12 Mayıs 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SENfc tVo. Sahip ve Başmuharriri VytVlyS NADÎ İDAREHANESİ: Bn\aıraawDiniy« tar^ısmda dairci aahsosa felgraf: İstanbuJ Cumhuriyet • Posta kutusu: N° 246 • Basmuharrlr : 22360 . Tahrir mOdttrU 23239 Idare müdürü 22365. Matbaa 20473! Cu m h u r ıvet mnmnmn.mmm,,,,,,™,,™,™ *& ınrnmmınııiMiıiMiıııııiHmm llllmılMmllIll PERŞSMBE 12 MAYIS 1932 ABONE ŞERA1Tİ : MÜDDET7*|TÖRKİYE7QÎNÎ HARİÇ İÇİN : : v i Seneliği : 1400 Kr. : 6 Aylığı | 750 Kr. ; 3 Aylığı 400 Kr. I.IAyiığı; 150 Kr. 2700 Kr. N 1450Kr. | 800 Kr. ^füishası her • • •• • • • • • • » • • • # • yerdej JCı "" ı» Başvekil Diin Aksam Ankara'ya Hareket Etti I ilm = 5 Kuruştur MiıımııııııiHiıııııııııııııııımıımııııiH : "" 1 " """"" " ll 11 " Ismet Pş. nın Rusya seyahati ve neticeleri: 2 IIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ' """ " " ' ' ""»""'»••'«•»' > « « • nm^mmmmmm nmmrnnrmnmmmmmmmmm uMU.«.......n... ıımııiiiınıııııııııınmıııııiMiııııııiHimıımııııımıiMiıııuıım ıııııııııımınmı.n.u.....,....,,, „ 1IH 1 '" ' ul lllll ^ ^ ^ ^ ^ '" »'»'"''u»"«»'JUUiUiıııUUilı.muıım l ^ ^^^WWW Bolşevik Rusya korkunç bir âlem değildir! Basmuharririmizin intibalan Bir kaç yüz kişilik bir ziyafette Başvekilimiz İsmet Paşa: Filen sabit olmuş bir hakikattir ki bolşevik Rusya ile nasyonalist Türkiye pekâlâ dost olarak yaşıyabilirler ve yürüyebilirler. Detnişti de bu söz şiddetli alkış tufanlariie karşılaşmıştı. Hakikati halde biz yeni Rusya ile ilk dostluğumuzu tesis ettiğimiz zaman, bu komşu memleket yeni bir rejimîn daha ilk senelerini yaşa makta idi, biz ise milliyetçiliğin ilk kuvvetli esaslannı kurmakta idik. Biz dost olmakta olduğumuz inkı lâpçı memleketin rejimi ne oldu • ğımu iyiden iyiye biliyorduk. Rus'lar ise Türkiye'de millî cereyanın biitün kuvvetile henüz başlamakta oldu ğunun pekâlâ farkında idiler. İki taraf yekdiğerinin bu vaziyetlerini pek iyi bilerek birbirlerile dost oldular. O karfar ki bu mes'ele B. M. Meclisi Türkiye'sile bolşevik Rusya arasmda aktolunan ilk dostluk muahedena • mesinde sarahaten yazıhdir. Orada her iki memleketin yekdiğerine karşı rejim itibarile pek dikkatli bir itina muhafaza edecekleri, iki taraftan her hangi birinin bu noktadan diğerini ızrar edecek hareketlerden tevakki eyliyecekleri açıkça yazılıdır. O zaman bizi büyiik davalar peşinde koşturan çok hassas bir zamanda yaşıyorduk: Onun için bu sarahatlere Iüzum vardı. tki tarafın dürüstlüğü kadar iki taraf efkâri umumiyesinin hnzur ve sükunu lâzımdı. Bu mua * hede bugün dahi mer'i oimakla beraber efkâri umumiye vaziyetleri hakkile takdir etmekte artik çok terakki etmiş olduğundan bu işleri şimdi muahedelerin sarahati kadar milletlerin akli selimleri dahi idareye kâfi görülmektedir. tsmet Paşa, beraberinde büyücek denilecek miktarda azadan mürekkep bir heyetle Rusya'ya gidip geldi. Belki bu gidiş gelişten sakın bize bir bolşeviklik bulaşıkhğı gelmesin, diye düşünmüş bazı sathî zihniyetler bulunabilir. Bunun en salâhiyettar ağızdan, hem de o bolşevik denilen âlemin en salâhiyettar şahsiyetleri huzurunda verilen ve alkışlarla karşılanan cevabı biraz yukarıda kaydedilmiştir. Bu dünyada hiç bir milletin idare rejimi harfiyyen diğerinin ayni olmak ihtimali yoktur. Bizim ise oldum olasıya milliyetçi bir rejhnin sahibi olduğumuz bütün dünyanın ve o meyanda bolşevik Rusya'nın dahi malumudur. NHekim