5 Haziran 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DOKUZUNCU SENE No. 2901 hlp ve Başmuharrlrl FÂZAR 5 HAZiRAN 1932 İ : ISJADİ ••* • • * » * «• • ••• İDAREHANESt: Düyonnnmanme karşısında daıreı mahsusa • TeJgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta k u t u e u : N° 2 4 6 . Başmuharrlr : 22366 • Tahrlr mUdürU : 23236 : 20472^ fdare mUdürU 22365, Matbaa mhu Gazi Hz. ile Başvekil arasmdaki mülâkat iki saat devam etti ^ Vekillerimizle Italyan ricali arasmda teati edilen telgraflar Ankara 4 (Telefonla) Roma'dan avdet eden Başvekil Ismet Pş. Hz. ve Tevfik Rüştü B. bu sabah 10 da buraya geldiler. lstasyonda Gazi Hz. , Meclis Reisi Kâzım Pş. , bütün Vekiller, bütün sefirler, bütün meb'uslar, erkânı mülkiye ve askeriye, hukuk fakültesi ta • lebesi ve şimdiye kadar göriilmemiş büyük bir halk kütlesi tarafından karşılandılar. İsmet Pş. vagondan inerken binlerce kişi tarafından alkış landı. Evvelâ Gazi Hz. ile samimî musafahadan sonra istikbale gelenlere ayrı ayrı iltifat ederek selâm müfrezesini tef ABONE ŞCRAÎT! ! MÜDDET: | TÜRKİYE İÇİN i HARİÇ İÇİN Kr. ; 2700 1 Seneliği ! 1400 Kr. { | 6 Aylığı [ 750 Kr. İ! 1450 Kr. İ : 3 Ayl.iı : 400 Kr. i: 8oo Kr. i 150 1 U,, A 7 I l â l ! • i ^ 5 Kuruştur = Nüshası her yerde îtalya intibaları M. Mussolini ve Türk inkılâbı M. Musolini Faşist inkılâbının îtalya'da tevlit ettiği rejimden ve bu rejimin memlekete temin etmekte olduğu büyük raenfaatlerden bahsederken bir aralık sözü Türk inkılâbına intibak ettirdi, ve: Ecnebilerin yapması memnu işler kanunu Dün B. Millet Meclisinde kabul edildi İcra ve iflâs kanununun geri kalan maddeleri d^ müzakere ediief ekkabul olundu • " " i! Ismet Pş, yı dün başta bizzat Gazi Hz. olmak üzere vekiller^ sefirler meb'uslar ve binlerce halk karşıladı « Siz Türk'lerin Türkiye'de yapmtş olduğunuz inkılâp dahi çok büyüktür. Bu inkılâp muhahkak zamammızın en büyük inkılâplarından biridir. Belki siz hakkile farkında değilsinizdir, çün kü içindesiniz, fakat bilen bir gö'zle vaziyetin biraz açıktan ve uzaktan görülüşü insanı bu hakikate isal eder. Ben söylüyorum ki in. kılâbınız hayret olunacak büyük ı • bir inkdâptır, ve tabii neticeleri de ona göre büyüktür ve gittikçe daha büyük olacaktır.» Dedi. M. Musolini gibi bir inkıiâpçının lisamndan kendi inkılâbımızın bu pek takdirkâr telâkki tarzı tabiî hepitnizi, bütün arkadaşları memnun etti. Gerçi Duçe'nin Türk inkılâbı hakkındaki takdirleri ilk defa vaki oluyor değildi. O her vesile ile bu takdirlerini izhar etmiş ve Türk inkılâbının Büyük Rehberi Gazi hakkında ise daima hürmet ve mu • habbetle mütehassis bulunduğunu her zaman ve her yerde açık ve yükParis 4 (A.A.) M. Herriot yeni sek göstermekten geri durmamıştır. hiikumeti teşkil etmiştir. Daha dört sene evvel ben kendisile Mumafleyhin yeni hükumeti hak • ayni odada konuşurken söz memlekında mütaleat serdeden gazeteler, bu ketimize taalluk ettiğinde evvelâ Gazi hükumetin hayrefi mucip hiç bir nok Mustafa