7 Eylül 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKiZiNCi SENE No. 2635 ı^mubarrlrl VUNUS Biîyanuunromiyfl karsısmda «laireî mahsoss î J İetanbul Cumhuriyetol|j *Posta kutusu: N° 246* jı Basmuharrlr Tahıir müdürU idare müduru 22365. Matbaa Telefon: 22366) 23236 IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHI Başvekil Atina'ya 2 3 Eylulde Gidecek limillllimillllimil llllllllllllllllll ltMMIIIIIIIIIIIIIIItlN141llllllllltllllllllllllllltltlll1!M<IIPIIItllt1iniNIIIIIIIIMltlltlllll IIIIIUUIIIIIIIIIIIIIIIIIHIKIIHIMHtHllllllllHHIUIHIUMIMtlllllUIUIIIII lllllllllllllll lllllll lllllllllllllll lllllll llltllllllllMinilinilllUlltllllltillltllllM llllllllllMIIIIMMItllllllilllllllllMIIIIIIIII Cumhuriyet Tahkikat tamik ediliyor PAZARTESi 7 EYLÜL 1931 ÂBONE ŞERAİTİ f MÜDDET: jîORKİYE İÇİN Seneliği f 1400 Xr.< 2700 Kr.t| 750 Kx.'[ 1450 İ İ 3 Ayiığı ) 400 Kr.>| &80pXr.fj : I 6 Aylığı Nflshası 5 Kurnştnr her yerde Eski Yeni Arasında Mücadele IMUSÎRBİR .!?™^.™? m ı ? Zamanzamanara baya bindi iniz var Memlekette ta * * Hereke'deki yangından kimler mes'ul tutulacak Fabrika bekçilerinin bir kısmı ihtilâttan menolundular Başvekilin Atina seyahati Seyahat tarihi bir kaç gün evvele alınıyor Başvekil İsmet Paşa Hz. ile Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü Bey Yunan Başvekili M. Veni zelos'a iadei ziyaret için eylulün 28 inde İstanbul'dan Atina'ya hareket edecekler, Atina'dan da Peşte'ye gideceklerdi. Aldığımız malumata göre 11 teşrinievvelde İstanbul'da toplanacak Balkan konferansına ye tişilebilmesi için bu seyahatin daha evvel icrası zarurî görülmüştür. Seyahat ayın yirmisi ile yirmi üçü arasında vuku bulacaktır. Arada fazla zaman kalmadığı cihetle seyahat hazırlıkları şim diden baslamıştır. ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııımıııııııııııııııımııiHiııııııııı Belediyenin yeni tasavvurları Ie» yolcular da, joför de belânm bü biî hâlâ arabaların çalıştığı yerler var, ve çoktur. Me seâl Eskişehir'de hemen he • men taksî otomobili yok. Varsa bile belki az çok mesafeli civarlara git mek içindir. Orada şehir içinde veya öyle beş on kilometrelik mesafelerde işliyen hep bizim eski atlı araba lardır. Fakat meselâ tstanbul'da, Ankara'da ve diğer bazı yerlerde otomobil arabaya galibiyet ilân etti. O bizîm eski vasıtalar köhne ve metruk kalarak halkın ekseriyeti tak • silerin sür'at kanatlarile uçmağa ahştılar. Şüphesiz at cinsinin ıslahile meşgul heyetin hoşuna gitmiyecek olan bu vakia bazı böyle yerlerde işte bu suretle mevki almış bulunu yor. Hatta bu kadar değil, daha fazla: Otomobil ayrıları olan kamyonlar ve otobüsler bir çok yerlerde şimendi ferlerle rekabete çıkışmış olduktan sonra son zamanlarda tstanbul'un halka mabsus eski ve büyük vesaitin de yere vurmağa teşebbüs etmiş bulunuyorlar: Söylendiğine göre Haliç vapurları şiddetli bir kamyon rekabetine ma ruz bulunmakta devam edîyorlar. Beyoğlu'ndan Büyükdere'ye iş lemeğe başlıyan otobüsler Şirketihayriye'yi hâlâ bitmiyen oldukça