27 Temmuz 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

27 Temmuz 1932 250 Sene Evvelki Izmir'in Panoraması Bu resim 1303 te bıdunarak Izmir vilâyet matbaasında basılmıştır. Türk izmiAn Şarkkâri hususiyetlerini çokbariz olarak göstermektedir. O tarihte mamur olan Kadifekale'den bugün bir kısım surlar kalmış, sahilde ve sırtlardaki binalar hemen kâm î l e n de ismi tir 9 § Resme göre şayani dikkat nokta sahilde görünen büyük binaların Yeni mahsuller Geçen sene 20 milyon kilo olan tütün bu sene ancak 67 milyon kilo olacaktır Ceneviz, lngiliz, Italyan, Fransız konsoloshaneleri olmassuhr. Bittabi şehir şimdikine nisbetle dar bir saha işgal etmektedir. Bugünlerde fevkalâde hâdiselere sahne olan güzel tzmir'imizin §u eski hatırasını bu münasebetle dercediyoruz. Böyle güzel bir, tarih yadigârının muhafaza edilmiş olması hakikaten mucibi memnuniyettir. Bu sene İzmir'de üzüm ve Parklar, sokaklar itinalr Çeşme; faydalı kaplıcası harikulâde ve tertemizdir incir rekoltesi dolgun... plâjile bu sahillerin incisidir Vapur tzmir körfezine dahtl olurken insanın tatlı bir heyecan geçir mesine imkân yoktur. Eğer Türkiye istnini kaldırıp ta yerine tzmir desek bu kelimenin tekmil Türkiye'yi ifade edeceğînde şüphe yoktur. Şehirde, az vesaitine rağmen BeÇeşme (Hususî) Çesme ıhcalediyenin çok çalıstığı göze çarpıvor. ları aradaki mesafenin iki, üç saat Sahildeki yalılar, Boğazici'ndekilerolmasına rağmen Izmir'in mütem • den daha güzeldir. Sokaklar temiz mimi gibidir. Tabiat buraya olanca dir. Tütün depolannın mevcut bu güzelliğini vermiştir. Florya, plâj lunduğu caddelerden ?eçerken nefis için Varna'datt daha elverislidir, butzmir tütünlerinin kokusu güzel bir rada asrî tertibat vücude getirildirayiha bırakıyor. ği takdirde Varna'ya muadil ola • Körfez vapurlan muntazam içlicaktır; deniliyordu. Halbuki Floryor. Gazi heykelinm inşa edildiği ma ya, Çeşme plâjlan yanında solda hal mükemmel surette tarh ve imar sıfır kalır. Darca bir körfezi de bulunan Çesme plâjlan genis, temiz edilmektedir. Belediye her gün caddeleri muntazaman sulattırıyor. Park bir kum tabakasile örtülüdür. Denizi berrak ve epiyce uzak bir mesaIarm bulunduğu yerler îzmir'in en feye kadar sığlıktır. güzel yeridir. Hulâsa tzmir'in insan Denizin içinde bazı yerlerde sıüzerinde çok iyi bir intiba bırakmacak su kaynakları görülür. Çok müması hnkânsızdır. kemmel otelleri vardır. Diğer binatzmir'in deniz hamamlarî Iarı da cidden muntazam ve güzelIzmir'de tatanbul'a nasip olmıyan dir. İzmir'de ecnebi kumpanyalann çok güzel deniz hamamlarî vardır. direktörleri burada ve diğer bina Reşadiye ve Karşıyaka'da betondan lardan ayrı bir yerde hususî villâlar yapılmış üç deniz hamatmnın eşi İsvücude getirmişlerdir. tanbul'da yoktur. Her gün buralan Ilıcalarm bir zamanlar senenin dolup taşıyor ve kızgın sıcaklardan iki, üç ayhk mevsiminde tzmir'den kaçışanlar soluğu deniz