28 Nisan 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
A SENli No. 7=63 Sahip ve Başmuharriri NADİt İDAREHANESİ . Bnynouomııınne Larsısında daıreı Telgraf: İstanbul Cuınhuri\et Posta kuluHu: N° 2 4 6 22360 Başmuharrir 23236 u Tanrlf m ü d U r 20473 Idare müdUrü 22365. Matbaa \ Cvı m h u riyet İSmet Paşa heyetİ dÜll |lnhisarlardan 800 memur """mn"m """" ' """"u "" l"11""""" ' ''»"»'»«"' • / frERŞEMBE 28 NiSAN 1932 ABONE ŞERAITI, N^fMÜDDET: \ TÜRKİYE İÇİN [ HARİÇ İÇİN.: l Seneliği j 1400 Kr. | 2700 Kr.".; : 6 Ayhğı : 750 Kr. ' 1450 Kr.İ : 3 Ayhğ, : 400 Kr. i 800 Kr. | :l,Aylifi,| 150 Kr. : Nushası her yerde^ Vallle£AraşındaJ£enlden Tebeddülât Yapıldı 8iz ve Şark tütün birliği Dresden: 19 nısan 1932 Gazetemizin 15 nisan tarihiî sayısında Şark Tütün Birliği başlığı altında çıkmış bir yazı vardır ki dikkatle okunmağa değer. Yurdumuzun biitün iktisadî mes'eleleri gibi tütün mes'elesi de yalnız kendî vaziyetimize göre münakasa edilebilir. Doğru bir neticeye varmak için bundan başka bir yol yoktur. Tütün ne buğday, ne kahveye, ne afyona, ne d'e pamuğa benzemez. Alımı, satımı, istihlâki de ba&ka türlüdür. Onun için baska mahsulleri korumak maksadı ile düsünülen tedbîrler tütün işlerine aykırı gelir. Tütün mes'elesinin münakasasına girişmeden önce bu mahsulün dış piyasalardaki vaziyetini hatırlamak icap eder. Her devletin maliye politikası, gelir kaynağı olarak. ilkönce tütünü düşünür. İstihsal fazlahğı yanında, muhtelif memleketlerdeki maliye polîtikalanmn yeni yeni tetkikleri tütün piyasasını tesiri altında bulunduran sebeplerdir. Onun için biz, tütün mes'elesini daha geniş bir görüşle münakasa etmek mecburiye tindeyiz. Ankara'da toplanmış olan tütün kongresi; tütün mes'elesini yalnız 5 Kuruştur' Moskova'ya hareket etti Odesa îcra komitesi reisinin ziyafetinde ilk dostane nutuklar irat edildi «Karadeniz bizi Ayırmıyor, bilâkîs Birleştiriyor!» Odesa 27 (Hususî) İsmet Pş. Hz. ve maiyetleri bugün Odesa'dan Moskova'ya hareket etmişlerdir. Türk heyeti, Odesa'da büyiik merasimle teşyi olunmuşiardır. Heyet Moskova'da da hararetli bir surette karşılanacaktır. Çıkarılıyor Naklin tehir edileceği haberi asılsızdır Gümrük ve İnhisar Vekâ leti Müsteşarı Adil Bey bu günkü trenle şehrimizden An kara'ya hareket edecektir. Mu maileyh dün İstanbul Vali muavini Fazlı Beyi ziyaret etmiş, kendisi'" uzun müddr görüşmüştür. Inhısarlar Mustşan Adu S Saracoğlu Şiikrü Bey tekrar Paris'e gidiyor H11...11H. .... • „»«,"«,» ,„„„ „, Hml Osmanlı borçları mes'elesinde hâmillerle, prensip itibarile itilâf hâsıl olmuştur Saracoğlu Şiikrü B. ve Istikraz mes'elesi Hâmiller mümessillerile Os • manlı borçlarına ait müzakerata devam etmek üzere tekrar Paris'e gidecek olan Saracoğlu Şiikrü B., dün> Ankara'dan şehrimize gel miştir. Saracoğlu Şiikrü B. Hay darpaşa'da şehrimizdeki malî mües«esattan bazılarının mümessillerile Muhtelit Mübadele Komisyonu azaları, eski Tütün İnhisarı müdürü Behçet, Tahir Kevkep ve Mukaddim Osman Beyler tara fından karşılanmıştır. Odesa'da ziyaretier Odesa 27 (A.A.) Türk misa firler, öğle