21 Eylül 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKİZİNCİ SENE No. 2649 ^ Sahip ve Basmuharriri İDAREHANESİ: İ O5i«uuunjuıııijf larşısıoda daim uaiısasa :*Telgraf: İstanbul Cumhuriyet h ' P o s t a kutusu: N° 2 4 6 • aşn>"h« «' '• 22366. . Tahrlr müdürU >• 2323© Idare müdUrü 22365. Matbaa *!80472' B rr Cu m h u r iye Dil Encümeni cümeni dağılırken encümen azası Gazi Hz. ne ve Başvekile birer ariza takdim etmişler, encümene karşı gösterdikleri himayeden dolayı te şekkürde bulunmuşlardı. Gazi Hz. bu arizaya derkenar olarak atideki satırları yazmışlardır: «Dil Encümeninin çalışmast dil iş' lerimîzde iyî bir başlangıç oldu.. En cümenin gayretle çaltştığt ve mevcut olan serait, vezaif ve zamana göre mümkün olan neticeleri aldtğı ka naatindeyim. Bu mesai yeni baş tan alınacak tedbirlerle ikmal edil meğe değecek mahiyettedir.» Ariza ve derkenar Fırka Kâtibi umumisi Recep Bey taraf ından Maa rif Vekâletine tevdi edilmiş, Vekâlet derkenarın birer suretini çıkarta rak arizada isimleri bulunan aza lara dağıtmıştır. PAZARTESİ 21 EYLUL 1931 BOIVE ŞERAİTİ İTÜRKÎYE îoTNT 1400 Xr.* 5 2700 Kr.f 750Kr.*:,1450Kr.5 yiıği l^JUM* ^ r İ &800 Kr.f IMilsfıası her yerde 5 Kuruştar Teslihat Mütarekesine İştirak Ediyoruz Gene Gayrimübadil Bonoları hakkında Bonolar Bo» saya kabul e d i l m e l i d i r I . Yüz liralık bono lardan elde kalmadığı cihetle bunla ... .... i n n yenılerı getırtımnm linciye kadar tevziata ufak bir fa sıla verilmiş olduğunu dünkü gazeteler yazdılar. Keşki bu fasıladan istifade olunarak hükumetçe tevzi olunan bonoların kıymetlerine istikrar verecek bazı tedbirler de alınmış olsa. Şurası kat'iyyen anlaşılmıştır ki ellerine bono geçiren gayrimübadillerin ekserisi bunlardan kendi âcil ihtiyaçları için hemen az çok bir fayda çıkarmak zarureti öııünde kararsız ve adeta mütehalik bulunu yorlar. Şimdiki halde bu bonolarla yalnız müzayedeye konulacak °m . lâk ve arazinin satın alınmasma iştirak olunabileceği cihetle onlardan alelâcele rakten istifade edebilmek için bu bonoları kırdırmaktan başka yol da göriinmemektedir. Bu mak satla bazı açıkgöz kimselerin bonoları mümkün olduğu kadar ucuz ele geçirebilmek için kendilerine göre bazı tertibat almış oldukları söyleniyor ki bunu da gayet tabiî bulmak lâzımdır. Biz ihtikârdan filin bahsederek bu bonolan kırmakla kendilerine menfaat temin etmek istiyecek a damları zemmetmek istemiyoruz. Bir takım adamlar kendi bonolarını kırdırarak para elde etmek istiyor • larsa bu bonolar mukabilinde para verecek adamlarm da bu muame • leyi ancak bu yüzden fazla bir menf &at elde etmek taaaabileyapacak larına şüphe yoktur. Binaenaleyh bonosunu satmak istiyenin onu mümkün olduğu kadar yükseğe satmak istemesi ne kadar tabiî ise onu alacak adam dahi mümkün olduğu kadar az para vererek elde etmeğe çahşacaktır. tşin bu kısmında hiç bir fevkalâdelik yoktur. Fevkalâdelik şurada görülecek • tir: Bonolar bittabi mümkün olduğu kadar az paralar mukabilinde kır dırılarak şunun bunun elinde top lanırsa müzayedeye çıkarılan emlâk belkî hakikî kıymetlerini bulmamak