23 Ağustos 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEO1MCI SENE N 2261 Başmuharrtrl YUNUS NADİ •••••••••••• İDAREHANESİ: 9fi\ıu>uıumımiye karşısında dairei rnahsnsa Telgraf: tstanbul Cumhurîyet Posta k u t u s u : N° 2 4 6 '•«*•<**«*<*«• « •••••••• • Tel^fon* mUdürU . 3236 I C I C I U f l ı Tahrir m d r ü ü •e mUdürü 2365, Kltap kısmı 4?2 ? Tahrir Ba muharrlr 2366 Cum h uriyet | MODDET: 23 AGUSTOS İ93O ABONE ŞERAİTİ İTÜRKİYE 1ÇİN| HARİÇ IÇİN j \ Seneliği : 1400 K r . : 2700 K r f l 750 Kr. f 1450 Kr. | : 6 Aylığı l ITAylığı: j 400 Kr. J 800 Kr. j Nüshası h e r y e r d e = 5 Kuruştur = = Ismet Pş. Tenkitlere Cevap Verecek ||IMII!lllll"'lliıliıintıııııııiııiniıi!iıiıı '•Teşkilâtı Esasiye,,ye muhalif kanun var mı? i||ıııııını milimiMIHIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIII MIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIIMIIIIHIIMIN Hmî görüş er!.. Cihanın serveti, sâyi beşerin^ hasılasından terekküp eder. Beşeriyetin refahı ise ancak istih\ salin inkişafile artar. *** Mesaide serbesti, kırtasi şe t killerden tevakki sanayiin teessüsü için zaruri olan şartlardanl dır. Bu iddia, bize, siyasî maksada hadim bir demagoji gibi görünür! Kars meb'usu Ağaoğlu Ahmet Bey ar halif olduğunu ise biz bir türlü anlıyakadTsımızın Serbest Cumhuriyet Fırka madık. Belediye reisleri mansup olabi sına iitihak etmiş olduğu maiumdur. lirler ve müntahap olabilirler. Türkiye'Tabiî Ahmet Beyi bu aynlığa sevkeden de her iki şekil de tecrübe edilmiştir. Galiba daha çok şayanı arzu olan ikinsebepler olmalı idi. Ahmet Beyin son günlerde çıkan az çok şiddetli tenkitle cisi yurüyemiyor diye dun, evvelki gün rini bu sebeplerin izahı maksadına at değil. çoktan birincisine rüc'at olun fetmelidir. Fikir hürriyetine riayeti kat'î jmuştur. Yeni belediye kanunu tanzim ebir hürmet derecesine çıkarmak siarın dilirken tatbik nıevkiinde olan vaziyet da olanlara göre her hangi bir tenkidi hundan ibaretti. O zaman dahi bu mes'bu mahiyeti He muahaze etmek akıidan elede teşkilâtı esasiyeye muhalif hare bile gecemez. Ancak ileri sürülen ten ket ediyor değildik. kitlerde ya esas itibarile. va mevcut kaÇünkü teşkilâtı esasiye kanu nunlara mutabık olup olmamak noktanunda Şehreminleri ile Belediye sindan hatalar varsa bunları tashih etmemek de tnümkün oiamaz. Reislerinin mutlaka halk tarafın Ismet Pş. Sıvas'ta irat edeceği nutkun esaslarını hazırladı îsmet Pş M Dahiliye ve Hariciye Vekilleri dün sabah İstanbuTa ^eldîler ve akşam gittîler dan müntahap olacaklarına dair bir ctimle son h°lediye kanununun ve sarahat mevcut değildir. Nifekim h<rzi kannrtlarm ve ezhsmtmifTjfJrt me>h tntlara O iddiada bulunmak için Ahmet Beyin teşkilâtı esasiye kanununda hâkimiyetaalluk ed"n hismın teşkilâtı esa tin bilâkaydü şart millette olduğunu giyeye muhalif old"°u iddiastnda söyliyen maddeye istinat ettiği anlaşıA&a o°hi Ahmet B. arhnda*ımtzi lıyor. Müsaadeleri ile arkadaşımıza söymübalâealı bir hataya düşmüş gö liyelim ki bu madde Türk milletinin umumî ve siyasî hakimiyetini ifade eden riivoruz. Teşkilâtı esasiye kanununun 103 üncü maddedir. Prensip itibarile bu hakimimaddesi mucibince bu ana kanuna mu yetin Türkiye Büyük Millet Meclisinde halif kanun yapılmaz, yapıhrsa mer'i temerküz etmis olduğu da malumdur. olmaz. Eğer