22 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

22 N'san 1931 SÖN tElJSRÂFL AR Macar Başvekilinin Millî Iktisat Cemiyeti Dün ilk kongre aktedildi, Cemiyetin 16 aylık mesaisi tasvip olundu Ankara 21 (Telefonla) Mil ] lî Tasarruf ve tktisat cemiyetinin ilk kongresi bugün saat 10 buçukta aktedildi. Riyasete Meclis Reisi Kâzım Ps., kitabete Vedat Nedim Bey seçildi. Kongrede Adlî • ye Vekili Yusuf Kemal, Meclis birinci reis vekili Hasan Beylerle İş, Ziraat, Emlâk ve Eytam bankaları müdiri umumileri bulunu yorlardı.Evvelâ cemiyetin on altı aylık mesai raporu okundu, takdir ve tasvip olundu. Umumî merkez tarafından teklif edilen nizamname tadîlâtı küçük bazı tebeddüllerle kabul olundu. İki senelik bütçe aynen kabul edilmistir. Bundan sonra umumî merkez heyeti ve yedek azaları intihabı yapıldı. Merkez aynen ipka olundu. Münhallere Şükrü Kaya, Mardin meb'usu AIi Rıza, Sanayi müdürü Ahmet Ferit, Ticaret Odası reisi Emin Beyler seçildi. Kâzım Pş. vasıtasile Reisicumhur Hz. ne kongrenin tazimatınm arzına karar ve rildi ve kongre dağıldı. Cemiyetin 16 aylık faaliyetine dair okunan rapora nazaran: Cemiyetin 170 şubesi ve 27380 azası vardır. Memleketimizde teşviki sanayi kanunundan istifade eden sana yi müesseselerinin imalât kıymeti: 1927 malî senesi zarfında 15 milyon 1928 de 40,001,661, 1929 da 67,022,966 Türk lirasını bul muştur. Kont Betlen Cumhurıyeİ İspanya'da iktilâl mi başlıyor? onuncu yıl dönümü İsmet Pş. ve Tevfik Rüştü Beyin tebrikleri Ankara 21 (A.A.) Macar Başvekili Kont Bethlen'in nazırlar meclisi riyasetine tayininin 10 uncu yıldönümü münasebetâle Başvekil ts met Pş. Hz. ve Hariciye Vekili Tev fik Rüştü Beyefendi ile Kont BethIen arasında atideki telgraflar teati olunrouştur: «Nazırlar meclisi reisliğine tayi • ninizin onuncu yıldönümü müna • sebetile en samimî temennilerimi,pek dostane tebriklerimi arzetmek isterim. Bu on sene zarfında basiretli faaliyetiniz ve büyük valanperver • liğiniz dost memlekete ve kardeş millete zeval bulmaz hizmetler ifa eyledi. Sevk ve idarede gösterdiğiniz yüksek meziyetler için derin bir hisn takdir beslediğimi bu mes'ut ve sileden bilistifade beyan eylemek benim için bir zevkth*, azizim reis hazretleri. Bu temenniyatı yakında bizzat Peşte'de teyit eylemekle pek bahtîyar olacağım. Buna intizaren pek saraimî selâmımı ve Macaristan'ın refahı ve saadeti için beslediğim har tentennilerimi iblâğ eyierim.» İSMET Cumhuriyetçiler Kral aleyhine dava açacaklar Kral Londra'ya gitti. Bir çok komünist Lehistan'dan Ispanya'ya gidiyor Paris 20 (A.A.) Varşova'dan alınan bir habere atfen geçen hafta zarfında İspanya'ya gitmek üzere Lehistan arazisinden bir çok komünist gruplarının geçmiş oldukları haber verilmektedir. Rus'lara refakat etmekte bulunan İspanyol ko münistleri reisi M. Bercas, İspan ya'nın bir ihtilâl arifesinde bulun duğunu beyan etmiştir. Cumhuriyetçiler ne istiyor? Madrit 20 (A.A.) Madrit'teki Cumhuriyetçi radikal sosyalist fır kası yeni doğan İspanyol Cumhuri yetini korumak ve müdafaa etmek için atideki kararları ittihaz etmiştir: Elyevra mevcut bulunan Krallık taraftarı kuvvetlerin