3 Ağustos 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

3 Ağustos 1952 Yerli mallar sergisi büyük rağbet görüyor Dün akşama kadar sergiyi 18,500 kişi ziyaret etti ıÇamKariyet = Bursa'nın Sayfiyeleri Edremit'te Eski bir kilise Cuma günlerî halk akm Gizli yapılan taharriyat akm Mudanya'ya gidiyor Maamafih ta neler buludu? Bursa 31 ağustos (Hususî) Ağustos ayı, Bursa'da (Mudanya ve Uludağ) a akm ayıdır. Şehirde oturanların saçlarında boncuk boncuk terler dizilîrken bu iki semte gidenler serin bir havanm asaba vudiği çeviklikle gülüp eğlenerek günlerini çok hoş geçirirler. Hele cuma lan bu akın umumî bir göç manrarasını andırır. Dün buna ben de şahit oldum. Daha gece yansmdan arabaiarla yola çıkanlardan başka sabahın be • şinden itibaren her nevi nakil vasıtalarile Mudanya'ya taşmanları gördüğüm zaman, Bursa sanki düşman istilâsma maruz bir şehirmis te tahliye edîliyor zannettim. Tren, bisiklet, fayton, talika, merkep, at, otomobil, otobüs, kamyonet, daha ne bileybn çeşit çeşit vasıtalarla Mu danya'ya giden Eursa'lılar soseyi, bir insan nehrine döndürmüşlerdi... Zeytinlikler ,bağlar, bahçeler Marmara kıyılanm çiçek gibi süslemiş. Çok düzgün bir şoseden . bu kala balığa rağmen 50 kilometre sür'atle giden otomobilimiz bizi (45) dakika sonra, sanki ağustostan nisana dönmüşüz gibi Mudanya'nın temiz ve serin havasına kavuşturmuştu... Şehirlerimizin antrelerinde ekse riya carpık binaların pis sokaklann bulunduğunu görürüz... Mudanyanın; gerek Bursa'dan, gerekse îstanbul'dan gelirken ilk görünen yeri iskelesidir. Burası da iki sene evveline kadar bir mezbele halinde idi. tğri büğrü tahta barakalardan yapıl • mış dükkânlar bir üfleyişte yıkılacak zannedilhdi. Mudanya'nın çok çalışkan BelecKye Reisi Saip Bey burasmı iki sene îçinde cennete çe Edremît (Hususî) Bu son gunlerde kulaktan kulağa bir fısıltı dolaşıyor: «KızıIkeçıTi» de bir kilise mi buIunmuş ? Bu mes'ele beni de alâkadar etti. Mahalline giderek tetldkat yapmak, gördüklerimin fotoğraflannı çıkarmak en doğru bir iş olacakfa. Bu ciheti fırsat zuburuna terk ile alâkadarlar nez dinde araşbrmalar yapbm: Talih yardım etti. Maarif Müdürlüğünde henÜ7 açılmakta bulunan bir paket ile karşılaştam: Bu, Edremit kay makamlığından gönderilen bir koli idi. îçinde, mozaik parçalan, çok eski bir devre ait olduğu hissini veren yeşil, somaki ışlemeler ve mainlerden ibaret üç mchteb'f san'atîanmış taslar vardı. Müdiriyet, vaziyeti izah eden bir tahriratla bu parçalan Maarif Vekâleti Talim ve Terbiye dairesi reisliğine hemen yollamıshr. Bahkesir Maarif Müdürü Hüseyin Vasıf Beyin verdiği malumata göre işin hakikati sundan ibarettir: Edremit'in Kızılkeçili köyünde hayIi zamandanberi kireç ocagı yakmak için hafrîyatta bulunan bir Alman'm fa • aliyeti bazı muallimlerîn dikkati nazarlarmı celbetmîş ve arasurmalar yapıl • mıstır. Bu Alman'm topraklar alhnda mozaikli ta* parçalarmı tetkik ettiği ve hafriyata ehemmiyet verdiği görülmuş, tetldkat neticesi topraklar