Ahmet Beyin mevzuu bah Bu prensibe istinaden sehreminleri tasettiği kanunlar teşkilâtı esasiye kanu vin olunamazlar, behemehal intihap enuna muhalif olarak tanzim ve tasdik dilmeleri lâzımdır neticesine kadar gitedilmişlerse onların filhal mer'iyetten mek ve bunu kanuni bir zaruret gibi sakit olmaları Jâzım gelir. Yoksa ciim çöstermek, mademki hakimivet kendi umumen lemiz, hususile Ahmet Bey arkadasımı sinindir. Türk milleti efradı wn ifşaatından sonra, bile bile teşkilâtı kendi kendilerini idare etsinler demeğe esasiyeye muhalif harekette ısrar et kadar gidebilecek bir yolu kabul etmek miş oluruz. Bu noktai nazardan mes'ele olur. Tatbikatın sövle veya bövle olmaçok mühimdir. Onun icin arzu edilirdi sından mütevellit ihtilâf ve tenevvüün ki Ahmet Bev meYzuu bahsettiiji kanun Hakimiyeti Milliye prensibi ile taaruz larm nerelerinde ve neden dolayı teş etmiveceğini hukuku esasive hocası o kiiâtı esasiyeye muhalefet bulunduğu lan *hmet Bey bİ7den iyi bilir. nu maddeleri avnen karsılaştırmak suöyle olduğu içindir kr bu iddia retile tasrih etmiş olsun. Ahmet Bey bize siyasi maksada hâdim bir deböyle vapmamıs ve böyle yapmamakla mnonîi pîhi "Örünür. çok fena yapmıstır. son tn^^'t Viyana sefirimiz dün geldi ve Yalova'ya gitti Idarî mevzuattaki noksanların\ en büyük sebebi fikrimce, hü j Başvekil İsmet Pş. Hz. dün refakumetin başka memleketlerde} katlerinde Hariciye Vekili Tevf ik olduğu gibi memurlarına itimatl etmeyip, bilâkis ademi itimat} Rüştü, Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, Başvekâlet Müsteşan Kemal, Haribeslemesidir. Bunun neticesi olarak her me1 ciye Vekâleti kalemi mahsus müdümur mes'uliyet deruhte etmek i rü Kemal Aziz B. ler olduğu halde ' ten çekinmekte ve muayyen fcır] Ertoğrul yatile Yalova'dan şehrimi > ze gelmişlerdir. İsmet Pş. Hz. ile vazifenin ifasından tevellüt e Vekil B. ler yattan çıkar çıkmaz decek mes'uliyete mümkün ol Tokatlıyan oteline giderek bir duğu kadar daha fazla memur ların iştirakini temine uğraş ] müddet istirahat etmişler ve öğle maktadır. Bu tarzı hareketin filîi yemeğini orada yemişlerdir. Başveneticesi ise ehemmiyetsiz bir\ kil Pş. Hz. dün şehrimize gelen Vimuamelenin zaman sarfına bait yana sefiri Hamdi B. i kabul ederek bir müddet görüşmüşlerdir. olmasıdır. İsmet Pş. Hz. öğleden sonra dişMÜLLER lerinin tedavisine devam etmek üzere diş tabibi Sami Günzberg B. in muayenehanesine giderek bir müddet kalmışlar ve akşam üzeri refakatlerinde Dahiliye ve Hariciye Vekilleri ve Viyana sefiri Hamdi B. bulunduğu halde Yalova'ya avdet etmişlerdir. İsmet Pş. Hz. nutkunu hazırlıyo İsmet Pş. Hz. Kayseri Sivas hat Sıvas'a Fethi Bey de davet edildi Hamdi B. İsmet Pş. Hz. dişlerini teaavı ettırıner^en Fethi Bey geldi S. C. Fırkasında bupün bir içlima yapılacak IçtimRde, şehir meclisi nıımzetlerinİn tesbiti ikmpl edilecek Yeni Fırka avrupada îyi bir ttsir bıraktı H. Fırkası muhafilinde kanaat Evvelki akşam şehrimize gelmiş olan S. C. Fırkası Lideri Fethi B. Yat Kulüp'te Hilâliahmer tara fından verilen baloda hazır bulunduktan sonra geç vakit Büyükde re'de ikamet etmekte olduğu Necmettin Molla Beyin yalısına avdet etmiştir. Dün cuma olmak müna sebetile fırka teşkilâtında yeni bir faaliyet görülmemiştir. S. C. Fırkası erkânı bugün tek rar toplanarak