10 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YED3NCI SENE N* 2 4 8 8 Bsssrrı «J •» « ııI pl " ÇU1VJX 10 NISAN İ93* & n*«Vn^ t VlJIVlJS NADİ BERAİTI İnAREHANESt: Dmunuuıııuımu UrMMiNİıi «laıırı Telgraf: Utanbul C u m h u r i v e t Posta k u l ı ı s u : !N° 2 4 6 Başmuharrir 22366 Tahrir müdUrü • 23236 Idare müdüru 22365. Matbaa 20472 MİŞ»ET: JTÜftKIYE İÇİN | HAglÇ İÇİN . : 1400 Xr. • 2700 Kr. ylığı | 750 Kr. ] 1450 Kr.. 3 Ayhğı İ 400 Kr. İ 800 Kr. * «.«•..»•••.? »ı NOshası her 5 Kurnstnr yerde Tutunculugumuze Dikkat edelim Buna mecburuz, çünkü memleketimize mahsus olan ihracat metalarımızm başında gelen bir mahsulümüzdür. Senevî bazan 4050 ve hatta 60 milyon kiloya varan bir ihra cat mahsulünün gerek zîraati ile ve gerek ticareti ile ne kadar mümkünse o kadar f azla itina ve ihtimam ile mesgul olmaklığımız asla fazla görülemez. Onun içindir ki hükumetimizin iki üç senedir tüccar elinde kalan dört bes milyon kiloluk tütünü tnhisar Idaremize aldırmağa karar vermesini geçen gün bu sütun larda hakikî bir takdir ile alkısla mıştık. Tütüncülüğümüz yeni yeni tesekküllerle yeni bir havata geçinciye kadar ki buna az çok zaman ister • memleketimizde dahi tütün ticareti ile iştigal eden kimseler bu lunmalıdır. Bugün için mahsulün fiatını lâyık haddinde tutabilmeği temin edecek tabiî oldu^u kadar müessir çarelerden bîri budur. Gene biliyoruz ki hükumetimiz alelumum ihracat mallarımızın hariçte revacını temin edecek tedbirleri bulup tat bik etmek üzere bir *haricî ticaret ofisi» tesis etmiştir. Bu ofis kendi âleminde çalışarak bu tedbirleri a raştırmak ve tesbit etmekle uğraşıyor. Bu asrın hayatı muntazam, kayda ve istatistiğe müstenit bir çalısma tarzı istediğine göre ihracat ticaretimizi nihayet yazılı çizili ki tap esasatına tevfik etmek ihtiyacı zarurî ve kat'idir. Eğer bu ofisin bu işi görmeğe kifayetsizliği anlaşılırsa onu tekmil etmek için lâzım olanı yapmakta tereddüt etmiyeceğiz. Ancak hangi seklin en mükemmel ol duğu anîaMİabilmek için ise bir kere başlamak ve her halde bütün bir hüsnü niyet ve bütün bir azmü himmetle çalışmağa kovulmak lâzımdır. Bu meyanda tütüncülüğümüzün îhracatı için de sağlam esaslar bulunması tabiî en başta gelen hedeflerimizden birî olacaktır. Gelelim dahilde tütünü yetistirme usullerimize.. tşte bir saha ki o vadide hemen hiç bir şey yapmıyoruz desek caizdir.Halbuki biz tütüncülüğümüzde en büyük ehemmiyet tafolunacak beîlibaslı bir saha burası olacaktır kanaatinde bulunuyoruz. Bereket versin yeryer ve bilhassa tütün sahalarımızda tütüncülükle iştigal eden halkın bu işe ait ve ba • badan oğula mnntakil kendi malumatları vardır. Bu da olmasa Türkiye tütüncülüsrünün şimdiye kadar bile ve simdiki halile dahi ayakta tutunabilmesi mümkün olmazdı. Ancak halkın simdiye kadarki malumatı tütüncülüğümüzün simdiye kadar haiz olduğu mevkii ilâni haye muhafaza edip gitmesine kâfi midir? îste can alacak sual. Et rafımıza göz gezdirerek düsünüp tasınıyoruz, ve kendi kendimize cevap vermek ıztırarında kahyoruz, ki hayır, kâfi değildir. Almanya için şimdiye kadar Türkiye'den alınan tütünlerin yerine Almanya'da tütüncülüğü bir nevi inhisar altına alınan bir şaklabanın pek bavağı elcabukluğu da arava kanşmak suretile Sohum tütünleri ahnmış olduğunu biliyoruz. Sohum tütünleri hîç bir zaman bîzim Samsun tütünlerimizin yerini tutamaz tabiî. Fakat simal komsumuzun ucuz fiatı Almanya'da isi inhisar altında bulunan herifin kaprislerine inzimam ederek böyle bir hâdise vukua gelmis oldu. Bundan cesaret alan Rus'ların bu sene Kırım havalisinde