4 Temmuz 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DOKUZUNCÜ SENE No. 29'G ahıtp e Başmuharrlrl v PAZARTESÎ 4 TEMMÜZ 1932 NADt x | İDAREHANESİ: DttyoDaDmmatye karşı&ınıia daıreı a a j p » \ i Telgraf: İstanbul Cumhurfyet \ \ Posta kutusu: N° 246 ! Başmuharrlr 22366 Başmuhar T h l Udü Tahrlr mUdüru : 23239i üduru 22365. Matbaa / t 2047$ Cu m h u riyet ABONE ŞERAÎTİ MÜDDET: İ {TÜRKİYE İÇİN \ HARİÇ Seneligi : 1400 Kr. 2700 Kr. 6 Aytıgı | 750 Kr. 1450 Kr. 3 Aylığı | 400 Kr. 800 Kr. : | 1 Ayhğı; 150 Kr. I j Nüshası her yerde ^ 5 Kuruştur = İ Tanh kongresir AsyaAvrupa Gazî zafer yolunda^ inkılâp yo lunda olduğu gibi irfdn yolunda da milletin rehberliğini yapıyor, ve şahsında bütün manasile başboğluğun^ en yüksek ifadesinae başkumandanIığm en mükemmel timsalîni veriyor. Bir milletin enfcüyük kumandanı o milletin bütün labiliyetlerini en derin ve en yükJek şekillerile kendi şahsmda tenyU eden zat demek olsa gerektir. Gaii bu manada Türk'lü • ğün belki <fe emsalsiz bir başkumandanıdır. ^atanını halâsa ve zafere götüren^iazi milletini müstait ve müstahik olduğu inkılâpları icra ve ikmale sevketti. Şimdi de sanki bu büyiik işlerin esbabı mucibesini izah eder gibi ebediyete namzet olan tarihimizin ezelî esrarını keşif ve ifade eylemektedir. Yeni Türkiye için belki en kuvvetli kültür membaı olan tarih tetkiklerini gene onun nafiz nazar ve idrakine, gene onun rehberliğine borçlu bulunuyoruz. Nihayet bunda şaşılacak bir cihet te yok galiba. Çünkü biz hakikî başkumandanın yalnız orduları değil. bütün bir milIeti bütün anatında sevk ve idare eden bir başbuğ demek olduğunu gene Gazi'den öğrendik. Tarih kongresinde ikinci gün Yeni Reşit Galip B. beş saat süren uzun ve çok kiymetli bir konferans verdi Örta Asya'nın kuraklığı bahsinde Reşit Galip B. ile müderris Zeki Velidi B. arasmda şayani dikkat bir münakaşa oldu Güzellik Kraliçesi şerefine müsamere Taksim bahçesinde verilecek müsamereye evvelki kraliçeler de davetlidijr \. rilen zümresine mensubiyetlerini kaAnkara 3 (Telefonla) Tarih bul ettiklerini söyledi ve dedi ki: kongresinin bugünkü içtimaında ilk «Şunu tesbit edelim ki bütün bu söz Türk Tarihi Tetkik Cetniyeti utipler içinde ve bütün tarih imtida mumî kâtibi Dr. Reşit Galip Beye dmca her gittiği yerde er geç hâki verildi. Reşit Galip Bey uzun ve çok miyetini kurarak münevver ve müvüksek kıymeti ilmiyeyi haiz olan bir tefekkir beşeriyetin bugün dahî hay konferans verdi. Konferans muhtelif ranlığı gittikçe artan bir ruh ile fasılalarla beş saat devam etti. Reşit gittikçe büyüyen bir hürmet ve taGalip Bey sözlerini bitirdiği zaman zim ile tetkik ve temaşa ettiği bü • kongre azaları kendisini dakikalarca tün medeniyetleri yaratmış olanlar süren hararetli alkışlarla takdir etmuasır âlimlerin Alpenler ve bizîm tiler. daha doğru olarak anatürkler di • Gazi Hz. de oğleden sonra kon ye andığımız insanladır. Yani