16 Nisan 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

S E N E w 0 . 2854 tahip *• Basmuhar iri INJADİ İOAREHANESİ: | rşısıufo 4aım «ahsosa { jfcTelgraf: İeUyıbul Cumhuriyet 3* Posta kutuso: N» 2 4 6 Başımıharrir Tahfl» mödOrü t<J»e müdUrü 22385. Matbaa 22369 2323* 3047a Cumhu Adliye ve Gümrükler Vekilleri şehrimizde.. Mısır'a giden İş Bankası heyeti Heyet Mısır Kralı tara f mdan kabul edildi \ CUMARTESi 16 NiSAN 1932 ABOIME ŞERA1TK 'I^MÖDDET: |TÜRKJYE İÇİN | HARİÇ İÇİN | Seiıcliği : 1400 Kr. [ 2700 Kr. : 6 Afİığı : 750 Kr. i 1450 Kr.' 800 Kr.* ijrfiyUğı İ 400 Kr. /\ Ayügı: 150 Kr. ; 'ffitshası her yerde r = 5 Kuruştur = Bugünün ve Yarının tedbirleri «Millî paramıztn, toprağımı • zın miidafaası için alırtan bu giinkü tedbirler bütiin htuusî menfaatlerin üstündedir. Bizim, fakir olduğumuz için fazla bal duğumuz bu tedbirleri (20) mil' yon işsizi olan diğer memleketler de yapıyor.» Asırlardanberi kapitülâsyonların, fena idarelerin, cefaalet ve sefahetin yakın bir vakte kadar hâkim olduğu bu memlekette 25 senedir de dahilî ve haricî harplerin tahribatını düşünecek olan en insafsız bir vatandaş bile itiarf etmelidir ki; bugün hâlâ üstünde serbe<t gezdiğimiz bir toprak bulun • duğu şaşılacak bir şeydir. Her işimizde evvelâ unutmamak • lığımız lâzım gelen bu hakikat bütün vaziyetimizin menşelerini, özürlerînî tfade etmektedir. Ve biz, vaziyetimizi tetkik ve tenkit ederken diğer memleketlerle tam bir muka yese yapmamak, yapamamak mecburiyetini de gene bu hakikatte görüyoruz!... Zira, biz diğer memle • ketlerin mücehhez olduğu muhtelif teskilâtm, idarî, malî, iktisadî içtimaî, irfanî teskilâtın hiç bhile on • lar kadar, onlann yarısı kadar mücehhez olmağa vakit ve nakit bulamamışızdır. Demek ki, bizim halimizin diğer memleketlerden muhakkak bir surette ve bir müddet için daha fena olması icap eder. Eğer, bizim vazi yetimiz diğer memleketlerden daha fena değil, ve bilâkis bazilarından daha iyi i«e bunu ancak ayağa kalkan Türk milletinin emsalsiz hayatiyetine atfetmelidir. Şu halde, sinesinde (20) milyon işsizi bütçetinden gayrimüsmir masraflarla besliyerek umumi buhranı bir kat daha şiddetlendiren diğer milletlerden hangisinin vazivetini tetkik etmi* olsak bizden her halde çok iyi olmadığını göreceğiz. Onlann bize faik olan cihetleri içthnaî tesanüdün kıymetini daha fazla takdir etmelerindedir. Biz, bu noksanımızı şimdiye kadar yaptığı • mik ««ı ve vnKlm iecrfiheler iie telifi «tmaic özereyiz. Tam bir mukayese yapamamakla beraber bizden daha iyi olması icap eden bh* kaç büyük milletin bütçe vaziyetlerini görelim; evvelki ma kalemizde tspanya ve Lehistan bütçelerinden bahsetmistik. Bugün de Almany*8 ve Fransa'dan bahsedelim, göreceğiz ki: Hepsinde de umumî buhran münhasıran âmildir. Mağlup Almanya'nın malî vazi • yetinm ne kadar fena olduğunu bi • liyoruz. Alman bankalarının iflâs larını hep okuduk. Simdi bütçesine bakahm: 19311932 bütçe»i: 8.178.000.000 mark idi. Fakat. tahsilâtm ancak 7 milyar 250 milyon olacağı tahmin ediliyor. Bu suretle, (1929) bütçesinden (2) milyar daha az varidat vardır. Halbuki, son bütçe (1929) bütçesine nazaran 1 milyar 200 milyon fazla vergiyi taştmakta olduğundan tekmil fark 3 milyar 200 milyondur. Denaek ki; (1929) senesine nazaran bugün (%33) eksiktir. Yeni bütçe icin Alman'lar şunu düşünüyorlar: Memur maaşlarını indrrmek, muamele vergisini