31 Ağustos 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

r Cumhuriyet •Jİ . Sehir ve memleket haberleri Dahiliyenin tatdiki, tatbikatı geciktiriyor Üç ay maaş almıyan muallimler ne yerler ne içerler? ' •«•i ATTILA Muharriri: Marcel Brion Mütercimi: Mustafa Namtk J Siyasî icmal Müstakil Suriye *s.. Beledîye bütçesi Balkan Konferansı tçtimada 4 Hariciye Nazırı da bulunacak 125 İmparator telâsta Aetius'un her şeye rağmen sadakati Yemin kuvveti Aetius, ittilâ'ya meclup Talihin facialı ve garip cilveleri Roma telâsta izdivaç mes'elesi derhal sureti kat'iyede bertaraf edildi. Aeti» us'un hiyanetinden tekrar bahsolunmağa başlandı.Betbaht kuman dan, etrafında düşmanlarınin, kendisini ^eveccühten düçüren lerin, tekrar ayağa kalk tığını çördü. Hayatında ilk defa olarak ümitsizlife kaoıldı. tzonzo ve Vibah karakolları kendi hatasile boşalmıştı ve Hün'ler İtalya'ya girmişti. Bu âni baskının vereceği neticeleri biliyordu. Lâtin halkı Gol seferini hiç bir sı kıntı duymaksızin takip etmisti. Bu sefer, İtalya arazisinden u zakta vaki olmustu. Binaenaleyh kendi kasabalan ve ovaları doğ rudan doğruya tehdit edilmemisti. Hün ordusunun kendisi için ne korkunç bir tehlike olduğunu halk anlamamıstı. Kendisini Şalon meydan muharebesinin kurtardığından haberi yoktu. Teh like ondan pek uzakta kalmıstı. Manzarası en yiğit Cermanya'lılara bile korku veren Hün'leri görmemisti. Aetius ile Şalon'da bir likte bulunmu» olan askerler, onları tavsif ettikleri vakit, buna karşı şüpheli bir vaziyet alarak kendilerini mübalâğa ile itham •diyorlardı. Hün'ler İtalya toprağında Fakat bugün vazivet öyle de ğildi. Akilea'hların korkusu bütün memlfketi istilâ etmişti. Dehşet verici haberler neşrolunu yordu. Feyezan etmiş bir ırmak gibi, vakit vakit Roma'ya doğru ileriliyen istilalârına rağmen, Lâtin'ler Hün'lerin isimlerinden bile korkuyorlardı. Bu nagihanî hü cumdan maneviyatı bozulmuş, Gol'lularla Cermen'lerin düş man tecavüzlerine mukabele için kullandıklan kalkanlardan mahrum bulunmuş olan Roma'lılar, gözyaşları döküyorlar. Sarayda nazırlara sövüp sayıyorlardı. Hiyaneti vataniye davasile, evlenme işinin etrafa yaptığı rezaletlerle Aetius'un azalmış olan şöhreti artık onları temine kâfi gelmiyordu. Hatta Marcianus yardımını vadettiği zaman kendisine kulak bile asılmadı. Bir defa daha Roma'mn mahvolduğuna hükmolundu. Saray bozğuna uğramış ve çılğın bir hale dtişmüstü. Valantiniyen, etrafında nazırlarımn çalkandığını, kumandanlannın vaziyete hâkim olmak ve faydalı tedbirler ittihaz etmek liyakatinden mahrum olduğunu göriiyordu. tmparator sordu: Para vererek Attilâ'yı yo lunda durdurmak mümkün değil Valentiniyen boşuna düşmanı teskin edecek çare arıyordu. Honoryfc'yı alabilecegini söylerim. Bir faidesi olmaz mı? Baş hadım ağası, kabaca cevap verdî: Artık onu istemediğine göre, üç yüz kamile iktifa ediyor, bemşirenize ihtiyacı yok demektir. Ona eyaletlerimizden biri ni terkederek işin içinden çıkmağa çalifalım. Hepsini alabilirken neden birisile iktifa etsin. tmparator, Hün'lerin gazabını teskin için feda edebilecek her şeyi gözden geçiriyordu. Valntiniyen'in kendisine evvelâ izhar eder gibi göründüğü te veccühattan (Aetiut) un