30 Temmuz 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YEDINCI SENE N* 2237 Baçmuharrlrl YUNUS 1 İDAREHANESİ: | ! Düynflnnmunıiye karşısında dairei mahsnsa x x Telgraf: tstanbul Cumhuriyet | I Posta kntusu; N° 2 4 6 ^ | T I * • Başmuharrlr : 2366 T e i e T O n . Tahrir müdUrO : 3236 idare müdürü 2365, Kltap kısmı: 472 uhyet İrana son sözümüz Ibrahim Tali B* ÇARŞAMBA 30 TEMMUZ ABONE ŞERAİTt MÜDDET: jTÜRKİYE İÇİNf HARİÇ İÇİN | l SeneliğH 1400 Kr. : 6 Ayhğı | \ 3 Ayhğı : 750 Kr. 4 0 0 Kr. f 2700 Kr. \ 1450 Kr. 1 800 Kr. I * • * • • * • * > » • » • * * * * * * * * * * ^ttftfttfttttıtımtntttımf.ı •• • = 5 Kuruştur = • ••»*•«»• I • Nüshası her yerde Parlmantarizm cilveleri Fransa'da meclis, millî iktisada ait ftnühim bir mevzu üzerinde müzakerelerie meşgul iken hükumet reisi Mösyö Tardiyö tatil kararnamesini okutuverdi. Gerçi bu tatil, fesih demek değildir, ale!âde bir içtima senesinin nihayetlendirilmesi demektir. Önümüzdeki kış esnasında yeni içtima senesi hulul edince f İbrahim Tali B. gelir meclis tekrar toplanacaktır. Bununla beraber Fransa'da efkân umumiye: 1$ gelmez İsmet Pş. Hz. ne Elinde mühim bir iş varken onu J izahat vermiştir § neticelendirmeden meclisi istirahate göndermek ne demektir? Diye söylendi. Mösyö Tardiyö: * Ankara 29 (Telefonla) Bi* Eldeki iş o kadar şümullü bir şey h rinci Umumî Müfettiş İbrahim ki meclisi on beş gün daha müzakereye ^ Tali B. bugün muhtelit katarla bıraksam bunun neticelendirilmesi imkânı yoktu. İyisi mi meclis yeni içtimaı L Ankara'ya geldi. Refakatinde için tekrar toplandığı zaman rahat rajjs askerî müşavir Kadri Paşa bu '» hat müzakere etsin dedim. |ı lunmaktadır. İstasyonda Dahiliğ Suretinde mukabele etmekte berde» ye erkânı tarafından istikbal et vamdır. Fransa için bu mes'ele belki izam edilecek bir mes'ele değildir. Yalfy dilmiştir. İbrahim Tali B. nauvaf nız orada parlâmento ile hükumet mü| salatını müteakıp Başvekh Ismetf nasebetlerine karşı efkân umumiyenin ^ Pş. Hz. ni ziyaretle 1 saat görüşJJ hassasiyetini gösterir. Fransa'da meclis t m ü ş ve izahat vermiş, Dahiliye™ Htihaz olunacak tatil kararından vaktü zamanile haberdar olmak lâzımdır. OI Vekili Şükrii Kaya B. le uzun J rada hükumet tarafından habersiz geleJboylu temas etmiştir. İbrahim J eek bir karar kanuna muhalif bile olmaJ Tali B. in yakında İstanbul'a gisa dikkat ve hassasiyet uyandırır. DeJderek Yalova'da Gazi Hz. ne mokraside Fransa'nın kitapta yazılı eşkâl ve şeraitten daha çok ilerde bulun&arzı tazimat etmesi muhtemel doğuna şüphe yoktur. Fransa'da âya'dir. nın muvafakatini almak şartile meclisi Hususî resimlerimiz meb'usanın feshi mümkündür. Fakat orada bn tarike hemen hemen hiç müAğrt eteklerinde yaşıyan Kürt %lerin hayattna bir nazar racaat olunmamış ve olunmamaktadır. İsmet Pş. Hz. Ankara Hukuk Mekt ebinde nutuklarını irat ederken İhtflâf vukuunda daima ekseriyeti temin edecek bir hükumet kombinezonu buluAnkara 29 (Telefonla) Heyeti Dahiliye Vekili Şiikrü Kaya, Fırka nabilmekte ve hep bu yola gidilmektedir. Vekile bugün İsmet Pş. Hz. nin mü Müfetitşi ve Muğla meb'usu Ali Filhakika ekseriyeti, yani hükumeti teşfarekati dolayısile 3 te toplanarak Nazmi, birinci umumî müfettiş İbkil edecek bir heyet bulundukça feshe Vekâletlere ait müstacel mevadı rahim Tali, Vali Nevzat B. ler Başgidilecek yerde