18 Kasım 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

•18 TefrfaÜMBİ 1931 < w ttTttfttmyct * Bursa'dan Kazanç vergisi tstanbul'a Lâyihasının yeni esasları ANKARA MEKTUPLARI 70 Bulgar artisti geldi Operet heyeti gara Istiklâl marşını söyliyerek girdi, hararetle karşılandı Kars Muallirnleri Niçin maaş alamıyor? Kars'tan bir mektep muallimi yazıyor: cHerkes maaşını muntazaman sılır* ken biz alamıyoruz. Bu ezelî bir derttir. tlk mektep muallimleri muha • sebei hususiyenin bir oyuncağıdır. Memurlar teşrinisani maaslannı aldılar. Biz ise henüz eylul m u ı m ı n alamadık. Dondurucu soğuğa kar*i henüz bir parça odun alamadık. Bütün müracaatlerimiz ya bir sükut v«« ya bir alâkasızlıkla karsılanmakta • dır. Vilâyet makamma ve mülkiy* müfettişine vaki müracaatlerimiz se> meresiz kalmıstır. Bize verilen ee • vap tahsilâttan muhasebei hususi • yeye ait hissenin henüz alınamadı • ğindan ibarettir. Yer yer ve zaman zaman biz muallimleri kemiren bu dert mesleki hırpalıyan bir çıban haltne gelmistir. Busrün muallimler bu dertten umumiyetle müteessirdir.» Şayani dikkat olan bu mektup olnınduktan sonra rauallimlerini bu derece ihmal eden bir vilâyet idarei hurasiyesmin mekteplerinden n« bekliyebileceği suali varit olur. Muallim sabahtan aksama kadar bitap bir hale geldikten sonra evinde si • cak bir çorba bulmak ve rahat v« huzur ile ertesi günkü mesaiye haztrlanmak ister. Hergün o günün maişeti esbabım bin heyecan ve ıztırap içinde düsüne düsüne bunalnuş bir muallimin vazifesinde muvaffak olamazsa bu zarar onun sahsına değil, memleket e rücu eder. Bu hu • susta Maarif Vekâletinin eiddt ted birler ittihaz etmesi lüzumu aiş kârdır. Vergi, kazanç miktarına göre mi, yoksa kazancm sermayeye nisbetine nazaran mı alınmah?Ankara: 15 flcincî tesrin (Hıun j •1) Dtinkü mektubumuzda yeni kazanç vergisi kanun lâyihasma nazaran verri matrahmm nasıl tayin edileceğini bu hususta kabul edUen osulün faydalannı ve m«hzuriarınt tebarfiz ettirerek izah elmiştik. Bugün lâyihanm diğer mühim esaslannı hal&sa edeeeğiz. Bir vergi kanunu yapılırken matraht tayin hususunda müraeaat ediIecek usulden sonra vmrgiye matrah olan servetin v*ya »ervete inzimam eden yeni cüzülerin üzerinden ne şeküde vergi almaeağmı da tayin et mek îcap eder. Bu nokta çok mühimdir. Çünkü iht'var ediifcek her hangi bir sekil, vergide adalet noktai nazanndan diğerinden farklı neticeler vereeektir. Iste bunun icindir Vi kanunun tadiiî mevzuu babsolunca verşrinin sekli ne olmasi lâzım geldiği noktası halle muhtaç bir mes'ele halinde ken dîni gostermistir. Kazanç kanunu hakkmda serdedilen mütalealar arasmda bu hususta elvevm tatbik ediimekte olan şeküden farklı bir seklîn tatbikı istenttdi?i «orü'.mektedir. Ezcümle lstanbul Ticaret Odası kanun projesi haVkında gönd»rdiği mufassal rapcda bu noktaya da temaı ederek verpinin daha âdilâne bir surette tevzii için termave ile mütenasip olması lüzumunıı ileri sürmüstür. Ticaret Odası bununla demek istiyor ki: cÇok sermaye He kazanılmı* muayyen bir kazanç, ae