silâhlarından tecrit edümesi ve şimdiki Cumhuriyet idaresine sadakat gösteren halk kuvvetlerine silâh verilmesi hüku metten istenecektir. Eski idareden mes'ul olanların hepsinin hukuku umumiyeye ait veya siyasî cürümlerden dolayı maznun addedilen 13 üncü Alfons de Burbon aleyhine açılacak tarihî davaya dahil edilmelerini istemek için hükumet üzerinde mümkün olduğu kadar tesir yapılacaktır. tspanya hanedanının projeleri Paris 20 (A.A.) Duc de Mi randa, İspanya hanedanın kat'î surette ikamet edecekleri mahal hakkındaki projelerini matbuata tevdi etmiştir. Maamafih, bu projelerin İspanya'da tahaddüs edecek vukuata tâbi olacağım ilâve eylemektedir. Mumaileyh, Kralın yarın Londra'ya gideceğini ve orada İngiltere Kralı beşinci Georges'a mülâki olacağım teyit etmiştir. Kralın seyahati kısa sürecektir. Zira orada yalnız denizcilik tahsiline devam edecek olan oğlu Prens Don Juan'ın yer Ieştirilmesi mes'elesile meşgul ola caktır. Yarın ve yahut öbürgün İs panya hanedanı Paris'in başka bir oteline yerleşecektir. Kral, Londra'dan avdetinden sonra ailesine ilti • hak edecektir. Duc, Kral ve Krali çenin bilhassa İle de Frans'm bir köşesinde mütenekkiren ikamet arzu sunda bulunmakta oldklarını söyle miştir. Kral Londra'ya gitti Londra 21 (A.A.) İspanya Kralı refakatinde Dük de Miranda ile M. Quinones de Leon bulunduğu halde saat 10,15 te Paris'ten otomobille hareket etmiştir. Kral, Gala is'ye gidecek ve oradan Londra'ya gitmek üzere vapura binecektir. İntihabat kanunu tadil edilecek Madrit 20 (A.A.) Hükumet, müessisan meclisi halindV. taplanacak olan Kortes'ler için yapılacak intihabata başlanmadan evvel inti hap kanununda bazı tadilât yapmağı düşünmektedir. Şimdiki intihap dairelerinin değiştirilerek eyaletlerde ayrı intihap daireleri vücude getirileceği söylenmektedir. Ne zavallı kurbanlar! Fransızca haftalık L'İllustra tion gazetesinin son gelen nüshasmın ilk sahifesinde bir resim var, Fransa Reisicumhuru, bir abideye çiçek koyuyor. Resmin altında şu ibare yazılı: « Fransa Reisicumhurunun Fransa için can veren müslüman Tunus'lulara hürmeti». Mösyö Gaston Doumergue'in çelenk koyduğu abide, büyük harpte, Fransa için dövüşerek ölen Tunus'luların şeref ine Tunus*ta dikilmiş bir abidedir. Gerek bu abidede, gerek o resmin altındaki yazıda en ziyade «Fransa için ölen müslüman Tunus'lular» îbaresi nazari dikkatimi celbetti. Tunus, Fransız boyunduruğu altında yaşıyan bir memlekettir. ve Tunus'un evlâdı, canım ver mek lâzım gelirse bunu, Fransa için değil; Fransa'nın boyundu ruğundan kurtulmak için yap mak mecburiyetindedir. Halbuki kelimenin her iki manasile zavallı Tunus'lular, Fransa'nın boyunduruğu altında, kim bilir, daha kaç sene kalmak için, Fransız ordularma yardım etmişler ve Fransa'nın zaferi için can vermişler dir. Bu itibarla Fransız Reisicum hurunun bu abideye çelenk koyması ve Tunus'un Fransa için can veren evlâdına karşı izhari hürmet etmesi, ne kadar tabiî ise Tunus'luların, Fransa için kan döken betbaht evlâtlarma abide yapması da o kadar gayritabif ve manasızdır. Başka bir milletin memleket üzerindeki tahakküm ve tesallutunu idame için canım verenlere, o memleketin mü • teşekkir ve minnettar olması ve yahut öyle görünmesi kadar feci bir şey olamaz. Seneler geçip te Tunus, Fransız tahakkümünden kurtulduğu za man, bu abideyive . üzerindeki «Fransa için can veren Tunus müslümanları» ibaresini gören Tunus halâskâr ve milliyetper ver mücahitleri, bunu, mu hakkak. kökünden ve pek haklı olarak yıkacaklardır. 