arttırmak! Diğer bazı mu vakkat tedbirler de hariçtir. Me »elâ gelir vergisinin vaktinden evvel alınması ve saire gibi. Halbuki; (1929) danberi gelir vergisi (%50) düşmüştür. Korpurasyonlarin gelir vergisi de %80 düsmüstür. Bayramınız mubarek olsun Dahİüye Vekili Şükrü Kaya ve İbrahİm Tali Beyler de bugün geliyorlar i Dün Ankara treni enualine çok az tesadüf edilen bir kalabahkla Haydarpasa garma gelmistir. Katar yolcu fazlahğından bes yataklı iki vagon restuvan, sekiz birinci ve ikinci mevki, bes büyük üçüncü mevki ki cem'an yirmi vagon ve iki lokomo • tiften teşekkül etmişti. Garda toplanan istikbalcüer de büyük bir kalabahk teşkil ediyordu. Dünkü trenle Adliye Vekili Yu suf Kemal, Gümrük ve fnhisarlar Vekili Rana ve Müsteşar Adil, Emni • yeti Umumiye Müdürü Tevfik Hadfi Beylerle muhtelif vekâletlere men eup müdiri umumiler ve bir çok memurlar Ankara'dan şehrimize gel • mişlerdir. Ceı l B ile arkadaşlannı kabul eden \listr Kralı Birinci Fuat Hz. Adliye Veküi Yusuf Kemal B. gardan çı karken, solda Gümrükler ve Inhısarlar Vekili Alı Rana B. muhamrımızle goruşuyor Adliye Vekilinin beyanatı Adliye Vekili Yusuf Kemal Bey kendisini istikbal eden bir muhar ririmize şunlan söylemiştir: « Bütçeyi takdim ettik. Umu men kabul edilen tasarruftan başka bütçemizde şayani dikkat bir ta dilât yoktur. Ancak nahiyelerdeki sulh mahkemelerini kaldırmağı ve Ankara'da icra memuru yetiştir mekte olan Adliye Meslek mekte • binin lâğvını teklif ettik.» Vekil Bey ihtisas mahkemelerinin faaliyeti hakkında demiştir ki: « Mahkemelerin lâğvedilece ğine dair verilen haberler tam a men yanlıştır. Bilâkis teşkilâtın ufaktefek noksanlarinı tamamlamaktayiz.Mahkemelerin bugüne kadar verdikleri neticelerden memnunuz. Gümrük ve Inhisarlar Vekili Rana Beyefendi ile trende beraberdik. Bu mevzu üze • rinde bir hayli görüştük. Mahke • melerin seri ve isabetli kararları kaçakçılığın önüne geçmektedir.^ ( Btabadi 2 incı sahife&e ) Iskenderiye 15 (Telsiz telgarf la) tş Bankasının îfkenderiye şu'•^ini açmak üzere buraya gelen banka heyeti bugün Kahire'de Mısır Kralı Fuat Hx. tarafından kabul edildi. İş Bankasının Mısır'da şnbe açması bütün mehafilde hüsnü telâkki edilmiştir. Yerli ve ecnebi gazetler bankanın iki memleket iktisadiyatı nın inkişafında vasıta olacağmı yazmakta, teşebbüsten çok sitayişkâr bir lisanla bahsetmektedlrler. Se • faretimiz Celâl Beyle arkadaşları »erefine 23 nisanda büyük bir suvare verecektir. Bugün Kurban Bayramıdır. Aziz karilerhnizi tebrik eder, sulh ve sükun yılları içinde devamh sevinç günleri yasamalarını dileriz. Gazetemiz, diğer refiklerimiz gibi bayram münasebetile pazar, pazartesi, salı günleri çıkmıya cak, çarşamba günü intişar ede cektir. Bayram namazi Zevalî Ezanî S. 5 11 D. 55 05 Talebe Yurda döndü Tıp Talebe Yurdunu terkeden talebe dün sabah avdet etti Yurtta zabıta da Tedbir aldı Mübâdele işleri Son karar nasıl tatbik edilecek? M. Holştad yeni vazi yeti izah ediyor Macar'lar bugün geliyor Millî takım dün son ekzersiz maçında 60 galip geldi Tıp Talebe Yurdundan 16 efendi nin müebbeden ve 22 efendinm de muvakkaten tardı üzerine bir kısım talebenin protesto makamında yurdu terkettiklerini yazmıştık. Bu tale beler 24 saatlik bîr gaybubetten sonra dün öğle üzeri yurda dörrmüş ve öğie yemeğini yurtta yemişlerdir. Hükumetimiz 1932 bütçesine MuhHâdisenin iki şekilde tefsiri mümtelit Mübâdele