dahi oldukca vâsi tütün zer'iyatına girişmis olduklarını öğreni yoruz. Eğer bu doğru ise Rusya'da tütüncülüğümüzle asıl şimdi ve sonrası için daha ciddî bir rekabet heyulâsı görünmeğe baslamıs olduğuna hükmetmek lâzımdır. Tütüncü lüğümüz zaten ötedenberi tütüncülükle mesgul bir kac di?er komsu memleketin rekabeti ile karşı karşıya idi. Şimdi bizi ve diğer tütüncü komşulanmızı tehdit eden yepyeni ve bambaşka bir rekabet karsısında kahyoruz demektir. Bu vaziyet ö • nünde üç tütüncü memleketin (Tür kîye, Bulgaristan ve Yunanistan) kendi aralarmda konuşarak müs • terek bazı tedbirler alması lâzım geleceği kendi kendine ve kolaylıkla Yeni Mecliste yeni aza Yeni aza amele ve çiftçi arasından seçiliyor! M. Şevket B. Zonguldak'ta amele ile temas ederek sehrimize döndü Ankara 9 Fırkanın göstereceği çif tçi ve amele namzetlerinin uzun seneler bizzat çiftçilik ve amelelik etmiş vatandaşlar arasından intihap edileceği haber veriliyor. Bir rivayete göre Istanbul'dan Zonguldağ'a giden Memduh Sevket Bey bilhassa bu hususta tetkikata ve temaslara memur edilmiştir. Memduh Şevket Bey, Zonguldak madenlerinde uzun senelerdenberi çalışan amele ile konuşacak, içlerinde okur yazar ve arkadaşlarınm itimat ve muhabbetini kazanmış olanIarı seçecektir. Bu vatandaşlar namzetliklerinin konulraası için Fırkaya müracaat edecektir. Namzet gösterilecek çiftçilerin de bizzat sapanla çalışmış okur yazar köylüler arasından seçilecektir. Gazi Hz. nin son seyahatlerindeki tetkiklerini müteakıp tesbit edilen bazı faaliyet istikametleri bu riva yetleri teyit eder mahiyette gdrül mektedir. Filhakika bu seyahat sonunda amele hukukunu kor>»van esaslarla, iş kanunu lâyihası Meclise verilmiş ve bilhassa çiftçilerimizi sıkıştıran malî noktaların tetkikine başlanmıstır. Buradaki umumî telâkkiye göre henüz tamamen inkişaf etmemiş olan bu faaliyet sahasında elleri na sırlı miîliyetperverler, Ci'mhuriyet çi çiftçi ve isçilerin işbasına geti rilmeleri Türk inkılâbının kuvvetli müstakillen namzetliğini koyacaklatır. Fırka divanının Fırkaya yapılan 1500 e yakın müracaat arasında Mecliste faydalı olabilecek 49 zat ayırdığı söylenmektedir. Maamafih bu tefrik te Fırka umumî reisliğine karsı tamamen istisarî mahiyette bulunmaktadır. Dün kuvvetle deveran eden bir sayiaya göre yeni Meclise girecek meb'usların adedi kırka yakın ola • caktır. Bu rivayete göre Fırka eski meb'uslarını hemen kâmilen yeni den namzet gösterecektîr. Yeniden namzet gösterilecekler ise ekseri yetle çiftçi ve ameleden ibarettir. Listenin 17 nisanla 20 nisan arasında ilân edileceği ve intihabatın da bu müddet za>fında yapılacağı rivayet edilmektedir. [Cumhuriyet Bu telgrafta Zonguldağ'a gittiği haber verilen Mem( Mabadt 2 inci sahtfeâe > Kurultay Türkocakları bugün Fırkaya iltihak ediyor Ankara 9 (Telefonla) Türk Ocakları kurultayı yarın saat onda Hamdullah Suphi Bey tarafından açılacaktır. Kongre riya setine Meclis Reisi Kâzım Pş. seçilecektir. Kurultay müzakeresini bir günde bitirecektir. Darülfünun divanında Rasim Ali Bey mes'elesi bir daha tetkik edilecek Divan itimaı 6 saat devam etmiş, bazı müderrisler celseyi bırakmıştır Darülfünun divanı dün altı saat devam eden çok münakaşalı ve hararetli bir içtima aktetmiş tir. Divanın dünkü ruznamesinin en mühim maddesini Tıp Fakülte sinde vazifesine nihayet verilen muallim Rasim Ali B. hakkında verilecek son karar teşkil ediyordu. Divanda bu mes'ele bilhassa çok hararetli ve münakaşalı bir tarzda müzakere edilmiş, hatta bir aralık azalardan bîr kısmı asabiyetle içtimaı