'nımBBiııııııınnilinilllffllll)IIHIIJIflMffl«yifllllIimnımnımoıııııı.ıı,. Yeni hatlarımız Ankara Çankırı hattı < Bankanm mayısta t perşembe günü açıhyor 4 faaliyete geçmesi Ankara 21 (Telefonla) 23 nisanda Ankara Çankırı hattının resmi küşadı yapılacaktır. Davetlileri hâmil olacak hususi tren perşembe sabahı 8,5 ta Ankara'dan hareket edecektir. Resmi küşatta Maliye Vekili Mustafa Abdülhalik B. bir nu tuk irat edecek, heyet gece Belediyenin vereceği ziyafette bulunduktan sonra tren hareket ederek cu • ma sabahı Ankara'ya avdet edecektir. Bahkesir • Kütahya hattı intiha battan sonra Meclis Reisi Kâzım Pş. tarafından'yapılacaktır. ? Devlet Bankası I | f Kont Bethlen'in cevabı J muhtemel jsmet Pş, nın Atina seyahali Ankara 21 (Telefonla) İsmet Pş. nm mukarrer Atina seyahatinin, Başvekilimizin önümüzdeki aylar zarfında işleri pek çok olduğundan, bizzarure sonbahara kalacağı teeyyüt etmektedir. Ankara 21 (Telefonla) Devlet Bankası Tesis heyeti 2 mayısta toplanarak teşekkül hazırlıklarîle iştigale başhya caktır. Evvelâ bankaya hisse dar olan müesseseler hisseleri nisbetinde meclisi idare azalarını seçeceklerdir. Müteakıben meclisi idare tarafından mü dürü umumî Maliye Vekâletine inha edilecektir. Bankanın mayıs içinde faaliyete geçmesi muhtemeldir. <Hükumeti Kraliye riyasetine ta yînimin 10 uncu yıldönümü müna sebetile zatı devletlerinin gönder • mek lutfunda bulunduğu kıymettar tebrikâttan son derece mütehassis oldum. Gösterilen eseri nezaket için zatı devletlerine en hararetli teşekkürlerimi beyan ederken sizi Peşte'de selâmlıyabilmemin ve izhar buyurulan dostane hislerden dolayı bütün minnettarlığımı şifahen ar • zetmenin benim için pek büyük bir zevk olacağına itimat buyurmanızı rica ederim azizim reis hazretleri. > BETHLEN Tevfik Rüştü Beyefendinin telgrafı «Kraliyet hükumetinin resi kârını işgalinizin yıldönümü günü sadık dostluğumla birlikte en har tebriklerimi zatı devletlerine beyan ile bilhassa bahtiyarım. Bu 10 sene zarfında başarmağa muvaffak olduğunuz feyizli eserlerin kendi memleketinde ve gerek hariçteki samimî dostIarı arasında telkin eylediği niha yetsiz itimat için dost memleketin yüksek adamına en derin takdiratımı arzeylemeği hoş olduğu kadar mübrem bir vazife telâkki eylerhn. Macaristan'ın saadeti ve büyük Türk Macar dostluğu için zatı devletlerinin basiretkâr faaliyetinin daha uzun zamanlar devam etmesini teraenni eylerim. Zatı devletlerinin şahsî saadetierini ve dost Macaris tan'ın tealisini hararetle dilernn.» TEVFİK RÜŞTÜ irıllMMIllKMllırınılMlllllilltllllMMIIIIIIIIUIMIIIII tllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItMIHIIIIIIIIIIIMIIIIIIlllllllllllllî Ankara'da ikinci sanayi sergisi [Başmakaleden mabaiti İş Bankası Muğla'da şube