14 Temmuz 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumharivet »14 Temmuz 1931 Maaş kanunlarının tadılı duşunuhıyor... Deırııryol memurlarınm maası yüzde 5 ilâ 20 nisbetinde tenzil ediliyor (Birinci sahifeden mabait) Uunun eglencesı Boş vakitieriniz ıçın Dünkü bulmacanın halledilmiş şekli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 EDITION LO.NDO.N THl.R!>D\ ı x VUKUAT }tGlbJ ' 14 1930 PEHSONAL (contınucd) I LEGAL NOTICES. I Gene bir kaza! Parçalanan otomobüo'e 6 kişi yaralandı PERSONAL {conünutd) E|B|E!Mİ|KflTilM Taymıs gazetesinın başlığı zırlanacak iki lâyiha teşrinisanide Meclise verilecektir. 30 seneyi dolduran memurlara verilecek ikramiyelerin ya tamamen kaldırılması ve yahut tenzili de mevzuu bahsolmaktadır.Bu itibarla bir çok memurlar şimdiki kanun dairesinde tekaüt olmak için istical etmektedirler. Memurlar anketi Başvekâlet, bütiin devlet memurlarının maaş ve diğer hususlar itibarile ne vaziyette bulun duklarının hükumeti merkeziyece malum olmadığına dikkat ede • rek İstatistik müdiriyetini büyük bir istatistik hazırlamağa memur etmiştir. İtatistik müdiriyeti bütün devlet ve memur ve müstahdemleri için bir anket açmıstır. TabediIen anket sualleri her daire vasıtasile yakında memurlara tevzi edilecektir. Memurlar bu <tferdî sual varakasını» bir eylule kadar âmirlerine tevdi edeceklerdir. Cevaplar İstatistik müdiriyetinde toplanacaktır. Bunların sicille alâkası yoktur. Anket 3 fasılda 27 suale ay rılmıştır. A faslı hüviyet ve tahsile, B. faslı memuriyet vaziyetine, C faslı aile vaziyetine aittir. Suallerde isim ve hüviyetten başlıyarak tahsil derecesi, bulu nulan vazife ve şekli, memuriyet hayatı safahatı, askerî derece ve rütbe, memuriyet işlerinden mahkum olunup olunmadığı, bekâr evli veya dul olduğu, evlilik safhaları, memurun veya karısının evi ve malı olup olmadığı, ayda ne kadar kira verildiği ve sair husular sorulmaktadır. Anketin netice itibarile memurların vaziyetini tenvir edeceği için çok faydah olacağı ümit ediliyor. "Taymis,, teTürkiye'ye dair mühim bir makale a Türkiye içinde bulunduğu malî buhrandan kendi kendine kurtulacaktır ) » Türkiye ahvali ile en ziyade alâkadar olan Ingiliz gazetesi (Tay mis) tir. Bu gazetenin Türkiye muhabiri iki üç ayda bir defa gazetesinde Türkiye'nin ahvaline dair umumî bir mütalea neşreder. 9 temmuz tarihli Taymis'te böyle bir mütalea başmakale olarak neşredil miştir. Muhabir makalesinin mukadde mesinde Türkiye'nin en büyük 3 şahsiyeti olan Gazi Mustafa Kemal ile Başvekil İsmet ve Erkânı Harbiyei Umumiye Reisi Müşir Fevzi Pş. ların evsaf ve secayasını kendi görüşüne göre tarif ve tavsif ettikten sonra diyor ki: «Türkiye erkânı hükumetinin en büyük endişesi malî vaziyet üzerinde toplarrtnıştır. Hiç bir zaman servet içinde yüzmemiş olan Türkiye Cumhuriyeti şimdi ehemmiyetli bir malî buhranın tehdidi altındadır. Bunun bir delili 1 haziranda başlı yan senenin bütçesi 180,000,000 Türk lirası 18,000,000 İngiliz lirası olarak tesbit edilmiştir. Halbuki geçen senenin bütçesi 222,000,000 Türk lirası idi. Varidat takriben yüzde yirmi nisbetinde azalmış ve