albnda bir küisenin bulunduğu anlaşünııs, Maarif Müdürlüğünün ikan üzerine kaymatemlık tarafından alâkadar olunarak, yu karda zikrettiğim parçalar gSnderD mistir. Bu zabn Bergama harabelertnde hafriyat ve tarihî tetkikat yapan Ahnan heyetine mensup bulunduğu netîcesine de ulasılmjşhr. Maarif Vekâletinden vurut edecek emre gore mes'elenin mahiyeti taayyün ve tesbK edilecektir. ' KENDİ KENDtMlZİ TENKÎTt Saf insanlar azalıyor, hokkabazlık güçleşti gösterdikleri hünerlere hâ Iâ akıl erdirilemiyen san'atkârlar var Fen ilerledikçe, hokkabazhğm uyandırdığı derin alâka azalmak • tadır. İnsanlar vaktile hokkabazlara, sihirbazlar gibi ayn bir cins mahluk nazarile bakar, bunlarm, bizzat inkâr eylemelerine rağ men keramet sahibi olduğuna hükmederlerdi. Bugün, hokkabazlarm işi hayli güçleşmiştir. öyle yumurta kaybetmek, elde avuçta tutulan her hangi bir maddeyi ortadan kaldırarak seyircilerden birinin cebinde bul mak gibi oyunlar kifayet etmiyor. Fen harikalan karşısında zihinler artık kanıksamış, yürekler nasırlaşmıştır. Akşam radyosu başmda bin bir çeşit ahenk işiten, telefonla en uzak yerlerle görüşen, havada ve deniz altmda uçup gezen insanlan müteheyyiç edecek marifetlerin her halde yüksek olmalan gerektir. Fakat, fennin bütün terakkilerine rağmen, hâlâ, büyük alâka uyandıran marifetlere tesadüf edilmekte dir. Ancak, vaktile Siberya'da Tomsky şehrinde meşhur hokkabaz Goldins'e şu safdilâne suali soran cahil kadm gibi seyircilere artık tesadüf olun mamaktadır. Kadmcağız hokkaba • zm kocaman bir palayı, sahnede Arap kıyafetli bir herifin göbeğine sapladığım görünce teessür ve he yecanından siddetle haykırarak deii ki: (Ipeklş) In büyük bir alâka vyandvran liefis kumaslarmm aattş ktsmtnda kalabalik Evvelki gün küşat resmi yapılan ceklerdtr. dördüncü yerli mallar sergisi dün Millî sanayi birliği sergi dolayıbüyük bir tehacüm arzediyordu. Sersile mektep binasını 250 bin Jiragi bahçesini, salonları ve sergi koya sigorta ettirmistir. ridorlannı binlerce kişi doldurmuşDün, sabik tktisat Vekili Şakir ve tu. Bilhassa serginin dış kapısını büfs Bankan U. Müdürü Celâl Beyler yük kapıya rapted'en cadde kala sergiyi ziyaret etmişler ve sergide balıktan geçilmez bir halde idL uzun müddet kalmışlardır. Halk millî sanayiin son bir senelik Maarif Veküinin intibalari tekâmülünü en iyi bir şekilde gösteEvvelki gün sergiyi ziyaret ed*en ren sergiyi ve yerli sanayiin yeni eMaarif Vekili Esat Bey, bir muharserlerini görebilmek için sergiye arirhnize intibalannı şu suretle ankın ediyordu. latmıştır: Dördüncü yerli mallar sergisini «• Bu seneki sergiyi geçen senedün akşama kadar 18,500 kişi ziyaret kinden daha mükemmel buldum. etmiştir. Geçen seneki sergiler ilk Sergi, bizim sanayi sahasindaki bü günlertfe bu kadar büyük bir rağ yiik terakkilerimizi gösteren canlı bete mazhar olmamıştı. Halkra yerbir eser mahiyetindedir. Sergide her li sanayie ve sergilere alâkası günkismı ayn ayrı tetkik ettim. Her sa<den güne arttığı