bu suretin ihtiyarî, fiKaraköse 29 (Hu. Mu.) Tabiatin bu müzakere etmiş, içtima saat beşe vekilimizi Ehlimes'ut istasyonuna kirlerdeki ihtilâfa hürmetin en yüksek havaliye verdiği zorluklar, kıtaatımıza şeklini teşkil eder. Maahaza bunun behe'kadar sürmüştür. kadar tesyi etmişlerdir. M. Debane'nin hissiyat mehal bir fazilet olduğunu iddia edecek bilfiil yardıma başladı. Büyük Ağrı'nın Başvekil İsmet Pş. Hz. ailelerile İsmet Pş. Hz. nin İzmit istasyo4000 küsur rakımlı yalçın kayaları üstüdeğüiz. ve intibaatı birlikte bugün İstanbul'a hareket nunda inerek Yalova'ya gitmesi ve ne sığınan şakiler tedricen aşağılara inNitekim İngiltere'de Avam kamarası mekte, binnetice ateş ve tahrip hattımıetti. İstasyonda Büyük Erkânı Har Gazi Hz. elrine mülâki olması ihtiBrezilya'nın İsnın, yani meclisi meb'usanın ekseriyetle za yaklaşmaktadırlar. Çünkü yukarılartanbul konsolosu biye Reisi Müşür Fevzi Pş. Hz. le mali kuvvetlidir. Kendileri Penfesholunması da o memlekete has bir da şedit kar fırtınaları baş göstermiş, M. Debane iki hu bütün Vekil ve meb'uslar, erkânı dik'te bir ay kadar oturacaktır. an'ane gibidir. Bu surette de ikide bir korkunç çiğler düşmeğe başlamıştır. Bu kumet münase askeriye, erkânı hükumet tarafınhâkimi aslî olan millete müracaat fazi seviyeden aşağılarda da kar yağıyor. Bibatı hakkında biı îsmet Pş. Hz. ri Malatya'ya leti vardır. dan teşyi edildi. İsmet Pş. Hz. çok naenaleyh kuvvetlerimiz daha yukarılamuaharririmi z e ne zaman gidecek Bu iki misalde dikkat olunacak şey ra çıkmasa bile eşkiya kendi halile inbeşuştu, herkese ayrı ayrı iltifat eşu beyanatta buher iki memlekette fesih imkânının efe merbur olaoaktır. Çünkü şedaidi Bugün şehrimize gelerek Yalo I diyor, konuşuyordu. Bilhassa Fevzi mevcudiyetidir. Milletin hâkimiyeti esa havaiyenin gittikçe tahammül edilmez «Türkiye gibi Pş. Hz. ve Millî Müdafaa Vekili va'ya gidecek olan Başvelcil İsmet sına müstenit her asrî teşkilâtı esasiye derecede müthiş bir cebir göstermeğe Munıl hududu üzerinde aşiretlerin şarkın en müte çekilmeğe mecbur olduğu Abdülhalik B. le uzun uzadıya gö Pş. Hz. nin de ağustos nihayetine kanunu bu imkânı ihtiva etmelidir. Hat başlaması üzerine asilerin zirvelerde bameddin bir memta İngiltere'de olduğu gibi kaytsız ve rınması imkân haricindedir. Eşkiya 3000 mtntakayı gösterir harita doğru Ankara'ya avdet ederek orarüştüler. leketinde Brezilşartsız olarak. Bu imkân mütemadiyen metreye kadar aşağıya inmiştir. Saat tam beşi 12 geçe Pş. Hz. rini dan Malatya'ya gitmeleri muhte başlanmamış ohnasının en büyük sebep ğim için çok mevkii tatbika konularak sui istimal eleri arasında harekâtm küllî kuvvetler Tiemnunum. Askerî tertibat götürecek hususî tren hareket etti. meldir. dilecek demek değildir. Fakat hakikî Kıtaatın her turlü harekete müheyya ve tam mevcutlu cuzü tamlarla yapıla Bugun maale bir iktiza anında milletin yüksek hâkibir vaziyette bulunduklarını, tenkil ve cak geniş sahalı bir ameliye olması bu sef Brezilya Türmiyeti nam ve hesabına ondan istifade olunabilmelidir. Türk teşkilâtı esasiye imha programı hazırlıklarının ikmal e lunuyor. Ağrı cephesi üzerinde muhtelif kiye'yi ve Türki yürüyüşe [Mabadi 3 üncü sahifede] ye'nin samimî sinin bu noktada noksan ve sakat kalmış dildiğini yazmıştım. Henüz olduğunu unutmuyoruz. kudretini tam