sermaveli diğer bir müteşebbis tarafından da kazanıldığt takdirde miktann farksız olmatma bakılarak her iki kazancı ayr»î nisbette vergiy«i tâbi tutmak doğru o l t m u Muayyen sermaye ile kaza» nılmif olan 5000 liradan % 6 alını • yorsa ayni :nik'ar daha çok sermaye ile tahakkuk ettirildiği takdirde vergi nisbetini indirmek Iâzımdır.» Ayni noktai nazara iktisat encümeninin matbu projesinde de tesadüf e» dümektedir. Halen tatbik edilmekte olan şekil ise verginin •eratayeys nisbetle degil, dofrudan doğruya kazanç miktarına nisbetle tarhıdır. Acaba iki si*»emden hvngisi daha dopru, hangisi adalete daha muva • fık? Bir kere sunu kaydedelirn k» ver • ginin sermaye ile mütenasip olma sinı istemek istihsatde yalnız sermaye amilinin müessir olduğunu kabul etmek, sermayeden başka diğer is • tihsal amillerinin iktisadî fayda ve kazanç yaratmadığını iddia evlemektir. Böyle bir noktai nazar ciddî bir tenkide mukavemet edemez ve aksi kolayhkla isbat edilebilir. Bilhassa sanayide seTnaye kadar emek te müvellidi servettir. Diğer taraftan fikrin doğruluğu bir an için farz ve kabul olunsa bile onun vergi sfotemine hâkim kılraasını tatbikatta bir çok adaletsizlikleri mucip olacaktr. Müte»ebbislerin serbest rekabet sahasında temin ettik leri kazançları teşvik e*.meği âmir olan millî iktisat mülâhazaiari da bu noktai nazarın alsybinedir. Filhakika nvilî iktiiadm çok muhtaç olduğu sermaye terakümü mevcut sermayepfn dar bir görüşle hi mayesmden ziyade yeni sermayeîer yaratacak t«»3ehbüs kudretinin hima yesi sayesinde mümkün olabilîr. Hulâsa vergintn sermaye ile mü • tenasip olması t;kri hir çok cihetlerden ilme ve adaleti irtimaiyeye muvafık telâkki edilemez. Lâyihanm mühim esaslarından biri de verginin müterakkiyeti esasıdır. Temettü vergisi kanunundan simdiki kanun*, ondan da yeni projeye geçen bu esas bizde yerlesmis prensiplerden biri addolunabilir. Maahaza tstanbul Ticaret Odasimn bu bahiste de yeni bir noktai nazara sahip olduğuno öğreniyoruz. Ver • ginm müterakki olmasını esas iti • barile muvafık gören Oda, bu esasın münhasıran ticaret ve serbest mesiekier membamdan gelen kazanca tatbik edildiğinden, diğer irat membalarmdan gelen kazançların rauterakkiyete tâbi tutulmadığını işaret etmektedir. Filhakika servet ve hat fizerine mevzu vasıtasız vergilerden bina ve arazi vergileri müterakkiyete tâbi değildir. Oda bu noksanm telâfisini temenni ediyor. Lâyiha ile konan yeni esaslara gelince bunları şu suretle hulâsa ede • biliriz: I Memurlarm maaşmdan ka • zanç vergisi olarak kesilen vergi nîsbeti üe hususî müesseselerin müstahderalerinden alınan kazanç vergisi nisbeti şîmdiye kadar ayrı idi. Lâyiha bunların nisbetînt tevhit ediyor. 2 Devletle is yapan efrat ve müessesatm kazançları bazen ver • giye tâbi tutulamıyordu. Yeni lâyiha bu gibilerin vergilerinin matluplarının tesviyesi esnasmda kesileceğini âmirdir. Bunların diğer eşhas ile olan muamelelerinden mütevellit kazançları kazanç kanununun diğer umumî hükümlerine tâbi tutulmaktadır. 