masarif, Müdafaai Milliye de dahil olduğu halde her cihetten tenkis edilmiştir. Bu ahval ve şeraite nazaran ge • çen mayısta Ankara'da Türkiye hükumeti ile Osmanlı borçları meclisi murahhasları arasında cereyan eden müzakeratın inkitaa uğramasına hayret etmemelidir. Hükumet 1928 senesinde Paris'te aktolunan itila.fi tatbik edemiyeceği fikrinde ısrar etmiştir. Borçlar meclisi murahhas ları muvakkat teshilât göstermeğe muvafakatta bulunmuşlar ise de Paris itilâfının feshine razı olmamışlardır. Alacakhların sîyaseti! Osmanlı borçlarına ait müzake ratın şayani dikkat olan ciheti bu müzakeratta siyasî bir mahiyet bulunmasıdır. Osmanlı borçlarında en ziyade alâkadar memleket Fransa'dır. Paris bankerleri ve diplomat ları bu borçları siyasî bir silâh ola rak kullanmak istiyorlar. Türk hü • kumeti bunu biliyor ve bunun için Paris ile Ankara arasında şiddetli bir doello yapılıyor. Türk'lerin kanaatine göre Fransız'lar siyasî müsa adat almadıkça para ikraz edecek değildirler. Türkiye ise bunu ver mek istemiyor. Diğer taraftan Fransız'lar Türk'lerin kendilerinden para istemeğe mecbur olacakları vaktin takarrüp etmekte olduğunu zannederek şimdilik vakit kazanmağa çalışıyorlar. Ortada yekdiğerine zıt bir çok mes'eleler vardır. Evvelâ Sovyet Rusya mümessilleri Türkiye'nin hariçten muavenet almaksızın kendisini malî bataklıktan kurtarmak için sarfetmekte olduğu mesaiyi pek bü yük alâka ile takip ediyor. Rus'lar Türkiye'nin Garbî Avrupa'dan para istikraz etmesini istemiyorlar. Bun Iar Türkiye'nin çok kuvvetli ve ih timal çok müstakil olmasından korkmaktadırlar. 1922 Anadolu harbinde Rus'lar Türk'lere para ve mühim mat ikraz etmişlerdi. Şimdi ise ne para ne de başka bir şey verecek vaziyette değildirler. Maahaza şi mali şarkî hududunda Türkiye için son derecede nahoş olabilirler. ttalya bankerleri ve tacirleri ise Türkiye'de kendilerine saha bula bilmek için bu memleketi refah ve servet içinde görmek istiyorlar. Fakat Fransız parasının Italya'nın zararına Fransız nüfuzunu yeniden tesis etmesinden de korkuyorlar. Fransız Türk düellosunun bita raf şahidi İngiltere'dir. İngiltere'nin en büyük arzusu Türkiye'yi sulhperver ve halinden memnun görmektir. Harici siyaset Yukarıda isimlerini saydığımız üç zatin idaresi altında Türkiye gerek Avrupa'Iı düvelî muazzama gerek kendisinin komşusu olan devletler ile münasebatını alelumum iyileştirmiş tir. Türkiye'nin Iran hududunun tashihinden başka; devletlerle muallâk hiç bir mes'elesi yoktur. Fakat buna dair müzakerat Tahran'da bati surette cereyan ediyor. Yunanistan ile mukarenet artık bir emri vakidir ve bu münasebat şimdi bir çok senelerdenberi görül memiş derecede iyidir. Türkiye Balkan devletleri ile dostane münasebattadır. Irak Kralının Ankara'yı ziyareti Türk'ler ile Irak'lılar arasındaki hissiyatın artık değişmiş olduğuna bir alâmettir. Musul mes'elesi hemen hemen kâmilen unutulmuştur. 