terketmişlerdir. İttihaz olunan kararlar hakkında sıkı bir ketumiyet muhafaza e dilmiştir. Divan azalarından üçünün gelDarülfünun Emıni Muammer Raşit Bey memiş olmssı ve mevcut azadan şayi olmuşsa da bizim aldığımız bir kaçının da içtimaı terketmesi malumata göre hakkında verilen hasebile sülüsan ekseriyet hasıl olamadığından Rasim Ali Bey karar vaziyetin Tıp Fakültesinde bir kere daha tetkiki yolundadır. mes'elesine da.ir hiç bir karar verilmediği Darülfünun muhitinde , (Mabad 4 uncu sahfede) Mehmet Ali Bey Deniz Müsteşarı dün Avrupa'dan geldi Avrupa'nın muhtelif tez gâhlarında inşa edilmekte olan harp gemilerimizi tetkik etmek üzere bir müddettenberi Av rupa'dâ bu lunan DenizNYisteşarımız Mehmet Ali B. dün sem Deniz Müsteşarı plon ekspre Mehmet Ali B. sile Italya'dan sehrimize gelmiştir. Mehmet Ali B. dün kendisile görüşen bir muharririmize Kocatepe ve Adatepe torpito muhriplerimizin bir iki ay içinde lima nımıza geleceğini sövlemiştir. Sandıklar kaldırılıyor Bugün intihabatın sonnuncu günüdür, cuma tatilinden istifade ederek reyinizi veriniz Leviski takımı geldi Iîk maç bugün saat dörtte Galatasaray takımile yapılacak ü f g 2 1 L k Kubilây abidesi & Küçük mekteplilerin İ gösterdiği hamiyet.. $ Gazetemizin teşebbüsilc yapılacak şehit Kubîîây abidesi için Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz. nin riyasetinde teşekkül eden komitenin faa liyeti üzerine C. H. Fırkası her tarafta teskilât yapmağa baş lamıştır. Bu millî vazife kar şısında bütün millet alâkadar *t olmuştur. Abide için her yer1 de teşebbüsat başlamak üze2 redir. Bilhassa Beyoğlu 12 inci jS mektep muallim ve talebele I rinin dün gösterdikleri şayanî Jî takdir hamiyeti şükranla kay k dederiz. Teberrüat listesini neşk re devam ediyoruz. Sandık mahallerınden b'rı oııunde dun aldığımız bir resım Müntehibi sani intihabatına dün de devam edilmiştir. intihap bu gün de akşama kadar devam ede cek ve akşam sandıklar kapana caktır. Yarın da reyler tasnif olu • nacaktır. Bazı yerlerde halk işle rinden gec çıktıkîarı nazari dlkka te alınarak sandıklarm geç vakt* kadar açık bulundurulması Hayeti teftişiyece kararlaşmış ve dün sandık memurlarına bu yolda tebligatta bulunulmuştur. Bur.un için rey sandıkları dün akşam bazı yerlerde 6 buçukta kapanmakla beraber bazı yerlerde yedi buçuk sekize kadar açık kalmıştır. Bugün de ayni usul takip edilecektir. Dün de sandıklara evvelki günkü kadar rey atılmıştır. Dün havanın yağmurlu olması halkın intihap mahallerine gitmesine mâni olmuştur. takdir olunabilecek ayn bir mes'e Iedir. Ancak hükumeti^izce bundan fazla olarak tütün ziraatine fazla ihtimam sarfettirmek lâzım gelen yeni bir devre dahil bulunduğumu zun da anlaşılması icap ediyor. Bu yeni devrin iktizası memleketimiz de tütün cinsinin daima iyi halde bulundurulması, yani başka türlü ifade ile daima ıslah edilmesi maksadını istihdaf etmelidir. Türkiye'de yetişecek fena cins tütünler iyi tütünlerin de kıymetini düşüreceği süphesizdir. O halde evvelâ fena tütün yetiştirmeği menetmek ve fena tütün yetiştiren yerlerFakat öğleden sonra rey miktarı artmıstır. Dıin bir çok yerlerde sandıklara atılan reylerin miktarı bini tecavüz etmiştir. Bugün cuma olduğundan daha fazla rey atılması muhakkak addedilmektedir. Intihabata gayrimüslimler de iştirak etmektedirler. Ezcümle dün Ortaköy intihap sandığına atılan 1000 den fazla rey varakasmın kısmı azamı Musevilere aittir. Rum'lar, Ermeni'ler ve Musevi'ler reylerini kâmilen C. H. Fırkası namzetlerine vermektedirler. Beyoğlu kazası sandıklarına da ayni fazla rey