3 Lâyiha ile elyevm mer*iyette bulunan hususî istihlâk vergisi kanunu ilga edilmektedir. Buna mu • kabil halen hususî istihlâk vergisine tâbi olan müesseselerin kazanç vergileri az miktarda tezyit olunmakta • dır. 4 Elyevm hükümleri mer'i kanunun muafiyet hudutları yeni lâyiha ile hayli genisletilmektedir. Bu meyanda az kıymetli esyayı seyyar olarak satanlar vergiden muaf tutulmustur. Bu izahattan da anlasılacagı veç • hile yeni kanun projesi mücerret nazariyeden ziyade seniyeti nazarı dikkate alan bir kanun lâyihasıdır. Bu itibarla eski kanunun tatbikatından mütevellit şikâyetlerin önüne geçe • ceği ümit edilebilir. Bu münasebetle vergtlerin tatbi • katından çıkan neticeleri gözönünde tutan hükumetin malî mevzuatı ihtiyaca göre tadil ve ıslah hususundaki mesaisinin takdire lâyık oldu ğunu bilhassa kaydetmek ısteriz. ALlSÜREYYA Yalova yolu~ Bursa muhabirimiz yazıyor: İstanbul'a Yalova'dan gelmek ucuz fakat oldukça zahmetli. Bu sefer tstanbul'a gelirken bu zahmeti ben de tattım. Bursa yolcularmın mühim bir ekseriyeti Yalova yolunu tercih ediyorlar.. Buna sebep Mudanya yolunda vesaiti nakliye ücretlerinin pahalı olması, sonra da deniz yolculuğunun can sıkacak derecede uzun sürmesidir. Bursa'dan Yalova'ya kadar otobüs ücreti bir liradır. 50 kurus ta vapur. Şu hesapla Bursa tstanbul yolculuğu Yalova yolundan 150 kurufla mümkündür. Maalesef, bu derece tercih edilen Yalova yolunun Orhangazi'den Yalova'ya kadar o • lan kismı çok bozuk ve berbat bir vaziyettedir. Yolun bazı yerlerine birer miktar taş serpistirilmişse de henüz tamirata başlanmadığından her tar«f hendekler ve çukurlarla geçumez bir hale gelmistir, otomobiller buralardan fırtmaya tutulmus vapurlar gibi yalpa yaparak bin müskülâtla yol alabiliyorlar, tasvir ettiğim vaziyette zerre kadar mü • balâğa yoktur. Bütün yolcular bu halden çok sikâyet ediyorlar. « Bîz bu yolu tercih ediyoruz, bari rahatça seyahat edebilsek!..» Diyorlar. Otomobiller, vilâyetin zeytin mıntakası olan Gemlik ve Orhangazi kasablarında beser onar dakika duruyor. Bu tevakkuflardan bilistifade bu kasabalann iktisadî vaziyetlerini sorup soruşturdum. Bu seneki zeytin mahsulü geçen seneye nisbetle da • ha azdır. Harpten evvel yalnız Or • hangazi ile Gemliğ'in zeytin rekol tesi 2025 milyon raddesinde iken bugün 1,52 milyona düsmüstür. Bu seneki mahsuiün ancak bir kısmı Romanya'ya sevkedilebilmiştir. Zeytinin kıymeti de düskündür. Maa mafih raüstahsil burada zeytini yağa tahvil ettiği için kısmen bu nokta • dan istifade «debiliyor. Gemlik'te Paru'te top(4) yağ fabrikası ve (10) tane yağ lanan beynel imalâtanesi, (1) de buz fabrikası milel kulak, bovardır. Bu fabrikalardan Esref Beye ğaz kongresi • ait olanı ayni zamanda elektrik istibne Türkiye nasal ediyor ve memleketi elektrikle mına istirak etenvir ediyor, son günlerde yeni bir den Guraba hasturşu ve sardalya fabrikası da a tanesi kulak çılmif... mütehassısı thGemlik iskelesine yakın zamanlaya Salih Bey ra kadar hergün vapur uğradığı haldün tstanbul'a avdet etmiştir. de simdi haftada üç gün geliyor