hamamların ve adalardan binlerce kişiyi cezbeda alıyor. den bu güzel kaplıcalarda bu sene tam mevsim olmasına rağmen he tzmir'de nüfns mes'elesi nüz kimseler yok gibidir. Bunun Memleketin her tarafında nüfusun baslıca sebepleri meyanında yalnız arttığı hakkmdaki iddialar muhakÇeşme'yi değil tzmir'in de vaziyeti kaktır. İzmir'de bilhassa memurin ve iktisadiyesini haleldar eden pasa port isi vardır. Bu mes'eleyi her halde kat'î bir şekle raptetmek lâzımdır. Mevcut vaziyetin muhafa zası aleyhimizedir. Geçen sene bu mevsimde hiç bir odası boş kalmıyan otellerde simdi üç, dört Musevi ailesinden baska kimse yoktur. Çeşme'nin en iyi otellerinden birini idare edenler AIi ve Hafız Sadık Beylerdir. Hafız Sadık Beyin çok sevdiği Gümüş adlı bir köpeği var. Hafız Bey mühim bir miktara baliğ olan malını bu köpeğe vakfetmiş ve kendi vefat ederse varidatile bu köpeğin bakılmasım temin için lâzımgelen resmî muameleye başvurmuştur. Mumaileyhin diğer bir meziyeti de denize baktığı zaman nerede ve ne m'ktar balık mevcut olduğunu Izmir Belediyesi İyi çalışıyor! Güzel İzmir'in cenneti! Neye yarar ki bugün ılıcaları, otelleri bomboştur, kasaba ise adeta tahrip edilircesine ihmalkârlığa uğramıştır plâjlanndan Wr Tnonzortı tzmlr havalistnin Jnymefll mdfuuUerinden iruAr "ierğiae İzmîr (Hususî) tzmir'de ev • velki sene tütün mahsulü az olmuş, çok para etmişti. Bunu gören köylü geçen sene, hatta üzüm kütüklerini bile sökerek onun yerîne tütün ekmiştir. Bu mıntakada o kadar fazla tütün ekilmiştir ki miktar tabü rekoltenîn iki misline baliğ ol • muştur. Bu yiizden geçen seneki buhran meydana gelmiş, mahsulün kısmı azamı satılmamıştır. Vaziyet böyle olunca köylü bu sene de az tütün ekmeğe mecbur kalmıştır. Bu seneki mahsul de son sıeaklar dolayısile çok iyi olmuştur. Geçen seneki yirmi milyon kilo miktarm daki tütüne mukabil bu seneki mahsul ancak 6 7 milyondur. Bu miktarm tamamile satılacağı ümit edilmektedir. Geçen seneki buhranda Alman hükumetinin almakta olduğu hurda tütünleri mubayaadan vazgeçmesinin de âmil olduğu söyleniyor. Alman'Iar ayni fiata iyi tütün tedarik edebildiklerini görünce bu muba yaattan vazgeçmişlerdh". Tütün satışlannm ve muamelâ tının iyi îdare edilmediğinde âdeta ittifak hasıl olmuçtur. Izmir'de tütün işlerile meşgul olan ecnebi mü • esseselerm başhca şikâyetleri Maliye fle olan temaslanna taalluk et mektedir. tzmir Defterdarhğı bu işi bir memleket mes'elesi addederek müşkülât ihdasma meydan verme melidir. caklar fazlasile kendini gösterdi • ğinden bugünlerde yeni mahsulün •evkine başlanılacaktır. Salâhîyettar zevat Avusturya ve Macaristan ile takas mes'elesinde anlaşılarak bu mahsulün mubayaasmı temin etmenin başlıca çarei hal olduğu mutaleasındadırlar. Köylü tütün ekmek için geçen sene üzüm köklerini çıkarmamıs olsa idi bugün bu miktar daha muazzam bir ye • kuna baliğ olacaktı. Maamafih gene bu miktar ender