Kemal'in büyüklüğünü ön tayı ihtiva etmediğini yazmakta ve M. safa koyarak beyanatta bulunmutu, Herriot'un kabineyi teskilde gösterdiği ve onun tarafından bu türlü beyanat sür'ati kavdevlemektedirler. daima böyle bir odanın harimine Gazeteler dünkü gün zarfmda cumdahi inhisar etmiş değildir. Bütün huriyetin en miimfaz mevkilerinden ü * dünyaya hitap eden parlâmento nuçünün, yani meb'usan, âyan ve hüku • tuklarında dahi M. Musolini Tür met reisliklerinin hiç bir mümaneata uğkiye'den bahsetmek fırsatı zuhur ramaksızm manidar bir siikun içinde ettiği zaman daima Türk inkılâbının ve Büyük Gazi'nin medihlerini ayyu ehillerine tevdi edilmiş olduğunu yaz • maktadırlar. ka çıkaran çok vakur olduğu kadar . Kabine himlerden mürekkep?. samimî bir lisan kullanmıştır. MemParis 4 (A.A.) M. Herriot kabileketimiz hakkında kanaati zaten nesini şu suretle teşkil etmiştir: bundan ibaret olduğunu bildiğimiz Başvekâlet ve Hariciye Nezareti M. Duçe ile son samimî hasbıhaiimizde eğer söz memleketimize intikal e • Herriot, Maliye, M. Germain Martin; Nafıa M. Daladîer: Dahiliye M. Chauderse onun ifadeleri ancak böyle tetemps; Harbiye M Paul Bonoour; Hacelli edebileceği evvelden kestirileva îsleri M. Paul Painleve; Bahriye M. bilir ve nihayet tabiî görülürdü. Leygues: Ziraat M. Gardey; Tekaüt Fakat ne garip bir haldir ki Duçe M. Berthod; Adliye M. Renoult; Bütçe belki başka kelimelerle ayni fikir • M. Palmade; Mfl'î Terbiye M. De Monleri soylediği halde bize sanki yepzie; Mü<tern'ekât M. Albert Sarraut; yeni şeyler söylüyormuş gibi bir tesir Mesai M. Dalimier: Ticareti Bahriye M. yaptı. Duçe'nin bazan süzülen, bazan Leon Meyer; Sıhhiye M. Justin Godard; açılan ve parlıyan gözlerinde, şimdı Ticaret M. Julien Durand; Posta tel öne iğilen ve simdi havaya kalkan graf ve Telefon M Queuille. kafasında ve çehresinin mütemadi Adliye Nazırı ayni zamanda Baş • yen hareket halinde bulunan alâ vekâlet muavinîdir. metlerinde insanı daima meçhul yeM. Painleve, Millî Müdafaa komitenilikler karşısında bulunuyormuş hissinin ihtîyacatmı tanzim komitesine risiyatına sevkeden fevkalâde bir huyaset edecektir. susiyet vardır. Bu efsunkâr tesire Reisicumhur nezdinde şüphesiz bütün arkadaşlarımız dikPars 4 (A.A.) M. Herriot mesai kat etmişlerdir. Zaten bir memle ketin talihine yeni bir cereyan veren arkadaşlannı Resicumhur M. Lebrun'e büyük yaratılışların bu türlü istisnai takdim etmiş, ondan sonra meçhul asIiklerle temayüzü tabiî görülmelidir. kerin, M. Briand ve Doumer'in mezarHele söz inkılâba taalluk edince bu Iarına giderek çelenkler koymuştur. gibi fıtratlann âdetlere tahakküm Yeni hükumet Âvan ve Meb'usan eden, alelâdeliklerin üstünde uçan meclislerinde salı giinü oğleden sonra mistik bir tarafları vardır ki o ga isbatı vücut ederek beyannamesini okulipth, ve gene hiç şüphesiz M. Mu yacakbr. solini'nin Türk inkılâbı hakkındaki ntıımııııtıııııı sözleri bundan dolayı üzerlerimizde safhamn heyecanlartndan tecer efsunkâr bir