açmalıdır Muğla 21 (A.A.) Muğla'da Ziraat Bankası ve ziraî kredi kooperatiflerinden başka kredi mües • sesesi yoktur. İş Bankasının Muğ lâ'da şube açmaması şehrimiz hal kını müteessir etmiştir. Ziraat er babı tş Bankasının İzmir şubesi miidürüne müracaatle Muğla'da bir şube veya muhabirlik tesisini rica etmişlerdir. Muğla memleketimizin en nefie tütünlerini yetiştiren bir mıntakadır. Hariciyede Ankara 21 (Telefonla) Bulgar sefiri bugün Hariciye Vekilini ziyaretle bir müddet görüştü. giye millî sanayiimiz erbabından vaki müracaatlerin kâffesi kabul ve is'af edilememiştir. Bu mah dut üç dört paviyonda ancak yetmiş kadar muhtelif firmamn mamulât ve masnuatı teşhir olunmuş bulunuyor. Eğer sergi binamız olsaydı iştirak miktarı şüphesiz bunun bir mislini daha geçecek ve elbette bugün olandan daha büyük mikyaslarla vuku bulacaktı. Ancak iştirak edenlerde geçen seneye nisbetle ilk bakışta göze çarpan büyük bir terakki vardır. İlk sağ paviyondaki yünlü ve ipekli mensucat memulâtımız bu hususta belki birinciliği kazanacak kadar ilerlemiştir. Gerek İş Bankasının Ankara fabrikası mamulâtı, gerek Hereke ve K&ra • mürsel'in mensucatı Avrupa'h emsali ile omuz ölçüşecek hale gelmiş, ve hele bazı Avrupa memleketlerinin bu çeşit mallarını geçecek mertebeyi bulmuş. Mevadı ibtidaiyesi kendimizden olsun, dışarıdan getirilsin az zamanda bu kadar terakki cidden memnun olunacak bir neticedir. Dokumacılık, çorapçılık sanayiinde pek mühim bir inkişaf var. Bu sene sergiye bir de yerli kürkçülük karışmış. Kendi mamulâ tını mebzuliyetle ve muvaffaki • yetle teşhir eylemekte bulunuyor. Yeni Arnavutluk kabinesi Tiran 20 (A.A.) Yeni kabine M. Pandeli Evangelis'in riyaseti altı nda teşekkül etmiştir. M. Hüseyin Vironi Hariciye ve M. Mannes Kareco Maliye nazırlığını deruhte etmişlerdir. Kabinenin tahlifi merasimi icra edilmistir. Vedat Nedim B. in hareketi Ankara 21 (Telefonla) Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti namına Peşte sergisine iştirak edecek olan Vedat Nedim B. bu akşam İstanbul'a hareket etti. Bulgar kabinesi istîfa etti Sofya 20 (A.A.) Bulgar kabinesi, parlâmentosunun son tesriî devresinin hitamı dolayısile, Krala firka reislerinin yeni bir kabine teşkili maksadile fikirlerini istimzaç etmesine imkân bahşetmek üzere îstif a etmiştir. Macar Başvekilinin cevabı «Nazırlar meclisi riyasetine ta yinimin 10 uncu yıldönümü münasebetile zatı devletlerinin göndermek nezaketinde bulunduğu tebrikâtı en derin bir heyecanla aldım. İblâğ buyurmak lutfunda bulunduğunuz sözler beni büyük bir meserrete müs tağrak etti. Çünkü bu sözleri, yal nız sarfeylediğim emeklerin bir nişanei takdiri olarak değil, ayni za • manda Macaristan ile Türkiye arasındaki an'anevî dostluğun yeni bir tezahürü olarak telâkki ediyorum. Dostluğunun yeni bir nişanesini gösterdiğinden dolayı zatı devletlerine en derin minnettarhkla birlikte şahsî saadetiniz ve necip kardeş mil letin refahı hakkındaki har temennilerimi kabul buyurmanızı rica ederim.» Yarın davası başlıyor Izmit 21 (Hu. Mu.) Arif Oruc B. ve arkadaşlarının muhtelif su rette mahkumiyetlerine dair Kocaeli asliye