26 Temmuz 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YED1NCI SENE N* 5 2 3 3 Başmuharrlrl i\ YUNUS NADÎ i""'" » • • »»«»•«»«»«•») İDAREHANESİ: | karşmnda dairei mahsnsa Tclgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: N° 2 4 6 ? m u harrir : 2366 . Tahrlr mUdürü : 3236 ^ Idare müdUrU 2365, Kftap kısmı; 472 Ba ••••*•*•+*««*«+ Gazi Hz Ve Şark Vekayii Avrupa'yı tanım ve kendimizi tanıtmak! Bu iki işin bizim için çok hayati ve pek büyük ehemmiyeti vardır Cumhuriye Türkİran dostluğu Gazi Hz. nin müşterek huduttaki vekayi ve Türkİran münasebatı hakkındaki noktai nazarları CUMARTESI 2 6 TEMMUZ 193O ABONE ŞERAİTİ j MODDET: jTÛRKİYE IÇİNf HARİÇ İÇİNİ 2700 KıTj i 750 Kr. | 1450 Kr. : HllltlMmMMIHM j Seneligi : 1400 Kr. İ^Ayhğı | 3 Aylığı ! 400 Kr. \ 800 Kr. f Affishası her yerde 5 Kuruştur Oğlu ne diyor Belçika'nın Liyej şehrinde açılan beynelmilel sergiye iştirak edememiş olmaklığımızın hüzün ve ıztırabı ile dağlanan kalbimiz Zürih (Zurich) te toplanacak olan beynelmilel fotoğrametri kongresine iştirake karar vermiş olmakIığunızla biraz sükun ve tesliyet buldu. 44 Liyej sergisi Belçika'nın harpten sonra mükemmeliyetini temine bilhassa pek ziyade Itina ettiği büyük teşebbüslerden birl idi. Nejat Bey isminde hamiyetli bir gencimizle Türk dostu çok hayırhahımız Tahran büyük elçiliğine tayin ebir Belçika'h bu sergiye bizim de iştirak dilen Sofya sefirimiz Hüsrev Bey, etmekliğimiz için pek ziyade çalıştılar, pek büyük teshilât temin ettiler. Vesate Ankara'ya azimetinden evvel, Yatime müracaat eden bu gayretlerin bü Iova'ya giderek Reisicumhur Hz.ne tün evrak ve vesaiki hep tktisat Vekâle arzı tazimat eylemiştir. Irak hükumeti Başvekili Muhsin BeReisicumhur Hz. Hüsrev Beyi tine gönderildi. Fakat galiba okunmalayin ahiren Bağdat'ta intihar ettiği ve rına zaman ve imkân bulunamadı olma yemeğe alıkoymuşlar, ve Türk İailesinin şehrimize geldiği yazümıştı. h ki o hasbi gayret ve himmet hamlele ran münasebatı hakkında pek müBağdat muhabrimizden aldığımız bir rinin hepsi cevapsız kaldı, ve bu suretle him beyanatta bulunmuşlardır. mektupta, Muhsin Beyin şahsiyetine, Avrupa'yı tanımak ve kendimizi AvrupaReisicumhur Hz. Hüsrev Beye suret ve sebebi intiharma dair şayanı ya tanıtmak yolunda mühim bir fırsat hitap ederek: dikkat malumat verümektedir. Bu mekfevtohnuş oldu. Şark hududundaki hâdise müna tup üzerine merhumun sebep ve sureti Cumhuriyet hükumetinin sisebetile pek mühim beyanatta Avrupa'yı tanımak ve kendimizi Avru ze verdiği bu yeni vazifeden memintiharını bir defa da ailesinin lisanınbulunan Gazi Hazretleri pa'ya tanıtmak.. Bu iki işin bizim için nun musunuz? dan tesbit etmek istedik. çok hayati ve pek büyük ehemmiyeti Muhsin Beyin ailesi, Büyükada'da Niyeti ricali, mazinîn manasız kör Sualini sormuşlar, Hüsrev B. de: vardır. Milli hayatımızda muvaffak oldövüşlerini bilir, onu hiç bir se zam caddesinde Arnavut Ferit Paşanın manın en başh şartlarından biri bu ol Sizin tensibinize iktiran eden bep ve suretle, asla, tekrar etmek