23 Mayıs 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

23 Mayıt 1 C 32 Dünkü İtalya, Ve bugünkü İtalya Dost ve Fasist Italya'ya Dair Faşist İtalya'da Ziraat ve sanayi flrip biçme fikrinin ilk icat edildiği Roma'da beynelmilel bir ziraat sergisi açılacak «Gioventu Fascista» nın İtalya'nın umumî harpte yaptığı fedaEâr lıklar a ait olan neşriyatı bütün matbuatta mühim tefsirata sebebiyet verdi. Bu meyanda «Giornale d'İtalia» bu mevzua dair «İtalya'nın hakları» serlevhası altında yazdığı makalede «Versays> muahedesinin ttalya için bir haksrzhk tevlit eyledierini ve bu haksızlığın seneler gectikçe azalmak şöyle dursun artmakta olduğunu tekrar ettikten sonra diyor ki: «Buna karsı eğer Versay sulhu haksız aktedildi ise ttalya'nın imza etmemesi lâzım gelirdi, demek kâfi değildir. Cünkü ttalyan murahhasları o zaman bir çok karısıklıklar ve muhtelif vaziyetler neticesi buna rıza göstermişlerdir. Halbuki hakikat şudur: ttalya umumî harpte evveice tahmin olunduğundan pek fazla hizmet ve yararlık göstermiştir. Rusya'nm yıkılmasi Avusturya Macaris tan kuvvetlerinîn bastanbaşa İtalyan hududuna yüklenmesini mucip ol • muştur. Sonra 1915 teki Londra kilâfı tahattür edilecek olursa ttalya muahedenin kencfi hissesine isabet ettirdiği menafiden daha az miktarma nail oldu. İşte ttalyan milletinin, cihan ve Avrupa memleketleri ara sında hakikî adaletin temini için reddettiği müddeiyatı bu esaslara istinat etmektedir. İtalya'nın hakları, İtaiya'nın metalibî Faşizm on senede bütün bir memle M. Musolini'nin ziraat kanunu, ttalya9 İtalya'nın Fransa'dan istediği, kendisi ketin manzarasını değiştirmiştir nın istiklâl ve inkisafını temin etmistir ne yapılan haksızlıklann tamiridir 1921 de bir gün araba ile otele döolmadıkları gibi, hiç bir sisteme esir nüyordum. Arabacı dar bir sokakta, olmadıklarını söylemektedirler. Musolini: alçak bir dükkânın önünde durdu; Biz, bir hareketiz; lâyemut içeri girdi; bir iki kadeh şarap içti; prensipler ve itikatlar müzesi değiliz, bir iki kişi ile konuştu Sonra geldi, diyor. arabasını sürdü. Faşizm, sınıf, grup ve şahısların Hiç bir servis yerinde değildi. menfaatleri üstünde bir devlet teTrenler geciktikten başka, maki lâkkisine bağh olduğu için, cemiyetin nistlerin ve amelenin bir numayise bütün yeni inkişaflarının peşinden katılıp yolcuları istasyonda bırak • gitmeyi, lüzum oldukça değişmeyi, usul, fikir ve karar değiştirmeği tatıklan görülmüştür. Cenup ttalya şehirleri, garp mem biî sayar. leketlerinin en pis, karışık ve dü • Italya'da bugünkü havayı teneffüs zensiz şehirleri idi. Napoli'nin iç soedemiyenler yok mudur? Bilâkis. onkaklarından geçmek zordu. Bren • lara her sokakta, her kahvede, her dizi'nin dar yollarından bir insan tiyatroda istenildiği zaman rasgelitaaffünü vardı. nebilir. Bunlar kimlerdir? Musoli Faşizm on senede bütün bu manıv'nin kendisi, bir gençlik gazetesine zarayi, değiştirmiştir. Servisler, şim yazdığı «İnkılâp ıklimi serttir» un • di, bütün