1925 ile 1931 arasında Türkiye'de tnsrüiz diplomasisi pek muvaffakiyet gös termiştir. Türkiye'nin Cemiyeti Akvama karşı tavrı hareketi değişmemiştir. Türkiye Cenevre'deki terki teslihat, iktisadiyat ve fikriyat konferansla rına memnunen mümessil gönder mektedir. Fakat Cemiyeti Akvama iltihak etmeğe arzukeş değildir. İh timal bir gün Türkiye'ye şerefini kurban etmeksizin Cemiyeti Akvam azalığını talep etmesine müsait bir formül bulunacaktır. > Muhabir makalesinin sonunda dahilî siyasetin haricî siyaset kadar muvaffakiyetli olmadığını ve Ga zi'nin seyahatleri neticesi ittihaz edilen mukarreratın tatbikına malî buhranın mâni oldujrunu kaydet miştir. Muhabir makalesine şu sözlerle hitam vermiştir: «Malî müşkülâtın halli için akla en yakın gelen ihtimal Türkiye'nin tedricen kendi kendine işlerini tanzim etmeğe muvaffak olacağıdır. Bu yapıldıktan sonra Amerika ve Av rupa bankerleri her iki tarafı mütekabilen tatmin edecek şerait üzere malî muavenette bulunabilirler.» Dun tramvaya carparak parçalanan otomobil j^NJfgÂTzllfAİDİA KIAjBlAf L MİEİB'DİAİVİAİR'HİAİZ BUGÜNKÜ BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 2 3 4 5 6 7 Hususî idarelerde tasarruf 8 9 Vergilerde yaılan tenzilât belediye ve hususî idareler bütçele 10 rine tesir ettiği için Heyeti Ve 11 kile bu dairelerdeki münhallere memur alımamak, yol inşaatı müstesna olmak üzere fevkalâde biitçelerde sarfiyat ve taahhüdat yapılmamak ve muavenet için konulan tahsisat sarfedilmemek suretile %25 tasarruf temin edilmesine karar vermiştir. • 1 11 1 | TT 1 | •1 İH 1 1 IIII 1 1 I 1 | P 1 1 IIi | 1 1 1 1I 1 11 1 I 1! 1 1 11 1 1 • | | | «II i T 1 Tı n ı 1 11 •i m •LJ 111 1 I JL JLJ • • • • • • • | • • r• • | • Eskişehir'lilerin sesi (Birinci Sahifeden mabait) Alâettm, Şemsettın, Mahmut Fahrı, Mehmet. Abduüah. Ekmekcıler C reıst Kunduracüar C reısi Sabri Ali Nacı Turk Işığı reısi Bakkallar C reısı Osman Hasan Tuhaftyecıler C reisi Terziler C. reısı Emin Samı lokantacüar C rem Kahvecıler C. reısı Mustafa Hakkı Kasaplar C retst . Abdullah * 50 kuruşa bilet! (Birinci Sahifeden Mabait) Soldan sağa ve yukandan aşağıya: 1 Ilk salmcağımız (5), Ilk duyduğumuz şarkı (5). 2 Bir emır (2), Nota (2) 3 uk esvabımız (6), Bir musıki ta bıri (2). 4 Her hangi bir şeyin başı (2), Namus K2), Bizi doğuran (3). 5 Ilk gıdamızı verdikleri alet (5). 6 Ekek (4), Tenhalık (2). 7 Istek (4), Renk (2). 8 Bırinci (3), Renk (2). 9 Işaret ( 2 \ Zekânm kardeşi(4). 10 Genışlik (2). 11 Hayvan değil '5), Bizı emzıren (5) • » 1 • • • • da Karadeniz'e sefer yapmağa başlamışlardır. Bu vapurlar mevcut rekabete rağmen yolcu ve yük tedarikinde muvaffak olmaktadırlar. Dün bir vapur Karade niz için bir çok yolcu ve bir hayli yük almıştır. Göverte ve kamara yolcuları pazarhkla bilet almakta idiler. Zaten bir müddettir teamül ha« line gelen bu pazarhkla bilet alma mes'elesi dün hakikaten çok gülünç veya acı safhalar arzet miştir. Meselâ bir vapur en uzak iskeleler için eşyanm beher to nunu 2 2,5 liraya almıs, yolcu biletlerinin satışı dehşetli bir münakasaya tâbi olarak umulmaz derecelerde ucuz bilet satılmıştır. Bu vapurlardan birisi: « Trabzon'a 50 kuruş, Trabzon'a 50 kuruş!..» Diye bilet dolaştırmakta idi. İstanbul ile Trabzon arasındaki mesafe ve buna verilen navlun olan 50 kuruş hesap ve kıyas edilecek olursa insan hayretten