kudgreyi teşrif ve müzakeratı takip buret ve kabiliyet kaynağı harikah yurdular. soyun evlâtlandır. Diğer tiplerinj Celselerden birinde Sovyet maarif kendi kendilerine dünyanın her hangi komiserlîğinden, Sovyet ilim aka bir yerinde müstakil medeniyetler demisinden ve Tarih cemiyeti azalakurabümiş olduklarına dair ArkeoSırası gelince mana ve mahiyet, rından Roma sefiri Vasıf Beyden geloji ve diğer ilunler pek müşkülâtmaksat ve gaye itibarile hukukun en len muvaffakiyet temennilerini hav' la vesik* verebilhler.» Türk Tarihini Tetkik CemiyeU ümumî derin ve en yüksek tarif ve izahını üç telgraf okunarak alkıslandı, bunlaKâtibi Dr. Reşit Galip Bey bize o vermişti. Münasebet düsünce ra veri'cek cevaplar kararlaştırıldı. sup olduğu ırkın tetkiki ile başlamak maarifin millet bünyesindeki mev Reşit Galip Bey ikinci celsede atalâzım geldiğini söyliyerek eski, yeni kiini belki dünya tarihinde emsali az ırk nazariyelerini, ve bu nazariyeler larımızm muhtelif eski medeniyet bulunur bir idrakle bize o anlatmış Reşit Galip Bey «Türk'lük ve me • de ırkımıza verilen mevkii izah etti. sahalarndaki görünüşlerini, yara ve göstermişti. Şimdi tarihi tetkik va deniyet tarihine bir nazar» unvanlı Sonra Türk ırkını Mogol'lar ve tıcı faaliyetlerle bu sahalarda attıV disinde açtığı şahrah ile de bize inkonferansında memleketimizde ilk Sarı derililer arasına sokmanın ları siliamez hnzalan gözden ^ sanhğın ve insanlık içinde Türk'lüğü ı defa olarak toplanan millî tarih konilfan için bir ayıp teşkil etiğini an çirdi. hüviyet ve istikametlerini taharride gresinin inkılâbımızın millî kültür Bu meyanda Çin'den başlıyarak millî kültürün en sağlam mesnetlerini sahasındaki safhalarından biri üze latarak antropoloji esasma müstenit Hint, aşağı ve yukarı Mezopotamırk tasniflerine geçti. Antropolojinin bize gene o veriyor. Millet bu yüksek rinde aydmlık ufuklara doğru atıl ya, Muır, Ege, Eti ve sair medeni kabul ettiği başlıca ırkların menşe rehberliğin nurlu irfanında belki mıs ehemmiyetli bir yürüyüş teşkil yetler' hakkında uzun uzadıya vesabiraz unutulmuş belkf biraz kaybeettiğini söyledi, millî tarihimizin son lerini, muhaceret ve yayılmalarını iks müstenit izahat verdi. izahtan sonra görünü Alpen (dağlı) dilmiş kendi benliğinin ezelî ve ebedî yıllara kadar kendi aramızda ne merBu izahattan çıkan manaya göre hayâTfyeti ile karşı karşıya gelmektebe ihmal edilmiş ve bütün dünyada tipine nakletti. Türk ırkının vasıf laa 1 ' çok âlimlerin ifadelerine rmı rermril e J « IM» tîj» K«fckn*eUt«trii» f « T * * * »» ne agrr if fîralara ugrarıTtnıs Batım"* müstenit sayılı medeniyetlerin müna zıyad Uuvvetlenecek ve yükseleduğunu anlattı. Bütün Türk'lük ha minlerinin hükümlerinin bir çoğuna hira bir kısmı da Türk'Ier tarafından eektfr. kikatinin şanlı timsali Büyük Reisi, istinat ettiği profesör Rolan ve Dik getirilen ilk medeniyetlerden doğ Tarihin Gazi