Avrupa'nın en iyi işliyen vanlı başmakalesinde şöyle diyor * lerindendir; sağlam bir hiyerarşi ku<<Siyasî ve iktisadî müesseselerder rulmuş, sokak süpürücüsünden büyük başka, fikir ve âdetleri de değiştiridare adamlanna kadar, herkes iş mek istiyen <ferin bir inkılâbın habaşında ve size yardım etmeğe havası, muayyen ve muvakkat bir zazirdır; gümrük ve polis, eskisinin zıt man için sert olur ve şu sınıf însan tıdır; Brendizi'nin iki tarafı hem ların hayatlarını güçleştirir: dükkân, hem yatak odası, hem mut«1 Korkaklar ve hayatlannda fak hizmeti gören höcrelerle çevrilbir defa cesaret hissetmemiş olanlar: miş dar sokaklan bile tertemizdir. Bu korkaklar faşist rejiminin hadden Yeni bir rejim, inşa etmeden duaşırı ileri gittiğini ve ipin çok geril • ramaz. tnşa enerjinin fışkınsıdır. İnşa diğini zannederler. Bunlar kendile ve umran durduğu zaman, ruhlarda ıini besiye bırakanlardır ve artık inve kafalarda bir ateşin sönmüş ol kılâp havasını teneffüs edemezler. duğuna inanmak lâzım gelir. 2 Tembeller: Bunlar belki ciFaşistler çok inşa etmişlerdir. 4 dalde bulunmuşlardır. Fakat şimdi senede yapılan Ostiya, 50 bin nü • Capua'da (1) biraz gönül eğlendirfuslu bir şehirdir; Bari bir misli bü mak ve az çalışıp çok dinlenmek isterler. yümüştür; ltalya'mn her şehri, Fa3 İnkılâp iklimi bilhassa ka şizm şehirciliğinin ve umranının büzanççılar için pek sert olmuştur. Kayük küçük, fakat mutlak kıymetlt zanççılar çeşit çeşittir: Politikacılar, eserlerini size göstermektedirler. ıktisatçılar, ahlâkçılar .. Hele ahKöylüye toprak verilmiş, batak lâkçılar! Bunlar o kimselerdir ki, lıklar kurutulmuş, «Çiftçi İtalya» ya kendilerinde olmıyan liyakatlerle ödoğru büyük adımlar atılmıştır. vünürler; edip, avukat, artist, şa»r, Faşizm, on senede elli senelik is filosof olduklarını ilân ederler. Bungörmüştür: Musolini ve Faşizm, yalann yalnız kartları vardır; değer • nn, başka bir gün belki düşebilir. leri yoktur. Fakat bu eserlerin kaybolmak ihti4 Nihayet daha az mühim oh mali yoktur. mıyan gafüler sınıfı gelir. GiYildirEvet, İtalya'da Fransız demokraler: Çünkü inkılâbı tam anlam&mişsisi bulamıyacaksmız. Faşizm, ferdî lardır. Gafildirler: Çünkü inkılâp parlâmento demokrasisine karşı a şimdiye kadar gördükleri örneklere yaklanmış rejimlerdendir: «Bir pren benzemez; tethiş hergün bir cok baş sip ki milletleri zayıflatır, doğrusu o keparıp sepete atmamaktadır. değildir.» Bunlar zekâya düşmandırlar. İtalya'yı bitiren disiplinsizlik idi. Saydığımız dört sınıf insanm in • Faşizm bir otorite doktrinidir kılâp muhalifleri olduğu unutulmamahdır. Her milleti, içinde bulunduğu şartBunlar hakkında boyuna tahkikat lara en uygun sistemleri arastırmakta yapmak ve tasfiye tedbirleri almak serbest bırakmak lâzım gelir. lâzımdır. Faşizm, bir inkılâp mıdır? Ha • Bütün inkılâpların iklimi serttir. yır... Bir irtica mıdır? Hayır.. Fa inkılâbın iklimi samimiyetinJe sı şizm yalnız İtalyan'lığa mahsus ve caktır; fakat kararlarında