9 Nisan 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

• * • SEKiZîNCi SENE No. 2*47 Sahip re Başmuharriri 1MADİ j i İDAREHAMESI: | BnynauuBBjniye kan>ısıg4a durei «alısa&a i \) Telgraf: İstanbul Cumhuriyet • ) Posta k u t u s u : N° 2 4 6 |j T A İ A f n n • Basmuharrlr ı e ı e r o n . T a h H r m0<JürU IdareraOdUrU22365. Matbaa : 22366 : 5323e 30473 Cumhuri Buhran vergisi artacak mı? Fırka grupu bu sabahtan itibaren 932 bütçesini tetkika başlıyacak! Murahhaslar, dün Londra'dan ayrıldılar CUMARTESi 9 NiSAN 1932 ABO1ME ŞERAITI V \ MÜDDET:j TÜRKİYE İÇİN \ HARİÇ İÇİN \ | Seneliği i 1400 Xr. | 2 7 0 0 Kr.': : 6 Aylığı : 750 Kr. '1450 Kr; İ : 3 Aylığı • 400 Kr. f 800 KrJİ | l Ayhğıf 150 Kr. : i •••>• • •••••••••••• ırıııııııııiK Nushası her yerrfe Unuttuğumuz nokta: İhraç mallarımızın Dövizleri ne oluyor ? Bu mes'eleyi bu sütunlarda bir daha yazmıştık. Akissiz kaldı. Bir daha onun üstüne geliyoruz. Çünkü ihraç ettiğimiz malların dövizlerile mesgul olmazsak ithalâtı tahdit için vazettiğimiz kontanjantman usulü île kambiyo kararnamesinin manalan kalmıyor. İthalâtı ne için tahdit ettik? Memlekete fazla mal gelip harice fazla para çıkmasm diye, değil mi? Pek iyi harice gönderdiğimiz malların hedeli memlekete avdet etmezse korkulan netice baska bir suretle tahakkuk etmiş olmaz mı? Ara yerde bir arkadaş bize haber verdi, ki bizim mevzuu bahs«ttiğimiz nokta kambiyo kararnamesinin bir maddesinde münderiçtir. Bu kararnamenin galiba üçüncü maddesinde ihraeat yapan her tacir, ihraç ettiği malm mukabili olan ecnebi parasını nerelerde kullandığını ve ne yaptı • ğını i»bat etmeğe mecbur imiş. Filhakika bizim takip ettiğimiz dava bu kadar basit olmamakla beraber onun esası bundan ibarettir. Bir adam Türkiye'den ihraç ettiği bir malın bedelile İsviçre'de bir ev satın aJabilir mi? Kararnameye göre galiba alabflecek. Çünkü kararna • menin bize naklolun&n maddesi yalmz ihraç bedelinin ne yapıldığmı isbata davet ediyor. Mal ihraç eden adam, ihraç ettiği malın bedelile İsviçre'de bir ev satın aldığmı ifade ve bunu Ubat ta edince, demek ki, ortada mes'ele kalmamış olacak. Bu noktai nazara şoyle bir muhakeme de îlive olunabilh: tsviçre'de ev satm alan bir Türk tabiî bu evin kirasını alacaktır. Bi * naenaleyh dövizin kendisi menüe kete gelmes* bile mademki evin ki • rası memlekete geliyor, para bu seklinde menalekete f aiz ve amortisman olarak yavas yavaş dönüyor demek elnr. Demek olur mu? Bîz bunu hiç te ~ fcöyle z&rnıetmiyoruz. Bn muhake menm yanhfhğını isbat etmek için su kısa ve kat'î suali soralım: ts • viçre'de bir ev satın almak istiyen her hangi bir Türk'e kambiyo ko misyonumuz bu evi istiraya kâf i meselâ 100 bin Isviçre frangının ihra cına müsaade eder mi? Hiç zannetmeyiz. Boyle bir seyi mümkiin farzetmek, kambiyo komisyonunu yok farzetmeğe müsavidir. Komisyonun vücudü hikmeti şundan ibarettir: Türkiye'den para ancak Türkiye'ye getirilmesinde zaruret olan mallar mukabili çıkarılabilir, bir. Bir de haricte yapılacak mecburî masraflar için. Durup dururken bir Türk'ün İsviçre'de bir ev satın almasında hiç bir zaruret yoktur. Böyle bir hareket olsa olsa