köşkünde ikamet etmektedir. Bir muIran şahı Rıza Pehlevi Hz. duğunu söylersek mes'elenin derin ma her vazife çok mühimdir; bunun iharririmiz bu köşke gitmiş, kendisini Muhsin B. ailesinin Biıyükada'da istemez. Cevabını vermiştir. hiyeti her göze açık görünecek kadar çin yeni vazifeme de büyük bir heMuhsin Beyin büyük oğlu Ali Bey, karoturdukları kb'şk Bugünkü Türk Cumhuriyeti mü şılamıştır. Ali Bey, Londra'da tahsilde Bundan sonra Gazi Hz. demişmeydana çıkar. Başka türlusünü düşün vesle ve Türkiye Cumhuriyetini sebebi, Bağdat muhabirimiz şoyle izah mek imkânı bile kalmamış cdduğu için memnun edecek tarzda vazife göre lerdir ki: dürleri, bilâkis hemırk olduğuna, iken tatili geçirmek üzere valdesi nez ve tenvir ediyor. Avrupa medeniyetini kabul ettik. Fakat ceğimi memul ederek gidiyorum. Bugünkü Türkiye Cumhuridine gelmiştir. Mevsim sonunda o, tahsi « Muhsin Bey, Aşiret mektebinde tMdbadi 2 inci sahifedei Avrupa medeniyetini kabul Utiğimizin lini takip için Londra'ya ve valdesfle yetişmiş, Türk askerî ümeralığuıa irtika yalnız Ifadesl büyük bir manai^fade «tkardeşleri de Bağdad'a avdet edecekler etmiş, Abdülhamid'in yaverliğinde bumez. Bize göre o medeniyete hulul ede£ir. Irak hükumeti, valdesinc maaş tah lunmnştu. Türk'leri çok seven Muhsin rek onun fcabatmı tıpkı Avrapar*hlar gtMsfa etmiştir. Muhsin Beyin levcesî Hur!" BCyr Trak hUkumeti Harbiye Nazırı iken • »',p: yerine getirmeğe ihtiyaç vardır. Bn ise ye H., İstanbul'lu bir Türk hanımıdır . 1926 da, Irak Ingiltere arasında dört Avrupa'yı evvelâ çok yakından tanıAli Bey'de çok güzel Türk'çe konuşmak sene müddetle mer'i olmak üzere bir makla ve binnetice de kendimizi Avrutadır. Bağdat mnhabirimizin de mektu muahede imza etmiştir. Bu muahede ile, Irak hükumeti, Ingiliz'lere karşı bazı pa'ya bu şekilde tanıtmakla mîmkün obunda bildirdiği veçhile, candan bir kuyut ve şurut ile bağlanmıştı. O tarihte lur. Bu medeniyetin haricinde yaşamaTürk dostu olan Muhsin Beyin evinde Muhsin Bey, kendi milletine bu mna ğa çaiışanlara artık bu asırda ve hele esasen konuşulan lisan Türkçedir. hedenin müddeti dört sene olduğunu, Büyükada'da bundan sonra hayat ve baka imkânı Ali Bey, pederinin intiharına dair mu altı sene sonra, yani 1932 senesinde I ikamet etmekte yoktur. habirimizin bildirdiği malumata fazla rak'm her türlü kuyut ve şuruttan a • olan sabık Rus Zürih fotoğrametri kongresine iştirake bir şey ilâve etmek istemedi. Yalnız zade, tam bir istiklâle nail olacağını tediktatörü Troçkarar vermiş olmakhğımızdan ne için Londra'da iken pederinin intihar ettiği min etmişti. ki Yoldaş, ArAhiren bu muahede, Irak İngiltere memnun olduğumuzu şimdi daha kolay ni.kendisine hitaben bıraktığı vasiyettık Türk'çeyi arasında, icabında tarafeynin yekdiğeanlamış olacağınızı tahmin ederim. Bu namenin Türkçe ve Arapca suretlerini anlıyacak denüshamızda münderiç bir fıkrada görü aldığını söylemekle iktifa ve şunu ilâve rine bilfiil askerî muavenette buluna cağı şeklinde ve 25 sene müddetle temrecede öğrenleceği üzere