yemeğinden sonra şehri gezmişler ve Sovyet tttihadının en büyük limanı olan Odesa'nın imalâtanelerini ziyaret eylemişlerdir. Türk gazetecileri, matbuat yur dunu ziyaret etmişler, orada kendilerine bir çay ziyafeti verilmiştir. ( Mabadi 6 ıncı sahifede ) Adil Beyin beyanatı Adil Bey bir muharririmizin suallerine cevaben sn beyanatta bulunmuştur: « Bugün Ankara'ya hereket edi yorum. Buradaki meşguliyetimin gayesi mhisarlaruı yeni bütçesini hazırlamaktı. Bundan başka bizim Vekâlete tmtHfilr edep umumî işlerle de meşgul oldum. Bötçe hazırlanmış ve gönderilmiştir. Yeni bütçe 931 bütçesinden 1,5 milyon ve 932 senesmin miiteferrik bütçesinden de 8, 9 yüz bin lira noksandır. Eğer Büyük Millet Meclisince kabul ve tasdik edilirse hazirandan itibaren tatbik olunacaktır. Tensikat mevzuu bahis değildir. Ancak bütçenin azaltdması dolayuile bittabi bazı tedabir almak mec buriyetindeyiz. Şükrö Beyin beyanatı Saracoğlu Şükrü B. dün, To • katlıyan otelinde kabul ettiği bir Btr tcaç güne kadar ParUfe gidecek ofa» muharririmize Osmanlı borçla • Saracoğlu Şiikrü Bey rına ait müzakerat hakkında şu reyan eden müzakeratm huiâsa beyanatta bulunmuştur: ve esasları şunlardan ibarettirt « Paris'te şimdiye kadar ce( Mabadi 6 tncı sahifede ) tetkik ettiği için düsünülen tedbir lerin amelî bir kıymeti yoktur. Kongrede dıs piyasa hakkında ileriye sürülen fikirler, dıs piya&anın henüz kavranılmamış olduğunu gösterir. Halbuki birinci sınıf ihracat mahsullerimizden olan tütünü, ihracat piyasalarma göre münakasa etmedikten sonra doğru neticelere varmak müm. kün tfeğildir. Elimizdeki stokların sarfı imkânlarını düsünebiliriz. Fakat asil mes'ele, bu stokların niçin mü^ferisiz kaldığını araşUrmakta dır. Elimizdeki stokları kurtarmak için, yahut daha pahalıya satabilmek için hemen tütün ziraatini daralt mak doğru mudur? Asıl düşünülecek şey de budur. Buna cevap verebil mek için gene stokların nicin kaldı ğmı araştırmak, dış piyasaların hangi fiat derecelerine kadar yükselebi leceklerini bilmek îcap eder. Her tedbir, yalnız miisbet sebeplere îstinat ettikten sonra amelî bir kıymet kazanabilir. BulgarMarla, Yunan'hlarla bir Şark Tütün Birliği kurmak için müzakerelere girişirken de ilkönce düşüneceğimiz şey, bu • nun müsbet manada, bir tedbir olup olmadığı mes'elesidir. Bizim kay bedeceğimiz şey acaba yalnız Türk tütünü adt mıdır? Eğer bütün ihtilâf yalnız Türk veya Şark sözlerinde ise bımun en küçük bir ehemmiyeti yoktur. Balkan harbinden önce bütün yüksek tütün mıntaka Iarı ülkemizin sınırları içinde idî. O vakit sigarada kullamlan tütünlerin ad"ı Türk tütünü idi. Rumeli'ni kaybettikten sonra Sark tütünü adı ortaya çıkmıştır. Bu tâbirin dıs piyasadakî manası sigara tütünüâüv. nnırlanmız arastnda bir mes'ele gibi Ddesa'da tik canlı nutkunu soyliycn Başvekü İsmet Paşa Yüksek bir eseri san'at... Devlet matbaası 12 renk üzerine feykalâde ayarlı bir eser tabetti tnhtsarlardan 800 memur çıkarılacak Inhisarlarm tevhidi mukarrerdir. Eski şeklin ipka edileceği hakkındaki ha • berJer yanlıştır. İnhisarların tavhidi