12 Haziran 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DOKUZUNCU SENE No. 2908 Oahlp ve Başmuharplrt PAZAR 12 HAZİRAN 1932 Y U N U S IMADİ İDAREHANESİ: DâynoDflraaraıje karşısında daıreı mabsusı %\ Telgraf: İstanbul Cumhuriyet $ \ Posta k u t u s u : N° 2 4 6 | Basmuharrir ; 22366 T a n rlr müdürU ; 23236 !dar* müdUrU 2236S. Matbaa ; 2047 £ Cu m h u riyet İÇİNİ 7 j MÜDDET:!TÜRKİYE'^ HARİÇ ABOME ŞERAÎTİ Seneligi : 1400 K r . \ 2700 K r . 3Aylıgı| 750 Kr. j 1450 Kr. 400 Kr. \ 800 Kr. ^ 5 Kuruştur = Nüshası her yerde tlinillllllllllllllillllllllllimillllllUIIIIJHIIIIIIIIIIIIIIIHM Kayser Tekrar Alman Tahtına Mı Geçiyor? Hasan B., hakkındaki tahkikatın bir Rusya'dan gelen alât.. an evvei yapılmasını talep etti Traktör ve tanklar Haydarpaşa'dan Tahkikat usulünün tesbitine de muhtelit encümen memur edildi, bu iş sür'atle görüldükten sonra tahkikat yapılacaktır Ankara 11 (Telefonla) Meclis ( saat ikide Kâzım Paşa Hz. nin riyaseti altında toplandı. Hükumetin geri istediği iki lâyiha geri verildikten sonra Reis Paşa Hasan Bey (Trabzon) hakkındaki Muhtelit Encümen mazbatasını okutturdu. Encümen mazbatasında nizamnamei dahili meskut geçtiği için bu hususta tahkikata iptidar etmeği salâhiyeti haricinde gördüğünü, binaenaleyh Meclisi Âlice bu gibi vekayi için bir usul vazedilmesi lâzım geldiğini, evvelâ ihzarî tahkikat icrası icap edeceğini bildirmekte idi. Re:s Paşa izahat vererek evrakı mevcut teamüle göre Muhtelit En cümene havale ettiğini, Muhtelit Encümenin usul noktasından kendisini salâhiyettar görmediğinden müza kere açtığını anlattı ve arzu eden • lerin noktai nazarlarım bildirmelerini söyledi. Salonda «izahat verilsin» sesleri yükseldi. ııiiiııiMiııııııııııııııııııııııııııııiMiııiiiıııııııııınııııııııımmf Yeni mahsul, Eski mes'ele Ankara: 11 haziran (Başmuhar • rimizden telefonla) Cenup iklimlerimizde mahsulün idrakine başlandı »anıyoruz. Yaylalarımızda buğ daylar bazan gür yeşil, bazan yağ mırr ihtiyacı ile kararsız dağları ve ovaları süslüyor. Aşk olsun An»do lu'ya doğrusu. Geçen sene buğday mahsulünün bu kadar kıymetsizliğine rağmen bu sene gene pek çok zeriyat yapılmıştır. Sahih miktarını ve hasadın vereceği neticeyi henüz iyice bilmiyorsak ta gördüğümüz kada rmdan istidlâl edebiliriz ki eki.« bizim korktuğumuz kadar noksan olma tnıştır. Eğer havalar yardrm ederse ah bu bizim ziraatimizin daima gökten rahmet dilenen derdi: Bîr iki yağmurcuk daha kendi ihtiyacımıza yetecek kadar olsun mahsul idrak etmeği kuvvetle ümit edebiliriz. Mes'elenin çok esaslı bir tarafı ise malum olduğu üzere mahsulün fiatındadır. Son iki senenin fiatları hakikaten rençperin belkemiğini kıracak kadar düşüktii. Bu sene bari bu fiat mes'elesile ve daha doğrusu umumen buğday işile biraz fazla meşgul olabi leceğimizi ümit ediyoruz. Fiatların şimdiden 9 kuruşa doğru bir tereffü göstermekte olduğundan haberdarız. Ancak şimdi köylü elinde hemen hemen mahsul kalmamış veya kaltnış ise pek az kalmış oldu gnndan son fiat yüksekliklerinden rençpere bir fayda gelmiyeceğini zannediyoruz. Ancak buğday fiatının yükselmiş olması memleket hesabına gene fali hayırdır. Buğday fiatının yüksekliği ekmek fiatının yüksekliği demek olacağı için bizim bufday fiatının yükselmesi hakkındaki temennilerlmizin bilhassa »ehirler ve ka sabalar halkından bîr çok vatandaşlarımızm hoşlarma gitmiyeceğini pek îyi bîliriz. Bu mes'eleleri çoktandır mevzuu bahsedemedik, onun için belki bazı nokialar unutulmuştur diye bazı esasları tekrar derhatır ettir mekliğimiz faydasız olmıyacaktır. Buhranın bizim memleketmıiz deki şekli bilhassa ziraî olduğunu iddia edegeldiğimiz malumdur. Türkiye'de köylü ve şehirli buhrandan kurtulmuş olmak için buhranın esası olan ziraî fiat düşüklüğünün ortadan kaldırılabilmesi lâzımdır. Türkiye iktisadiyatımn şhndiye kadarki sekli ekseriyetle şudur: Halkımızın onda 7,58 i ziraatçidir. İki sülüsten fazla olan bu nüf us eker, biçer ve mahsulünü satarak bu mesaisinin mukabillerile ihtiyaçlarını telâfi eder. Yani: 1 : Devlete vergilerini verir. 