ehemmiyetli bir telâşa düşürmüşlerdir. Üsküdar tramvayı daha yeni yeni tutnmağa çalışırken otobüslerin siddetli rekabeti karşısmda şaşkınlık demlerî geçirme'ktedîr deniliyor. Kadıköy'ünden Pendiğ'e doğru yapılan asfalt şosa orada otobüs kumpanyaları doğurmuştur. Bunlar da şüphesiz bir taraftan banliyö simendiferinin, diğer taraftan Seyrisefain vapurlarının müşterilerini asırıyor lar. Ortadaki tehlikeye karşı alâka • dar idare ve şirketler akıllarına ge lebilen tedbirlerle mukabeleye ça Iışmağı derpiş etmiş ve etmekte görünüyorlar. Şirketihayriye'nin daha mükemmel otobüslerle, ortaya çıkan ve çıkacak otobüsçüleri matetmeği düşündüğü rivayeti devam etmektedir. Haliç kumpanyası vapurlarını motörle tahrik etmekten faide umuyormuş. Anadolu hattının da kendi ne göre bazı tedbirler aramakla meşgul olduğu söyleniyor. tzmir'deki îzmir Aydın şimendifer kumpanyası hat üzerinde raylar üzerinde giden otobüslerî işletmeğe başlamış bile. Bu son şekil Avrupa'nın bazı memleketlerinde iktisadî bir düşünce ile coktan tatbik edilmekte olan ve tatbikından faide dahi çıkmış bulunan bir sistemdir. Bütün bu karşılıklı mücadele ve mukabele tedbirlerine şunu da ilâve edelina de liste tamam olsun bari: Kamyonların ve otobüslerin ayaklarına karpuz kabuğu yerine çivi koymak! Lâstik tekerleklerin en can alıcı bir düşmanı yollar üzerine düşmüş veya şimdi yapıldığı gibi atılmış! olacak hacıyatmaz çivilerdir. İki üç gelen geçenle çabucak yolun rengini alacak olan küçük çiviyi 3040 kilometre giden, hele bizîmkiler gibi sür'ati kamyon ve otobüslerde dahi 5060 tan asaği düsürnvven soför ler göremezler. Lâstik tekerlekler çivilerin üzerinden geçti mi, çivi Iâstiğe batar, ve açacağı delikle içerideki mahpus havaya bir pencere açar. Mahpus hava sür'atle kaçmağa talip bir tazyik içindedir. Hava bo • salmağa başlayınca araba hapı yutmustur: Pan! Araba durmalı, ârızaya uğrıyan lâstik tekerlek çıkarılmah, varsa yenisi takılmah, yoksa delik tamir olunarak tekrar hava doldurulmah. Vaziyete göre 10 dan lâakal 2530 dakikaya kadar siirecek bir ameliye. Tamir yapıldı. Haydi yola diye • ceksiniz. Ya bu ârıza iki üç defa tekerriir ederse? İşte o zaman otobüs Sarayburnu parkmda eğlence tesisatı yapılacak Gazi heykelinin bulunduğu yerden sahile nakli düşünülüyor Vekiller Heyeti Hereke fabrikasında yanan dairelerden birtnin dahüi dün toplandı • >•^»1 • Hereke fabrikasında zuhur eden yangın hakkında tahkikatta bulunmak üzere Sanayi ve Maadin Bankası tarafından tayin edilen heyeti fenniye ile fabrikanın sigorta edil diği şirket ve mükerrer sigorta şir • keti eksperleri henüz sehrimize av • det etmemişlerdir. Eksperlerin verecekleri rapor ve adliyenin yapmış olduğu tahkikat neticesinde zarar miktarı anlaşılmif Mdbadi 3 üncü sahifede) Hariciye Vekilinin tel grafları tetkik edildi Ankara 6 (Telefonla) Vekiller Heyeti saat üçte İsmet Pş. Hz. nin riyasetleri altında toplandı. Vekiller geç vakte kadar vekâletlere ait işleri muzakere ettiler. Bu meyanda Ha riciye Vekilinden gelen