Türkiye'den sebepsiz yere para çıkarmak veya kaçırmak demek olabilir. Kambiyo kararna mesinin ruhu buna kat'iyyen mugayirdir. Binaenaleyh harice mal gönderen adam bu malın ecnebi parası olacak mukabilinî her seyden evvel memlekete maletmek mecburiyetindedir. Onun isbat edeceği vaziyet budur. Ama bu adam harice gönderdiği malın bedelile hariçten mubayaa ede rek memlekete getireceği diğer bir malı satın alamaz mı ? Alabilir, ama ithal için satın aldığı malın bedeli için komisyondan mezuniyet almak ve hatta bu malın bedelini ihraç ettiği malın dövizile ödiyeceeini tasrih etmek şartile. Hiç bir tacir bu bahiste kendi basına hareket edemez. Çünkü o takdîrde hem kambiyo kararname ve komisyonunun, hem de kontanjantmanın manası kalmamıs olur. Harice para çıkarmak memnu olunca harice gönderilen malların bedellerfle mukayyet olmak zaruridir. Bu bahiste mal ile paranın hiç bir farkı yoktur. Harice nakten para çıkaramıyan adam bu para mukabilinde alacağı malı hariçte satarak parasını dolambaçlı bir tarik ile harice çıkarmıs olur. Eğer hiç dikkat etmezsek bu muamelenin mahiyeti memleketten harice para çıkarılmış olmaktan başka bir şey değildir. Hem bu kadar uzun mantık ve muhakemeye ne hacet? Ayni ted birleri tatbik eden diğer Avrupa memleketlerinin bu bahisteki hattı hareketlerini tetkik etmek bize en doğru yolu göstermeğe kâfidir. O • ralarda harice gönderilen malların döviz bedellerinin her hangi bir $ekil ve surette memlekete avdet ettiği hakikaten isbat olunmak lâzımdır. Aksi hareketin cezası ağırdır. Me • selâ Almanya'da bu hesaba her hangi bir kus uçmasına imkân yoktur. Tacir defterlerinde alıp sattığı malla = 5 Kıırııstur = Dörtler, hiç bir karar veremeden dağıldılar! Diplomasi âleminde şimdiye kadar bu derece seri bir hezimet görülmemiştir Buhran vergisinin yüzde yirmiye iblâğı mevzuubahsol makta, diğer bazı tedbirler de düşünülmektedir Bugünkü içtimaa riyaset etmest mtıhtemel Fırka Grupunun evvelce iefrik ettiği mall olan Ftrka Grupu reislerinden Aü Bey korniteye riyaset eden Hasan Fehmi Bey (Afyon) (.Oümüsane) Bütçe münasebetüe Fvrkada izahat ver mesi tab& bulunan Maliye VekiV Mustafa Abdulhalik B. Ankara 8 (Telefonla) Yarın saat 10 da Fırka grupu toplana • caktır. Başvekil fsmet Pş., 932 bütçesi hakkında beyanatta bu • lunarak yeni sene bütçesine dair olan tasavvurları izah edecek • lerdir. İsmet Pş. nın beyanatmdan sonra azaya söz verilecek bu tasav vurlar hakkında müzakere açı • lacakhr. Müzakeratın bir iki gün süre • cecn tahmin edilmektedir. Fırka Divanında tesbit edilen yeni sene bütçesi 172 milyon ola< rak tevzin olunmuştur. Hükumet taraf ından yeni bfitçe hakkında alınan tedbirler meyamnda şunlar vardır : 1 Buhran vergisindeki istis • nalarm mühim bir kısmı kaldı nlmıştır. Kendilerinden buhran vergisi ahnmıyan 30 ve 30 li radan aşağı ücret alanlardan da vergi alınacaktır. 2 Ankara'da 60 liralık maaşlardan buhran vergisi alınmı yordu. Bu kayıt ta kaldırılmıştır. 3 Evvelce 150 liraya kadar maaş alanlardan buhran vergisi alınırken 30 lirası istisna edili yordu, bu kayıt ta ilga edilmiştir. 