manasile bilmi Almanya'da Brüning kabinesi Rayhişşyor. tağı, yani Alman millet meclisini feshetti. Vaymar'da yapılarak Almanya'yı Türkiye ve Cumhuriyet ilân eden Alman teşkilâtı Brezilya ayni şeesasfyesi de fesih imkânını bazı şartlarkilde ve hemen M. Debane la mukayyet olarak ihtiva eder. «Devlehemen ayni gaye uğrunda uğraşan ve tin hayatı için tehlike teşkil eden» vazi«alışan iki millettir. Türkiye sade lisayetlerde Rayhiştağ'ın feshi ile intihabatı nile Arap savtlarmı bırakarak Lâtin umumiyeye müracaat edilmek caiz veya harflerini kabul etmekle büyük bir isalâzımdır. bet göstermiştir. tstanbul, dünyanm en Almanya'da devletin hayatı için tehligüzel seyyah şehri oiabilir. Buraya gelen ke teşkil edecek vaziyetler mi tahaddus seyyahlar bir kaç gün kalıp gidiyorlar. etmişti? Olan şey şudur: Halbuki İstanbul güzelliği itibarile fevAlman bütçesi 800 küsur milyon mark kalâde bir hususiyeti haizdir. Şehriniz açık gösteriyor. Bunu kapamak için hüdünyanın en guzel bir ticaret merkezi kumet yeni vergiler teklif eden malî bir olmağa da namzettir. Brezilya Türk malprogram hazırladı. Meclis buna muarızları için mükemmel bir mahreçtir. Seydır. Bu yeni vergiler Reisicumhurun imrisefain idaresini çok güzel ve temiz bir zasile de müeyyet olarak meclise arzovapur kumpanyası olarak buldum. Mılundu. Meclis bunları reddetti. Tam bu sır seferi Marsilya'ya kadar uzatılsa çok reddin vukuunu müteakıp M. Brüning faydalı olur. ayağa kalkarak kürsiye çıktı, ve diğer Brezilya'da Turk tütünlerinin çok İthalât 12,981,000 lira İhracat 13,897,000 lira cebinde hazır bulundurduğu fesih karargüzel ve nefis olduğu söylenmektedir. namesini çıkararak okudu. Meclis fes1930 senesi mayısının gümrük is Fark 1,005,000 10,885,000 Bilhassa «Cumhuriyet» gazetesinin tab'ı, holunmuş oldu. Zaten bunun nihayet tatistiki, şayanı takdir bir sür'atle Bu cetvellere nazaran 1930 da şekli, tertibi ve resimleri çok beğeniliyor. böyle olacağı ise günlerden ve hatta ayve çok istifadeli tafsilâtı havi ola ihracatımız ithalâtımızdan 1 mil lardanberi malum idi. rak neşredilmiştir. Bu istatistiğe yon beş bin lira fazladır. Halbuki Hükumet feshin meşruiyetini, yani nazar an 1930 mayısında ihracatı 1929 da ihracatımız ithalâtımızdan kanuna mütabakatini isbat etmek için mız ithalâtımızdan fazla olduğu 10,885,000 lira fazladır. diyor ki: Eğer tasavvur ettiğim fazla vergileri gibi 1930 ithalâtımız, 1929 ithalâ1929 ve 1930 senelerinin mayıs alarak bütçe açığını kapayamasam tatından çok azdır. ithalât ve ihracatını birbirile muahhudatımı ve vazifelerimi göremiyecek 1930 1929 kayese edersek görürüz ki 1929 sehale geleceğim. Bunda ise anarşi çıkaİhracat 13,897,000 10,273,000 nesine nazaran 1930 da ithalâtımız cak. Ona mâni olmak için bunu yapmağa mecbur idim. Merasim esnasında M. Ka İthalât 12,891,000 21,159,000 Filhakika meclisin feshi ile onun reddetmiş olduğu vergiler şimdi başka Üstat Mahmut Sadık aramızdan kayrahan'la Moskova Sefirimiz şekilerde gene ve hemen hemen aynen boldu ve artık ebediyete karıştı. Onun samimî nutuklar söylediler tatbik olunacaktır. arkadaşları, dostlan, irfanının takdirAlmanya'da işin en fenası şu idi ki kârları kendisine karşı son vazifeyi dün Moskoya 29 (A.A.) Hariciye komi eğer vergilerin reddi üzerine hükumet yaptılar. Üstadın cenazesini mütevazi ser