kendini alamıyor. Bakalım bu anut rekabet nereye varacaktır? Emniyet Sandığı ikraz muamelâtı Temmuzdan itibaren f a izler % 12 ye indirildi Karilerimizden merhum miralay Necmî B. refikasr Şükrîye H. bize gönderdiği bir mektupta Emniyet Sandığı muamelâtından şikâyet et mekte, şikâyetlerini şunlara istinat ettirmektedir. Şükriye H. evini rehin koyarak buradan para almak istemiş, bu ev için kendisine 2 bin Iira verilebile • ceği söylenmiş, fakat Şükriye H. bin Iira istikraz ettiği halde kendisin • den 2 bin Iira üzerinden faiz alın mış. Emniyet Sandığından bir para istikraz edilip te bu para on gün sonra iade edildiği halde üç aylık faiz alınmakta imiş. İstikraz faizleri yüzde dokuz faiz yüzde altı komisyonla beraber %15 i buluyormuş. Sandık müdürü ne diyor? Vaki olan bu şikâyet üzerine dün bir muharririmiz Emniyet Sandığı Müdürü Tevfik Beyle görüşmüş, bu iddialar hakkında kendisinden şu izahatı almıştır: « Borç müddeti hitam bulduğu vakit borçlulara üç ay müddetle bir ihbarname tebliğ olunur. Bu müd detin hitamında borcunun faizini ve resülmalden istenen yüzde onu verilip imhal ve tecdit muamelesi yap mıyanlar hakkında takibat icrası nizamî ve tabiidir. Bin Iira için iki bin Iira üzerinden faiz ahndığını akıl ve mantık kabul etmez. Böyle bir iddiada bulunan varsa gelsin görü şelim, hakikati anltyalım. Emlâk mukabilinde para alanlar parayı üç aydan evvel getirirlerse gene üç aylık faiz verirler. Bu müddet gayri menkuller içindir. Menkullerde müddet bir aydır. Şimdiye kadar Komisyon ve faiz olarak %15 alınıyordu. Faiz ve komisyon miktarı temmuz dan itibaren % 1 2 ye indirilmiştir. Fakat eski muameleler bittabi eski ahkâma tâbidir.» ,,!• ııııınııniıııı ıı IIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMI*»^ Evvelki ge ce sabaha kaı şı Beyoğlu'ndHarbiye mek tebi önünde ge ne bir otomobi' kazası olmus. kaza neticesinde altı kişi bir den yaralan miştir. Kaz~ biraz sarhoş luk, biraz da dik Sofor Huseyin Ef katsizlikten ileri gelmiş, içinde altı kişi bulunan bir otomobil Harbiye mektebi önünde, Sişli'den gelen 106 numaralı tramvayla müsademe et mis, harap olmuştur. Karaağaç fabrikasında amele Bulgar tebaasından Meteo, Yuvan, ambar memuru tbrahim, amele Mebmet Bomonti bahçesinde kafaları tütsüledikten sonra şoför Huseyin Ef. nin idaresindeki otomobile bine rek Feridiye'de bir umumhaneye gitmişlerdir. Bu kafile umumhanede bir müddet kaldtktan sonra kapıda kendilerini bekliyen ayni otomobile binerek Şişü'ye doğru hareket et mişlerdir. Otomobil Harbiye mekte binin önüne geldiği vakit, ambarcı tbrahim birdenbire şoför Huseyin Ef. nin arkasına vurmuş ve direk siyonu idare eden kolunu çekmiş ve tekrar Feridiye'ye dönmesini söylemiştir. Şoför, bu anî tecavüz ve bağırmadan birdenbire korkmuş, başını arkaya çevirmlş, mUşterllerln n«= istediğini sormak istemiştir. Otomobil esasen son sür'atle gitmekte oldu • ğundan şoförün bir an için başını arkaya çevirerek müşterilere meram anlatmağa kalkması, o sırada Şiş li'den gelen ve vatman Süleyman Ef. nin idaresinde bulunan 106 numaralı tramvayı görmesine mâni olmuş, otomobil bütün sür'atile