4 Bütçede tevazünü temin için yüzde on buhran vergisinin yüzde yirmiye iblâğı takarrür etmiftir. 150 liraya kadar maaş alan • Iardan yüzde yirmi, 151 liradan 350 liraya kadar maaş alanlar « dan yüzde yirmi iki, 351 liradan 600 liraya kadar maaş alanlardan yüzde 26, 601 liradan yukarı maaş alanlardan yüzde 34 nisbetinde vergi alınacaktır. 5 Bundan başka bina iratları vergisi nisbetleri üzerine de zam yapılacaktır. 6 Gümrük resmînden muaf tutulan mevaddı iptidaiyenin bir kısmı resme tâbi tutulacaktır. \ Şekerden alınonakta olan istHilâk vergisi tezyit olunacakMilâno, 2 (Hutır. susî) Miltî tkDevlet bütçesinin masraf kıs tisat ve T»«arruf Cemiyetinin bu mı bütün devlet borçlarının yeni seneki beynelmi • sene içinde tediye edilebilecek lel Laypzig ilk şekilde tesbit edilmiştir. Paris 8 (A.A.) Havas ajansı bildiriyor: Matin gazetesinin Londra'ya gönderdiği hususî muhabirinin, dünkü Londra müzakerelerinden çıkar dığı netice şudur: Son dakikada kimseyi aldatamı • yacak olan müphem bîr formül bu • lunmuş olsa bile, Fransa noktai na zarından Dörtler konferansının akim kalmış olduğunu tasdik ve kabul lâzımdır.» Matin gazetesinin hususî muha « biri, bu kadar açık bir hezimete uğ ramanın şimdiye kadar diplomasi tarihinde emsali mesbuk olmadığını ilâve ettikten sonra diyor ki: Akamet haberini gazetecüere itk defa w «Biz Londra'ya para ve amelî sahaya kadar is'at edilmis bir fikirle ren Fransız Başmurahhası M. Flandin gîttik. Fakat tamamen kendimizin de zakereler sırasında ttalya ve Al » olmıyan bir davayı kaybettik.» manya'nın, Fransa ve Büyük Britanya karsısmda dostane bir muhale Londra 8 (A.A.) Dörtler kon fet mevkii isgal etmiş olduklarım feransı muhitinde ahiren istihsal edi teyit eylemektedir. len malumat, dünkü içthna ve mü • iMabadi 2 inci sahifedeY î Niçin anlaşamadılar? Laypzig'den Milano'ya! Laypzîg sergisine gitmekle ne .7 i kazandık, Milâno'da ne yapacağız? Tevfik Rüştü Bey dün™ Talebe Birliği akşam Cenevre'ye gitti Intihap edilen yeni idare Hariciye Vekilimiz hareketinden evvel gazetemize beyanatta bulundu heyeti faaliyete geçti bahar sergisine, İktisat Vekaleti. nîn Milâno beynelmilel nümune sergisine iştirak • leri hariç mera • leketlerde Tür kiye ihraeat maddeleri lehi ne atılmış iki muvaffakiyetli a dım sayılabilir. Laypzig bey nelmilel sergismde bizzat bulundum. Bu sergiye iştirak suretile Lâypzig'de Türk pavyonunu hazırlıyanlar, (sağdan sola doğtemin olunan ru): Ressam Kenan Bey, Doğanoğlu Zeki Bey, Vedat Nedim Bey, ressam Hakkı Bey faydalan gö zümle gördüm. Bunları hulâsatan köşesine isabet ettiı ilmiştir. Al • kaydediyorum: man'lar ve bütün ecnebiler, T"*k pa1 Türk paviyonu RingMesshaus viyonunun bir şark pazan şeklinde denilen sergi sarayınm en mutena bir ( Mabadi 2 inci sahifede ) Talebe Birliği murâhhaslarmdan bir grup Mİ11İ Türk Talebe Birliği dün saat 14 te, Halkevi konferans salonunda 5 saat süren fevkalâde bir kongre aktetmiştir. Evvelki içtimalarda çekilen Hukuk ve Mühendis mektebi murahhaslarile Tıp, eczacı, dişçi, baytar, orman ve mimarî murahhasları kongrede hazır bulunmuşlardır. İktisat ve Ticaret, Mülkiye mekteplerile Edebiyat ve Fen Fakülteleri Talebe Cemiyetleri