biz dahi bolşevik Rusya'nın esas itibarile işti rakçi bir rejime istinat ettiğini pek iyi biliriz. İki taraf bunları pek iyi bilerek yekdiğerlerinin dostudurlar. Demek olur ki Rusya'yı sevmek ve onunla çok sıkı dost olmak raes'elesi asla komşu ve dost memleketin rejim şeraitinden her hangi bir zerreyi kabul etfip etmemekle alâkadar bir mes'ele değildir. Hakikat budur. Zaten dünyada bolşeviklik diye ilmî bir meslek yoktur. Bu kelime Marksizmin Rusya'ya has bir ifade sidir ki gayet basit tarihî bir esasa istinat eder. Çarlık Rusya'sının zulmünden kaçıp kurtularak Rusya haricinde yaşıyan Rus sosyalistler; 1903 tarihinde Londra'da bir kongre aktetmişlerdi. Orada iki fikir tesa düm etti: Meslek olarak ihtilâli mi kabul etmeli idi, yoksa tekâmülü mü? Meşhur felsefe sahibi Karl Marks armele diktatorasını tesiste ihtilâlin hakimiyeti esasını koymuştur. Bu nazariye olarak güzel bir şey olmakla beraber ameliyat ve tatbikatta yü rütülmesi her fikre mülâyim görünemiyen bir f ikirdir de. Londra kongresinde başta Lenin olarak bir kısım Rus sosyalistleri birinci fikre taraftar olmuşlar, diğer bir kısım ise tekâmül yolunun ihtiyarı daha makul olacağı mütaleasinda bulunmuşiar dır. Lenin ve taraftarlan ekseriyette idiler. Rusça bolşo kelimesi büyiik, bolşevik kelimesi ise ekseriyet sa • hibi demektir. Lenin taraftarlarına o kongrede haiz oludkları ekseri yetten dolayı bolşevik dediler, diğerlerine ise ekalliyette oldukları için bu manayı ifade eden kelime ile minşevik dediler. tşte bolşevik keKmesinin tarihçesi bu kadar basit bir hikâyeden ibarettir. Londra kongresinde Lenin'in te min ettiği ekseriyetin salik olduğu meslek tam Karl Marks'm Loyd'uğu prensibe istinat ediyordu. Hakikatte Lenin Karl Marks'ı ikmal eden bir mezhep sahibidir. Nitekim bilâhare tatbikatta o bu mesleğin muhtelif tecellilerine zaman ve imkân bırak makla nazariyeyi tatbik olunacak şekîllere ifrağda büjrük salâKîyet ve kudret gösteımiştir. Şimdi Rosya'yı idare eden onun halefleri, başta Stalın Yoldaş olduğu halde, hep onun çizdiği yoldan yürüyorlar, yani prensibi hayatın cereyanına uydurarak yürütüyorlar. Bir halde ki marksizmin Rusya'da tatbik olunan şekli, denilebilir ki, Rusya'ya has bir şe kildir. Lenin'in kabul ettiği bu amelî ve hakiki hareket tarzına göre, eğer Marksizmi bütün dünya milletleri kabul etmek lâzım gelse onun her memleket te başka bir tecelli sekli görülmek icap edeceğinde şüphe yoktur. Demek olur ki bolşeviklik Rusya'ya has bir rejim seklidir, ilmen onun baska memlekette aynen tekrar ve tatbikına esasen imkân buIunmaz. Onun için yeni Rusya'yı öyle şayet içine girüirse sirayetinden korkulur bir hastalıkla musap saymağa cevaz olamaz. Hulâsası budur ki enternasyonal âlemde her milletin re jimi kendinindir, ve her millet ancak kendi rejimi dairesinde çahşmaktan medet umabilir. Bizde komünistlerin takip olun duklarını arasıra gazetelerde hep görüyoruz. Bunlar f ikren hakikî komünist olmaktan ziyade ortalığı karış tırmakta fayda uman serserilerden ibarettir. Yoksa fikren her hançi bir mesleğe ve hatta komünizme iltihak etmiş ilim ve idrak adamlarını şahsen biz, teşkilâtı esasiye encümeninin düşünme hürriyetini tesis eden reisi olarak, kendi âlemlerinde pekâlâ serbest bırakabilirdik. Bizde zaman zaman görülen guya komünistlerin ilmî sosyalizm fikrile alâkaları yoktur. Ondan dblayıdır ki hükumetin bu nevi ( Mabadi 2 inci sahifede > Türk Ordusundan Kızıl Senenin en mühim futbol Orduya selâm götürünüz! maçı yarın yapılıyor! Dün Kolordu tarafından Kızıl Ordu En büyük iki kulübümüz, modern bir mümessilleri şerefine ziyafet verildi stadyomda, ilk defa karşüaşıyor :ki intiba: Sagda dün Ru. jeneratteri şerefine Kolordu tarafrndan verileh ziyafette Başvekil l»net Paşa ve m iriirlerden bir hsmt, Paşa Hz. dun aksam Ankara'ya hareketlerinden evvel Haydarpaşq>da kendilerini teşyi edenler arasuula... *«<fa Rus jenerallannın şehirde dünkü Başvekil ve Ha. Vekili Ankara'ya gittiler Başvekil İsmet Paşa Hz. nin, evvelki gece misafirimiz olan Kızıl Ordu mümessillerine Perapalas ote linde verdikleri ziyafet çok mutan tan olmuş, saat bire kadar devam etmistir. İsmet Paşa Hz. evvelki geceyi Perapalas otelinde geçirmişlerdir. Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü Bey de Tokatlıyan otelinde kalmış tır. Dünkü ziyafet Kolordu tarafından, dün, öğleyin, Tokatlıyan otelinde İsmet Pş. Hz. île beraber gelen Kızı! Ordu mümessil Ieri şerefine bir ziyafet verilmiştir. Ziyafette, misafirlerle Başvekil İsmet Paşa Hz. ve refikaları hanımefendi, Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey ve refikaları hammefendi, eskî Maliye Vekili Saraçoğlu Sükrü Bey Kolordu Kumandanı Sükrü Naili Paşaya vekâlet eden Rüştü Paşa, Vali Muhittin, Vali muavini Fazlı, mefc'uslarımızdan Yunus Nadi, Hakkı Ta rık, Mahmut Ruşen Eşref, Yakup Kadrî, Falih Rıfkı, Polis müdürü Ali Rıza, Ticaret Odası reisi Nemli zade Mithat, H. Fırkası İstanbul Vi lâyeti idare heyeti reisi Cevdet Ke rim, Seyrisefain Umumî Müdürü Sadullah, Darülfünun Emini Muammer Rasit, Fen Fakültesi reisi Mustafa Hakkı, Hukuk Fakültesi reisi Tahir, Tıp Fakültesi reisi Tevfik Recep, Edebiyat Fakültesi reisi Muzaffer, Hukuk Fakültesi müderrislerinden Ethem Akif, Anadolu Ajansı baş muharrirî Kemalettin Kâmi Beylerle Kolordu ümerası ve Rus sefareti erkânı hazır bulunmuşlardır. Ziyafet saat birde başlamış. saat dörde kadar pek neş'eli ve samimî bir şekilde devam etmiştir. Ziyafette İstanbul musikisinaslarmdan mürekkep bir orkestra tarafından gü zel bir çok eserler, bilhassa Rus musikisine ait kıymetli bazı parçalar çalınmıstır. Ziyafetin sonlarına doğru Kolordu Kumandan vekili Rüştü Paşa ayağa kalkarak Kızıl Ordu mümessillerine Rüştü Paşanın nutku i<tuya aeyakati intîbalartndan hendz neşredîlmenuş bir retbn: ttmet Paşa ve M. Molotof Fenerbahçe kulübünün yenibaştan yaptırdtğı mükemmel sahadan bir parça haziran arasında olmak üzere tesbit edilSenenin en hararetli müsabakası yami^tir. rın Fenerbahçe stadyomunda Galata ge&nttlerinden bir intîba 4 Bu iki maçta en iyi neticeyı elde saray ve Fenerbahçe takunlan arasıneden kulübe evvelce ilân edildiği üzere da yapılacaktır. On dört aydanberi kar olimpiyat Iiki kupası verilecektir. şılasmıyan bu iki güzide kulübün teması 5 Her iki maçın da hakemi Mister ' çok heyecanh olacak ve bir çok ecnebi Allen'dir. 6 Stadm küşat merasimi tam saat maçlarından daha büyük bir alâka ile 14 te ve atletizm müsabakalan 14,80 da takip edilecektir. başlıyacaktır. Bn mühim temasın, bilhassa Fener 7 Fenerbahçe Galatasaray takımbahçe stadyomunun küşar tesmi mü ları futbol müsabakası ise saat 17 de icra edilecektir. nasebetfle yapılması müsabakaya hu8 Merasim ve musabakalara gidecek susî bir kıymet vermektedir. Bu suretle zevata Seyrisefain Idaresince saat 13 ve Fenerbahçe stadyomu en güzel bir spor 13,30 da hareket etmek üzere iki hususî Lsrçkcti'e küşat resmini yapmış ola • vapur tahsis edildiği gibi dönüş seferleri caktır. için de Kadıköy'ünden 19 ve 19,30 da kalkmak üzere iki hususî vapur da llâve o lunmuştur. 