gözö kamaşmıştı. Fakat bu izdivaç teklifinin gizlediği hainane hileleri anlamakta gecikmedi. Kendisinin diğer cenerallere bir haris ve entrikacı kimse gibi gösterilerek şüpheli bir vaziyete düşürülmek istendiğini anladı. Bu beceriksizce hileden istikrah ederek Raven'i terkettiği ve Ligü riya'da dostlanndan birinin yanına çekildiği haber alındı. SaDahiliye Vekâleti belediyelerln raya gelmesi için vuku bulan uvaridatını tezyit ve daha mazbut bir rarlara cevap bile vermedi. sekilde tarhı için yeni bir lâyiha haBüyük askere karşı duydukları zırlamaktadır. Bu lâyiha Meclisin bu kin ile Hün'leri yollarında dur • seneki içtimaında müzakere oluna caktır. Diğer memleketlerde beledidurmak için ona olan ihtiyaçları yelerîn varidatı bize nazaran çok arasında tereddüde düşen Valan fazladır. Bu fazlalığın nereden tetiniyen ile nazırları, bugün Aetimin edildiği tetkik olunmaktadır. us'un bu çekilmesinden meyus oBarı kimaelerin söylediğine göre buluyorlardı. Fakat onun gücenmesi günkü belediye vergilerine yeni bir şey flâvetine imkân yoktur. Yalnız çok devam edemezdi. İş başında bulunan kimselerin şahsma ehem mevcut vergiler ıslah edilebilecek • tir ki bunun da mühim bir varidat miyet ve kıymet vermiyordu. temin edeceği muhakknk addedü Çünkü onlarm fevkinde bütün mektedir. hayatında hizmet ettiği, bütün zamanını, kuvvetlerini, şahsî hırsAksaray içp&zarı denilen mahallarını feda ettiği tirasali yani undeki eanaf satıs barakaları yıkıl paratorluğu görüyordu. Gerçi mıştır. Bunlardan baııları verilen on kendisi Lâtin ırkına mensup degünlUk mUhlet zarfmda eşyalarmı ğildi. ö z milletini ezerek adi bir nakletmediklerinden bu hedim esnatâbi menzilesine düsüren bu halk ıında malları barakalarm altında tan bihakkın nefret edebilirdi. kalmıstır. Maamafih bütün isyan teşebbüslerine, bütün kinlerine ve kıyamBelediye uzun müddettenberi bir larına karşı yalnız bir düsünce ve keresteciler çarşısi yapmak için tetvazife, yalnız imparatorluğa etkikatta bulunmakta idi. Bunun için miş olduğu sadakat yemini hâ Boğaziçi'nde bazı yerler teklif e kimdi. Nefret ettiği, adiliklerine, dilmis ise de kabul edilmemis, ni • aşagılıklarına kanaat getirdiği bu hayet Kasımpasa'da Yavedut me yabancı metbulara yalnız bu ci tarlığının yeri muvafık görülmUş hetten bağlı idi. Bu sadakat, kan tür. Burası metruk mezarlık olduğundan esasep Belediyeye devre • ve karabeti tanımıyan, bir insanı dilmistir. Belediye Sehir Meclisinin kaydı hayat şartile bağlıyan bir de muvafakatini aldıktan sonra busadakat idi. Aetius işte bu sebep rada 300 bin lira ile bir çarşı inşa edilecektir. Keresteciler çarsısmda en ve saikle Raven'e tekrar geldi. mühim tehlike yangın olduğundan Sarayda, sayısız hile ve desise* buna karn tertibat alınacaktır. ler, tuhaf tuhaf tasavvurlar, en müfrit bir ümitsizlikten sonra gelen delice nikbinlikler buldu. SaHerakliyus: ray ona, içine kızgın maymun Aetius'un istikrahı lar dolu bir kafes gibi göründü. Paramız yok diye cevap Ver Mabadı var Bir kaç gündenberi şehrimizde bu Yeni Belediye kanunundan evvel şehir bütçesi Belediyece tanzim • dilmekte ve Cemiyeti Belediyece tasVil&yet muhasebei hususiyeledik edildikten sonra hemen tatbik rinden