telgrafların da tetkik olunduğu tahmin edilmekUAvt. Başvekil daha evvel Hariciye Vekâleti Vekili Şükrü Kaya Beyle birlikte Hariciye Vekâletine giderek bir müddet meşgul olmuştur. İsmet Pş. nın ayın yirmisine ka dar Ankara'da kalacakları zanne dilmektedir. Gazi Hz. nin heykeli, işte töylece ağa çlar arasında kaybolarak yalnız kdidesi görünme ktedir Belediyenin Sarayburnu par layısile park bu sene eski n*üstekında yaptırılacak yeni tesisat cire, muvakkat bir mukavele ile için büyük bir program hazırla • ancak bir sene için ihale edilmiştir. mıştır. Bu programın tatbiki do(Mabadi 4 üncü sahifede) Hususî komîsyon iktisadî ademi tecavüz projesînîtetkîk Türkiye ile Almanya ve İtalya projenin tetkiki fikrine müzaheret ettiler Litvinof teklifini geri almak tehdidinde bulundu Cenevre 5 (A.A.) Avrupa Birliği hakkında tetkikat icrasma memur komisyonun son celsesi dört saatten fazla devam etmiştir. Bu celse, Sov yet heyeti tarafından verilmiş olan iktisadî ademi tecavüz projesi hak kındaki müzakerata tahsis edilmiş tir. M. Curtius ile İtalya ve Türkiye heyetleri hususî bir komitenin tayinini istediklerinden ve diğer taraftan Lord Cecil, bütün devletleri alâkadar eden Sovyet projesinin, Meclisi Kebirin tasvip etmesi şartile, tetkik e • dilmek üzere Cemiyeti Akvam ikti • sadî komitesine tevdi edilmesi suretinde M. Matta tarafından serdedi • len teklife müzaheret ettiğinden tamam ile usule ait uzun bir takım münakaşalar cereyan etmiştir. M. Litvinoff, projenin ister ikti sadiyatçılardan mürekkep olan Av • rupa Tâli komitesince, ister hususî bir komitece ve fakat her halde tetkik edilmestnî istemiş, arzusu tat min edilmedîği takdirde teklifî geri aiacağı tehdidinde bulunmuştur. Lord Cecil, oltimatom mahiyetindeki bu tehdidi protesto etmiştir. Bunun üze»ine M. Flandin, usul mes'elesinin esas itibarile ehemmi yetsiz olduğunu beyan ve mevzu bahis teklifin iktisadî harbe nihayet veremiveceği mütaleasını serdeylemiş . tir. Mumaileyh, bu proje tetkik edildi§i zaman Fransa'nm kendisini ecnebi devletler tarafından ittihaz e dilmis olan müdafaa sistemlerinin ?ibi »östererek bu sistemyüğüne uğramışlardır demek olur. Lâstik tekerleklerde en müz'iç hal bu 7İbi panlardır. Halbuki bu mücadelede millî servete ait müthiş iktisadî zararlar da vardır. Etek dolusu altınla evet, altınla, çünkü kamyonlar, otomobiller, otobüsler ve onların levazımı yalnız altınla satın ahnabilen matalardır her hangi bir suretle isti malden sakıt olacak veçhile harap düştükçe millî servetten o kadar bir kısım havaya gitmjj elur, j e PBİarın M. Venizelos Boğazlar mukavelesinin tadilini mi istemis? Maksat, Rus gemilerinin Boğazdan kontrolsüz geçmeîerini menetmekmiş! 