belediye intihaba tında fırka namına namzetlikleri ilân edilecek zevatı tesbit edeceklerdir. Yalova'da bulunmakta olan fırka azasından bazı zevat bu içtimaS. F. Lideri Fethi B. in da hazır bulunmak üzere bugün yeni bir resmi şehrimize geleceklerdir. devam ediyor. Naki, İbrahim, MehYeni firecek meb'uslar Yalova 22 (Sureti mahsusada met Emin ve Rasim Beylerden songiden muharririmizden)S. C. fır ra Ankara Şehremini sabıkı Asai, ( Lutfen seJııfeyı çevlr>nız > kasına bazı meb'usların iltihakları Tekaüt kanununun meb' Bizce böyle bir iddianın maddeleri karsılattırma sureti ile isbatı uslara taalluk eden kısmına miimknn değildir. Ahmet Beyin eelince: bize gb're tamamen mücerret olan Burada da her seyden evvel bir noktaiddiasını vahim kılan nohtada işte vn tashih ve tasrih etmek icap ediyor. Ahmet Beyin iddiasında Meclisburas'dır. ten tahsisat alan bütün meb'usların Teşkilâtı esasiye Cumhııriyetin temeii olan ana kanunumuzdur. Onun her tekaüde hak kazanacaklan gibi bir guna halelden mahfıiTİyeti hususunda mana anlasılmakta devam ediyor. çok itinakâr olmağa mecburuz. Bazı Bu böyle değildir. Meselâ benim gikanunların tenkidinde Ahmet Beyi teşkilâtı esasiveye muhalefet iddiasına sev bi devlet memuriyeti ile hiç alâkası keden sebep böyle bir itinadan mülhem olmamıs meb'usların tekaütlükle bile olsa bu kadar mühim bir mes'ele de hic bir alâkaları yoktur. Tekaünin bu kadar kolaylıkla ortaya atılmış diye ile alâkası olan meb'uslar evolmasını srene mazur gösteremez sanınz. Teşkilâtı esasiyeye hürmet vecibe velce devlet memuru olup ta henüz miz. ona taalluk eden bir dava da bizi tekaüt olmamıs meb'uslardır. Bu bin düşönün bir söylemeğe sevketmeli da yeni bir şey olmayıp Türkiye Büdir. Eğer Ahmet Bey teşkilâtı esasiye yük Millet Meclisi açıldığı gündenkanununa cok hiirmetkâr ise ki öyle olmak lâzıra ge!di£ine stiphe yoktur beri cari bir kaidedir. Eski Meclisi hürmetin bir sekli de bu tarzda dikkatli M~b'usanda da ihtiyart olarak öyle Dün şehrimize gelen Viyana sefirimiz Hamdi Bey Viyana sefirimiz Hamdi Bey dün mezunen İstanbul'a gelmiş ve dün akşam Ismet Pş. ve Başvekâlet müsteşarı tsmet Pş. ile birlikte Yalova'ya gitmiştir. Kemal Bey Hamdi Bey kendisile görüşen bir mu tınm küşat resminde irat buyura harririmize şu beyanatta bulunmuştur: cakları nutukları hazırlamaktadır« Vekâletimden aldığım mezuniyete binaen memleketime geldim. Reisicum lar. İsmet Pş. Hz. bu nutkunda hühur Gazi Hz. ne arzı tazimat etmek ü kumetin umumî siyasetine, yeni fırzere bu akşam Yalova'ya gideceğim. O ka erkânımn bütün tenkitlerine ve bir hareket nlaeagını hahrlatmaklığı radan doğruca Ankara'ya gideceğim ta bilhassa şimendifer siyasetine karmıza müsaade buyursun. Mes'ele şudur: biidir. Bilâhara kür yapmak üzere bir şı vaki olan hücumlara cevap vereDevlet memuru iken ve bu sıfatla isDediğimiz veçhile Ahmet B. arkamüddet Yalova'da kalacağım. Bu mü cektir. 