2 : İhtiyacı olan eşyayı pazardan tedarik eder. Bu iki maddeli düstur gösterir ki Türkiye'de devlet haznesi mümkün olduğu kadar zengin ve Türk piyasası mümkün olduğu kadar faal olabilmek için çiftçinin bir senelik mesaisi mahsulünden mümkün olabil • diği kadar fazla istifade edebilme sine çok kat'î bir ihtihaç ve zaruret vardır. Çiftçinin mahsulü para et mediği zaman bizzarure hazne darlaşır ve çarşı pazarın faaliyeti azahr. tşte buhran bu, ve bilhassa Türk buhram budur. Onun için her memleketten ziyade bizim istihsali kıymetlendirmeğe ihtiyacımız vardır, ve bizim itikadı mızca buna imkân ve iktidarımız dahi pekâlâ taalluk edebilir. Biz vâsi mikyasta buğday ihra catçısı bir memleket değiliz. Atiyen buğday ihracatçısı bir memleket olmaklığımızı temenni edebiliriz. Fakat bugün için ve bugünün şeraitine nazaran maalmemnuniye diyebile ceğimiz bir vaziyet olarak biz buğ • day ihracatçısı bir memleket bulumuyoruz. Bu vaziyetin bize temin ettiği kolaylık buğday fiatının tnnziminde bize temin ettiği imkândır. Türkiye'de bunu yapmakta ya rıdan çok fazla bir mikyas ile Türkiye'deki buhranı halletmek demektir. Onun için bilhassa artık bu sene bu buğday mes'elesinin ciddiyetle ele ahnmasım temenniye pek lâyık buluyor, ve o yolda aldığımız bazı haberlerdense bilhassa memmm bulunuyoruz. Bizim aldığımız haberler Başvekil Hz. nin buğday mes'elesine bu sene esaslı surette el atmak azminde olduğudur, ve bu sene bir kaç silo yaptırılması tasavvurları bu cümledendir. Dört beş milyon kental buğday ala hususî trenle Ankara'ya yollandı Kasan Bey {Trabzon) ... Yunus Nadi B. in izahatı Muhtelit Encümen Reisi Yunus Nadi Bey kürsüye geldi. Evrakın Reis Paşa Hz. nin buyurdukları gibi en cümene havale edildiğini, fakat nizamnamei dahilinin bu gibi vekayie ait maddelerinde yalnız meb'uslar tarafından verilecek takrirler üze • rina fahısları mevzuu bahaolan ve fcilIeTirrve alâkadar lafertr îahibi meb'usların izahatı dinlendikten sonra tahkikat icrası için heyeti umu miyece karar verileceğinin bildiril diğini anlattı. Bu mes'elenîn adliye tarafından geldiğini, adliye tarafından gelecek evrak için nizamnamei dahilide sa r&hat bulunmadığım söyliyerek dedi ki: < Doğrudan doğruya maznun denebilmek için evvelâ bir ihzarî tahkikat lâzımdır. Bu cihetten dolayı encümeniniz mes'eleyi tetkike kendisini salâhiyettar görmemiştir. Bu husustaki karar heyeti celilenindir.> Refrk Şevket Bey Efendiler, bu müzakerenin ehemmiyeti siyasiye ve adlIyes! vardır. Keyfiyetin müsbet veya menfi bi rkarara raptı lâzımdır. Adliye tarafından vaziyet edüen bir hadlsede bir vekîl arkaâaşm müdahalesi. alâkası görüldüğünden müstentikifk kendisini salâhiyettar bul mamıs, mes'eleyi Meclise gönder miştir. Bu evrak makamı riyaset tarafından Muhtelit Encümene gön derilmiştir. Şimdi mes'eleyi tetkik edelim. İstenen şey nedir? Acaba teş Refik Şevket B. in fikri Başvekil Pş. Hz. nin seyahatlerinde bize he diye edilen trakriî masuniyetin ref'i mes'elesi midir? törlerle, kamyo Yoksa tahkikat mes'elesi midir? Manet ve tankları