dolayısile bizzarur 800 memur açıkta kalacaktır. Bittabi bunların tefrikinde de çok itina ile hareket edilecektir. Bu 800 memur yalnız Istanbul'dan değil, idarenin tasra teşkilâtı da dahi! olduğu halde bütün memurlar arasın • dan çıkanlacaktır. Bundan maada diğer bir çok masrafları daha eksiîttik. BöyIece bütçeyi yukarıda söylediğim miktarda hazırladık. Haftanın beşinci günü Dün Halkevinde muhteKf eğlenceler ve 0ürbüz çocuk müsabakası tertip edildi Ankara'ya nakil tehir edilmedi fnhisarlar Ankara'ya tir. Bunların Ankara'ya hir edildiği hakkındaki (Mabadı i nakledilecek nakillerinin teşayialar asıl üncü sanıfa&e) Bu eser Laypzig'te Göte sergisine gönderildi (Goethe) nin ölümünün 100 üncü senesi münasebetile «Verein Deutsche Buchkünstler» ismindeki Alman ki • tap artistler cemiyeti tarafmdan Laypzig'te bir sergi açılmış ve bu sergiye «Kitap tab'ı san'atı karşısmda Goethe» namı verilmistir. Artistik ve teknik kıymeti haiz ve Goethe'ye ait eserlerin bu sergiye kabul ve teşhiri esası vazedilmiş ve dünyanın maruf 100 matbaası sergi Yukanda Devlet matbaasımn ye iştirake davet olunmuştur. Bu mesergısım gondeıdiği eserı san'at, aşağıda yanda Devlet matbaamız da bulun matbaa mudünı Hamdı Emln Bey eserin ( Mabadı 2 ivct sahtiede ) ihzanna nezaret ederken Veni vergi Lâyihaları Gürbüz çocak Bırincı gelen Verda Rüstem Dış piyasalarda tütün yetistiği yere göre anılır: İzmir. Samsun, Taşova, Bursa, f»keçe, Zıhna, Kavala, Nevrokop, Darıdere, v.s. gibi. Bunu değiştirmek imkânsızdır. Bu adlar piyasada marka haline gelmiştir. Sark Tütün Birliği fikri münakasa edilirken düşünülecek başka ehem miyetli noktalar vardır. Bunlardan başlıcalarını söyliyebiliriz: 1 Böyle bir teşekkül üç memleket (Türk, Bulgar, Yunan) stokla ıııııııııııııii ııuıııııııııııııııınıınııııiMiıiMiııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııiMiiHiıııııiMiıııiiiııııiMiıııııııııııııiMiııııiMiHiııııııııı ımıııııııııııın rını ne nisbette ortadan kaldırabilir? leri artık yerleşmiş sayılabilir. Alda • sebeplerini şimdi araştırmıya cağız dış piyasanın gittikçe Türk Bunun cevabmı vermek îçin Avru manya'da da Amerika tütünü kullanan fabrikalar vardır. Her m e m l e • tütünlerine karşı daralmasıdır. pa piyasalarında hangi memleket kette sert bir döviz politikası takip tütününün en çok satıldığını bilmek 5 Kaliteleri, dış pazarlardaki lâzımdır. Böyle bir cephe kurulduğu edilirken ucuz tütünlere b a ş vurulistihlâk dereceleri birbirinden çok ması tabiidir. Pahah, v e yahut fiatı zaman üç memleket arasındaki refarklı olan v e muhtelif maliye polisun'î teşekküllerle yükseltilen tü • tikalarına göre değişen Şark tütiinkabet kalkacağı için en ziyade aratünlerin müşteri bulmaları güçleşe nılan tütün uygun fiata kendisine lerinin cephe halinde satışım temin cektir. Tütün harmanlarında ( A v etmek mümkün müdür? müşteri bulacaktır. rupa için tabiî) artnılan. şey, hoşaOkunduğu vakit çok kolay görü2 Böyle bir teşekkülün ileride gider bir içimdir. Fabrika bunu istenen bu ana mes'elelerin müna'kaşasıyapacağı her hangi bir fiat spekü