anlaşılmaktadır. hada evvelki iptidailik ve acemilikDün sergide satış fazlalığı bilhassa lerden kurtularak her hususta Avnazari dikkati celbediyordu. Hemen rupa tekniğine yaklaştıgımızı goreher paviyonda geniş mikyasta satış rek müftehir oldum. îpekiş'in ve Alyapıldiğı görülmekte idi. Yerli maltmmekik denilen diğer bir fabrikalarınm çok ucuz oluşu halkı ihtiyaçnın kumaşlannı çok beğendim. lannı sergiden temin etmeğe teşvik Saraciyeye ait işlerde de geçen etmektedir. seneye nazaran bariz bir fark görSergi bahçesi Beyoğlu'nun en güJüm. Geçen seneki sergide «ördüzel ve kalabalık bir mahalli olmusğüm çanta, portföy, bavul gibi şeyler ta>, Dünaftkşam saat beşte Bahriye bu senekiler kadar ince ve s»n'atorkestrası tarafından sergi bahçe kârane değildi. Zingal Şirketinin esinde bir konser verilmiştir. Konserserleri de çok şayani memnuniyet • lere her gün devam edilecektir. Sergi tir. Hepsini ayn ayrı saymağa nn radyosu da durmadan nesriyat ve kân yoktur. Fakat sanayiin her şu konserme devam etmektedir. besinde milletimize has olan velut kabiliyet ve iktidar sergi meşKerleYann akşam Cumhuriyet Gençrinde nazara çarpıyordu. Yalnız bir ler mahfili tarafından sergi tiyatro tek noktaya işaret etmek isterim. Bu salonunda ilk müsamere verilecekgibi sergilere iştirak eö*en müessetir. seler, ihsaî kısma da ehemmiyet verCumhuriyet Gençler mehafilinin seler çok muvafık olur. Çiinkü bu amatör gençleri (Karma Karışık) sayede herkes o müessesenin tarîhi ismindeki musikili komediyi cynıyateessüsünden o güne kadar olan facaklardır. aliyet merhalelerini öğrenmeğe ve Bu gençler serginin devamı müdvaziyeti hakkında bir fikir edin • detince pazartesi ve perşembe ak meğe ünkân bulur.> şamları müsamereler tertip ede nokktibaz aoudhtfrOn, menOan prangatari gtkararak haptsane hocresinden oıkarkeu atmmts resmi de olduğu halde gezmeğe başlardu Kafasını bizzat kopararak, eline alan ve yürüyen bu hokkabaz, dünyanra en meşhur adamlarmdan biri oİmuf ta. Esrartt bir hSner Cumhuriyet Güzeli Dünya Güzeli! (Birlncl sahifeden mabafa gazetelerinin hâdiseyi nasıl telâkki ettütlerinî biitün Türkiye biliyor: Bunkur, canım bSyle mahdut mtihap mı olur, ve nihayet güzel diye intihap olunan da kimdfruanki? ... Gibi daha ziyade m » lekî rekabet hissine istinat eden ve belId brr çok kimseler tarafından da: Sahi be! Diye telâkki olunabilecek sozlerdir. Nitekim son güzelhniz Keriman Halis Hanım için de ktrçiçeği diyecek kadar ileri giden bayağı sözler maatteessüf bizim dediğimiz mesleğin sahifelerinde görülmüştü. Bize çok acı gelen bu kırçi • çeği mrs'elesmi size yann aynca hikâye edeceğiz. Bugün için şunu söyliyeceğiz: İşte Keriman Halis Hanım, yalnız Türkiye"nin değil, yalnız Avnıpa'nm değil, fakat Dünyamn güzeli intihap ve ilân olundu. Pek iyi, bu hakikat karşısında Cumhuriyet haricindeki günahkâr Türk gazetelerinden: Bız yanhş imişiz, doğrusu Cumhuriyet refikimizin yaptığı imiş! Gibi faziletli bir itirafa intızar ede mez midik? Bu iş tabiî böyle olmalı idi, ve bir memlekette matbuatın hakikî kıymeti ancak böyle taayyün etmis olabilirdi. İşte bizim arkadaşların nasılsa bir türlü itiraf edemiyerek aczi îçinde bo ğuldaklan vaziyet bu oldu. Hep memleket itibarile kendi kendimizi tenkit edecek değiliz a, biraz da matbuat itibarile doğrudan doğruya kendi kendimizi tenkit etmiş olmak için bu satırlan yazmış bulunuyoruz!..