4 4 MEMLEKET MEKTUBU Izmir'lilerden bir sııal Başyazıcı Efendi, Taze meyva ihracının ehemmiyeti üzerindeki yazınızda misal olarak Yunanistan'ın bu işe atfetmeğe başlamış olduğu kıymetten bahsediyorsunuz. Bu yazınız bende geçen se neye ait bir hatıra uyandırdı. Buna hatıra diyecek yerde muamma de mek belki daha muvafık olur. Çünkü onun sıhhatine bizzat kendim kani M. Venizelos tarafından Rus harp gemile rinin kontrolsuz girip çıkmamalarınm değilim. Çünkü mes'ele esasen inaistenüdiği rivayet edilen Boğaz'lar nılacak gibi bir şey değil. Fakat zaBulgar gazetelerinin verdikleri miştir. manında ondan o kadar ısrarla bahhabere göre Yunan Başvekili M. Bu mes'elelerin en mühimmî solundu ki inanmamak ta mümkün «Venizelos» un Sinaya'yı ve Bük Karadeniz'de seyrüsefer mes'edeğil. Hulâsa inanılmaz ve inanılır reş'i ziyaretlerinde Romanya ile lesidir. bir hâdise, yani muamma. Acaba sizce bunun halline bir çare bulu Yunanistan'ı alâkadar eden müTransilvanya'da çıkan Patria nur mu? Kafamın bir köşesinde çö • him mes'eleler muzakere edil (Lutfen sahifeyi çeviriniz) reklenen bu ukteyi çözmekle haki IIIIIIMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIiriillllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIHIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIII katen rahat etmiş olacağım. Mes'ele şu: Geçen sene İzmir'den geçiyordum. Kordonboyu'nda bir nargile çekiştireyim diye arana arana Salih Beyin oteline kadar uzan • mışım. Mevsim de sıcak idi. Orada öğrendim ki meğer şimdi İzmir'de nargile içmek için aksi istikamete, hükumet konağı havalisine doğru (Mdbadi 3 üncü sahifede) İ Projesintn tetkik edümesinde tsrar ve meclisi tehdit eden Rusya Hariciye Komiseri M. Litvinof lere karşı tfccavüzlerde bulunmak için haricî ticaretinin inhisarı arkasına sığınmaktan ibaret hususî bir iktisadî sisteme sahip bir devletin manevra larına karşı koymak için, mukabil tekliflerde bulunacağını söylemiştir. Nihayet komisyon M. Curtius'un teklifini kabul etmiştir. Bu teklif mucibince Avrupa komisyonu tarafm • dan vücude getirilecek hususî bir komite mes'eleyi tetkik edecektir. Bunun üzerine komisyonun celsesine hitam verilmiştir. yerine yenilerinin getirilmesi de bir o kadarlık daha alınteri millî altı nın memleket haricine gönderilmesine mütevakkıf bulunur. Demek ki bu mücadele şeklindeki mes'ele yalnız gülünç değil, biraz da muzır ve hatta fecidir. Ve müeadele öyle bir yola dökülmüştür ki şimdi artık onun daha ziyade vehamet ve fecaati ile karşı karşıya bulunuyoruz. Biraz daha tamike değeri olan bu mes'ele üzerine tekrar geleceğiz. Orta tedrisat muallimlik imtihanı Yeni Gün'de Yakında başhyacak yeni tefrikalar ıııııııııııınıııııııııı ııiHiıııııııiMiıııııınniııiMiııınııııııiiiııııiMmıiHiıııınjıuııııııııiHiııiHiııııınııııuııııııııtnmıııııiMiııııııııiiiıniHiııiMtınııı Ulunun gozlerı Mahmut Yesari'nin en güzel millî romanı Dün, orta tedrisat muttllimliğiiçin imtihana girenler Türk toplarının} Ateşi Altında L Çanakkale müdafaasının en heyecanlı günü Nakili: Abidin Daver Orta tedrisat muallimliğine talip bulunan ilk mektep muallimlerinden on yedi kişinin dün Fen Fakültesinde riyaziyeden tahrirî olarak imtihanları yapılmıştır. Imtihan evrakmın tetkiki neticesinde mu vaffak olduğu görülenler orta tedrisat muallimliklerine tayin olu nacaklardır.