Birlikten istifa etmiş bulunduklarından murahhas göndermemişlerdir. Sivil tayyareciliğimizde inkişaf Harp aleyhtarı bir Kadının ziyareti... Cenevre'de tahdidi teslihat konfe > ransına iştirak edecek olan Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştu Bey, refakatinde Sıvas meb'usu Necmettin Sadık ve sefaret müstesarlanndan Feridun Cemal Beyler olduğu halde Dün akşamki Avrupa trenile hareket etmistir. Hariciye Vekilimiz istasyonda, resmî ve hususî bir çok zevat tarafmdan teşyi edilmiştir. Bir muharririmiz, müfarekatinden evvel Tevfik Riistü Beyle atideki mülâ • katı icra etmistir: « Bazı ecnebi gazeteler tarafmdan tahdidi teslîhat konferansında znrhlı ve tahtelbahirlerin kaldmlmasını istedi ğhnize dair intişar eden haberler vardır. Bu münasebetle Türk tezi hakkında mu»ı«nuı sorabflir miyim? mütaleanızı sura»..» ^7^,. llllltllll Fevfik Rüştü Beytn hareketine ait iki intiba (Türk tezi) müteaddit vesilelerle herkese uan edOmis, bfldirilmi» ve söyDünkü içtimada, celse Birlik idalenilmiştir. Gazeteleri okumadığım için re heyeti reisi Muzaffer Canbulat sorduğunuz mes'eleden malumatım yok Bey tarafmdan açılmıştır. tur. Biz (tez) imizi 4 nisanda Cenev Hukuktan Kadri İbrahim Bey re'de hazır bulunmak üzere irsal ettik. reis, ormandan Âli Bey ikinci reis, İlk içtimada da bizfan tezimiz müzakere dişçiden Beşir, baytardan Osman edüecektir. Tezimiz malum olduktan Beyler kâtip olmak üzere bir rîyaset sonra beyani mütaleaya hacet görmem. divanı seçilmiştir. Bugün Tokathyan otelinde, BeyBundan sonra nizamnamenin konnelmüel harbi ilga cemiyeti azasından federasyon esasmı kabul eden madMadam Oefurjer'le görüsmüşsünüz. (Mabadi 3 üncü sahifede) Kendisile görüstüğünüz mevzular hak kmda malumat lutfeder miriniz? Evet Madam Defurjer üe bir müdIMobodi 2 iuci sahifede) IIIIH MMIIItMIIII Fenerbahçe stadyomu üzerinde dünkü uçuştan bir intiba IIMIIimilllllllllllll lllltlllllMIIIIIIMfllllMIIIMIHUinitllltltlMMlttlHllllllinillMIMItlllitllIMinillllIMt rın bedellerini dikkatli bir vuzuh ve sarahatle kaydetmeğe ve her istediği zaman vazifedar hükumet memuruna flfostermeğe mecburdur. Maksat umumî servetin memleketten kaçmama«ından ibarettir. Eğer yalruz para ile mukayyet ola • rak ihraeat mallarının bedellerile mukayyet olmazsak, ki olmuyoruz, o zaman Nasrattin Hocanm türbe darlığını yapmıs oluruz. Bu iddiamızın hükumet mahfillerimizde duyulmasını istiyoruz. YUNUS NADİ İ GandiVe. i J jj Mithat Cemal Beyin Memleket gençliğinin tayyareci ciliği imalâtanesi meydana gellik arzu ve ihtiyacını tatmine ma miş olacaktır. Bu ilk adımın bu tuf sivil bir havaî teşkilât mü • gün vâsıl olduğu bu safha, pro essesesi olan Kalamış'taki teşekgramın kolaylıkla inkişaf ve te • kül az zamanda büyük bir inki kemmül edeceğine kavi bir emare şaf safhasına girmiş ve birinci oldu. hangarını kurmuştur. Üç sene zarSivil tayyarecilerimizden Fu fında memleketin sivil tayyare • at B. dün ilk uçuş tecrübelerini cilik ihtiyacatına tamamen ce yapmıştır. Genç hanımlarımız vap verebilecek derecede esasları şimdiden tayyareciliğe samimî bir muhtevi geniş bir deniz tayyare • alâka göstermeğe başlamışlardır.