İşte kariler, biz gazetecilik mesleğinin dünyavı guya hep irşat eden mes lektaşlan da kendi aramızda böyleyiz!.. Reisinin çalışkanhğından pek memnun... Kasabada büyük ve temîz bir otel var: Hüseyin Efendi oteli. Fakat otelci; bu sene Mudanya otel lerinin pek o kadar rağbette olma dığını, halkm daha ziyade kamplara çıktığım söylüyor... Mudanya'dan dönüş görülecek şeydi... Ustüste kalkan trenler in «an almıyor... tstasyon mahşere dönmüş... Otobüs duraklanna iğne düşmiyecek kadar insan birikmiş... Yollarda arabalar, otomobiller kannca kesafetile Bursa'ya akıyor. Halk temiz havadan aldığı kuvvetle bütün gün sıçramış, oynamış, yorulmuş... Arabalarda, otomobîllerde uyuklayıp Bursa'ya gidiyor... Karşımızda heybetle göklere kanat açan Uludağ karanyor... Ateş böcekleri gibi parlayıp sönen seyyar ışıklar dağdan dönen otomobili erin projektörlerini gösteriyordu. MUSA Mudanya mütarekesîntn tmzalandtğt tarihî bina virmiş. tskele meydanına parke doşetmiş. Deniz kenarına betondan tarasalı çok zarif bir gazino yaptırmış. Şimdi burası Mudanya'hlardan maada Bursa'Iılarm da bir mesiresi olmuş... Yolun tam karşısma büyük ve mükemmel bir park yapılmış. Orası da kalabalık... Eskiden Mudanya'nın mesiresi kasabanm diğer u cundaki Arnavutköy'ü idi. Oraya gitmek insanı epeyce yorardı. Şimdi Mudanya beledîyesi, Bursa'dan, îstanbul'dan gelenleri ve Mudanya lılann hepsmi burada zahmetsizce bir araya toplamamn kolayını bul muştur. Yalnız böyle binlerce hal kra toplandığı yerde bir plâjın bulunmaması Mudanya için büyük bir noksandır. Halkm denize girmesî bir ihtiyaçhr. Eskiden Arnavutkoyünde bir kaç deniz bamamı varmış. Sıhhiye burasını yıktırmış. . , Buradaki askerî mahfele zabitlerden maada herkes girip otura biliyor. Alay kumandanı Erkânı harp kaymakamı Kemal Bey deniz ke nanna yeni ve muazzam bir mahfel yaptırıyor. Şimdiki muvakkatmiş... Kaydetmek isteöüğim en mühim nokta; Mudanya'daki Halk Fırkası binasıdır. Bma (Lozan) ın temelini hilâlden A. Şevket Beyler, talebeleri Kab'ataş Iisesi ikinci müdürü meratan (Mudanya konferansı) nın topve merhumun tanıdıklan hazır buhum Münir Bey için dün hazin bir ladığı yerdh. Bidayette (tsmet Paşa ihtifal yapılmış ve Kabataş Hsesi lunmuştur. mektebi) olarak kullanılan bu bina, müdürü Mahmut ve tstanbul spor Merasime Behçet Beyin çok müAnkara Valisi Nevzat Beyin burada kulübü reisi Avni, Maarif müf ettiş essir nutkile başlanmış, Tevfik Beyin Halk Fırkası müfettişi bulunduğu lerinden Behçet, muhtelif lise mu sıralarda eski haline ircaı ve konfehazin bir hitabesinden sonra dinî allimlerinden Süleyman