaneli'ndeki fazla btiî'safin ve Avrupa maiiye'erinm tesiri ile fîatlar dünirsce bundan hemen istifade etmesini biien, Bulgar'lar olmustur. Fiatlarm düşmesine ra&men Bulgar istihsali rekabet vaziyetini kaybetmemiştir. Bizde son yıllarda tütün stoklannın binkmesi muhtelif sebeplerden ileri gelmektedir. Fakat en başhca sebep istihsalimîzin pahalıhgıdır. Bundan sonra da pahalı tütün imalâtma saplamo kalmamız, Avrupa'nm, daha geniş bir tabirle, dıj pazann îstediği imalât tarzına 2 tnci sahifede) 1 %M ^ ^ W %M W »• [Liste kabul edildi, bugünj Büyük Reis saat 6,25 te İstanbul'dan intişar edecektir ayrıldı ve tezahüratla teşyi edildi • ~>m*++. • . Gazi Hz. nin hareketleri Yeni kontenjan kararnamesi 6 aylık kararnamede bir çok tahdidat Ankara 2fo W (Telefonla) Yeni 6 aylık kontenjan listesî ve kararnamesi Heyeti Vekilede ka bul edilmistir. Yann Resmî Gazete'de intisan mubte meldir. Kontenjan kararoame si hakkmda ~<tx*at Veküt Celal Bey salâhiyettar bir zatın bana verdiği izahat föylece hulâaa edilebilir: «6 aylık kontenjanın mahiyeti, kontenjan listetini tevsi etmek su * retile memlekete iş açmaği temin etmektir. Malum olduğu üzere geçenlerde nesredilen istatistiklerde ithalârrmız 85 milyon, ihracatımız ise 100 milyon lira gösteriliyordu. Bunda ihracatm ithalâttan 15 milyon lira fazla görülüyordu. Bu geniş rakam zahirî bîr memnuniyeti mucip olmuftu. kaldırıldı, takasa y*mi bir şekil verildij Beynelmilel piyasada madenlerimiz rına olmaktadır. Onun içindir ki Bu vaziyet föyle hulâsa edile bilir. Memleketteki is hacmini kısmamak, yani ithalâh kumak ye rine ihracatı çoğaltmaktır. thra catımızı tezyit için bazi ioracat Tiahsullerimizi ele ahyoruz. Me ı* Hiiumırm madenlerden lesmi **«?« i« * Beynelmilel piyasada madenlerimizi rakiplerinden kuv• etli bulundurmak istiyoruz. Keretteden rerim cdınmtyaeak ReiaicumhuT Hazretleri refakatTerindeki zevatla beraber dfln DoTmaEançe sara yindan aynlırlarken Bir aya yakın bir zamandanberi şehrimizde bulunan Reisicumhur Hazretleri SıhhJye Vekfli Refik Bey evvelld akdün Ankara'ya müteveccihen hareket Ankara'ya hareket edecckti. Hatetmiylerdir. Reisicumhur Hz., ve mai ta Vali Beyte dJğer baa zevat kendssim yetleri erkânı saat altıda Dolmabahçe teyyie fHmislerdi. Fakat Reisicnmhur Reisicumhur Hazretlermin raldp o] sarayından çtkmtslar, Çankaya motö • Hazretkrinin dön akşam Utanbul'dan duklan hususî tren alhyı yirmi bes geçe rile Haydarpasa'ya geçmişlerdir. aynbnalan takarrör «t^ğinden Refik halkm alkıslan arasında Haydarpaşa Rıhtımda askerî bir kıt'a ile bir poKs Bmf barakrtini tehir ctnn>, Ankara'ya gartndan aynlmısbr. müfrezesi selâm resrami ifa etnustir. dfin Bkfam Gazi HazNİterinİB n f a • Gazi Hazretleri Haydarpaşa istasyoReisicumhur Hz. nin refakaüenn • katiariıtde gitmiftv. mnda Vali ve Belediye reisi Muhittn de Ankara'ya dönenler arasmda