tesadüf edilen bereketl erdendir. İncir de bol tzmir'de incir de boldur. Bu seneki rekolteyi tayin ve tesbit etmek imkânı yoktur. Mahsul halen ağaçtadır. tncire zarar verecek bir hal de yoktur. Binaenaleyh köylü idrak zamanını itimatla bekleme^* tedir. Karpuz ve bir miktar kavun şimdiden tzmir piyasasma indirilmeğe başlanılmıştır. Bu sene tütün istisna edilirse İzmir'de her sey mebzul • dür. Yalnız yapılacak iş mahsullerin ihracını teminden ibarettir ki köylüyü düşündüren yegâne mes'ele de budur. Köylünün yüzünü güldürecek netice takas heyetinin müstacel ve isabetli kararları olacakhr. .ınlamasuhr. Bu mükerrer tecrübe lerle sabit olmus ve tayin ettiği mahalle giderek bu balıklan kendi vesaitile avlamı«tır. Ayni zamanda tzmir mmtakası sahillerindeki süngerler hakkmda da derin fcir vukufu vardır. tzmir'i Çeşme'ye rapteden yol mevcut yollarımızm en iyilerinden bhidir. Kamyonetle üç saat sürmekte, mühim bir kısmı denizle muvazi gittikten sonra tabiatm bin bir güzelliklerine dalarak tütün ve üzüm tarlaları içinden geçmektedir. Tah lil neticesinde ılıcalardaki suyun dünyanın en meşhur kaynar sularına faik olduğu anlaşılmıştır. çok güzel binaları arsasOe birlikte ve oldukça mühim bh* fiata safan almağa talip olanlar varken her hangi bir düsünoe ile bunlann arsalan satılmıyarak enkazımn yirmi, otnz lira gibi yok pahasma satıldığını duyduğum zaman hayretten kendimi alamadım. Yunan'Iılar tarafın • dan başlanılmış olan ve az himmetle ikmali kabil bulunan kârgir bir mektep btnası da satılığa çıkarıla rak birisine ihale edilmiştir. Mem • Iekette mektep! diye bağırırken yapılan bu işe sebebiyet verenlerin her halde mes'ul tutulmaları lâzım' gelir. • Şayani dikkat bir şahsiyet Çeşme kazast Fazla nüfus lâzımdır tzmir mmtakası fazla nüfusa muhtaçtır. Vatan haricinde kalmif, olan yüz binlerce Türk için burası feyizli bir iskân sahası olabilir. Orada «lâkadar bir zat bana şun»' ları &öyledi: « Her yerde az adama çok toprak aranır. Bizim memleketi miz bunun aksinedir. Bizim az toprağımız çok adam ister ve çok adam besler. Bu feyizli ve bereketli top rak çok adamın himmetine muhtaçtır.» Kavun, karpuz fzmtr manzaralarından: Türkocağt ve Goztepe caddesi üzennde elektriklt tramvay zabitan aileleri arasında bir çocuk a olanlar pek azdır. Hemen hemen h ;r annenin üç, dört çocuğa malik ol duğu memnuniyetle görülmektedir. Cesme ılıcalannı bu kadar met hetukıen sonra Çe;me kazasın<fan bahsetmek biraz «.a. »p, hatta zor olacaktır. Mevkiinin daha suz*.! c'masına rağmen burası iyi vaziyette değildir. Şehrin iyi kısmmda oturan Rum'lar gittikten sonra İstanbul'da bile eşine ender tesadüf edilen yağlı boya ile boyanmış evlerin söküldüğü ve harap edildiği ve bu halde bilhassa maliyenin mühim bir hissei mes'uliyeti olduğu söyleniyor. Bu Hayır teşkilâtı tzmir'de doğum evleri, sıhhat yurtIarı ve saire gibi hayır teşkilâtına çok ehemmiyet atfedilmektedir. Ve