'dasımız mevzuu bahsettiği kanun tikbalinin sigortası kabilinden bir te nasebetle şurasını söyliyeyim ki yalnız İsmet Pş. H. nin bu nutkuna fevkaüdiye vermekte iken meb'us intihap lartn hangi noktalarında ve hangi edilen zatın meb'us iken tekaüt vaziyeti Avusturya'da değil bütün Merkezî Av kalâde ehemmiyet verilmektedir. sarahatlerden dolayt teşkilâtı esa ne olacaktır? Bu mes'ele evvel ve ahır rupa'da şöhret bulan ve Viyana mimari akademisi reisi bulunan profesör Holcsiyeye muhalif olduğunu tevsik et ariz ve amik tetkik olundu. Meb'usluk mayster geçenlerde Yalovra'ya gitmişti. memistir. tzahat namına gb'rebil tan dolayı tekaüt hakkının halele uğ Avdetinde beni sefaretanede ziyaret etYalova 22 (Sureti mahsusada gictiZimiz yalnız belediye kanunun ramaması hakkın olduğu kadar millî ha ti. Kendisinden Yalova hakkındaki fik den muharririmizden) Sivas hatkimiyetin demenfaatine daha muvafık rini sordum. Yalova suları Avrupa'da da belediye reis ve memurlartmn bulundu, ve eğer bu meb'us meb'usluk meshur olan Badgavistayin sularına mu tınm resmi küşadına Serbest fırka hükumet tarafından tayin edilme tahsisatından tekaüdiyesini vermekte adil buiduğunu söyledi. Bu itibarla hu lideri Fethi B. de davet edilmiştir. lerî, tekaüt kanununda ise meb'us devam ederse tekaüt olunacağı zaman susî ecvsafı haiz kaplıcalar müstesna İsmet Pş. Hz. Sivas'ta irat buyuralukla memurluğun içtima edemi • bu da muteber olarak ona göre tekaüt olmak üzere vatandaslarımızı kür yap cakları mühim nutkun esaslarını edilsin denildi. Bu adam meb'us iken mak icin Avrupa'daki diğer kaplıcalara hazırlamışlardır. yeceZi noktatartndan ibarettir. memur değil, fakat meb'usluktan dola çitmelerine havret etmemek kabil de İsmet Pş. Hz. Yalova'da yı tekaüt hakkını kaybetmemesi müna ğildir. Çünkü Yalova çibi her tarafa ya < Yalova 22 (Sureti mahsusada gisip görülmüş sabık bir memurdur. Bu km ve iyi bir kaplıcamız varken uzakden muharririmizden) Bu sabah nun neresi hakimiyeti milliyeye ve teş lara gitmeğe mana yoktur. dişlerini tedavi ettirmek üzere İskilâtı esasiyeye muhalif olduğunu anlıAvusturva ile olan münasebatımıza tanbul'a giden Başvekil İsmet Pş. vamıyoruz. çelince: Bütün manasile dostanedir. E Sivas'a Fethi Bey de davet edildi Evvelâ belediye reis ve memurlarmın mansup veya müntahap olmaları mes'elesi. Her şeyden evvel bn noktada belediye tşin hakimiyeti milliye menfaatine da sasen bunu müev^nt olan ve 1924 te imreis ve memurlarının diye guya bütün ha muvafık olduğunu isbat etmek belki %2L edilmis olan dostluk muahedesi iki belediye memurlarının da hükumet tatarafın fevkalâdp müsait dostluklarile daha kolaydır. Teşkilâtı esasiyeye murafından tayin edilmeleri şeklinde bir »Ivevm mer'idir faHsadî münasebat ta esas konulmuş gibi geniş manaya alı halefetini isbat etmek ise ancak man lehimİ7e olarak irkîsaf etmektedir. Hatnabilecek bir ifadeye cevaz yoktur. Şeh tıkl kulağından yakahyarak olmıyacak ta son 7amanİ3rda fındık, özüm ve inrir reminleri ile belediye reislerinin mansup yerlerde sürüklemeğe mütevakkıftır sa "ibi mahsulâta da veni yeni mahreçler veya müntahap olmalarının teşkilâtı e nıru. *edarik p«i"mektp(lir. saslye kanununun hangi maddesine mu( Mabadi 3 üncü sahifede YUNUS NADİ Hz. ve müşarünileyhe ref akat eden Dahiliye ve Hariciye Vekilleri, gece buraya avdet ettiler. İsmet Pş. Hz. ve müvezzi Yalova 22 (Sureti mahsusada giden muharririmizden) İsmet Pş. Hz. kendilerine gelen bir telgraf nameyi götüren Yalova kaplıcaları ( Mabadi 3 üncü sahifede Efendim, tiyatro rnekı.ebine yazılmak istiyorum... Kendinizde san'atkârlığa kar şı istidat görüyor musunuz?. Evet efendim, kaç gün isterse niz aç durabilirim!...