roeb'usBey, kolordu kumandam Şükrii Naili lanmızdan Ali (Afyon), Saffet (Er • Pasa ile Vuayet ve C. H. Fvkası erkânı zincan), Kıhç AK (Gaziantep), Saüh Ankara 2 6 (Tebfonk) R e U • Polis müdürü, ticaret ve sanayi erbabı, (Büedk), Hasan CavR (Rize) Beyler cumhur Hz. nin yann (bo(6n) ögleyin sehrimizdeld meb'uslar, matbuat erkânı ve tzmir meb'usu Kâzım Pasa, Kâtibi buraya avdetleri beklenilmekte ve büyük Mtâcbal l«a«n||H»fi yapümaktadır. ve halk tarafmdan uğurlanmiflardır. umumî Hikmet Bey de bulunmaktadır. SıhhiyeVekitiRefikB.de dün avdet etti Sıhhiye Vekiti de gitti On beş milyon fazla ithalât Ancak bu vaziyet tahdidat do Layısile olduğu için if hacmmi daraltmakta v e bittabi piyasanm zaranaa olmaktadir. Onun içindir ki b« kontenjanı 85 mHyon yerine 100 mflyon lira ithalât esasına g8re tanzim etmek istedik. Binaen aleyh geçen seneye nazaran 15 milyon lira daha fazla ithalât olacaktır. Kötnürün ve diğer mad'enlerimizin resimlerini çok indirmeğe karar verdik. Kereste sanayii için de Meclise bir kanun teklif edecefiz. lhracat maddesi olan kereste retmini hafifletecek, icap ederse hiç alnnyacağız. Bizim memleketi mizde çılcan maden ve kerestelerin mümasilini yetiftiren memleketle rin maliyet fiatına mutlaka irise ceğiz. Hatta daha dun dereceye indireceğiz ve bunda gecikmiyeceğiz. Bilumum ihracat mahsulâtnnız için her devletle a y n a y n konus* mak, tarafeynin hususîyetlerme göre tedbir almak niyetindeyiz. Bunda teadül eaasınt temine ça hşacağız. Bu tenmki ihracut lutiycıinus Bu seneki ihraeat mahsulleri roiz iki sınıfa ayrılabiltr. Bir kıs mı geçen seneden adet itibarile pek çoktur. Zeytinyaği ve saire gi(Mdbadi 6 ınct sahifede) Ankara'da haııriık Tevkif edilen genç yok t Nümayiş hâdisesine dair tahkikat devam ediyor • • • • • • • 933 bütçesi hazır Lâyiha çarşamba günü Meclise verilecektir Ankara 26 (Telefonla) Vekâ Ietler bütçelerini tamamen hazirlıyarak Maliyeye göndermişlerdir. Maliye Vekâleti d e bütçeyi Heyeti Vekileye sevkeimisttr. Büyük Mfllet Meclisi çarşamba günü saat 2 de açdacakbr. Meb'uslarm çoğu Ankara'ya geldiği için o gün Mecliste ekseriyet olacağı tahmin edüiyor. 933 bütçesi çarşamba günü Meclise arzedilecek ve bütçe encümene tevdi olunacaktır. KENDİ KENDİMİZİ TENKtT: Yedinci Ticaret kongresi Oda kongresi dün toplandı, madencilik raporu müzakere edildi Ticaret Odası nin senelik kon • gresi dün oğleden sonra aktedümiş • tir. Cebe açılm • ca oda rüesasın • dan Kara Musta • fazade Ahmet B. kürsüye çıkarak bu kongrenin ye • dtnci umumî kongre olduğunu söyIemis, raporu okumuş ve bu seneki içtimada üç mü him mevzu üze • rinde görüfüleceğini söylemistir. Vagon Li müdürü bir başka Türk'ü de tahkir etmiş ve mahkemeye verilmiştir Mikrobun münkiri Gençler bir Dil Mücadele Cemiyeti Teşkil ediyorlar Eyvelki gün camları kmlan Vagon Li binalanndan aolda Karaköy şubesı, sagda Beyoğlu