tesir icra etmiştir. Türk inkılâbmdan bu suretle bahseden M. rüt etmemeğe dikkat etmek mecburiyetindedirler.» Musolini sanki bu tesirin esbabını izah eder gibi: tnkılâpçıdan inkılâpçıya bu samimî ifadenin kıymeti üzerinde uzun « Ama. dîye ilâve etti, ama boylu tevakkuf etmeğe bilmeyiz ki ' inkılâbm ahkâmtna çok dik lüzum var mıdır? tnkılâp ika eden bir milletin ne zaman hakikî surette kat etmek ve inkdâpçı ruhtan asnormal bir hayata dahil olmuş ola • la ayrdmamağa dikkat etmek lâzımdır. Her inkılâbm üç safhast cağını kestirmek cidden müşküldür. Her halde bu cabuk değildir ve çabuk vardır: Mistik safha (heyecanh olmak ihtimali dahi yoktur. Her inzaman), siyasi safha ve idari saf kılâbm mantığı kendindedir, onun hakkında haricin skolâstik mantığîle ha. tkinci ve üçüncü safhalarda yürütülecek muhakemelerin en ufak dahi inkılâp heyecammn ifadesi olan mistik safhamn ruhunu ta hüküm ve ehemmiyetleri yoktur. înkılâplar için öyle manhklara cevaz şımağa ve onu mümkün olduğu vermek en hafif ifadesile gaflet olur. kadar vzun müddet muhafaza etİnkılâbın normal hayatı, inkılâp fikmeğe ihtiyaç vardır. Siyasi ve rinin memleket halkı üzerinde pek büvük bir ekseriyet itibarile itivat idari safhalarda dahi inkılâp heyecanile yürüyerektir ki en güzel haline gelmesme vabestedir. Bu itibarla inkılâbm mistik hevecanına ve en yühsek neticeleri almak ka hiç olmazsa iki nesil için ihtiyaç bubildir. Mistik safhasmdan çabak lunduğunu teslim etmek zarurî olur. uzaklaşan inkılâpların atisinden tnkılâbın tahakkuku anında tabiî orkorkulur. Bu korkudan dolayıdır tada bîr nesil vardır. O neslin devamı müddetince inkılâbm heyecanı vaziki ben bile zaman zaman bana inkılâp heyecanlartmt tazeliyecek yete hâkîm olmak zaruridir. Gelecek nesli ise inkılâp kendisi yetiştirmiş vesikaları okurum. Hulâsa inkıolacak ve onların hayattaki faali lâpçılar her hangi safhada bulu yetierîni gene kendi heyecaniarile nurlarsa bulunsunlar ilk mistik takip ederek vaziyetin inkişafım kâh Fransa'da büyük kabine! Kibrit ..«••*•• M. Heriot, dört sabık Başvekilin dahil bulunduğu bir kabine teşkil etti şirketile Anlasıldı Şirket hazine bonolarını idare edecek Fransız gazeteleri Kabineyi beğeniyorlar Ankara 4 (Telefonla) Meclis bugün 2 de Hasan Beyin riyasetindeV toplandı. tiş etti ve istasyondan çıktı. Evvelâ Türkiye Cumhuriyetile AGazi Hz. İsmet Pş. ile musafamerika arasında münakit ikamet muhadan sonra istasyondaki riyakavelenamesi ile Türkiye . Irak ikaseti cumhur halemi mahsus mümet mukavelenamesi ikinci müzakediriyetine gittiler. resinde kabul edildi. Kendi hesabına tahsil ederek Tıbtsmet Pş. istikbalcilere te biyeden çıkacak doktorlann mceburî şekkür etti ve o da halkın alkışhizmetlerinin lâğvi hakkındaki kaları arasmda kalemi mahsus nunun geri kalan üçüncü maddesi iMabadi 4 üncü sahifede* kabul olundu. Giresun meb'usu Hakkı Tarık Beyin matbuat kanununun 38 inci maddesinin tadili lâyihası ikinci miiza • kerede kabul edildi. Hakkı Tarık