muavini M. Karahan ile Türkiye Seçekilseydi ortada yeni hükumeti teşkile aile ocağmdan aldılar, omuzları üstünde firi Huseyin Ragıp Bey Türkiye ile Sovsalih bir ekseriyet imkânı görünmüyor taşıyarak medfenine götürdüler ve onu yet Rusya arasında 17 kânunuevvel 1925 du. Bizce belki en büyük tehlike burada Allahm gufran ve rahmetine tevdi eyte Paris'te aktolunan dostluk ve bitarafidi. Nihayet jreni bir meclis için hakimilık muahedesinin tedidine dair Ankara'lediler. yetin anası olan millete müracaatta hiç da 17 kânunuevvel 1929 da imza edilen bir tehlike yoktur. Türk teşkilâtı esasi Mahmut Sadık'm cenaze merasimi oprotokolun musaddak suretlerini teati yesinde noksan kalan en mühim nokta nun payei fazlına yakışacak bir samietmişlerdir. Musaddak suretlerin teatisi budur. miyet ve ihtiram ile yapıldı. Kızıltopesnasında Huseyin Ragıp Bey ve M. KaParlmantarizm Avrupa'da yer yer rak'ta Zühtü Paşa camii şerifinde nama Cenaze merasiminden intibalar rahan protokolun Ankara'da imzası esbuhrana benziyen bir tekâmül geçiriyor. zı kılındı. Cenazenin ve merasimine iştiailesini, hem de nasında olduğu gibi 17 kânunuevvel 1929 Bu tekâmülün muhtelif tecellileri içinde rak eden zevatın Kızıltoprak'tan Hay tile hem merhumun ailei matbuatı taltıf ve teselli buyur tarihinden bugüne kadar protokol ile temilletin idaresini, halk idaresini esas darpaşa'ya nakli için Anadolu demir yolzat teşkil edebilecek hiç bir teahhüde görüyoruz. Mes'eleyi her hangi şeklinde Iarı idaresi bir forgundan ve üc büyük muşlardır ki bu hâdiseyi biz kadirşinas girişmemiş olduğunu ve protokolun demütalea ederseniz ediniz, milletin hâki yolcu vagonundan mürekkep hususî bir lığın yüksek bir tecellisi olmak üzere vamı müddetince de girişmiyeceğini ve miyeti düsturuna ric'atten başka care katar tertip eyliyerek şayanı teşekfcür minnet ve şükran ile kaydediyoruz. arasındaki Cenaze merasimine Vali ve Şehremini ayni zamanda iki devlet niz yoktur. filhakika Bizce bir devletin bir kadrişinaslık gösterdi. dostluk münasebetlerinin mütemadiyen kudreti derecesi onun istinat ettiği mil Üstadın vefatını haber alan Reisicum namına Üsküdar kaymakamı Fuat Bey resanet bulacağmı hükumetleri namına letin kuvvet ve kabiliyetinden başka bir hur Hz. Afyonkarahisar meb'usu Ruşen iştirak edecek iken rahatsızlığına mebni tekrar teyit ve temin etmişlerdir. Proto Kendimi beş doktora gösterdi m . Hepsi ayrı ayrı şeyler söylediler. şey değildir. Eşref ve Matbuat Müdiri umumlsi Ercü gelememiş ve kendisine kaymakamlık kol musaddak nüshaların teatisini mü Hiç ittifak ettikleri nokta yo k muydu?. NAD1 teakıp mevkii meriyete girmiştir. ment Ekrem B. leri izam buyurmak sureIMabadt 4 üncü sahifedel Vardı, hepsi onar lira vizite a Idılar. İsmet Pş. geliyor Tavik siyaseti devam ederse ileri gideceğiz! t Umumî müfettiş * Ankara'ya geldi \ Başvekil dün akşam İstanbul'a hareket etti Notamız 4 gün evvel verilmişür, Irak hududunda aşiretler temizleniyor İsmet Pş. Hz* nin bugün Yalova'da Gazi Hz. ne mülâki olmaiarı muhtemeldîr Eşkiya Ağrı'dan inmeğe başladı Brezilya Konsulu memleketimizi nasıl buluyor ? "Mahmut Sadık,,ın mezarı başında!. Onu gözyaşları arasında allahm gufran ve rahmetine tevdi eyledik! Ne aldık, ne verdik? 1930 mayısında ihracatımız ithalâtımızdan bir milyon fazla! TürkRus Dostluk teati edildi