tehlikeleri içinde gayrimübadiller yerine şunun bunun eline geçmiş olacak ve bu netice bize gayrimübadiller işinde maksadın, hakkın, hakikî menfaatin ve içtimaî zaruretin hep mahiv ve heder olmuş olduğunu göstermiş bulunacaktır. Maksadımız ne idi? Gayrimübatiillerin Yunanistan'da bırakmış oldukları mallardan mütevellit hak lannı burada kendilerine vererek onların hayatım yeniden tesis ve tanzim etmek, değil mi? Eğer bonolar bunların elinden yok pahasına çıkmış olursa bu maksadın fevtolmuş olacağı meydandadır. Hatta bu hal gayrimübadillerin hepsi için değil de yarısı için bile böyle olsa vaziyet gene budur. Bonolar üzerinde muharrer kıymetlerle müzayedeye çıkarılan em lâki satın almağa iştirake hak veren vesikalar olduğu cihetle esasen ay nen nakit hükmündedirler. Bu bo noların bu vaziyetlerini gayrimü badiller hesabına bu kıymetleri ile muhafaza edebilmek lâzımdır. Bu nun için bazı esasların tavzihine ve bazı tedbirlerin alınmasına kat'î ihtiyaç vardır. Şöyle ki: 1 : Şimdi tevziine başlanılan bonolar gayrimübadillerin haklarının %20 si nisbet ve miktarındaidır. Bu hukukun diğer kısmı için ne vakit tevziat yapılacağını alettakrip şimdiden bilmekliğimiz lâzımdır. 2 : Şimdiki bonoların tevziile beraber bir takım emlâkin müzayedeye çıkarılacağı anlaşılıyor. Mev cut bonolar yalnız bu emlâkin müzayedesine iştirak için midir? Yoksa bu müzayedelerde her ne suret veya sebeple kıymetlendirilememiş bo noların temin ettiği hukuk sabit ve berdevam midir? Bu iki maddeden birincisinin ve levki umumî surette şimdiden tayi aîne lüzum bulunduğu gibi ikin • Gazi Hz. mesaisinin ikmalini arzu Akvam Cemiyetinin daveti dünkü buyuruyorlar Heyeti Vekilede müzakere edildî Ankara 20 (Telefonla) Dil En Müzakereye Paris elçimiz iştirak edecek Cenevre 20 (A.A.) Başlıca murahhas heyetlerin reislerinden mü rekkep bulunan Cemiyeti Akvam bürosu teslihata rasıla verilmesi hak kındaki teklifin müzakeresine iş • tirake Türkiye Amerika, Sovyr*ler Birliğî, Arjantin, Brezilya, Mısır, Ekuvatör, Efganistan ve Kostarika hükumetlerinin de davet edilmesi için Cemiyeti Akvam büyük meclisi reisi M. Tituleşco'ya vekâlet vermis tir. Bu hükumetlere derhal davet telgrafları çekilmiştir. Teslihata fasıla verilmesi teklifinin müzakeresine salı günü başlanması muhtemeldir. Murahhaslardan bir çoğu bu mü zakereye bir takım yeni un!U>l»"n hiç beklenilmediği halde dahil edilmesinin faydalı kararlar alınmasına Paris Elçlmte Münir Bey az müsait bir hava vücude getireceği vuku bulan davet görüşülmüş, Harifikrinde bulunmaktadır. Ankara 20 (Telefonla) Bu ciye Vekili Tevfik Rüştü B. bu hususta izahat vermiştir. Bu müzakeratta hügünkü Veküler Heyeti içtimaında (Mabadi 4 uncü sahifede) Cemiyeti Akvam riyaseti taraf ından Teslihat mütarekesine biz de davet edildik Ingiltere'nin Bahrimuhit filosunda isyan çıktı Maaşları kesilen bahriyeliler gemi lerin hareketine mâni oldular Bahriye Nezareti hâdi seyi nasıl bastırdı ? Son posta ile gelen İngiliz ve Al man gazeteleri İngiltere'nin Bah rimuhitiatlasi filosunda zuhur eden küçük mikyasta fakat çok