soğukiur. İtalya'nın şartlarına uygun bir sis Hattiüstüva ve Kutuplarda ya • temdir. şamak herkesin işi değildir. Bu sistem, garp demokrasisi müBu dört smıftan birine mensup esseselerinin, yeni hareketlere karsı, olmak betbahtlığında bulunan bir son tutunuş tecrübesi telâkki olunagenç kaç yaşındadır? Seksen.» bilir. Rus'lar, faşizmi, artık mukaFALİH RIFK1 vemet mümkün olmıyan marksizme <1) Napoli yakmında, eskıden Napoh karşı burjuvazinin tavizatı gibi addetmektedirler. Faşistlerin fikri baş krallarının rahat ve sefıhhk için gıttıklerı yer kadır. Faşistler, hiç bir sınıfa bağlı muahede ile bize bahşedihniş olan hakka tecavüz teşkil etmiyor mıy • dı?» Gazete makalesini şu suretle bi tiriyor: «Cihanda hiç bir büyük devlet cihan sulhu namına böyle bir fedakârhk nümunesi göstermemistir.» «Popolo d'ttalia» nın Roma'daki muhabiri bu mes'ele hakkında ga zetesine şu makaleyi göndermiştîr: «ttalya, kendisine lâzım olduğunu bütün cihanm tasdik ettiği araziyi istiyor ve haklı olduğuna taznamile kani bulunduğu mütalebatı serdediyor. Bu mütalebatın muhatap olduğu millet bilhassa Fransız'lardır. Fakat italya bunu bizzat kendisi intihap etmemiştir. tki millet arasında bir alacaklı ve borçlu davası vardır. İtalya bu iki eski müttefik millet ara sında tesanüdün mümkün olduğu derecede sıkı bir şekilde mevcut olması arzusundadır. Fakat bu me • yanda kendisine karşı irtikâp olu • nan haksızlıklann tasdik ve tamamen tamir olunmasım da istemektedir. Maamafih İtalya, Avrupa arazisi hudutlannda tebeddülât husule geti rilmesi fikrmde değildir. Yalnız vaziyeti siyasiyede bir salâh vücut bulması gayesini takip ediyor. ttalya'nın istediği şudur: Muahedeler ister mevkii mer'iyette kalsın, isterse tadil o» lunsun, Versay muahedesinin Akdeniz havzasmd'a ve Afrika'da ttal • Bu müddeiyat (emperyalizm) fik ya'ya karşı vücude getirmiş olduğu rinden mülhetn olmuyor, bilâkis hahaksızlığın tamiri.» kikî bir hakka ve medeniyete istinat Makale, bundan sonra Fransız ga» ediyor. Eğer muhtelif memleketlerin 7etelerinin müstemlekâtta yapılacak ahalisinin adedi ve onların faaliyete bazı fedakârhkları esas ittihaz edi istidatları, sahip oldukları müstem lerek Fransa İtalya arasında bir Iekât, iktisadî ve ticarî mahreçleri zemini itilâf bulunması hususundaki nazari tetkikten geçirilecek olursa Avrupa'da maddî, manevî ve iktisadî neşriyatmdan bahsetmekte ve Franbir intizamsızlık ve adaletsizlik göze sa'nın müstemlekâttaki mahdut façarpar ki bunun Cemiyeti Akvam ve aliyeti neticesi bu bakir topraklann medeniyeti hazıranın teşriki mesa bir asırdanberi Amerika ve Afrika'daki emsalsiz gayretîleijuna hak ka« isile tazmin edîlmesi icap etmektedir. tste bu rakamlar ve tetkikat I zanmış olan çalışkan ttalyan mill»talya'ya cihanm statüsünün yeniden tine terkedilmesi icap «fctiğinî jfös termekte olduğunu ilâve ediyor ve tanzimi ve ihtiva ettiği arazinin damakalesini şöyle bitiriyor: ha adilâne taksimi talebi hakkını «Peki, İtalya, Fransa'nın