suniyeti teşriiyenin ref'i bu hususta mevzuu bahsolamaz. Çünkü ismi ge hâmil bulunan «Leningrat» şi çen zatın vekil olması itibarile dava lebi dün akşam mahkennelerde görülemez. O halde geç vakit Hayistenen tahkikattır. Bu hususta nidarpaşa rıhtımızamnamemizin sakrt olduğu görülna yanaşmıştır. mektedir. Mes'eleyi müstakillen halŞilepte bulufetmek lâzımdır. Arkadaşlar bendenan traktörler niz tahkikata başlamak gibi ehem miyetli bir hâdise ancak sorgu bit • le sair ziraat a • lât ve edevatı tikten ve alâkadar şahıs hakkmda kat'î netice alındıktan sonra olabilir saat yediden itibaren dısarı kanaatindeyim. Binaenaleyh ancak çıkanlacak ve tahkikat yapmak istese bile maznun hususî bir trensıfatile tahkikat yapmıyacaktır. E Ankara'y a sasen yeni usulü cezaiyede de sa le gönderilecektir. arhat olduğundan nizamnamei dahilimizin yeni ceza usulleri kanununa 24 vagon tugöre tadili lâzım gelir. tacak olan b>ı makineler An Şefırimize gelen Rus heyeünden bir kavn mikmaridarlan Hasan B. kürside tirlikte şehri geziyorlar tte kara'da açılacak Refik Şevket Beyden sonra Hasan Ziraat makinelerinin tahliyesin Bey (Trabzon) kürsüye geldi. Ha ve bir heyet huzurunda Gazi çiftli den sonra tanklar ve kamyonetler de ğmde ve Rusya'dan gelen mütehas san Bey bugün Mecliste hâdiseden bahsedilmediğini, usul mes'elesinin sıslar tarafından tecrübeleri yapıla tahliye ve tesellüm edilecektir. Eşya ile tetkik edilmekte olduğunu, binaen caktır. Bunu müteakıp traktörler Kon birlikte gelen mütehassıslar da bugün aleyh bu hususta izahat vermiyeceya, Ankara, Edirne, İzmir, Kütahya ayni trenle Ankara'ya gideceklerdir. «Leningrat» şilebi yalnız hediye • ğini, ancak gerek teamül, gerekse gibi vilâyetlere tevzi edilerek bura • leri getirmiş olup, diğer mensucat ve Meclisin resen karar vermeğe salâ larda nümune tarlaları vücude ge şeker fabrikaları alât ve edevatı ise hiyeti olması dolayısile hakkındaki tirilecektir. bilâhare, Ankara'da toplanacak bir tahkikatın bir an evvel yapılmasını Hediye edilen on traktörden her rica ettiğini söyledi. Muhtelit Encükomisyon tarafından tesbit edilen nebirinm ayrı, ayrı birer pulluk, tara vilere göre sipariş suretile temin edimenin kendUini, ve alâkadarları ma, ve biçme makineleri, hububatı «iir'atle isticvap ederek tahkikat yap •ecektir. ayırmtk içm s»ukt*lif alât ve edevatı imasını ıstedîT ~ " >= ~ tki şeker fabrikasmdan biri vardır. Bir traktör günde yirmi dö kişehir'de diğeri Sıvas'ta kurula Recep B. in tetdifi caktır. Hasan Beyi takiben Recep Bey nüm arazi sürmektedir. (Kütahya) söz aldı. Recep Bey Ha san Beyin çok necibane bulduğu beyanatıni takdir ederek kendisini dai ma temiz bir arkadaş olarak bildi Spor işlerimiz nasıl düzelebilir? ( Mabadi 6 tncı sahifedA ) Misafir Hicaz Prensi... Reisicumhur Hz. Hicaz prensi serefine bu akşam bir ziyafet verecek Fenerbahçe Halkın malı Yapılacak yeni bina hal kın hediyesi olacaktır Teşkilât basitleşmeli, Klüpler yardım görmeli.. Umumî spor kongresinden müsbet ve kurtajrıcı kararlar bektiyoruz. Emir Faysal Hz. nin Haydarpaşa'da teşyü intîbalarından Emir Faysal Hz. Dün Ankara'ya gfîtti Bir kaç gündenberi şehrimizde misafir bulunan Hicaz ve Necit Kralı İbnissuut Hazretlerinin ikinci oğlu ve Hicaz Valii Umumisi Emir Faysal Hazretleri dün akşama kadar Perapalas otelinde istirahat etmişlerdir. Faysal Hazretlerini Hicaz tebaasından bazı zevat ziyaret etmiştir. Emir Hazretleri ve maiyeti erkânı akşam üzeri otomobillerle Dolma bahçe sarayına giderek oradan yeni Sayat motörüne binerek Haydar l ı / a r ck\. *m*\j