d'iği tütünle temin edebüir. Dış pi nı temelli bir surette yapmarfan müsIasyomı üç memleket tütünlerinden yasaların satın almak kudretini gebet bir karar vermek çok güçtür. bazı mıatakaları ortadan büsbütün çen tütünlerin sarfiyatı azalmak v e kaldırabilir mi? Ankara'da toplanmış olan tütün yerini başka tütünlere bırakmak kongresinde asıl mes'ele ile alâkası Teşekkülden beklenilen şey, iyi olmıyan şeyler münakasa edildi. Şimfiathr. Halbuki: Şark tütünü istihlâk mecburiyetindedir. Bu piyasa hâdieden memleketlerde çeşit çesit tütün sesini hiç bir teşekkül ortadan kal • di beynelmilel bir anlaşma yolu arıy'oruz. Göz kamaştıran, büyülü komvergileri varrfır. Kalitesi ne olursa ol dıramaz. binezonlar karşısmda ipin ucunu sun dış piyasanın tütüne verebUeceği 4 Tütün istihsalini azaltmak kaybetmemek için, her zamandan fiat; fabrika hesabmın tahammüiüne başlıbasına bir mes'eledir. Bundan göre olacaktır. Acaba üç memleketin her üç memleketin aynî derecede is fazla, müsbet düşünmeğe mecburuz. tütün istihsalindeki maliyet fiatları Kazanç ve zarar ayrı ayrı şey tifade etmesi mümkün değildir. Bunnedir? Bunu bilmek, çok ehemmiyet dan fayda görecek olan m e m l e k e t ; lerdir. Fakat dış piyasanın tavlasınlidîr. da zar denerken bunun bütün bir tütünleri en ç o k aranan memleket milietin istihsali için yapıldığmı gözolacaktır. Bu memleket Türkiye mi3 Bir misal göstermis olmak için den uzak tutmamalıyız ve atılacak adir, Bulgarya mıdır, Yunanistan mıtngiltere ve İsviçre'den bahsede • dımın maaasını bilmeliyiz. dır? İlkönce bunu bilmeliyiz. bilirîz. M. NERMİ Bu iki memlekette Amerika tütünBizim bildiğimiz bir şey varsa, o Meclis encümenleri yeni ver® gi lâyihalarım tetkike başla • ^Nasıl mücadele etmeli? mışlardır. Yeni nakliyat ver î çocuk haftasının beşinci gügisi lâyihası ile diğer vergilere u nü Dün Bu münasebetle gerek Himaidi. yapılacak buhran zammına ait ^ yeietfalin ve gerek Halkevinin terlâyihayı bugün tip ettikleri programlar dairesinde Çocuk vefiyatına karşı Dördüncü sahifemizde aynen nesretmekteyiz. bazı eğlentiler yapılmıştır. Dün Halkevinde bir gürbüz çocuk müsaba kası da tertip olunmuştur. Bu mü nasebetle Halkevi saat 14 ten iti • müsabakasmda kazananlar İkinci gelen Harika baren annelerile beraber gelen ço • çuklarla dolmuştur. Müsabakaya bir çok çocuklar iştirak ettirilmişlerdir. Neticede 6 yaşlarında Verda Rüstem ile gene 6 yaşlarında Harika Kapancı ve Mes'ude Hammlar annelerden mürekkep jüri heyeti tarafmdan birinci, ikinci, üçüncü olarak seçilmişlerdir. Ken • dilerine muhtelif hediyeler verile • cektir. Müsabakaya iştirak eden di( Mabadi 6 tncı sahifede ) Budapeşte'de Attilâ'nın muazzam bir heykeli dikiliyor BudapÇşte'deki Turan cemiyeti çok güzel bir teşebbüste bulun muş ve 1500 üncü senei devriyesi münasebetile büyük Cihanğir Atillâ'nın Peşte'de bir heykelinin dikilmesine karar vermiştir. Türk ırkının yetiştirdiği en büyük kahramanlardan biri olan ve Avrupa'yı istilâ e den Atillâ'nın bu heykeli ile simde görülen şekilde olacak • heykelin kaidesi yukandaki re • tır.