şayani dikkat bir isyan ha Cenevre'deki teslihat mütarekesi müzakprelerine iştirak etmemiz için Başvekilin Atina seyahati Hariciye Vekili salı günü şehrimize geliyor Ankara 20 (Telefonla) Baş ^vekilin Atina seyahatine ne zaman Çrkacağı henüz kat'î surette belli değildir. tsmet Pş. Hz. nin 1 teşriniev • velde tstanbul'dan hareket buyura(.Mdbadi 2 inci sahijede) Bir koyundan iki Post çıkabilirmî? *;:» : tî^pSE 1 reketi hakkında tafsilât ver mektedirler. Bu hususta ortaya atı lan ilk resmî haber İngiliz Bahriye Nezareti tarafından 15 eylul akşamı neşredilen resmî tebliğdir.^ Bunda bütçedeki tasarruf münasebetile Bahriye efradınm yevmiyelerinde yapılan tankihattan dolayı efrat ve kuçutt zaanan arasmaa KanşııuiK (Mabadi 4 üncu sahifede) ıngmere'Tvtn aattmrtnntt aoTianmasvna mensup büyük gemilerden bir gruff Bazı Maliye memurları çıkarmak istediler, fakat haklarında takibat yapıhyor t* Bir İngiliz muhabirinin Bari sergisi rezilâne yalanları! Londra'da Daily Chronicle (Deyli Kronikl) isminde bir gazete çıkar, bu gazete liberallerin, yani şu meşhur Türk düşmanı Lloyd George (Loyt Corç) un mensup bulunduğu IIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMIIIIIIIIII lllllll 11IIMIIIIIIIMIII >l IIM il I M M I I lllllll Türk halıları çok İsanbul'da binlerce kisi cöp tenekerağbet ğöfdü Ierine hücum edip artıkları yiyorlarmış! t fırkanın gazetesidir. Bir nüshasında İstanbul'daki hususî muhabirinden aldığı kaydile «çöp tenekesinde yi yecek arıyanlar», «fakir halkın ıztı(Lutfen sahifeyı çeviriniz) {111M11111M111111 • 111111111111111111111111111111111111111111111 > 111111111111 < j Atina ya gîdecek musiki heyeti Diin Defterdarltkta malmüdürleri ile tah.nl ve tahakkuk memurlart toplanmış ve Defterdar Şefik Bey taraf ından vergi tahsilâtı hakkında verilen izahatı dinlemislerdir. tçtima saat ondan dorde kadar devam etmiştir. Ümit ederiz ki bu içtim'ada vergilerin cibayetindeki yolguzluktan bahseden neşriyatımız da nazari dikkate ahnmıştır. Vergilerin tarzı cibayetindeki sakametVergilerin tarzı cibayetindeki haten bâhis olan şehri halin 16 ve 17 tarihli talardan bâhis neşriyatımız üzerine Cumhuriyet ve La Republique gazetele karilerimizden, tacir Jak Nisim rinde munteşir pek mantıki makaleleriniOvadya Ef. den aldığımız bir şikâzi kemali dikkatle okudum. Bu kıraat, benyet mektubunu aynen dercediyoruz: denizde el'an teessürü zail olmamış bir Cumhuriyet gazetesi sahip ve Basmuharriri Yunus Nadi Beyefendiye Efendim, J Ses Kraliçesi Hudadat Şakir Hanım da bu heyete refakat ediyor Başvekil Is met Pş. Hz. nin Atina'da bulun dukları esnada bir konser ver mek üzere Türkiye'nin meş • hur ve müm > taz musikişinaslarından tamburî Refik Beyin riyasetinde bu lunan bir musiki heyeti Atina'ya gidecektir. Türkiye Ses Kraliçesi Hudadat Şakir H. da vaki olan davet ve rıca uzerıne Kraliçesi Hudadat Şakir Hanımla tamburî Refık B. ve refiAtina'da tegankası Fahire H. niye muvafakat Erkekler tenor, bariton, kadınlar ettiğinden heyetle beraber Atina'ya sojrano ve kontraldo seslere ayrıl gidecektir. mış ve her sese