rehberliğile başlamış bu yolu açan ve hepimizi irsatlarının son'un mütalealarını nakletti. ma medeniyetlerdir. Bunu müteakıp elde mevcut bütün yeni tetkiklerinde beşeriyetin besiği mütemadi ısığında yürüten Rehber oReşit Galip Bey bilhassa Mezo vesaikin bu noktai nazar lehinde Altay yaylalarına konulmuştur. Hiç larak tazimle selâmladı. Kongre bu potamya ve Eti medenjyetlerinin ırku olduğunu, muasır antropoloji âlim te indî otmıyan bu iddia bitaraf âlim selâmı şiddetle alkışladı. lerinin büyük ekseriyetinin Türk'leri mıza aidiyeti bahsi üzerinde ısrar lerin müsbet tetkiklerile de müey Reşit Galip Bey müteakıben millî yettir. Büâkis şimdiye kadar medemen Brakisefal camiasmm Alpen adı ve. . üncü sahifede) tarihimizin tetkikine milletin men Mi nıiHiıiHiınMiNMIımıı ııııı nııınıııııııııııı mıı nmnmı nınıııııııııııııtıın »"•'<»""' ""> •'"" ""« ' mımıımıııııımmıımiHiMiııııiMi nıiHiıiHiınMiNMIımıı ııııı IIIIIIIIHIIII niyetin. medenî kabiHyetin Avru pa'dan Asya'ya götürülmüş olması yolunda ileri sürülegelen iddiadır ki daha ziyade indî bir gayretle farazî bir mahiyet arzetmektedir. ' Ancak burada eskilik ve medeniyet itibarile Avrupa ile Asya'dan birine faikiyet vermek ve ondan o kıt'alan ötedenberi iskân edegelmiş Ankara insanlara bir şeref hissesi çıkarmak (Telefonla) gibi füzuli ve manasız tefahürlere Sanayi Ofisi [Hürriyet babası Mithat Paşa ve yol açan çok iptidaî ve çocukca bir teskili lâyihaMahmut Pş. merhumların Taif'te fedava mevzuu bahis değüdir. Maksat sı bugünkü Mecsadece hakikati aramaktan ve müm ci bir şekilde Sldürülmeleri tarihimilis içtimam zin kaydettiği en hazin ve tüyler ürkünse bulmaktan ibarettir. Avrupa'da kabul o pertici facialarından biri ve belki en nın bugün Asya'dan çok müterakki lundu. Ofis teşmüthişidir. Mithat Pş. ve Mahmut Pş. ve medeniyetçe de çok ileri olduğu kilâhna derhal malumdur. Eğer Avrupa'nm bugünkü bir gece; mahpus bulundukları habasianacaktır. O lede iple boğularak ölmür.lerdi. Fa sakinleri bu kıt'aya Asya'dan geç fis müdürlü kat bu korkunç cinayetin tafsilâtmı mişlerse bu hal Avrupa'nın şerefine ğüne tktisat Vehiç bîr noksan vermiyeceği gibi şayet tarih bile bütün teferruatile kayde kâleti Müste dememiştir. medeniyetin neş'et mebdeini Avrupa şarı Hüsnü ve Mithat Paşanın katili olarak kenolarak tesbit eden ve oradan Asya'ya ya Sanayi mü */ts müdurlüğüne gt di adamı olan Edirne'li berber 'tmagönderen Hindüöropöen nazariyesi dirî umumi tirümesi mevzuu bahsa, il tanılır. Bu adam hâlâ sağdır ve doğru olmak lâzım gelse bu da Asya si Şerif Bey lanlardan İktisat VekâCidde'de sürünmektedir. Gazetemiz leti Müstesan Hüsnü B. için bir şerefsizlik teşkil edemez. lerin g l i n getirile namına kendisi aranılto bulunarak Champolion eski Mısır hiyeroğlifcekleri söylenmektedir. yapılan çok meraklı bir mülâkatı lerini okuduğu zaman tarih yolunda KENDt KENDİMlZl TENKİT: insanların gözü dört açılarak