Komisyonu için dört kün görülmektedir. Birinci şekle aylık tahsisat koymuştur. göre mes'ele basittîr. Bazı talebeler Bu suretle komisyonun eylulün ni talimatname hilâfına olarak geceyi hayetine kadar faaliyette bulun yurt haricinde geçirmislerdir. İkinci ması temin edilmiştir. tefsire nazaran hâdise mühimdir. TaMübâdele Komisyonu reisi M. lebe talimatnameye kütle halinde Holstat dün bîr muharririmize de muğayir harekette bulunmustur. miştir ki: Her iki tefsire nazaran alınması « M. Rivas'ın hareketinden evicap eden tedabir değişmektedir. vel mühim bir mes'ele karşısında Dün deveran eden bir saviaya gökalmıştık. Bu mes'ele ben ve M. re Sıhhîye ve Muaveneti Ictimaiye Anderson'un hakem sıfatile faali • Vekâleti evvelki günkü hâdiseye işyetimize devamımızın caiz olup oltirak eden talebenin yurttan ihraçlamadığı idi. Türk ve Yunan hükumet rı hakkında emir göndermistir. lerinin M. Rivas'ın yerine bir başka Bu şayiayi kaydi ihtiyatla karsı zatın tayinine lüzum görmedikleri lamak lâzımdır. anlaşılıyor. Çünkü komisyon şimdiÇünkü protesto hâdisesi daha çok 4en tasfiye devresine girmiş bulunyenidir. Ankara'da bir karar verilip maktadır. böyle bir emir gelecek kadar zaman J*""**f«i halli hususunda bulunan geçmemiştir. Mevcut iki bitaraf murahhas ihtilâflard'a hakem vazifesini göre • ceklerdir. Sitaraflar arasmda ihti lâf çıktığı takdirde tstanbul'daki muhtelit mahkemelerden birisinin reisine müracaat olunarak bunun reyi alınacaktır. Bu tarzı hal, şüphesiz ki amelidir. Diğer taraftan öğrendiğime göre iki hükumet bu kararı mecIislerinden geçirerek tasdik ettire ceklerdir. Ankara itilâfnamesi meclislerde tasdik edildiğî için bu mukavele üzerinde yapılacak tadilâtın ( Mabadi 2 inci sahifede ) Tıp Talebe Yurdu müdtiru Tevfik Bey Talebeler diyorlar ki Diğer taraftan talebeler de demiş • lerdir ki: « Bizim gerek evvelki hareket • lerimizin ve gerek son protestomuzun manası Vekâlet otoritesine ve yurt disiplinine karşı cephe almak değildir. Biz böyle bir şey yapmadık ve yapmıyoruz. Ancak bizi tahkir eden ve bu hakaretlerden mütevellit hâdiseler neticesinde 38 arkadaşımızın kovulmasına sebep olan yurt müdürüne karşı teessürümüzü göster mek ve bu mes'elede Vekâletin na • zari dikkatini celbetmek istedik.» Bir muharririmiz dün bu hususta Vali muavini Fazh Beyle gÖrüşmüştür. Fazh Bey demiştir ki: « Dün bu hususta izahat ver miştim. Geceleyin yurtta yoklama yapılmıştır. Mevcut gözükmiyenler hakkında yurt talimatnamesine göre muamele yapılacaktır.» Vali muavini diyor ki Zabıtantn aldtğt tedbirler Zabıta yurtta vaki olacak her hangi bir hâdiseye mâni olmak için tedbir almıştır. Yurtta 34 polis memuru bulundurulmaktadır. Dünkü ekzersiz maçında heyecanlı bir an IMIIIIIMIIIIIIIIIIinnilllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMIIIIIinilllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIKIIIiniinMII Gelelim Fransa'ya; bugün Avrupa'nin ve hatta dünyanın en zengin memleketi olan Fransa'da umumî buhran artik yerleşmiş ve tahribata baslamıştır. Bu seneki bütçenin (4) milyar açık verdiği malum. Yeni bütçe; on iki ay hesabile 53 milyar 283 milyon franktır. (1928) senesinden 10 milyar 738 milyon frank fazladır. Fransa'da bütçe muvazenesi için bir çok vergilerin ih dası (1926) senesine tesadüf eder. (1928) ve (1929) da perakende fiatiar altın emsali olan (5) i geçerek (6) ya varmış, ve vergi tahsilâtı