göre eserler hazır Refik B. heyetine bundan maada mümtaz musikişinaslarımızdan san' lanmıştır. Hudadat Şakir H. da Refik Be atkârın refikası Fahire Hanımla yin yeni tarzda bestelediği eserleri Cennet H., Vamık ve Hafız Kemal okuyacaktır. Beyler de iştirak edeceklerdir. Heyete dahil olan mümtaz musi Atina'da verilecek konser için zenkişinaslarımızın hazırlanan zengın gin bir program ihzar edilmiştir. Bu programla şimdiye kadar giden bazı programa nazaran konserde klâsik eserler, halk türküleri, san'atkâr Re heyetlerin bıraktığı fena tesirleri izale edeceği muhakkak addedilmekfik Beyin bestelediği peşrev, semai tedir. ve sirto gibi parçalar çalınacaktır. Atina'ya konser lermeğe giden Türk musikisinaslarından Ses yarayı tahriş etmek suretile ihya etmiş olduğundan pek musip olan mutaleai a{Mabadi 3 üncü sahifede) Bari sergisinde Türk haltsı dokuyan bir Türk kızı IIIIIIIİIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIMIIIHIIIIMIIIIIIItlMinillllllllllllllllllllinMIIIIIIIIIIIIMinillllinillllllllllllMIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMIIHtlllllllllinl cisine ait olarak her nasılsa tahassül eden tereddütlerin izalesi de o kadar elzemdir. Fühakika belki az para ile bono toplamak sevdasına düşmüş adamların işaaları neticesi olarak bu bonoların şimdi müzayedeye çıkarı lacak emlâke mahsus olup eğer bu müzayedelerde kullanılmazlarsa bilâhare kıymetleri kalmıyarak yanacakları ağızdan ağıza naklolunmaktadır. Bizce ne hak itibarile, ne de akıl ve mantık noktasından böyle bir şeyin ihtimali olamaz. Müzaye deye çıkarılan emlâk bonoları kar şılamıyacak hadde olursa ne olacak? Bonoların kıymetleri mahfuz kala cak tabiî. Bonolarla müzayedelere iştirak edileceğine şüphe yoksa da bu müzayedelerde her hangi se • beple kıymetlendirilememiş bono ların kıymetleri kalmamış olacağı iddiası bizce kat'iyyen varit değildir. Yukarıki noktaların izahile be • raber hükumet bonoların kıymetle rini, yani gayrimübadillerin hakla nnı sıyanet için iki esaslı tedbir alabilir: 1 : Bonoları Borsaya kabul ettirmek. 2 : Bonolar mukabilinde millî bankalardan bazılarınca meselâ %50 nisbetinde olsun avans verilmesini temin etmek. Eğer yukarıki iki nokta kat'î bir vüzuh ile tayin olunarak bonolar Borsaya da ithal edilirse onlar üzerinde zaten bankaların da iş yapmaları kendiliğinden mümkün olacak sahaya girmiş olur. Her halde bono sahiplerinin bonolarını yok pahasına elden çıkarmı • yarak vaziyetin artık pek gecik miyecek olan tavazzuhuna üıtizar etmeleri lâzımdır. Beş eylulde İtalya'da açılan Bari sergisi bugün kapanacaktır. Aldığımız malumata nazaran sergi bu sene geçen senelerden daha çok tnuvaf • fakiyet kazanmıştır. (Mabadi 3 üncü sahifede) Yarınki nüshamızda As. Tekaüt şubesinde Isleri bitenler Yarınki nüshamızda, Millî t Müdafaa Vekâleti Tekaüt şu , besinde işleri olup ta gazetemize mektup yazanlara verdiğimiz cevaplar ve Tekaüt şubesi ta raf ından muameleleri ikmal e dilerek resmî senetleri Muntazam Borçlar müdürlüğüne gönderilenlerin listeleri tam bir sahife olarak neşredilecektir. YUNUS NADİ