merkezinin dahili.. olup her iki safha üzerindeki tahkikat ta devam etmektedir. Tahkikatm bir safhası Vagonli Şirketi müdürü Jannoni'nin Türk'lüğe karsı yapmıs olduğu hakarete, diğeri de talebenin Vagonli binalarında yaptıklan tahribata taalluk etmekte Dariilfünun dir. Talebeye taalluk eden kısım ve yüksek mekhakkmda nümayişçilerden on iki kitepler talebesi şi kadannın ifadeleri alınmıçtır. nin Vagonli Şirketi müdiriyetine karsı yap' mıs olduklan nümayiş etra fındaki tahki kata Müddeiu tnumî muavinlerinden Sabri Bey vazıyet et mistir. Ayni müdürün tahhır Hâdise iki saf ettiği Turk tercumar.ı ha arzetmekte Necmetttn Bey Bu mes'eleden dolayı nezaret altma ahnmış kimse yoktur. Sulh hâJıiminin huzuru ve ehli vukufun istirakile dün hâdise yerlerinde keşif yapılmış ve hasarat miktarı tesbit olunmustur. Vagonli Şirketinin Beyoğlu acentası müdürü M. Jannoni'nin Türk dilini ağır bir tarzda tahkir etme sinden dolayı haklı bir asabiyete tutulan Darülfiinun gençlerinin yaptıkları nümayişten sonra gençler a( Mabadi 6 tncı sahifede ) Kongreden bir IntiS« Adem ogullarının eskiden çıplak gözAhmet Beyin sozlerinden sonra konBu raporlar Hakkı Nezihi Beyin «Bule göremedikleri için sebebini cinlere, greye gelen telgraflar okunmuş ve inde ticaret zihniyeti» mevzulu raporu, şeytanlara atfertiklcri bfr çok dertlerin tihabata geçumistir. Hereke fabrikası müdürü Resat Beyin âmili mikrop olduğunu keşfedip insan Kongre riyasetme Sâat, ikinci reislisanayiimiz hakkmdaki raporu ve ma • lığa gösteren «Pasteur» ün bu keşfi üğe Kâzım Ziya, mazbata kâtip • denciler birliği umumî kâtibi Sadri Enzerinden ne kadar uzun yıllar geçti. Buliğine de Sah ömer ve Sadrettin Enver ver Beyin «Türkiye madencüiği» mevna rağmen bizim bir çok resmî dairele(Mabadi 3 üncu sahifede) 7n1u ilmi raporudur. rimiz hâlâ mikroba inanmaınış görünüıııııııaNuıuıuuuıuıuııuııuuuujıuıuııuuıJtıııuuıııuıııuuıuııuımıııuuııınımiHHmı yor. Bunun isbatını mı istiyorsunuz? Dairelere, kalemlere gidiniz. evrak ve dosyalann öteye beriye ayakla çiğ nenen yerlere atıldığını hatta sıralandığını görürsünüz. Buna sebep dolap ve ^epet noksanı değildir. Mikroba özden inanılsa mevcut dolaplardan lüzumsuz şeyler başka yerlere kaldırılır, evrak sepetleri yolunda kullanılır, ne yapıp yapıp evTakı yere atmamanın çaresı bulunurdu. Başka milletlerin topraklarına sığnryan nıifuslanna bakıp ta bizim nisbetsiz olan vaziyetimîzi düşünerek Türk sağ lığını korumak için bir taraftan mil yonlar sarfeder. hastahklarla mücadeleye ugraşırken diğer taraftan ayaklann mikroplarla döşediği yerler üzerine dosya ve evrak atmak kötü âderinden vaz geçmemekliğimizi ne kadar tekrar ve ısrarla istesck hakkımız değıl mıdir? Cuma günü Halkevlerinin birinci yıldönömu münascbetile biDıatM \nkara Halkevinde büyük merasim yapılmıstı. Resim içtimada bulunan büyük kalabalığı göstermektedir.