da bu yüzden birdenbire artmıştı. Müteakıp bütçelerde yapılan (6) milyon frank tenzilât bugünkü vari • olması lâzım gelen memleketlerdeki dat düşüsüne çare olamamıştır. tçin vaziyet budur. de yasadıihmız senede Fransa'da Binaenaleyh, bugünkü ted^birieritahmin edilen (%75) az tahsil edimiz umumî buhranın tahribatına len varidat vardır. karşı umumî alman tedbirlerden başka bir şey değüdir. Bunların karşı • Bu vaziyet karşısında Fransa Ma smda diğer bütün milletler gibi meliye Nazırı malî tedbirlerden bah • tanet ve cesaret lâzımdır. sederken şunu söyliyor: «Memur maaşlarının, tekaüt tahYarının tedbirlerine gelince; bensisatınm artması karşısında hakikî ce Almanya'nın yaptığı gibi bütün vaziyeti saklamamahdır. Masraf • fiatlarda, hatta maliyet fiatiarında lardan kısmağa mecburuz. Tedbirbile umumî bir (%10) tenzüâtı kaleri sonuna kadar güdebilmek ce • nun ile mecburî tutmak lâzımdır. saretini gostermelidir.» Bundan sonra, varidat getirecek «iktisadî techizatunızi» gayet doğru İate, bizden daha çok iyi halli Millî takım son ekzersiz maçını dün Besiktaş ve Galatasaray oyuncularmdan mürekkep bir muhtelit takimla yapmıstır. Rüzgârlı ve tozlu bir havada oynanan bu maçı millî takım 6 0 kazanmıstır. Millî takımda ilk devrede «u oyuncular oynamıslardır. Avni, Hüsnü, Bürhan, Cevat, Nihat, Mithat, Hayati, Hakkı, Zeki, Fikret, Eşref. İkinci devrede de Malik, Cevat, Hüsnü, Resat, Nihat, Mithat, Rebii, Fikret, Zeki, Hakkı. Oyunun kısmı azamı millî takımın hükimiyetine işaret eden bir cereyan takip etmiştir. ikinci devre, birinciye nazaran daha iyi olmuş, Ce vad m muavin hattından müdafaaya alınması, bu hatta emniyet verdiği gibi muhacim hattı da daha ziyade işlemiştir. İlk devrede iki gol yapılmıs, ikinci devrede gol adedi altına iblâğ olunmuştur. Dünkü oyundan sonra Macar (B) millî takımının karşısına çıkacak millî takımın hututu esasiyesi aşağı yukarı tebellür etmiştir. Antrenör, dün de oyundan evvel oyunculara ikinci bir konferans vermlstir. 4 Mülkiye talebesinin seyahati ((Yeni Gün» ün Bayram ilâvesi Yeni Gün refikimizin bayram için hazırladığı 8 sahifeli ve renkli büyük ilâve bugün gaze temizle beraber tevzi edilecek' tir. İlâvede Server Bedi'in hari kulâde romanı «Kadm Artyo rum» ile yakın tarihin en meraklı ve heyecanlı hatıraiarı olan, esbak Dahiliye Nazırı Hâzim Beyin «.Dar Ağacı Dibinde» tef~ rikası başlamaktadır. «Yeni Gün» salt günü yeni tefrikaları ve zengin münderecatile yeni bir tarzda çtkacaktır. Macar'lar bu sabah geliyorlar Macar millî takımı bu sabahki ( Mabadı incı sahtfede ) ve sağlam olarak tesbit etmek gelir. Ayni zamanda; Merkez Bankasinın kanununa: Devlet bonolarını iskonto etmek, garantiyi haiz aksiyon ve oblîgasyon üzerine emisyon hakkmı ilâve etmelidir. Bundan korkacak bir şey olamaz. Devletimiz bugün ne yaptığını bilen bir devlettir. Haricin parasından evvel zensrin millî kıy metlerimizden tedavüle çıkarılacak mühim yekunlar vardır. Bu bahse tekrar geleceğiz. İstanbul meVusu Bursa'ya giden Mülkiye falebesi nhtımda İlâveyi bugün Müvezzilerden istiyiniz ALÂETTİN CEMtL J Mülkiye mektebi talebesinden 40 kişilik bir grup dün sabah saat 9 da, Hukuku idare müderrisleri İbrahim Âli Beyin ref akatinde An talya vapurile Mudanya'ya hareket etmişler, ve diğer arkadaşları tarafından teşyi olunmuşlardır. Talebe Mudanya'dan Bursa'ya giderek bayram tatilini orada ge çireceklerdir.