arazi hu. vermektedir.» susunda yapacağı bu fedakârlığa Giornale d'İtalia bundan sonra karşı ne tazminat verecek? BunlarDoçe'nin Napoli'de irat ettiği nutku dan biri Fransa'nın ne teslihat, ne de hatırlatarak bu yeniden tanzim ve ittifaklar sayesinde bulamıyacağı taksim mes'elesinde ttalya'nın kendt huzur ve rahattır. İtalya, cihanın inarazisi üzerinde başka memleketle kişafı ve sulhu menfaatine adalet isrin bir hak iddia edeceklerinden tiyor.» korkmamakta olduğunu beyan ey Bir çok italyan gazeteleri bu mevIemektedir. Gazete bütün bu hesa zua dair yazdıkları makaleleri M. batta ttalya'nın borçlu değil, ala (Grandi) nin ttalyan meclisi meb'ucaklı olduğunu da zikrediyor ve İ • sanında irat ettiği son nutkundaki talya'nm menafii aleyhine bir vazişu cümlelerle bitiriyorlar: «ttalya, yetin evveice tahaddüs ettiğini, İtalherkes için müsavi olması lâzrm geya'nın buna sırf beynelmilel sulh ve len beynelmilel adalet esaslarına issükun namına razı olduğunu da ilâtinat ve onlardan istimdat ediyor, fave ederek diyor ki: kat bu adalet esaslarından istifade için fedakârlık yapmasının kat'iyen «İtalyan askerlerinin kanı pahaimkânı yoktur. Çünkü evlâtlanna esma elde edilerek ttalyan bahri min bir istikbal temin etmek arzu yelilerinin işgali altında bulunan Dalmaçya'daki üç noktanın tahliyesi sundadır.» İtalya'da Vr porselen fabıVeası Bu asrm tarihindeki en mühim fasıllardan ikisini de ziraat ve sanayi teşkil etmektedir. Şimdiye kadar iktisat ve istatistik ilimleri bunlan yekdiğerinden ayırmağa çalışıyordu. Fakat bugünün icabatı ziraat ile sana yiin aralarında ancak sıkı bir müna sebet tevlit ederek inkişaflarını temin eylemektedir. mucip olan bir çok kanuniarı muhtevi bulunmaktadır. Hulâsa bugünkü müsbet ilimlerm ekserisi ziraatle son derece sıkı bir şekilde münasebattar bulunmakta dır. Biz ttalyan'lar, eğer bu iki istî • natgâhın, ziraatle sana yiin destek lerini yekdiğerine raptedemeseydik köprü yıkılacak ve bîz nihayetsiz girdibat içinde boğulup gidecektik. Riyazî ve fizik ilimlerinra terakkisi, kimyadaki keşfiyat, Elektro meka Fakat Benito Mussolini'nin kat'î nik esasatının muhtelif sahalarda a iradesi halk kütlesini tabiî kuvvetlere ve toprağa doğru sevketti. Dünyanın meli bir şekil alması vehleiulâda zien büyük ihtilâlinin reisi, halletmek raatin ikinci safta kaldığı zannmı vermişti. Fakat ziraat, için için tekâ istediği mühim mesail sırasına zi • raî mes'eleleri de ithal etti. mül ederek ve asrî ilimlerle tevhidi Bu hususta sarfettiği mesai. vü mesai eyliyerek ilk safa gecti. Ziraat bugün en faal ve feyyaz me cude getirdiği asar ve isdar eylediği ziraat kanunu yirminci asırda îtaî sai sahasmın hudutsuz bir tecrübe lâboratuvarıdır. Binaenaleyh çok mü yan milletinin istiklâl ve inkisafını temin eden ilk kuvvet oldu.. terakki ve mütekâmil alet ve ma Şu makalemizi bitirmeden evvel kinelere ihtiyaç göstermekte ve bu Roma'da cihanm muhtelif memleketişe yarıyacak alet ve makineleri vücude