Bey bundan evvel işlenmiş olan suçlar hakkında ne muamele yapılacağmı sordu. Sait Azmi Bey (Kayseri) encümen namına izahat vererek mer'i ceza kanunu ahkâmma göre muamele yapılacağmı söyledi. Bundan sonra Türkiye'de ecnebi tebaası tarafından yapılması menana Ankara 4 (Telefonla) Malisan'atlar lâyihası müzakere edildi. Ecnebi tebaası tarafından yapuman memDahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey ye Vekâletile Kibrit Şirketi ara nu işler l&yihasının müdafaasını yapan sında hazinenin lehine olarak bir söz alarak lâyihanm müstakil devletlerde takip edildiği gibi bazı san'at* Dahiliye Veküı Şükrü Kaya Bey itilâfname hazırlanmıştır. İtilâfların vatandaşlara hasrı için yapıl lınan prensiplerin evvelâ, âmme emname yarın imzalanacaktır. Bu • dığını, eskiden bu kanunun kapitü • niyetine taallluk eden işler, sonra na göre şirket hükumete olan bir lâsyonlar yüzündn tatbik edileme (Mabadi 5 inci sahifede) diğini, bu lâyihada nazari dikkate abuçuk milyon borcuna mu kabil beheri dört yüz yedi bin dolarlık on iki adet hazine bo nosunu hükume!" iade edecek tir. Bu suretle hüuumet tahminen 1 milyona yakın kazanmaktadır. Reichstag feshediliyor Alman Harbiye Nazırı bir beyanname imzaladı, Hitler'çiîeri tehdit ediyor Yeni Fransiz kdbinesini teşkil eden M. Heriyo Paris 4 (A.A.) Yeni Fransız kabinesi büyük bir kabine şeklinde vü • cude gelmistir. Çünkü bu kabinede 4 sabık Başvekil vardır. Bunlar da M. Herriot, M. Penleve, M. Cahitemps ve M. Leygues'ten ibarettir. Diğer taraftan M. Herriot'nun bugünkü mesai arkadaşlannın hemen hepsi evvelce nazırhk mevkiinde bulunmuşîardır. Bu zevahn bugün deruhde ettikîeri nezaretlere intihapları teknik cihetine büyük bir itina gösterildiğini isbat etmektedir. Kabine 19 radikal meb'us, 4 radikal, âyan, 1 sosyalist cumhuriyetçi (M. Penleve), 1 Fransız sosyalist (M. De Monzie) bulunmaktadır. Kabine azasından mütebaki kalan kısım merkez ve sol cenah fırkalarına dahil muhtelif gruplara mensup bulunmaktadır. Bundan dolayı yeni kabine sol cenaha mensup mutedil bir kabine mahiyetini arzetmektedir. Kabine bilhassa ha* ricî siyasette Cenevre ve Lozan ve dahilî siyasette malî işler ve bütçe mü vazenesi mes'elelerile bilhassa iştigal etmeği gözönünde tutarak meclisler hu • zuruna çıkacakhr. [iiıııııııııııııııııııııımıııııııııııı meserretler ve memnuniyetlerle, kâh endişelerle müşahede ve idare eyliyecektir. Bu lâakal yarım asırlık bir zamanı ihtiva eder. Ondan sonra? Ondan sonra M. Musolini'ye göre inkılâbm heyecanlarım gene kay • betmemeğe çalışmak lâzımdır. Bu telâkkiye göre bir inkılâbın bütün düsturları kanunlaştınlmış olduktan sonra dahi her şey olup bitti, artık kulağımız üzerine rahat yatabiliriz demeğe imkân yoktur. tnkılâp hakkında M. Musolini'nin şahsına has olan ifade farkları bir tarafa bırakılırsa şimdi İtalyan Şefinin bu sözlerini tekrar gözden geçirirken Gazi'mizin ayni manadaki binbir derin sözü gözümüzün önünde canlanıyor, ve yükseliyor. Haricin