tramvayın üzerine yüklenmiş ve parça lanmıştır. Müsademe neticesinde Yuvan hafifçe elinden, kazanın müsebbibi İbrahim bacağından, Metoo kaburga kemiklerinden, şoför Huseyin göğüs ve bacaklarından, şoför muavini Seyfi çocuk kaşmdan, amele Meh met te elinden yaralanmışlardır. Soför Huseyin Ef. ile Metoo'nun ya raları ağır olduğundan Beyoğlu hastanesine kaldırılmışlardır. Diğer mecruhların da yaralan sarılmış, evlerine gönderilmiştir. Zabıta tah kikat yapmaktadır. Eskişehir mülhakatımn temiz hissiyatı Sivrihisar 13 Vatan haini Arif Oruc'a karşı Eskişehir'de yapilan tezahürat ve Yunus Nadi Beye müteveccih asari muhabbet, bizlerin de efkâr ve hissiyatımızın hakikî bir ifadesidir. Yarın gazetesinin bu husustaki tezvirkâr neşriyatını şiddetle ve nefretle reddederiz. Sivrihisar Beledıye Reisi îlhami, H. Fırkası reısı Ali, Hımayeıetfal reisi Abıdin, Hüâüahmer reısı Şevkı, Zıraat Odası reisi İbrahim. * Gazete çıkarabilecekler ( Birinci sahifeden mabait ) Seyitgazi 13 Eskişehir'de «Cumhuriyet» Başmuharriri Yunus Nadi Bey hakkında yapılan vatanperverane tezahü • rata bütün kalbimizle iştirak eder ve Yarın gazetesinin bu husustaki yalan neşriyatını nefretle karşılarız. C. H. Fırkası • nın etrafında mükemmel bir tesanütle birleşen biz Eskişehir Vilâyet halkı için Yarın gazetesinin neşriyatı; nihayet sefilâne tertip edilmiş eraciften başka bir şey değildir. Seyitgazi H. Fırkası reisi Mehmet Beledıye reısi Huseyin Hasan, Belediye azası Cafer, Beledıye azası Süleyman, Beledıye azası Murat. numuzda cürüm addedilmemiş tir. Kanun elyevm proje halin dedir. Bu cihetle şimdiden fazla izahat vermek doğnı ohnaz. İskân tasfiye işleri İskân muamelâtı ne zamana kadar tasfiye edilecektir? Bu işle bir komisyon meş gul olmaktadır. Emvali metruke kanunu mucibince mal sahiplerine bono tevzi edilerek alâkaları kesilmektedir. Bu işin ne zaman biteceğini kanun tayin etmiştir. Bu sebeple en kısa bir müddet zar fında ikmal olunacaktır. Yeni teşkilâtı mülkiye kanunu valilerin adedini azaltacak mı? Teşkilâtı mülkiye kanunu projesi henüz kabul edilmediğinden şimdilik böyle bir tasavvur yoktur. BuEfün için teşkilâtı mülkiyemizde bir tebeddül yoktur.» Ecnebi ve akalliyet mektepleri Maarif Eminliklerinin lâğvı üzerine ecnebi ve ekalliyet mektepleri türkçe, tarih, coğrafiya ve yurt bilgisi muallimlerinin tasdik hakkı Maarif Vekâletine verilmişti. Ecnebi mekteplerine tayin olunacak muallimleri bu mektepler Maarif müdürlerine inha edecek veya Maarif müdürle rinden muallim istiyeceklerdir. İstanbul'da ecnebi ve ekalliyet mektepleri çok kesif bir halde bu lunduğundan Maarif Vekâleti İs tanbul'daki bu kabil mekteplerin muamelâtını tedvire umumî müfettişlerinden Reşat Şemsettin Beyi memur etmiştir. 