getirmek gayesi makine sana lerinin iştirakile bir büyük ziraat yiindeki terakkiyatı temin eylemek sergisi açılması fikrine temas etmeği pek mühim telâkki etmekte oldutedir. Meselâ bataklıkları kurutmak ğumuzu söylememiz de lâzımdır. için kullanılması icap eden vesaite ihÇünkü Roma Virgile'in dediği gitiyaç Elektro mekaniğin hiç bir teşbi ekip biçme fikrinin ilk icat edildiği vik ve himayeye muhtaç olmaksızın yer ve cihanm, msaniyetin en mü taammümünü mucip oldu. Ziraatin him kuvveti olan faşizmin merkeziesaslı usulleri ilmî vesaitin muhtelif dir. Binaenaleyh dünyanın en uzak ve hususiyeti haiz tarzlarda inşasını, fakat ayni zamanda çiftçilerin amelî kıt'alarından gelecek olan ziraat mahsulâtı ve sanayi mamulâtı orada surette işine yartyacak bir şekilde bina edilmesini âmirdir. toplanmalıdır. Antonio Mongerdi Fizik ilmi ise ziraatin inkisafını Ağrı dağı maznunlan hüküm giydiler lerinden dolayı ölüm cezasına mahCçüncü kafile olarak 48 maznun kum olmuşlardı. geldi. Bunlardan ikisi sekizer sene Bunlardan başka on mahkum dadörder aya, üçü sinlerinin küçüklü ha idama mahkum edilmişler, fakat ğünden dolayı üçer sene sekizer aya, sinlerinin küçüklüğünden ve büyükbiri bilâhare jandarmaya yardım etti lüğünden dolayı ikisinin cezası on beğinden dolayı altı sene sekiz aya, şer seneye, diğer sekizinin cezası da mütebakisi oner sene ağır hapse mahyirmi dörder seneye indirilmişti. kum olmuşlardı. Mahkeme ayrıca 16 mevkufla 3S Dördüncü kafile olarak otuz bir gayrimevkuf maznun hakkındaki evmaznun getirildi. Bunlar ve hali fi rarda olan üç maznun, yani otuz dört rakı tahkikiyenin bazı cihetlerden kişi Türkiye cumhuriyeti toprakla tetkikine, gıyaben muhakemeleri yapılan 18 maznunun da beraetlerine nnda müstakil bir Kürdüstan hükukarar vermişti. meti teşkil etmek için silâha sarılarak Beraet kararı alan maznunlar derbir çok Türk zabiti ile asker ve janhal tahliye olunmuslardır. dartna afradımızın kanını döktük IBirînct sahıfeden mabait) Müskîrat İnhisarının Londra sergisindeki muvaffakıyeti Balkan haftası başlıyor, murahhaslar geldiler iBtrincı sahıfeden mabaıt) rak eden murahhaslarını bu içti maa da memur eylemişlerdir. Dün Türk heyeti murahhasası da seçilmiş ve bütün murahhaslar İs tanbul Ticaret Odasmda müşterek bir içtima aktetmişlerdir. Tahir Beyin beyanatı tçtimaı müteakıp heyet reisi müderris Tahir Bey bir muharririmize şu izahatı vermişth*: « Bugün ihzarî bir müzakere yaptık. Balkan ticaret ve sanayi o dasının teşkiline ait muamelenin ifasında mutabık kaldık.» eczacı Necip, Muhtelit Mübadele Komisyonu müşavrrlerinden Mithat, Ha« bipzade Ziya Beyler. Yunan murahhasları: M. Hacı Mi« halis (reis), M. Papa Mihail, M. Yuvanidis, M. Simiriyoti. Sırp murahhasları: M. Koroküriç, M. Jeşaproviç, M. Jorj Yeleniç, M. Atinogoryop, M. Antuvan Gureş. Tütün konferansında Murahhaslar kimlerdir? Balkan haftası heyeti murahhasalan şu zevattan mürekkeptirler: Türk murahhasları: Müderris Tahir Bey (reis), Nemlizade