ceza mahkemesinin Temyiz dördiincü ceza dairesince bir çok sebeplerle bozulan kararı üzerine muhakemeye 25 nisan 931 cumartesi günü saat 14 te tekrar başlanacaktır. Adliye Başmüfettişi İzmit'te İzmit 21 (Hu. Mu.) İstanbul mıntakası Adliye Başmüfettişi Yu suf Şükrü B. şehrimize gelerek bazı hâdiseler hakkında tahkikat yapmağa başlamıştır. Teftiş için Zongul dağ'a gitmiş olan Kocaeli Adliye müfettişi Rahmi B. oradaki teftiş • lerînî tamamhyarak buraya dön • müştür. Fransa'da iki kasabayı su bastı Paris 20 (A.A.) Ourcq ırmağınm setlerinden birinin yıkılması üzerine sular Drancy ve Rondy kasabalannı basmıştır. Bütün gece it faiye efradı su basmış olan 200 evin tahliyesi ile uğraşmıştır. öğleden sonra suların alçalması muhtemel görülmektedir. Felâkete uğrıyanlara meskenler tedarik edilmistir. Hasaratın miktarı henüz tayin edile memiştir. Ustrumca'da zelzeleler Belgrat 20 (A.A.) Ustrumca'dan bildirildiğine göre dün bu havalide yeraltından gelen gürültülerle müterafik bir takım zelzeleler ol muştur. Bazı evler hasara uğramış, nüfusça zayiat yoktur. Boladan'ın yerli dokumaları Ankara'lıların en ziyade alışverişine rağbet ettikleri güzel meta lardır. Zaten bu eltezgâhları mamulâtı bütün Anadolu'da meşhurdur, ve onlar için muhakkak daha parlak bir istikbal hazırlamak mümkündür. Sergide yağdan bala kadar her şey vardır. Arıcılık şirketinin balları yakın bir istikbalin temiz ve tatlı işlerini teşkil edeceğine şüphe yoktur. Yağcılıkta asrî tertibat ve teşkilât yapan müessese işlerini bilen adamlann pek güzel bir eseridir. Sergide Fort otomobllleri müstakil bir paviyon işgal ediyorlar. Zümrezade fabrikasının demir ve çelik mamulâtı da öyle. İkinci kısım imalât tamamen memleketimizde vücude gelmekte, Fort otomobil ve kamyonları ise malum olduğu üzere İstanbul'da monte edilerek onların son şekillerine Türk işçiliğinden pay karışmaktadır. Bugünlük zaten ilk defa siir'atle gezdiğim sergi hakkında bu kadarlık umumî bir nazarla iktifa edeceğim. Vakit ve fırsat bulursam diğer bir mektubumda biraz daha tafsilât ve teferruata girebilmekle bahtiyar olmak iste rım. YUNUS NADİ Selma H. m ölümü Sıhhiye Vekâleti ölüm hakkında tahkikat yaptı 931 güzellik müsabakamıza birinci olarak iştirak eden Selma Hammın ölümü hakkında annesi ga zetemize bir mektup yazarak has talığın tehlikeli vaziyete girmesine ve nihayet kızının ölümüne sebebiyet vermekle itham ettiği müdavi dok torları tahtıa eylemişti. S»hhiye Vekâleti bu mes'ele üzerinde tahkikat yapmış ve hastalığın seyri tabiisini takip ederek ölüme müncer olduğu neticesine vararak bize şu tavzihi göndermiştir: Gazetenizin 20 mart 1931 arilıli nüshasmda Selma isminde bir Hanı mm vefstı munasebetile neşredilen bir mektup üzerine vekâletçe icra e dilen tetkikat neticesinde bu hanımm hastalığı esnasında gerek teşhis ve gerek tedavi hususunda fennî bir hatamn vaki olmadığı ve hastalığın va him mahiyetinin doğrudan doğruya vefatına sebebiyet verdiği anlaşılmış olduğundan keyf:yetin tavzihini rica ederim efendim. • Hilâliahmer kongresi Hilâliahmer bu cuma günü Da rülfünun konferans salonunda se • nelik kongresîni akit