atılmaktadır. Fatih ve Beyazıt kazalarının bazı nahiyelerinde halk intihabata fazla mik tarda istirak etmektedir. Maama fih bu akşama kadar halkın mühim (Mabadi 4 üncü sahı'ede) IIMIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIIIMIIHIIIIIIIIIIIIII 4 L ^ ^s $ 4 A ** ^ 4 A I * * 4 m m M ı ı ı ı n ı i F i u n ı ı ı n ı ı ı ı ı i ı ı ı ı ı ı t ı ı I M I I I I P Î I I I I I I Î I 1 1 n ı ı ı ı ı t ı ı ı ı i f i ı ı ı ı ı ı ı m ı ı 11 m ı ı ı m ı ı ı i M i ı ı de adeta tütün ziraatini bilkülliye ortadan kaldırmak lâzımdır. îyi tütün yetiştiren yerlerde ise elbet bu iyi tütün yetiştirmek mes'elesini hem kolaylastırarak, hem kat'î surette temin edecek çareler vardır. Bu çareleri araştırıp bulmak ve tatbik etmek hükumetimizin pek mühim vazifeleri mcyanında olma lıdır. Bizce gerek iktisat Vckâleti, gerek Maliye Vekâleti ve gerek înhisar idaresi bu uğurda kafa yor mak ve emek sarfetmek mevki ve mecburiyetinde bulunuyorlar. Ha kikaten neticesi îtibarile zahmetine ve masrafına değer bir külfettir. Kuruş Dunku yekun 26,175 Bevoçlu 12 inci mektep muduru Melâhat Hanım 100 Be^cs•lu 12 inci mektep muallimi \li Bey 100 Beyoğlu 12 inci mektep muallim' Âli>e Hanım 50 Be\offlu 12 inci mektep Muallimi Ulfet Hanım 50 Be\oğ!u 12 mci mektep muallimi Nahide Hanım 50 BevoHu 12 inci mektep muallimi ' Turkân Hanım 50 Bevoflu 12 inci mektep muallimi , Nahit Bey 56 BevoŞlu 12 inci mektep muallimi 50 Nahit Bey 15 Talebeden Suzan Namık H. 15 » Mithat Husnu Ef » Abdulkadir Tevfik 10 Efendi Talebeden Saime Ahmet H. 10 » Mebrure Saim H 10 » Muazzez Yakup H 10 » Canan » 10 » Firuzan Adil » 10 » Pakize Ethem » 10 » Saadet Osman » 10 » Ekrem Suleyman Efendi 10 Talebeden Fethi Muhittin Ef. 10 » Hayati Sabri » 10 » Sermet Cemil » 10 » Murat Memiş » 10 9 Burhan Mehmet Efendi 10 Talebeden Kadir İsmail Ef. 10 » Mehmet » 10 » Neşet Hasan » 10 Tekun 26,850 . te Leuihı tak'mr oyunculan Bulgar federasyonuna m^nsup Leviski takımı eîli kisilik b'r kafile halinde dün sabah sehrimize gelmiş ve Sirkeci istasyonunda spor rüesası ve sporcular tarafından karsılan mıstır. Bu elli kisilik kafileden on besi futbolcu olup diğerleri Leviski klüfcünün kadın ve erkek azalarıdır. Buradaki müsabakayı seyretmek için sehrimize gelmişlerdir. Leviski takımı bugün ilk müsa fMabadı 4 uncu sahıfede) lllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllinlllIHIIIIIIMIIIIIIIIIIIIinillMIIIIIIUIHIinillllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIHIll Ankara sergisi açıldı 70 firrna istirak etmiştir Sergiye millî müesseselerimizden Ankara 9 (Telefonla) Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyetinin ikinci yerli mallar sergisi bugün saat üç buçukta merasimle açıldı. Küşat resmine Fırka Kâtibi Umumisi Recep Beyle vekiller, meb'uslar, erkânı hükumetin pek çoğu istirak etmişlerdi. Evvelâ ce miyet kâtibi umumisi Sıvas meb'usu Rahmi B. kısa bir nutuk irat ederek ikinci yerli mallar sergısinin birincisinden daha mükemmel olduğunu birinciye kırk ka dar müessese istirak ettiği halde ikinci sergiye 70 firmanın istirak ettiğini halkımızın yerli mala rağbetinin çoğaldığını söylemiştir. Sanayicüer namına tzmir bez Bulgar hükümdarları ziyareti Ankara'yı YUNUS NADİ Ankara 9 (Telefonla) Bulgar Kralı ve Kraliçesinin yakında An kara'yı ziyaret edeceklerine dair henüz burada malumat yoktur. Sergıyi Başvekü na Bir nutuk irat eden mına kuşat eden Tasanuf cemiyetı Adliye Veküı kâtibi umumisi Yusuf Kemal B. Rasim Bey fabrikası mümessili Saip B. buna kısa bir nutukla cevap vererek ( Lutfen sahifeyi çeviriniz )