Mithat. Zavallı bir imamı oldürdüler Izmir'de çıkan Anadolu gazete sinde okunduğuna göre Kuşadası'nın Aziziye köyıinde imam Ali Rıza E • fendi köy odasmda uyurken pence reden giren silâhlı dört şahıs zavallıyı yaralamışlar ve boğazmı iple sık mak suretile öldürmüşlerdir. Cina yetin sebebi köyde inşa edilecek mektep için köylülerin teberruatını Imak üzere imam efendinin mutemet tayin edilmiş olmasıdır. Katîller evvelâ Ali Rıza Efendinin üzerindeki 15 lirayı almışlar ve başka parası bu Iunmadığını anlayınca kendisini öl dürmüşlerdir. Zabıta katiller hakkında tabkikat yapmaktadır. Konya'mn hububat ihracafı Mayısm yedisinden on ikisine ka dar Konya'dan 24 vagon buğday, 1 vagon arpa, 1 vagon çavdar olmak üzere 26 vagon hububat ihraç edil miştir. Beyaz buğday azamî 6 kuruş 75 santime, sert buğdaylar 6 kuruş 4,25 santime, mahlutlar 5 kuruş 6 santime muamele görmüştür. Müskirat înhisar idaresinin Londra sergisine gonderdiği likör ve rakılann büyük bir muvaffakiyet kazandığı ve jüri heyeti tarahn dan madalya ve nişanlarla takdir ve taltif editdiğini yazmıştık. Sergi idaresi tarafmdan, müskirat idaresine verilen madalya ve nişanlarla diplomanın bir fotoğrafisinı dercediyoruz. Balkan tütün konferansı dün öğleden sonra içtima etmiş, geç vakte kadar müzakeratta bulunmuştur. Dünkü celsede teşkili kararlaşan Balkan tütün ofisi hakkında müdavelei efkârda bulunulmuştur. Dün konferans murahhasları şerefine İhracat ofisi müdür vekilî t t rahim Bey tarafmdan Tokatlıyan otelinde bir ziyafet verilmiştir. Bu ziyafette samimî hasbıhaller yapıl ınıstır. italyan rejisinin Samsun'dan sahn aldığı 300 bin kiloya yakın tütün geçen pazartesi günü bir ttalyan vapuruna yüklenmistir. ttalya rejisi mubaya memuru Vahan Ef. Mısır'da bulunan Matosyan kumpanyası namına da bir miktar tütün alacakfar. İtalya rejisi na • mına mubayaa edilen tütünlerin bedeli olarak yanm milyon lira tütüncülere verilmistir. Tütüncülerden çoğu aldıklan para ile bankalardaki borçlannı kapatmiflardır. Kahvesiz kazalar İzroir mülhakatından Gediz'de iki aydır kahve bulunmadığı, yapılan tahkikattan anlaşılmış ve hemen kahve gönderilmiştir. italya'nın aldığı tütönler üç çocuk birden dogdu ve öldü Adana'da Siptilli'de bakkal Kâmil Ağanın zevcesi üç çocuk birden doğurmuş ve fakat yavrular bir hafta sonra soğuk algmlığı neticesi olarak ölmüşlerdir. Bu adamın hayatta 6 çoçuğu daha vardır. Çekirge mOcadelesi Menemen kazası hududunda görülen çekirgelerle mücadele başlamış • tır. Mahalli memurlarla beraber Vilâyet fen memurlan da çalışmaktadır. Kula, Demirci, Gördes kazalannda da mücadele devam ediyor. Aydın'da bir facia Aydın'a tâbi Karacasu kazası nm Karacaviran köyünde bir facia olmuştur. Bir yıldırım kırda inek otlatan Fatma isimli bir genç kızı öldürmüş, bir diğerini de ağır surette ya • ralamıştır. Darülbedayi Diyarbekir'de Memleket turnesine çıkmış olan Darülbedayi Adana, Aymtap ve Urfada temsiller verdikten sonra Di yarbekire hareket etmistir.