ve yeni bütçeyi heyeti umumiyeye arzederek yeni heyeti idareyi intihap edecekti. Fa kat cuma günü Darülfünun konfe rans salonunda meb'us intihabı yapılacağmdan Hilâliahmer kongresinin tehiri muhtemeldir. BETHLEN Yarın devair tatil Hâkimiyeti milliye bayramı dolayısile yarın devair ve mektepler tatildir. Belediye hâdisesi maznunları Denizli 21 (A. A.) Antalya belediye hâdisesi maznunlarının muhakemesinne devam edilmektedir. Müdafaa şahitlerinin îstinabe su • retile getirilen ifadeleri okunmaktadır. Peşte'de fırıncılar kongresi Gelecek ay Peşte'de f ınn ustaları kongresi toplanacaktır. Bu kongreye Türk fırıncıları da davet edilmiş ler dir. Bulgaristan, iki tavukçulak mütehassısı yetiştirmek istiyor Bulgar hükumeti, İstanbul Vilâ yetine müracaatle iaşeleri ve ibateleri de temin edilmek şartile tavukçuluk mütehassısı yetiştirmek üzere iki Türk talebesini kabule amade olduğunu bildirmiştir. Tababeti askeriye kongresi Belçika'da toplanacak olan ta • babetî askeriye kongresine Gülhan* İzmir'de kızamık salgını İzmir'de kızamık hastalığı sal gın halini almıştır. Anadolu gaze • tesi kızamığa karşı tedabir ittihaz edildiği rivayet olunuyorsa da hastalığın şiddetle hükmünü icra ettiğini yazmaktadır. Mütehassıslar • dan biri kızamığın önüne gecilmek îçin rrvekteplerin mutlaka yîrmi gün kadar tatili lâzım geldiğini söyle • miştir. Adapazarı'nda Asari atikadan Heykeller Adapazarı'nda Sinanoğlu köyünde eski eserlerden müteaddit hey • keller bulunmuştur. Heykeller in çok kıymettar oldukları zannediliyor. hastanesi müdür muavini Hasan Kadri ve sıhhiyei askeriye müfettişlerinden Mazlum Beylerin iştirakleri takarrür etmiştir. Ticaret Odasında bir istifa Ticaret Odası meclisi azasmdan ömer Lutfi B. istifa etmiştir. Hâmiller mümessillerı geliyor Düyunu umumiye hâmiller mümessillerinin yakında Ankara'ya gelmelerine intizar edildiği haber verilmektedir. 15 senedir yürüyen dağ! İzmir'de Altmdağ'daki kayma hareketi gün geçtikçe ehemmiyet peyda etmektedir. Yağan fazla yağmurlardan dolayı Altındağ'ı köyü arazisi mühim bir surette çökmüş ve köy tehlikeye düşmüştür. Heyelân mıntakasmda yapılan tetkikattan Altındağ'ın on beş senedenberi tedricen kaydığı anlaşılmıştır. Köyde ne kadar ev varsa hepsinin duvar • lan çatlamıştır. Yalnız kayalar üs • tünde inşa edilmiş dört beş kadar ev bu çökuntüden masun kalmıştır. 1RT1HAL Tüccardan Ahmet Rüştü zade Mehmet Hayri Beyin validesi Şaziye Hanıra sah gecesi çok kısa bir hastalığı mü teakıp irtihal eylemiştir. Merhumenin cenazesi bugün saat on ikide Nişantaşın'daki ikametgâhından kaldın larak Teşvikiye camiinde salât cenazesi eda ve badehu Edirnekapısın'daki aile makberesinde rahmeti ilihiyeye tevdi edüecefctir. Yorulmadan!.. Kiralık apartıman, ev, dükkân ve saire bulmak istiyorsanız hiç yorulmıyınız. para sarfetmeden {Yeni Gün) gazetesine bir küçük ilân gönderiniz. Bedava neşrediyor. İstanbul Paris hava hattı Leburje 20 (A.A.) İstanbul Paris hava hattını yeniden açmış olan «Altın Ok» tayyaresi saat 20,21de karaya inmiştir. Bükreş'ten gelmekte olan Romanya sefirinin zevcesî Madam Mitta Iinsco tayyarede bulunmakta idL