bazılan muallim maaşlarıolunmakta idi. Yeni kanunda bütçenın tediyesinde pek ağır davrannin Dahiliye Vekâletince de tasdik dıklarından sikâyeti davet etmekedildikten sonra tatbikı mecburiyeti en r tedirler. Hatta Maarif Vekili Ekonulmuştu. Fakat btltcenin 3 > sat B. geçenlcrde lıtanbul MualMeclisi tarafından tasdik edilerek Dahiliyeye gönderilmesi ve oradan k limler Birliğinde bir nutuk irat etekrar iade edilmettnin uzun samana jM d»r«k bunda muhasebei hususi • muhtaç oldugu gürillmUstür. Bunun II ycden maaş alan muallimUrln maiçin Dahiliye Vekâleti şehir bütçe aşlarını muntazam almaları için sinin eskisi gibi Vek&letçe tasdik eVekâletin çok çalıştığını söyle • dilmeden tatbikını düşüntnektedir. mişti. Vekil Beyin bu sözleri üzeBu takdirde Beledîve ve tdarei hu« rln* tnegöl mualümleri tarafın • susiye bütçeleri Sehir Meclisi tara dan gazetemize gönderilen blr fından tasdik edilince derhal tat mektupta temmuz maaşının ağusbik olunacaktır .Esasen sehir büt tosun dokuzunda vcrildiğ! bildi çesi Belediyece yapıldıktan sonra rilerek Vekâletin nazari dikkati Daimî encümene verilmekte, Daimî encümen de bütçeyt istediği sekilde celbolunuyordu. Maarif Vekilimi 2 tadil ettikten sonra Bütçe encümenilin bu sikâyeti bizzat tetkik ede 2 ne tevdi edilmektedir. Bütç* bura • ceği şüphesizdir. Halbuki dünkü h da da ariz ve amik tetkik olunmakta posta ile Konya'dan aldığımız bir ve Sehir Meclisine gelmektedir. Seşikâyet mektubu tnegöl muallim • hir Meclisi de istediği şekilde tet lerinin şikâyetini gölgede bırakakike saifthiyettar olduğundan bütcak bir ıztırabı ifade eylediği için çe bir kaç heyetten çıkmakta ve matdaha ziyade şayani dikkattir. lup sekli almaktadır. Bu mektupta şöyle deniliyor: Dahiliye Vekâleti bu «ekli kabul <Biz Konya muallimleri üç ayederse bir lâyiha hazırlıyarak bu dtr maaştan mahrumuz. Muhterem sene Meclise verecek ve Belediye meslehtaşlanmızın haklı şikâyetkanununun alâkadar maddeti tadil lerini tekrar ederek başımzt fazla olunacaktır. Yalnız Dahiliye Vekâleti bütçeye bir şey koymak arzusunağrttmak istemiyoruz. Yalnız bida bulunursa bunu Beledîyeden tezim de şikâyetimizi gazetenizin menni seklinde talep edecektîr. bir köşesine yazmamzt rica edi • yona.» { Belediye; varidatını arttırmajja çalışacak Acaba bu üç ay zarfında Konya hususî muhasebesi kendi camiasına dahil bulunan diğer me • murlara da hiç maaş vermemiş midir? Vermemiş ise «el ile gelene düğün bayramdır» diyebiliriz. Fakat bir kısım memurlar maaşlarını almışlarsa muallimlerin böyle üç ay ihmal edilmesinin sebebi ne • dir? Memurlar arasında maaşça ve maişetçe müsavatı ihlâl eden bu mes'ele hakkında Vekâletin na • zari dikkatini celbederken, üç ay maaş almıyan muallimler acaba ne yerler, ne içerler diye; Soruyoruz! 