hele hakikatin bu türlüsünü görmekte keskin olan en salâhiyettar bir gözünün ve dimağının Türk inkılâbını bu kadar samimî ve derin takdirlerle yadedisi tabiî bütün milletçe hepi mizin hoşuna gitmelidir. Bu sözlerin ikinci kısımları da doğrudur, ve onlarda nihayet bizim bilmediğ'miz ve hele anlıyamıyacağımız esrar yoktur. Tatbikatta da aynen ve t u n a • men bu anlayış seviyesini muhafaza ettiğimiz gün Türk inkılâbı en yüksek mertebesine vâsıl olmuş olur. YUNUSNADİ Mehmet Beyin Cenaze merasimi Merhumun kabri başmdr . nutuklar söylendi ~ Kabinenin siyasi hüviyeti Cenaze büyük ihtifalât ile, Cerrahpaşa fıastanesinden çticarüırken.. Yeni Alman Başvekili Von Papen . Kenı Alman Harbiye Nazırı \on Şlayher Feci bir kaza neticesinde evvelki kumetin bir beyannamesile birlikte gün vefat eden Şehir Meclisi aza neşredilecektir. Yeni intihabat ha sından Topkapı'lı Mehmet Bey dün ziranın 15 inden sonra yapılacaktır. defnedilmiştir. Cenaze Cerrahpaşa Kabinenin beyannamesi hatanesinden ahnarak Topkapı'da Berlin 4 (A.A.) Nazırlar mecBerlin 4 (A.A.) Hükumet Ahmetpaşa camisine götürülmüş, oReichstag'ın yarın feshedilmesini Re lisi bu sabah yaptığı içtimada hükurada namazı kılınmış, bundan sonra met beyannamesinin metnini ksrarMerkezefendi'deki mezarhğ* def • isicumhura teklif etmeğe karar verlaştırmıştır. Bu metin bu akşam tel nolunmuştur. Tabut, hastaneden kab miştir. sizle ve diğer vasıtalarla neşredileBerlin 4 (A.A.) Hükumet re kadar yaya takip edilmiş ve el Reichstag'ın feshi hakkındaki karar cektir. Ayni zamanda Reichstag üstünde taşınmıştır. Cenazede Vali meclisinin dağıtılması hakkındaki ve Belediye Reisi Muhittin, Fırka Vi nameyi bugün Reisicumhurun tas • C Mabadı 2 tncı saMede vibine arzetmiştir. Kararrane hü lâyet İdare Heyeti Reisi Cevdet Keıı m HMHI ı ııııııııııııııııııııııııııııiıııııımııııııııımııııııiHiııııımııııııııııı rim Beylerle Şehir Meclisi azası, Vi uınııııııını ııııııııııııı ı ııııııı lâyet, Belediye ve Fırka erkânı, müessesat mümessilleri, binlerce h>*lk, asker ve polis müfrezeleri hazır hulunmuştur. Cenazeye Vılâyet, F'rka, Sehir Meclisi, Topkapı ve Sehremini halkı, Topkapı Ermeni ve Rum cemaatleri namına birer çelenk gm • derilmiştir. Yeni intihabat 15 haziranda yapılacak 1000 kilometreye mermi atan top! Cenaze defnedildikten sonra Csvdet Kerim Bey bir nutuk irat e'.miş: « Arkadaşlar! Aramızda mütevazi, sakin tavırlarile meçhul bir asker halinde yaşıyan Topkapı'lı Mahmet Bey; bu anda karşraızda malum bir kahraman hüviyetinı almış 'uu lunuyor» diyerek merhumur *ıasail ve mezayasından, hizmetler;nden bahsetmiştir: Cevdet Kerim Bey sözlerinin sonunda demiştir ki: « Mehmet Bey; vatanın en t*»hlikeli zamanlarmda bir vatan çocuğunun nasıl çalışması icap eftlğıai gösteren bir insan gibi çahşmış ve (Mabadı 2 inci sahıfcde) Spor anketimiz tkinci sahifemizdedir. Okudun mu yahu, Almanlar bin kilometreye menni atan bir top yapmışlar ! Bu sefer de topu terki teslihat konferansı attı deseneU