Operatör thmus. Diğer günlerde tstanbul'a sevya Salih Bey kedilecek emtiai ticariye motörlerle kongreye verdiği Dr. Ihya Salth Bey gönderilmektedir... (prosede) sini Paris Fakültesinde Orhangazi kasabası Yunan'hlar in'ikat eden kongre huzurunda okuzamanında bastan asağı yakıldığı imus ve siddetle alkıslanmıştır. çin yeniden yapılıyor. Belediye bir Garip bir tesadüf olarak Dr. Ihya plân tanzim ettirmis. Bu plâna göre Salih Beyin prosesinde beyan ettiği (septisemi) vak'alarında derhal mü kasabanın imarına çalısılıyor. Şimdahale lüzumu hakkındaki mütaleası dilik caddeler açılraıs, bir kaç güzel bina yapılmıştır. (Bordo) Fakültesi profesörü PortMVSA man'ın kesfile tetabuk etmiştir. Kongreyi müteakıp Ihya Salih Beyin evvelki sene gene kongreye ar • zettiği kendi usulü (amigdal) ameliyesini bizzat profesorler ve tale beler yanında ve (Lâriyovaziyor) hastanesî salonlannda bir hasta üKars'ta teşrinisanhun Drinci günü başzerinde yapmış ve çok muvaffak ol hyan kar yirmi dört saat mutemadiyen mustur. Bu usul bütün Paris hastayağmıstn, Bunu müteakıp hava biraz alannda aynen tatbik edilmeğe baş çılmif ve açık bavayı da gene siddetli lanmıstır. bir fırtına ve tipi takip etmiştir. Bir aydanberi müsait gitmiyen hava yüzünden Kongreye iştirak eden ecnebi memleketler mütehassısları şerefine bir çok harmanlar savrulamamşı, hatta bazı yarlerde ekinler büe biçüememişverilen iki yüz kisilik bir ziyafette ken kann birdenbire bastırman çiftçiyi kongre reisi Dijon'Iu profesor (Golt) büyuk zararlara sokmustur. Türkiye ve Fransa Cumhuriyetleri şerefine idarei akdah etmis ve Ihya Salih Bey bilmukabele irat ettiği nuTaran ve Türkler tukta gösterilen samimiyete teşekkür Turan ve llk Türk'Ierln, Türk büyt* etmiştir. lertaln hayat ve menakıbî destailanm gayet heyecanü bir üsluple tasvir eden bir şltr kulUyatıdır. Besimllay matbaaa Türk limitet çlrketl tarafından tab'olonmuştur. Tavslye ederlz. Kulak, Boğaz 70 kisilik bir Bulgar operet heyetlj dün sabah saat 11 de konvansiyonel trenile Sofya'dan sehrimize gelmistir. Bulgar artistleri tren gara girer ken ellerinde tuttukları Türk ve Bulgar bayraklarını sallıyarak evvelâ Türk tstiklâl marşını, bilâhare Bulgar marşını söylemisler, trubun orkestrası da artislere istirak etmiştir. Bulgar operet artistleri istasyonda Darülbedayi artistlerile Bulgar se • farethanesi namına M. Dimitri Vasilef, sehrimizdeki Bulgar'lar tarafından istikbal edilmislerdir. Artistler garda yaşasın Gazi Türkiye'si ve Gazi diye bağırraışlardır. Bvlgar arttstleri Utasyonda ya. şann Gazi Türktye'ti diye bağtnrlarken, San'atkârlar ve sehrimizdeki Bulaşağıda heyettn başartUti Mm. gar'lar misafir artistlere birer bü • Mimi BaJkatua ket takdim etmişlerdir. Trubun Başartisti olan Mm. Mimi « Türkiye'ye yaptığım bu seyaBolkansa bir muharririmize demishatten ve vereceğim temsîllerden dotir ki: layı çok memnunum.