mütemadiyen bu kabil teşkilâtlar vü • cude getirilmektedir. İsmet Pasa izmir'de hararetle karsılandı ( Birind sahıfeden mabaıt ) tzmir'de hayat şeraiti tzmir'de hayat tstanbul'dan da ha ucuz değildir. Bazı şeyler pahalı, bazı şeyler biraz daha ucuzdur. Yalnız İzmir Belediyesi şehrin nihayet noktalarmda ve cuma gün lerine mahsus olmak üzere pazar • lar açılmasma müsaade etmiştir. Bu pazarlarda oktruva gibi belediye rüsumu ve diğer tekâlifin tah • sili ile fazla alâkadar olunmadığından her şey bilhassa et, sebze, ye mis ucuz satılabilmektedir. Bursda etin okkasını 40, patlıcanı 20, do matesin okkasını 5 ve her nevi yemisi on ile beş kuruş arasında tedarik etmek kabil olmaktadır. Bu sene İzmir ve hinterl«uıında üzüm ve incir mahsulU pek mebzuldür. Yapılan tetkikata nazaran ü züm rekoltesi 1,300,000 kantardır. Yani 57,000,000 okka ki 65 mîlyona yakm kiloya baliğ olmaktadır. Üzum boldur, fakat bu külliyetli mahsulü tamamen ve değer bahasiIe satabilmek mes'eledir. Alâkadarlar şhndiden bunun ne yapılacağı • nı düşünmektedirler. Beklenilen »ı Kıymetli bir eser Bir kuyumcunun hazır ladığı madalya Adana gazetelerinde okunduğu na göre Mersin'de kuyutncu Yusuf Kemal Efendi her iki tarafı kabartma bir madalya yapmıştır. Bu madalyanm bir tarafında Gazi Hazreflerinin resimleri mevcuttur. Altın da kurtarıcının Samsun'a ilk ayak bastıklan tarih olan «19/5/335» yazılıdır. Madalyanın diğer tarafında Gazi Hazretlerinin Miilî mücadelede Tınaztepe'de alman resimleri ve ayağile bir yıların üzerine bastığı görülmektedir. Yılan saltanatın remzi olarak gÖsterilmiştir. İki y:!an baçına geçirilen külâh ve fes eski zihniyetin yıkıldığına işarettir. Bunların üstüne «kapitülâsyon kelimesi» yazılmıstır. San'atkâr Gümüş üzerine yaphğı bu madalyayı Gazi Hazretlerine hediye etiş ve porta jje namlarma göndermiytir. tncir altt tzmir'in sahillerindeki bu güzel mahal bilhassa sıcak haval&rda en ziyade kalabahk olan yerdir. Denizi güzel olan bu teferrüc mahalİinde in cir ağaçlarının diplerinde oturul makta ve bir hayli kalabahk olmak • tadır. izmir Rıhtım Şirketmin mubayaası tzmir 2 5 tzmir Rıhtım Şirketi hissedarları namına Nafıa Vekâle tile mürakereye girişen M. Margeri ile Vekâl°t hukuk müşaviri Avni B. buraya geldiler. Burada şirketin hesaplarım tetkik edeceklerrfir. Tet kikat şirketin hükumet tarafından mübayaasile alâkadardır. Anadolu'da otobös faaliyeti tzmir 26 (Hususî) Burada da otobüs faaliyeti başladı. tzmir'den Konya ve Ankara'ya, Eskişehîr ve Afyonkarahisar'ma otobüs seferleri yapılmaktadır. tzmir'den Konya'ya beher yolcu için 7,5 lira alınıyor ve daha kısa bir zamanda gidiliyor. ^ müfettişi Fabrettin ve tzmir müs tahkem. mevki kumandanı Hüseyin Hüsnü Paşalar da Çiğli'de Izmir Belediye Reisi ile meclis azaları Karşıyaa'da ve kolordu kumandanı Mustafa ve süvari müfettişi Mürsel Paşalarla Vali muavini ve bulumum rüesayi mülkiye