16 bin Iira denizde kayboidu! Sütlice'den Kasımpaşa'ya geç mek üzere dün sabah Avram ve Ligor isminde iki şahsın bindiği sandal yelken açarken devrilmiş ve san dalcı ile beraber üç kişi denize dö • külmnşlerdir. Kazazedeler o sırada karşı iskeleye müşteri çıkaran diğer bir sandalcı tarafından kurtarılmıştir. Fakat ne yazık ki Avram Ef endi karaya çıktığı zaman cebindeki 16,000 liranın denize düstüğünü görmüştür. Kelek karpuz nasıl sörülür Bekir isminde Divrik'li bir küfeci henüz olmamış karpuzları satmak için bir çare keşfetmiştir. Bu adam karpuzların bir ucunu kesmiş ve kesik yere kırmızı bir kâğıt parçası yerleştirerek bembeyaz kelekleri, kan kırmızı şeklinde yutturmağa başlamıştır. Fakat bu sahtekârlık uzun müddet devam edememiş, zabıta memurları bu açıkgöz Divrikli'nin yakasına yapışmışlardır. Dokuz yaşında palabıyık delikanlı Diyarbekir'li Abdülkadir isminde biri kullandığı nüf us tezkeresi şüphelî görülerek zabıtaca müddeiumu miliğe verilmiştir. Abdülkadir 9 yaşında olduğunu iddia etmiştir. Nüfus tezkeresinde de dokuz yaşında ya zılmış olmasına rağmen palabıyık larma ve dev cüssesine nazaran bir sahtekâr olduğu anlaşılmıştır. Tıbbı Adlide yapılan muayenede Abdül kadir'in 26 yaşlarında olduğu tesbit edilmiş ve sahte nüfus tezkeresi kullandığından hakkında takibata başlanmıştır. Fransızların millî bayramı Bugün Fransız'ların 14 temmuz millî bayramları olmak dolayısile Fransız konsolosanesinde saat 11 de bir resmi kabul yapılacak, sefir Kont dö Şambrön şehrimizdeki Fransız kolonisini kabul edecektir. Bir tekzip Ankara 13 (A.A.) Maarif Vekâletinden: 13 temmuz tarihli «Son Posta» gazetesinde Ankara hususî telgraf havadisi olarak, Maarif Vekâletinin talebe tezayüdü karşısında önümüzdeki ders yılından itibaren muhtelit tedrisatı liselere de teşmil edeceği yazılmıştır. Vekâletçe böyle bir ta savvur mevcut değildir. n | | | I I I I t l H I I M Erzurum'da vali konağı Erzurum'da İstanbulkapısı civa rında muhasebei hususiye tarafın dan inşa ettirilen vali konağınm inşaatı bitmiş ve mefruşatı kısmen hazırlanmıştır. Balıkesir sporcular şehrimıze geliyorlar Bahkesir'deki İdman Yurdu kulübü tarafından İstanbul Yalova'ya bir seyahat tertip edilmiştir. Tem muzun 23 üncü günü akşamı Balıkesir'den hareket edecek olan seyyah kafilesi iki gün sonra Balıkesir'e avdet edecektir. Zevce metres kavgası Muhtelit tedrisat riyaseti Ankara 13 (Telefonla) Lise lerde muhtelit tedrisata karar verildiği hakkındaki haberleri Maarif Vekiîi Esat Beye sordum. Vekil Bey: < Bunun aslı yoktur, tekzip e debilirsiniz» dedi. Eczacılara ucuz ispirto Müskirat inhisarı bundan sonra eczanelere beher kilo iyotlu ispirtoyn 80, saf îspîrtoyu 150, esanalı w • pîrtoyu 160 kuruşa verecektir. Ekmek tiatı Bu hafta ekmek fiatları 8,5 kuruşta ve francla fiatları da 13,5 kuruşta ipka olunmuştur. Dün Babıâli caddesinde kavgalı dövüşlü bir hâdise olmuştur. Bir aDarülfünunlılar Edirne'de dam yanında metresi olduğu anlaEdirne 13 (A.A.) Darülfünun şılan bir hristiyan kadınile gider talebesinden bir grup şehrimize gel ken genç bir hanım koşarak gelmiş miştir. Saat 17 de kendilerine Edirne ve hristiyan kadınının üzerine atı kulübünde bir çya ziyafeti veril larak elbiselerini yırtmış ve tokatmiştir. lamıştır. Bu hanım bir taraftan da erkeğe çocuğunla beni yüzüstü bı Edirne'de zclzele raktın. Bu kadınla geziyorsun» diye Edirne 13 (A.A.) Dün gece saat birde 15 saniye devam eden bir bağırıyordu. Bu vaziyet köprüye kadar devam etmiştir. zelzele olmuştur.