k**a * • • * w ı***»^» % * . «*«^ >» paşa'ya geçmişlerdir. Faysal Haz retleri, istasyonda askerî merasimIe karşılanmış, Vali, vali muavini, polis müdürü, şehrimizdeki Hicaz tebaası tarafından teşçi edilerek Ankara'ya hareket etmişlerdir. Ankara'da merasim Ankara 11 (Telefonla) Emir Faysal Hazretleri yarın sabah bu rada merasimle karşılanacaktır. Emir Faysal şerefine yarın Reisicumhur Hazretleri tarafından Çankaya'da yeni köşkte akşam ziyafeti, 13 ha ziranda İsmet Paşa tarafınrfan Karpiç lokantasında bir öğle ziyafeti, gece Halkevinde Kâzım Paşa tarafından bir akşam ziyafeti verile cektir. ^, Gençliğimizde, bilhassa gençliğe Türkiye ld hâs enerjiyi mümtaz bir necabet man Cemiyetleri içinde kullanan sporcu zümremiz • Ittifakı teşkilâ de pürüzsüz bir millî duygunun sâf tının bugünkü ve şuurlu uyanışı her zaman yüzüspor işlerini yü müzü ağartan bir hareket olmuştur. rütehilecek bir Küçük işaretler önünde coşan ve kudrette olup ol özlü heyecanının cereyanını kuv mad ğı, memle vetlendiren bu asil hareketlerdir ki kethnizde spor bize yannın mütecellit ve kudretli f&aliyetinin nasıl neslmden ümitler getiriyor. tanzim edümesi lâzım geldiği ve Fenerbahçe yurdunun yeniden haricî temaslar yükseltilmesi için ortaya attığımız da hakikî bir fikir nüvesi de böyle oldu, dalga temsil kuvvet: ellandırdığı hassasiyet dairesi çizgide edebilmek isini genişleterek küçük, büyük büçin neler yapıl tün alâkadar vatandaşları sardı. Dün küçücük bir Galatasaray'lı • ması icap ettiği Türkiye İdman Ittifakları kongresmin geçen seneki mevzuu üzerir nin idarehanemize gelerek Fener s o n Vtımaından btr hatıra deki anket hi yurdu için biriktirip verdiği bir lira b i r m buldu. I veçhe verecek, bugünkü ihtiyaç tam teberrü bizde sporun yalnız maddî Müstakbel spor f aaliyetimize yeni > mabadi 6 ıncı sahitede) ve yeknasak adale hareketi halinde Müstakbel spor laaııyetrmıze yem •• değil, hissî, f ikrî necabeti ile beraber IIMIllllilllllllllllllIltiIIIIIIIUIItlfltMIIMIllllllllllfflTIIIIIIIIllfMtllllllIIIIIMIIMIIIIIMIIllMlllllllllllllililltlllIİIIIIIIIltlllllllllllIIIIIIiniIIUIIfinilIIIIIIC: yükselmekte olduğunu gösterdi. Birbirine bu kadar kardeşçe bağlarla kenetlenmiş bir gençlik zümresinin bugün olduğu kadar yarın ve müs takbel devirler için de civanmert bir kudretin beşareti sayılması çok hakhdır. Teberrü listemize kayıt dün de devam etmişttr. Teberrü listesi Esami L. K IIHIHIItllHIIIMIMHninnillHMIIHIIIIIIIIIIİHUHIItinilHlllllllinillllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIİIIIIIMIIIIIIIIinnilllllllinillllllUIIIIIIIMIIIII lllll cak iki üç silonun Türkiye'miz için Devlet Bankası kadar müfit oldu ğunu söyliyebiliriz. Hususile bizimki gibi ziraati tekemmül etmek için henüz epeyce zaman ve terakki îhtiyacı o'an bir memlekette ön senelerin mahsulünü saklamak Devlet Bankasında altın mikyaslı döviz bulun • durmak gibi bir şeydir. Bu sayede fiatların tanzim olunabilmesi ise Türkiye iktisadiyatını en kat'î surette düzeltir. Türkiye'deki buhran zail olursa bundan köylü kadar şehirli de müstef it olur. İşte bunu temin edecek mühim bir âmil olduğundan dolayıdır ki ikide bir ekmek biraz pahalı olsun diyoruz. Hakikaten şimdiki ahval ve şerait içinde ucuz ekmek Türkiye iktisadiyatı ve hayatı için en meş'um bir afet alâ metidir. YUNUS NADİ Esami Lira Evvelki yekun 306 Kızıltoprak'ta Melek Hulusi Hanımefendi 25 *M *, : (Mabadi 4 üncü sahifede) Dün çekilen numaralar svraya konmuş olduğu halde 4 üncü sahifemizdedir Tayyare piyongosu Zamanın cilvelerinden: Tasarrufa riayet...