9 Bilet fiatlan şunlardır: Tribün, siGalatasaray ve Fenerbahçe kulüpleriviller için 150 kuruş; kulüp müdavimleri nin müşterek tebliğidir: ve talebeler için 100 kuruş; duhuliye si 1 Enosis kulübünün gelmemesi üzeviller için 100 kuruş; kulüp müdavimleri, rine Fenerbahçe ve Galatasaray kulüp zabitan ve talebe için 50 kuruştur. Hususî Ieri iki müsabaka yapmağı kararlaştır mevki 200 kuruştur. Biletler perşembe samışlardır. bahından itibaren millî spor mağazasın2 Bunlardan birincisi Fenerbahçe da ve cuma günü saat 11 den itibaren stadının küşat resmine musadlf mayısın stad gişelerinde satılacaktır. 13 üncü cuma günü Fenerbahçe stadında icra edilecektir. Futbol federasyonu bu 9aşveMlin mufarekatinden bir intibĞ maçın galibine verilmek üzere bir kupa Stadyomun kuşat resmi ve yapılacak koymak nezaketini göstermiştir. Maçtan karşı şu nutku irat etmiştir: müsabakalann programı berveçhl atidir: evvel atletlnn müsabakalan icra edile « Muhterem Kızıl Ordu mümes iektir. 1 Merasime tam saat ikide İstiklâl sillerini bu sofrada aramızda gör marşı ile başlanacaktır. 3 İkinci müsabaka tarihi gelecek ecmekle büyük bir sürur duyuyoruz. (Mabadi 4 üncü sahifede) , nebi takımlanna nazaran 27 mayıs ile 17 Sizi Türk ordusu namına selâmlar, hoş geldiniz derim. İsmet Paşa Hz., Kızıl Ordunun samimî selâmlarını bize getirmek lutfunda bulundular. Biz de çok haklı olarak zaten bunu bekliyorduk. Çünkü, asırlardanberi birbirine yakm olan iki milletin do ğurduğu ordular da birbirini ta nırlar. Harbi umumiden sonra nasıl ki bizim Türk ordusu memlekete müstevli olan emperyalist ordular, di Bugün tıbbiyeliler bayramıdır. Bu ğer taraftan muhalefet ve irtica unmünasebetle Haydarpaşa'daki Tıp surlarile mücadeleye mecbur kaldı i Fakültesinde merasim yapılacaktır. se Kızıl Ordu da kendi cephelerinde Merasimde bulunmak üzere Anaayni şekilde mücadele etti. Bunu müşte dolu'daki bir çok genç doktor şehrek mücadele şekli iki ordunun birbirrimize gelmişlerdir. lerini sevmesine âmil olmuştur. Çok İçtima Fakülte umumî kâtibi tayazık ki vaktimiz dardır. Bu söz • rafından açıldıktan sonra en eski bir rim şekil ve etiket icabatı değildir, müderris olmak itibarile doktor Be inanınız ki ruhtan gelen samimî ifa • sim ömer Pasa ihtisaslarını anlıta delerdir. Sözlerime nihayet verirken caktır. Bu esnada Tıp Talebe Ce muhterem misafirler! Sizden şunu miyeti tarafından bastırılan Tıp ta rica ediyorum ki Türk ordusundan rihine ait bir brosür bütün doktorlara Kızıl Orduya selâm götürünüz. Sev dağıtılacaktır. Gündüz Fakültede yapılacak merasimden sonra tzce de gili Başvekilimize orada yaptığınız saat 21 de Maksim satonumla bîr yüksek tezahürattan dolayı mem balo verilecektir. nuniyet ve tahassüslerimizi de'be raber götürünüz. Ben bu iki kıymetli Ayni zamanda fakülte bînasils '"'&Mektebi Tibbiyenin ük müdürü ğaloğlu'ndaki Tıp Talebe Cem" 'eti ordunun şerefine içiyorum.» Abdülhak Molla elektriklerle donatılacaktır. ( Mabadt 2 incı sahifede ) Hey'eti tertibiyenin tebliğı Program Bugün Tıp Fakültesinde merasim yapılacak, gece de bir balo verilecek Tıbbiyeliler*»*bayramı « •