Sım, Talha ransın toplandığı zamanki şekilde âyin ile hitam verilmiştir. Resim Kemal, Tevfik, Kadri, Saracettin, muhafazası düsünülmüş ve mektep merhumun mezarında toplananlan Ecvet, lhsan, Hamdi, Şinasi, Faik, başka yere nakledilerek bina Halk gosteriyor. Şemsettin, Hüsamettin. ömer. Yeşil Fırkası merkezi ittihaz edilmisti. Şimdi burada fırkadan başka HilâHAR1CÎ HABERLER: liahmer, Tayyare cemiyeti, Hima yeietfal, Gençler Birliği gibi teşekküllerin hepsi bir araya toplanmıştır. Konf erans esnasınd'aki masa ve Yafa'dan blldırildigme göre Arap'Beyrut'ta Mevlidi Nebevî münase koltuklar bulunup getirilmişse de imbeti ile yapılan büyük bir ihtifale larla Yahudi'l«t arasında çıkan arazi îhti za kalemi ve hokka takımı henüz Suriye'de bulunan konsoloslar da lâfı, birbirine diş büeyen üri taraf arabulunamamıştır. davet edilmişlerdir. smda kanh bir musademeye sebep olBizim için çok kıymetlî olan bu Beyrat başkonsolosumuz Basri muş, sokaklar harp meydanuıa dön bina bu şekilde değil, her halde bir Beyin otomobili camii kebirin kapımüştiir. Müsademe neticesinde 14 kişi mücevher titizliğile muhafaza edilsmda tevakkuf etmiş ve otomobildeağır surette yaralanarak hastaneye kalmeğe lâyıktır. Halk Fırkası Reisi ki Türk bayrağını gören halk büyük dırılmıs, hükumet siddetli tedabir aumsHacı Vasfi Beyin de bu işte büyük bir heyecan ile cyaşasın Gazi, yaşatır. himmeti lâzım... tm Türkiye, yaşasm Basri Beyî> Kazanın kaymakam vekâletinde Türkiye'ye karşı gösterilen bu mu diye bağırmışlardır. Basri Bey ca bulunan Ferit Bey mülkiyenin yeni habbet ve hürmet eserlerinden münmiden çıkmca halk kendisini omuzfaS olarak nümayise onayak olan • mezunlanndan kıymetli bir senç larında taşıyarak otomobiline kadar tir. Kaymakam Bey de Belediye lan isticyap altına almiflardır. götürmüşlerdir. frannz memurlan Dünyanm en meşhur hokkabaz larradan bhi de Houdeni'dir. 1874 senesinde doğmuş ve 1927 de olmüf olan bu hokkabazm oyunlarından biri yirmi beş iğne oyunu idi. Hou dini, yirmi beş iğneyi birden yutu yordu. Bir müddet sonra seyircilerden birine müracaat ederek bir iplflc intihap etmesini rica ediyor ve yutulan yirmi beş iğne birdenbire, bu rpliğe dizili olarak meydana çıkıyordu. Houdini'nin diğer meşhur oyunla1 rtndan biri de şu idi: Ellerine geçirilen kelepçeleri ayağına vurulan prangalan, her ne ; şekil ve cinsten olursa olsun çıkarat biliyor idi. Bu hüneri nasıl yapabildiği bir türlü keşfedilememiştir. Haö ta, reisicumhur katilinin mevkuf b« lunduğu hapishane höcresine, ken «1 diaini prangalarla attırmış ve birax sonra hocreden prangasız çıkmağa Scn RC Vtcdonsos, gaütktr in • muvaff ak olmuştur. Bir defasmda da bu hokkabaz, aemsın. Mütemadiyen Arap'lart 6ıBerlin'de, ellerine, polis marifetile çakltyor, biçare kadmcağtzlan tes~ kelepçe vurdurmuş ve kendisini tere ile kesip telef ediyorsan. Sen Spree nehrine atbrmıştu Hokkaba feytan mtstn? Nesin?» n Hokkabaz Ootdinsttn, "btr herifin arkasın n bh kaç dakika sonra nehrin üsdan