> Maarif Vekiü Esat Bey { Birinct sahtfeden mabetf » tzmir, Manisa, Balıkesîr, Bursa maarif vaziyetinden umumiyetle memnun olduğumu söylemek isterim. Çocuklarımız manasız bir ilim • den ziyade okuduklrını anlamak ve muhakeme ederek hükmünö verecek bir şekflde yetiştirilmektedir. tzmir Vilâyeti spor sahasında da gençliğe lâzım gelen zemini ihzar etmektedir. BiIhassaİBmMr'de güzel bir Stndyom t»*i* •Jîlmutîr. Cmf Hğin dimağan olduğu kadar bedenen de înkişafma çalısılıyor. Beynelmilel kongrede muvaffakiyet kazandık Deniz yarışları yeni model teknelerle yapılacak! Cuma günü lik maçlarında Galatasaray'la Beşiktaş karşılaşacaklar! Maarif Vekâleti ve tpor Kars'ta kar yağıyor Deniz heyetlntn dün sfcjam tstanbul denizcilik heyeti, dün akşam | federasyonlar merkezinde mühhn bir içb'ma aktetmisti. Bu içtimada bazı mühim mes'eleler konusulmustur. Deniz yanslannda şimdiye kadar kulüplerin kuüandıklan teknelerin iyi neticeler ver j mediği ve bunların tebdil edilmesi ev ' velce takarrür etmis ve Beynelmüel bir tekne modeli kabul edilmesi kararIaşrruşU. Dün akşamki içtimada bu roes'ele konuşulmus, tetkikat neticesmde en muvafık görülen tekne modeli etrafmda müzakerat cereyan etmistir. Maamafih henüz kat'î bir karar verilmemistir. Tek bir tekne modeli kabul edildiği takdirde elyevm kulüplerin elinde bulunan teknelerle müsabakalara girmek mümkün olamıyacak, bunlar çürüğe çıkanlarak yerine yeni model tekneler yapt'.nlacaktır. Bu takdirde deniz sporlarfle uğrasan kulüplerin bir çok mas rafa girmeleri lâzun gelmektedir. Ku lüplerimizin bugünkü vaziyeti ise buna imkân veremiyecektir. Fakat merkezi umumî, tek bir tekne modeli kabul edildiği takdirde kulüp • lere maddî yardımlarda bulunacağmı vadetmiştir. Bu yardımm ne sekilde olacağı malum olmamakla beraber kulüpleri deniz sporlanndan uzak bulundurmıyacak bir şekli bulunacağı tahmin edilmektedir. Bugünkü Yeni Gün'de Evvel zaman içinde Ahmet Rasim İşin alayı: Sirkeci'nin coğrafiyesi değişiyor! Mahmut Yasari Her gittiği yerde bir felâketle karsılafan ve hepsini atlatan güzel Leydi Dünyada ne kadar altın var? Güzeller, güzellik için ne diyorlar? Spor tarihine altın harfle yazılacak bir hitabe! iktisat ve memleket haberleri 5 inci yazı müsabakası devam ediyor Yarın: 4 renkli bir »inema yıldızı resmi ve yeni musabaka.. ISTANBUL BELEDIYESI Darülbedayi Temsilleri BÜGÜN AKŞAM Saat 21,30 d ML'KKADFS ALEV Fada 3 perdc Yazan: S. Maughaı Tercüme eden F. Gazenfer Zabitan Gccesi Yakında YANAR lstanbul cibetine her akşam husust traravay. I ! I , Ankara istanbul izmir kulüpleri arasında millî küme tesisi tstanbul 17 (A.A.) Türkiye Futbol Federasyonundan tebliğ edilmif • tir: A. Millî küme: Ankara tzmir se ts tanbul arasında bir (millî küme) tesis olunacakhr. Bu kümeye şimdilik İzmir ve tstanbul'dan üçer ve Ankara'dan iki kulâp dahil olacakar. Spor isini bir gençlik mes'elesi addediyor ve onunla mesgul olmaği daİma kendimize vazife biliyorur. Bu sebebe mebnidir ki bugün tstanbul'da bulunmaktan bil istifade tstanbul spor isile de alâkadar ol • dum. Vali Beyefendiden rica ettîra. Beraber giderek Taksim stadyomunn «rordük. Kendileri îzahat verdiler. tstanbul gençliği için asrî bir stad • yomun nihayet bir sene zarfında vQ> eude getırileee^ini beyan etitler. Projelerini anlattılar. tstanbul stadyomunun maddeten değiise bile sporu Vekâletinin bashca vazifesinden addederek manen ve dairaa bununla alâkadanz ve bu kabil tenekkülat ve tesisatı yakinen takip edivoruz. Gerci 18 vasına kadar olan mek • aktettiği içtimadan Mr tntiba teD taTebeleri ayn bir spor şeraitine Kümenin Oerde tebeyyân edecek kuvtâbidirler. Fakat münevver jrenelevet müvazenesine gore tensiki ve mü • nakale, iase ve ibate masraflannın kar rimizin bulundukları snor muhitin den gencİ2$în uzak kalmasma m şıhkb bulundukça tevsn salâhiyeti Fekân yoktur. derasyonca mahfuzdur. Burada bulundueum ktsa bir mtidGeçen sene şampiyonasma nazaran det zarf'nda Müzelerimizi de ges • tstanbul ve tzmir'in birinci, ikind ve d'm v» ihtîvaclarını tesbit ettim. üçuncü gelen kulüplerüe Ankara'nm birinci ve ikinci gelen kulüpler bu ku M^"t mektenleri ra°bet vöruyor mevi teşkil edeceklerdir. Teftis sevahati yantı&ım mmtakalarda millet mekteDİerine karsi mfl« Millî küme müsabakalarmın idari, fennî ve malî hususlan tesbit edilmek Ietimizin gösterdî$i ra&bet ve tehaüzere tstanbul'da bir ictima yapüacakcümü avrıca zikretmek isterim. Gaybr. Bu içtimaa mezkur kulüpler tarafmyur ve faal gençlerimiz tarafından dan selâhiyetnameyi haiı murahhaslar idare edilen bu mekteplere okumanin ile mıntaka murahhaslan istirak etorOe zevkini ve mecburiyetini hisseden cektir. binlerce halk bu sene geçen sene • lerden daha fazla raçbet göstermkB. Şehir muhtelitleri: Futbol faali yetinin mütekâsif olduğu tstanbul, İzte, ve kı*a bir müddet zarfında bu mir ve Ankara mmtakalarmm temsili nimete nail olarak sehadetnamelerint takımlan arasında aynca müsabakalar almaktadırlar. tertİD edilecektir. Bu müsabakalarm da Ankara'da T p Fakültesi tesisi idari, fennî ve malî sartlan mezkur mmhakkmda henüz kat'î kararimizı vertakalar futbol heyetince mmtaka mermedik. Fakat Ankara'da bir Darölkez heyetinden de selâhiyet almak sarfünun tesisi programımızm başında tile imza edecekleri mümessillerin iş bulunmaktadır. tirakile yapılacak içtimada takarrür Ankara her türlü müessesatı muhettirüecekür. tevi bir merkezi hükumet oiaeaktnr. Kulüpler ve mıntakalar bu bapta »imYalnız tstanbul'da bir Darülfü diden mütalea dermeyan edebilirler. nunun mevcudiyeti Türkive Cumhutçtima 4/12/931 cuma günü saat 10 da riyeti için kâfi gelmiyecekth\> fedarasyon merkezinde yapılacaktır. Şahap Bey. Birinci takımlar: Sülevmanive Vefa saat 13 hakem Refflc Osman Bey. tstanbul Futbol Heyetinden: Galatasarav Besiktas saat 14,48 ha< 20/11/931 tarihinde Taksim stadyokem Sait Seiâhattin Bey. munda icra edilecek lik maçlan: tkincî küme lik maçlan KadikÖy Fe« Birinci küme ikinci takımlar: ner sahasında. Galatasaray Besiktas saat 10.30 ı Kumkapı Eyüp saat 12,15 hakem hakem Nuri Bey Süieymaniye • Vefa saat 11,45 bakem I Adnan Ber. BalatasarayBeşiktaş müsabakası üsküdar Hâle sinemasmda Sahrada bir Facia MümessiUerl: Norman Kerrl Leviston İlave olarak: Yıldınm Ekspre» J