ve ümerayi askeriye ve adiiye ve inhisarlar idareleri erkânı ile muallimler ve tzmr'de l>ulunan^Norveç sefiri M. S. Dentzon cenapları ile fırka teşekkülleri ve muhtelif cemiyet ve birlikler ve binlerce halk kütlesi ve bir bando muzika Basmahane istasyonunda Başve. kil İsmet Pş. Hz. ni istikbal etmişlerdir. Paşa Hz. resmî merasim yapıl masını arzu buyurmadıklann dan istasyonda kıtaatı askeriye, polis, jandarma ve inzibatı belediye müfrezeleri bulunmamıştır. Paşa Hz. halkm coşkun ve satnimî te • zahüratı arasınrîa trenden inmişler ve kendilerine intizarda bulunan zevat ın ellerini sıkarak yanlarında Vali Kâzım Paşa olduğu halde otomobile binerek ikametlerine tahsis edilen Gazi konağma gitmişlerdir. Başvekil Pş. Hz. altı senedenberi görmedikleri tzmir'de bu kere mü şahede buyurdukları terakkiden mü tehayyir kalmişlardır. Vali, memleketin umran ve iktisadiyati üzerinde izahatta bulunmuşlardır. Hari ciye Vekili Tevfik Rüştü Beyefendi Başvekil Pş. Hz. ile birlikte Gazi konağmda, Nafıa ve Maarif Vekillerile Umum Jandarma Kumandanı Kâzım Paşa da tzmir Palas'ta mi saf ir kalacaklardır. İsmet Ps. Hz. nin ve refakatlerindeki Vekil Beylerin şereflerme memleket baştan başa süslenmiş ve bayraklarla tezyin olunmuştur. tzmir hatırası unutulmıyacak şerefli bir gün yaşamaktadır. Halk sevinç içindedlr. Başvekil Pş. Hz. bugün saat 17 ye kadar ikametgâhIarında serbest istirahatte kalacaklar ve saat 17 de Vilâyet makammı ziyaret buyuracaklardır. Burada elbise kaydı olmamak şartile rüe • sayi vilâyet salonunda kabul ede ceklerdn. Badehu sırasile Mustahkem mevki kumandanlığını, Belediyeyi ve Cumhuriyet Halk Fırka sında ziyaret edeceklerdir. Bugün akşam üstü şereflerine deniz üstünde Miramar'da bir ziyafet ve sonra da bir gardenparti verilecektir. Gazi heykelinin açılma merasimi yarınki çarşamba günü tam saat altıda olacaktır. Merasünde khaatı askeriye, bando muzika, jandarma, polis ve belediye müfrezeleri bulunacaktır. Başvekil Pş. Hz. ne temaşa ve ziyaret edecekleri müessçse ve eserlerm Iisteleri takdim edilmiştir. tntihap edecekleri yerleri ziyaret buyora caklardır. Ayni zamanda Pş. Hz. ne tzmir'de mevcut bütün eserlerin, kooperatiflerin, yollarm, mekteplerin, koşu ve spor meydanlarınm ve aygır depolannın albüm ve graf ikleri takdim edilmiştir. tzmir 26 (Hususî) Gazi hey kelinin resmi küşadmda Beşvekil İsmet Pş. Hz. nin irat edeceği nutkı dahilî ve haricî mühim mes'elelere temas edeceği tahmin ediliyor. Ba nutkun esasları meyanında bilhassa Cemiyeti Akvama dühulümüz ve Rusya ile olan münasebatunızdan bahsedilecektir. Iktisadî vaziyetimize de ayrıca mühim bir kısım aynlmıştır. İzmir 26 (A.A.) Maarif Ve kili Esat Bey yarın sabah saat beşte . Bergama'ya ğiderek Bergama harabelerini ziyaret ve Gazi Hz. nin hey* kellerinin açılma merasiminde bu • lunmak üzere gene o gün avdet edeceklerdir. İsmet Pasanın natku Maarif Vekilinin seyahali