vurduğu yumruğunu göbeğinden tüne çıkarak, elleri serbest olduğu halde yüzüp sahile yanaştığı hayret çtkardığmt göstertr resim ve taaccüple görülmüştü. Bu hok Zamanımızda, bu oyunlara aldakabaz, yaptığı oyunlan ve marifetnacak, hokkabaz marifetini hakikî bir hâdise telâkki edecek saf insanlar elbet yoktur. Hokkabazlann elân hayli meraklı oyunlan vardır. Bu oyunlar, Avrupa'da ve Amerika'da çok rağbet föfneMe^ir. Bunlarm en mühim lermdei bir ik> : • Goldins, Arap kjyarcr': karnma bıçak saplamakla iktue ..'miyor. Bazan şaşılacak oyunlar tertip ediyor. Ezcümle: Yumruğunu arkasma vurduğu herifin kaburgasım ve bütün uzuvlarını delerek göbe ğinden çıkarmaktadn*. Bu oyunu gösterir bir resmi okuyuculanmızm meraklı nazarlanna arzediyoruz. Meraklı oyunlar Münir Beyin mezarında ihtifal Kellesi elinde gezen hokkabaz Evvelce en meşhur hokkabazlardan biri Bellachîni idi. En ziyade, prenslerin salonlannda manılmaz oyunlar gösterirdi. Bu oyunlann en heyecanh ve merakhsı şudur: Hokkabaz Bellachini, büyük salona girer ve etrafı mütebesshnane selâmladıktan sonra: Bu akşam en mühim oyunumu göstereceğim. Der, ve bir hamlede kendi kafasını kopararak salonda kellesi elin Meşhur hokkabaz B&tacMnPntn kafastm bizzat kopararak eline altp öylece saiondq gezerken almmış resmi leri aynen tekrar edebilecek her haa< gi bir san'atkâra elli bin dolar mükâfat vereceğini vadetmiş ise de hiç bir san'atkâr bunu almağa muvaf * > f ak olamamıştı. Muhasebeci ve malmüdurleri arasında tebeddülât Ankara 2 (Telefonla) Ordu Defterdarı Necio Bey Şarkî Karahisar'a, Sinop def terdan Mustafa Bey Konya'ya, kazanç temyiz azasından Nihat Bey Van'a, Muğîa defterdan Hüsnü Bey Kocaeli'ne, Yol müfettişi lhsan Bey Ordu defterdarhğına, Eminönü malmüdürü Cemal Bey Usküdar'a, Kadıköy malmüdürü Salâhattin Bey Eminönü'ne, Fatih malmüdürü Tevfik Bey Kadıköy'üne, Kocaeli merkez malmüdürü Maz har Müfit Bey Fatih'e, Sıvas merkez malmüdürü Ibrahim Bey Kocaeli merke zine, Ziraat Vekâleti muhasebe mü meyyizi Şemsettin Bey Zarphane mu hase'oeciliğine, deniz filoları ve müesseseleri muhasebecisi Fuat B»y Sinop defterdarlığına, Zarphane muhasebecisi Cevdet Bey deniz filolan muhasebe ciliğine tayin edilmişlerdir. 9,000 Amerikan muharibi aç ve sefil bir halde Washington 2 ( A A ) Sab'ık Amerikan muharipleri teşkilâtma mensup bulunan, geçenlerde Was • hington'dan uzaklaştırıldıklan ci hetle Pensylvanie'da Johstown'de yeni bir karargâh kurmağa gelen 9,000 sabık muharibin vaziyeti her gün biraz daha vahim bir şekil al maktadır. Bunlann yiyecekleri, ta« mamile tükenmiştir. Bunlardan bir çoğunun hastane « ye kaldırmak mecburiyeti hasıl ol «1 muştur. Bu muharipler, kendilerine yiyecek verilmesini mahallî memuı> lardan istemişlerdir. Johnstown be» lediye reisi bunlann bu müracaat»' ne derhal muvafakat cevabı vermif* tir. Belediye reisi, sabık muhariplere karşı fevkalâde bir şefkat mektedh*. Suriye'de Türkiye lehinde tezahurat . Yafa'da Arap ve Yahudiler arasında müsademe