en eski bugün derce başlıyoruz. Heyecam ve tesiratı itibarile bugün olmuş kamedeniyetlere dair çok şeyler öğredar tazeliğini ve fecaatini muhafq Taifte feci bir surette boğulmuş cHai. nilraiş diye eller çırpılmıştı. Son seza eden cinayetin bütün safhalartnt Mithat Paşa merhum nelerde ortaya çıkarılan Toutan bizzat katilin ağzmdan dinlemis olakamon'un mezarından çıkan eserler Kararmış tahta kapısınm arah Bir tatil gününden istifade etmek için muvacehesinde bizzat Avrupa'hlar cct&sımz.] ğından içeriye bakamadığımı itiraf bizim memlekette nereye gidilebilir? Taif, haziran, 1932 başta olarak bütün insanlar hayrette ederim. Yalnız şunu dedim: Ankara henüz yeni yeni teessüs edi kaldılar. Halbuki eski Mısır'ın nihaTaif kalesini tüylerim ürpererek yor. Orasının gidilecek bir yeri olma Şehit edildiğ odayı görmekten yet üç bin senelik medeniyetine mugezdiğim bir sırada bana rehberlik masmı mazur görebiliriz. İzmir'de, İsise mezarını ziyaret etmek daha kabil Sümmer'lerin 67 bin senelik eden bir Türk dostum feci hatıratı tanbul'da ve diğer şehirlerimizde tatil doğru olmaz mı? medeniyetleri<daîil,yeni ortaya çıktı. neklederken: günleri halkm kolay, ucuz ve nezih suDostum acı acı başını salladı. Bu Eski Mısır medem^etine takaddüm tşte bu da, de«fi, Mithat Paşarette hoş bir gün geçirebilecekleri yer(Mabadi 2 inci sahifede) eden bu Sümmer mtdeniyeti yaşar ve nın şehit eaııaıgı odadır. şenil edildiği uuouıı. ler nereleridir? yasatırken Avrupa'da insan bulunup uıııniHHiuııııı ıııııııııııı ıımıııııımııı ııııııııııııım ıımınııııııııı ııııııııiiiıııııııııııııııııııııııııııımıııııııııııııııııııııııııııı Eğer diğer şehirlerimizde insana hoş tarihe ait hir M e r önünde bulundurmak lâzımdır. t»«,K« »î* bir eser demek olan SeddiSeddibulunmadığı bile meçhuldür. Hele bir gün geçirtecek güzel yerler varsa çin'i düşünmek icap eder. Bu 3000 o zaman orada medeniyetten hiç mi Medenî ve müterakki Avrupa'nın kilometre tulündeki dünyanın en bü maaliftihar ilân olunmak üzere Cumhuhiç eser yoktu. nisbetle çok yeni olan tarihine bedel riyet'e bildirilmesini rica ederiz. Biz bilyük kalesi kimlere karşı yapılmı&tı ? Asya'nın şimdiye kadar altı yedi bin Avrupa'ya nisbetle medeniyetin diğimiz şehirlerimizi hayal ve İstanbul'u Bugün dahi mevcut kalenin vaziyeti sene evveline çıkan eski medeniyetUk defa Akdeniz havzasında teessüs hakikat gözü önüne alarak diyoruz ki bunu kâfi vüzuh ve sarahatle gösteetmiş olduğu tesbit olunmuştur. Şim leri karşısmda bulunuyoruz. Bugün bizim memlekette bir tatil gününü ucuz riyor: Asya'nın vasat ve şimalinde yalnız Avrupa'ya değil, hatta Sömdiki Italya'yı iskân eden Etrüsklerin ve hoş geçirecek herkesin harcı eğlence oraya Küçük Asya'dan geçtikleri an mer havalisine gelen insanların oraya oturan bahadir, cenkçi, asker ve ku ve tenezzüh mahalleri henüz teessüs etmandan yaman bir unsura karşı. Kinerelerden gelmiş olduklarını