1 Cenup hududumuzdaki komşU larımndan biri daha mtlstakil olu yor. Irak Ittiklâlhti aldıktaa sonra Suriye dahi bunun gibi müstakil oluyor. Irak'tan tngiliz mandasının kalkması takarrür ettiği gibi Suriye Balkan komitesi heyeti umumiye üzerindeki Fransız mandası dahi sinin bugiin Nemlizade Mithat Beyin kalkıyor. Evvelki günkü icmalimizde riyasetinde içtima etmeleri mu • Fransa'da Irak Krah Faysal'a göskarrerdir. terilen fevkalâde iltifatın Fransa'nın Komite Balkon konferansmda göArap'lara karşı olan siyasetmin de* rüşülecek olan Balkan Ticaret Odağistiğine delâlct eylediğini v« în ları nicamnameslni son bir defa dagiltere Irâk mandatmdan feragat ettikten sonra arttk Fransa'nm Suha tetklk edecektir. riye'yi bİr müstemleke gibi idare eTeşrinievvelde toplanacak olan bu konferans için Dolmabahçe sa • damiyecefini yaitnıs idik. Hâdisat bu tahmitıi p«k çabuk teyit etti. rayı tahsis edilmiştir. Havas jansı tarafından verilen Bu konferanca Balkan devletleri bir telgrafnamede Fransa'nın Su • hariciye nazırlarımn iştirak etme • riye mandasından sarfı nazar etmek lerine geçen aene Atina'da aktedîlen istediği ve müstakil olacak Suriy* ikonferansta karar verildiği için dört le müstakbel münasebatını Irak'ta devletin hariciye nazırları da şeh olduğu gibi ittifak muahedesi ecasinrimize geleceklerdir. da tesis edeceği bildirilmiştir. ManBu ticarî anlaşmanın siyast birliğe danın teffizi ve ref'i Cemiyeti Ak vama ait olduğundan bunun gelecek doğru atılan ilk adım olacağı söy içtimalarında Fransa, Ingiltere gibi lenmektedir. mandasının ref'ini teklif edecektir. Bu itibarlar Balkan komitesi BalIrak'tan sonra Suriye'deki ecnebi kan Ticaret Odaları nizamnamesini mandasmın refedilecefi haberi vakbüyük bir dikkat ve ehemmiyetle tile TÜrk idaresinde yasıyan ve harptetkik etmektedir. ten sonra raillt hudutların haricinde bulunduğundan terkedilen memle • ketlerin bir müstemleke gibi idare • > .dilemiveceği hakikatini isbat ediyor. Bu yerlerin ahaliıi, Türk ırkına mensup olmamakla beraber Türk idaAdliye Vekili Yutuf Kemal B. Son resi altında hükumet ve ordu teş • kilâtını ve maarif ve idarei husu Posta gazetesine fu beyanatta bu • siye ve difter medenî idare usuIlerİlunmustur: ni Sfrrenmis ve vükseimlstir. < Teşrinievvelde açtlacak olan Bu halkları Afrika ve Avuttralyeni Meclise takdim etmek üzere yeya'daki iptidaf halkların tâbi oldufu müstemleke ve manda usulü ile dai* ni lâyihalar hazırlamakla mesgulüz. mî suratte ecnebi tahakkümü ve müfstinaf teşkilâtı hakkında henüz bir rakabesi altında bulundurmağa imşey yoktur. Yeni icra ve iflâs kanukân yoktur. BÖyle bir idarenin de nunu hazırlıyarak Meclise takdim etvamı manda sahibi devletler için tik. Lâyiha Adliye EncUmenine daimî bir tehlike ve gaileden başka verilmiştir. Yalnız lâyihada tabı habîr netice veremez. taları olduğundan yenUini bastı Surive'nîn istiklâle mazhar olup racagız. millî ve tabiî blr surette inkişaf yo> luna girmesini bit TUrk'ler öteden* Yeni matbuat kanununun henüz heri temenrti etmekte oldu&umuıdan mürekkebi kurutnamıştır. Tadili Fransa'nın buradaki mandasını r«« hakkında kat'iyyen bir şey yoktur. fedeceği haberinin Tıîrkîvp'de bü • Hapisanelerin ıslahına gelince bilvük bir memnuniyet ile karşılan hassa tstanbul hapisanesinîn nakli dığını beyana hacet yoktur. mes'elesi bizi ehemmiyetle meşgul MUHARREM FEYZİ ediyor. Fakat ne yapayım ki bütçemil gayrimtisaitttr. Bununla bera ber her şeye rağmen mümkün olanı yapacağız.» Yeni kanunlar Mes 'uliyetin o yerde Acep namı yok mu? içpazar yikıldı Hacı Hüsnö Bey geldi Çocuk yuvasındaki mösamere Kadıköy'ün mütevazi ve ktymetli bir