araş laşıhyor. tnsanlığın eski devirlerde roiş değildir. tınnağa ihtiyaç hâsıl olmuştur. Altay me sorsanız bunlann Türk'Ier olduyarattığı medenî hayat hamlelerin Eski zamanlarda Kâğıthane, Göksu, ğunu size söylerler. yaylalarında belki daha eski mededeki kuvvet ve kudreti anlamak için Kuşdiîi ve saire mesireleri ve saire varniyet eserlerine tesadüf olunuyor. Ankara kongresinde işte dünyanın nisbetle çok yeni bir tarih demek odı. ve zamanma göre pekâlâ eğlence Muallim Afet Hanımın ilmî esaslara bu mudil davası en ilmî esaslara lan Roma'nın şimdiki ttalya'ya her istinaden pek güzel izah eylediği dayanılarak konuşuluyor. Avrupa ve yerleri idi amma şimdi o eski zaman cihetle faik muazzam bir imparatorveçhile beşeriyetin beşiği pek galip Asya kıt'alannın hususî davalan ola lann hayatını biraz hasretle ise bir çok luk olduğunu ve eski Yunan'lılar zabir ihtimal ile işte o yaylalardadır. maz. Mes'ele çok yüksek kiymetli bir ta istikıahla yedederiz. Peki, bugünün \ıanma ait san'at eserlerinden sarfı insanlan bizler ne yapalım ve nereye Oraları dolduran ve oralardan dünilmî hakikatin tesisi ve tesbiti etra nazar Rönesans îbdalarınm bugün gidelim> yaya taşan insanların çelik cevherfında toplanmıştır. 0 m ^ taklit dahi edilemiyecek kadar bir lerini anlamak içinse gene müahhar YUNVS NADt yükjeklik muhafaza ettiklerini göz ikinci celse Reşit Galip Beyin konferansı IIIIHIİIHIIIIIIIIHII"11111»"11111"1'1'11' Mithat Pş. nasıl boğuldu? Merhumun adamı ve katili olan Berber İsmail'le Cidde'de bir mülâkat... " " " S T f i SanayTofisii Lâyiha kabul olundu, teşkilât Saşlanıyor Foto Süreyva Kerimdn HaJis Hanmm 1932 Türkiye Güzellik Kraliçesi intihap edilmiş olan Keriman Hâli* Hanıma, gazetemizin hediyeıi olan 500 Ifaa, dün takdkn edilmiştr. Yeni Kraliçe, dün sabahtan itibaren hazırlıklarına başlamıstır. Avrupa teyahatinde kendisine pederi Hâlis ytvA Wf fMftu Bey refakat edecektir. Kraliçe, ya 9 temmuz enmartesi günü, yahut 10 temmuz pazar günfl ekspresle doğru Brüksel'e gidecektir^ Dünkü posta ile Keriman Halis Ha • nnnın re»imlerini ve kısa bir ter UKabadi 4 üncü sahifede) Fransız takımı dünkü maçı 21 kazandı Galatasaray da, Fransız'lar da iyi bîr oyun oynıyamadılsur Nereye gidelim? Dünkü maçta Galatasaraytn kalestiie Udrufi gol Slürken sekade sahaya çıkmiftır: Frannz Rasiog takımı dün de Gala • Avni Bürhan, Tevfik • Bnleıd, Nu tasaray takımile karşılaştı ve bu müsahat, Saphi . Küçük Necdet, Ratih, bakada 12 g»Up geldi. Fransus tata Mehmet Salim, Kemal Fantkî, Rebm mmın donkü insicamsı» oyununa rag Küçük Necdet üe Rasih, ve bOhanâ men bu galibiyeti kazanmasmda, Ga Biilent dün ilk def» olarak boyle ma iatasaray takunının fena bir oyun oy him bir müsabakaya girdiklerinden çok naması âmfl olmuştur. heyecanh idiler. Diğer arkadaslarnun d i Dünkü Galatasaray takımına üç tane mabadl 4 üncü sahifede) genç ve yeni oyuncu »okulmuş ve şn