irfan müessesesi olan Çocuk yuvası mektebinde geçen cuma çok güzel bir mUsamere verildiğini yazmıştık. Mektep müdiresi Leman Hanı • mın fevkalâde bir itina ile hazırladığı müsamerede çocukların temsil ettiği çiçekler va sair şarkılı tablo • ların bizzat kendi tarafından hazırlanan besteleri; müsamereye istirak suretile yardım eden viyolonist ls kender Beyin kudretli ellerile ça • lınmış ve davetlilere çok zevkli saatler geçirtilmiştir. Bolu ve havalisinde tetkik ve teftiş seyahati yapan mülkiye müfettisi Hacı HUsnti Beyin riyasetindeki heyeti teftişiye şehrimize avdet etmiştir. Dahiliye Vekili gidiyor Dahiliye Vekili ŞUkrU Kaya Bey dün Tokathyan'da istirahat ettikten sonra akşam teneızühe çıkmıştır. Vekil Beyin bugün Ankara'ya avdet etmesi muhtemeldir. Keresteciler çarşısi yapılacak Spor himaye edilecek Dahiliye Vekâleti memlekette gürbliz nesil yetiştirilmesi gayesile faydalı faaliyetlerde bulunan viltyetlerde mevcut spor kulliplerinin maksat ve gayelerine müteveccih teşebbüslerde muvaffak olmalarını temin için idareî hususiye ve belediye bütçelerinin müsaadeleri nisbe • tinde bu müesseselere maddî yardımlarda bulunmaları lüzumunu vilâyetlere bildirmiş, gençlerimizin bu yoldaki çalışmalarının asamî şekilde himayesi esbabının temini ile neticeden malumat verilmesi talep edilmiştir. Yemiş ticaretile meşgul bir a • damdan aldığımız bir mektubu ay nen aşağıya dercediyoruz: Cumhunyet gazetesi sahı'bî Yunus Nadi Beyefendiye Beybaba, Lâptekı'de üç d'ârt çavaşHztttna bağt almtstım. Simdi ise bir iki potta tstanbul'a sevketmeğe basladtm. Tayyar vapurunun 12 ağuıtoa 931 earsamba günü taat 14 tm Lâpttki iskeletine geleceğini Lâpteki'de bulunan acentan ilân etmis « « de Lâp• ' seki'ye uğramadan Gelibolu'ya gi dip oradan da Lâpseki'ye tetgraf çekti: Gelibolu'da beklivorum, üztim+ leri getiriniz, dediler. Biz de üzütnleri Gelibolu'ya sevkettik ve Geli bolu'da beklemeden tstanbul'a ha refeef etmiştir. Bu sebepten Gelibolu'ya giden üç kayık derunünde tahminen 160 adet çavusü*ümü kiifeti bulunup ve ba üç kayıktan birisi Gelibolu iskelenn* de mahvolmakta ve bir kayık ta denize batmıs, içerîsinde dort adam o* lup bir tanesi yüzmek bildiğinıien kurtulmus, üç adamla içinde bula nan üziim küfeleri denize tamamen batmtttır. Diğer bir kayık ta ümüm kütelerini denize crfmtf, kmndileri kurtulmuştur, ve bu batan kayık içinde bulunan adamlarm her biri • sinin dört bes çocuğu var, Lâpseki iskelesinde ağlamaktadtrlar. Tabiî sizee de malum. Buna Tayyar vapn* runun Lâpseki iskelesine her daim ağrayıp bu nefer gelmemesi sebep olmustur. Bu hususta lâztm gelen muaveneti sizden bekleriz Beyba • bacığım.* 13/8/931 Manav Mehmet îşte mektup bu. Manav Mehmet durup dururken yalan söyliyecek adam değildir. Batan kay>k'»rın ö len insanlarm hikftyesi ise elbet uydurma bir efsane olmıyacaktır. ı Sahillerimizde posta yapan va 4 purların bu kadar keyfî har^kette bulunmağa salâhiyetleri var mıdır?ı Eğer varsa bunun çok hatalı ve çok muzır bir hürriyet oldufuna siipha yoktur. tşte bir mes'ele ki ehem • miyetle nazari dikkate alınmağa U U yıktır. Deniz islerimize bakan daire* nin veya dairelerin bu v\r»yet vnt** vacehesinde efkân umumiyeyi ten« vir etmelerine intizar etmek hakkı 4 mızdır sanıyoruz. Fındıklarımızı kötüliyen bir müessese Piaani ismindeki Yunan mües • sesesinin Giresun'dan ihraç ettiğimiz fındıklanmızı billltizam kotülediği anlaşılmış ve icap eden tedabire tevessül edilmiştir. Belgrat Sefirimiz Ankara'ya gidiyor Büyük zaferin büyük dersi [Başmakaleden mabait] Asıl hayret bunun dahi mümkün olmadığı anlaşıldıktan sonra mey dan aldı. Meğer bir fırkanın îzmir'den kalkarak Dumlupmar'a gelme • sine iki hafta kâfi değilmiş. Canım Dumlupınar'dan tz • mir'e bir haf tada giden gene bu ordu değil mi idi? Evet, bu ordu. Fakat Dumlupınar'dan îzmir'e giden ordu harbin ateşleri içinde zafer kanatları takınarak uçan bir ordu idi. Şimdi harp yok, herkes sükun ve istirahatte. O başka bir zaman idi, bu baska bir âlemdir. O zamanki ordu mekânları tayyetmek kabiliyetini gösterebile cek bîr vaziyette idi. Simdi öyle bir lüzum olmadığı için öyle bir imkân da yoktur! tşte bu suretle izah olunan sebepler altında olarak Dumlupınar'ın ilk yıldönümü merasimine iki fırkanın iştirak etmesine çare bulunamamıştı. \ Bu hâdiseden hakikat olarak çıkanlacak ders meydandadır: Bir millet her hangi millî bir işi maşerî bir heyecanla ve el birliğile başarmak isterse alelâde zamanlarda imkânsız olan harikalar ika etmek suretile en mükemmel ve en parlak şekillerde muvaffak olur. Türk ordusunu Dumlupınar'dan bir haftada Izmir'e yığan zafer kanatları hakikatte zaman zaman insanları tahrik eden ideal ateşinden baska bir şey değildir. Nitekim zaf erden sonra Türk milletinin, bafkalarmın asırlarca müddetlerde ancak yapabildikleri inkılâpları iki üç seneye sığdırmış ol • ması da bu idealin büyüklüğünden doğma diğer harikalardır. Her günkü hayatımızın yanıbasında bizi daima bilyiik gayelere götürecek kuvvetli ideallerle mücehhez bulunmahyiz. lunan Belgrat sefirimiz Haydar Bey bugün Ankara'ya gideoektir. Haydar Bey tedavi maksadile Berlin'de buiunan Hariciye müste • şarımız Numan Beyin avdetine kadar Ankara'da bulunarak bir va • zife alacaktır. 350 Rus amelesi tstanbul'a geldi Müsteşrikler kongresi Kocaeli meb'usu Reşit Saffet B Hollanda'da toplanacak olan müs teşrikler kongresine murahhas in tihap edilmiştir. Yakında hareke edecektir. •v ^ Mr. Ceningsin misyoner propagandası mı yapıyor? Himayeietfale her sene otuz bin dolar miktarında naktî muavenette bulunan ve bir aralık Türkocağı meı kezi umumisinin inşası için 150,000 dolar toplamış ve bu muavenetlerinden dolayı kendisine Himayeietfal Cemiyeti merkezi umumisinde bir büro verilmiş olan Amerika'lı Mister Ceningsin'in mektuplarından Tür kiye'de misyoner teşkilâtının gizli propagandasına memur edildiği anlaşılarak mezkur cemiyetten alâkası kesilmistir. YUNUSNAD1. Sovyet isçilerinden mürekkep 350 kişilik bir seyyah kafilesi dün Kalenin vapurile şehrimize gelmişlerdir. Rus'yalı seyyahlar Rus »ePOKER PLAT biçağfle tmuj »lınlır p»« firi Suriç yoldaş ile Rus sefareti erkânı tarafından istikbal edilmişkerde luıanaeakUrra» emmdirler. lerdir. «ROTBART LUXUOSA* tıraş Suriç yoldaş bir nutuk irat ve seyyahlara beyanı hosamedî etmişdir. bıçağına ait malumat ilânat kunusvAmele seyyahlar îstanbul'da üç g^in kalacaklardır. dodır.