kongreye Tapu umum mü etti: dit edildi. Muhsin Beyin sebebi intiharıdürü Atıf, heyeti fenniye müdürü mümiştir. « Pederim, kendi çocuklarma bile nı bu muahedede aramak lâzımdır. O, hendis Halit Ziya Beylerle takdiri kıyverdiği sözü tutmamayı ahlâkî bir cina muahedenin temdidine şiddetle muarız M. Troçki, met formülleri üzerinde tatbikat göreyet sayardı. Onun bu mertüği, intiha bulunuyordu. Bu muarız vaziyet bir taarasıra Yorgo cek bir maliye memurundan mürekkep rında âmil oldu.» raftan İngiliz'lerin hoşuna gitmiyordu. lu'ya inerek bir heyet iştirak edecektir. Bu mevzu Ali Beyin bu kadar müphem söylediği ÎMabadi 2 inci sahîiede] denize girmek üzerinde şimdiye kadar Avrupa mesaimillllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIHHIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII te, bazan tanışisine atfettiğimiz ehemmiyet bize takip tığı bahkçılarla Troçki Yoldaş olunacak yegâne isabetli, müsbet ve fayTürk'çe konuşmakta ve balık tut dalı yolun neden ibaret olduğunu olsun makla vakit geçirmektedir. göstermiş bulunuyor. Hükumetin faydası tahakkuk eden bu ilmî yol üzerinde M. Troçki, köşkten çıkmadığı ısrar etmesi takdire lâyık güzel bir haregünlçrde büyük yazı masasının bakettir. şında saatlerce meşgul olmakta, Bir memleketin efrat tarafından tayazmakta olduğu eserleri dikte etsarruf olunan ve olunmıyan bütün aramekte, kitap ve gazete okumakta zisinin (tabiî müsakkafatmın da) her Varna takt mı maçtan evvel dır. guna tasni ve tezvirden salim sayılacak M. Troçki'yi arıyan bir safdil bir sıhhatle tesbiti içtimai hayatın ilk şartıdır denilse hata olmaz. tçtimai haAda zabıtası, ahiren M. Troçkiyatın medeni şekli hemen hemen bu enin köşkü etrafında dolaşan birini sasla başlıyor ve daima bu esasa istinat şüpheli görerek derdest ve Polis ediyor. Bütün tarihte böyle olan bu müdiriyetine sevketmiştir. İcra kımes'ele fennin zamanımızda tahakkuk Varna şampiyonu Şipneski takımı lınan tahkikat neticesinde, Batumeden çok büyük terakkilerinden istifade dun, genç oyunculardan teşkil edilen dan gelirken Rus hükumetinin kaederek hayret olunacak tatbikata saha bir muhtelit takımla karşılaşmıştır. teşkil etmektedir. Bilâhare en küçük Futbol mevsimi olmamasma rağmen nunlarına tevfikan yanmda muayparsellere kadar tefriki mümkün olmak Bulgar takımı ile yapılacak müsabakayen miktardan fazla para çıkarmaüzere şimdi arazinin her türlü harita yı göfmek üzere stadyuma üç bin kadar sına müsaade edilmediği anlaşılan larını tayyare ile havadan almak kabil seyirci ve bu meyanda şehrimizdeki Bulbu adamcağızın saf bir zat olduğu oluyor. Mesaha işleri fennin icazkâr gar'Iar da gelmişlerdir. kaptanına tesbit edilmiştir. terakkileri önünde akıllara durgunluk Müsabakaya başlanmadan evvel saha Bulgar kızı takımımız Bu safdil adam, Batum'da alıkobuket verirken verecek kolaylıklarla hergün yeni şekil ortasında mutat merasim yapılmış, bünulan paralarını ne suretle elde elere girmektedir. Medenî bir heyeti içti getler teati olunmuş, Şeref Beyin idare Velit «Fener» «Muhteşem «Vefa», Niyazi maiye olmak daiyesinde bulunan Tür sinde oyuna başlanmıştır. Genç muhte Muzaffer, Fikret «Fener», Salâhattin debileceğini araştırırken cahil bir klye asrın bu terakkilerine karşı lâkayt lit takım şu şekilde tesbit edilmişti: «İstanbul spor». tanıdığına rast gelraiş, bu tanıdığı kalamazdı. Rıza «Fener», Ziya «Fener», Adnan «Be Varna şampiyonu mavili beyazlı bir kendisine Büyükada'da meşhur bir Rus rüclünün oturduğunu, ondan Binaları ve araziyi tahdit eden heyet şiktaş», Hasan «İ. Spor», Şekip «Fener», tMdbadi 4 üncü sahifede] llllllll lerin mesaisi hergün her tarafta büyük nillllllllllllllllllllltnillMIIIIIMIIIIIHIIMIIIMIIIIIIIIIIMIIIIHIIIIIIIIIIIinill tavsiye alırsa paralarını kendisine büyük fiyaskolarla neticelenmekte oldu deniyet aşkile mücehhez olarak tanıt ğini soruyordu. vereceklerini söylemiş. ğunu görüp dururken bu işlerde hiç şirmağa mecburuz. Ta ki bizi de hakikaten İlme muhabbet göstermenin bir fay O da, bu tavsiyeye riayetle M. kâyete meydan vermiyecek en doğru, o aileden saysınlar diye. Bunun menfa dası da memlekette ilme âşık bir gençlik Troçki'yi görmek teşebbüsünde buen flmî yolları ve en fennî vasıtaları na ati ise bir parça insaniyetin ve fakat yetişmesine hizmet eylemesindedir. Biz sıl ihmal edebilirdik? Memleket dahilin esasen bizimdir. Baka ve selâmetinriz zannediyoruz ki hakikî Türk cemiyeti lunurken yakalanmış ve mes'ele ande bn hesaba yapılan işlerin sakathğını şartı buna bağlıdır da onun için. ancak böyle bir neslin mahsulü ve mu laşıhnca serbest bırakılmıştır. anlamakhğımız için bir kere tahrir, son Zürih kongresi münasebetile Biga Da hassalası olabilecektir., Oraya gitmek ra guya tashih olunan tzmir îşlerinin rülfünunu muallimlerinden Profesör için hele ilme ve fenne hürraet ve mubugün dahi hakikatten çok uzak vazi (Buchholhz) un mühendis Halit Ziya habbet göstermeği bilelim, ve ezcümle yetler içinde çırpınmakta olduğunu söy Beye yazdığı mektubu görerek ayrıca ulum ve fünun içinde yüzen Avrupa'yı Namık Kemalzade Ali lemek kâfidir. memnun oldum. Semadan neyrengi ter iyi tanımağa bakalım. Japonya yalnız Ekrem Beyin lisanda saAvrupa'yı tanımağa işte bu gibi ha simatı üzerinde çalışan profesör Zürih son elli altmış senede tahakkuk eden kikatlere blr an evvel vüsul mecburiye kongresinde mevzuu bahsedeceği mes' hürmete lâyık mevcudiyetini bu marife delik mes'elesi hakkında Zehra modayı çok takip edı yor. tinden dolayı ihtiyacımız vardır, ve Aveleleri ileri sürerek arkadaşınm da ne te borçludur. sonuncu mektubu rupa'ya kendimizi böyle bir irfan ve me gibi mes'elelerle alâkadar olmak istedi O halde bu sene niye intihar etmedi?. YUNUS NADİ Gazi Hz. yeni Tahran elçimize pek mühim beyanatta bulundular Irak Başvekili Muhsin Beyin intiharındaki hakikî sebep nedir? Şehrimizde bulunan Ali B. diyor ki: Babamın mertliği intiharuıda âmil olmuştur,, Merhum Muhsin B. in ailesi Türktür i Varna şampiyonu 34 sayı ile galip geldi Bulgar'larla maç Troçki Az zaman içinde Türkçeyi öğrendi Genç takımın iyi teşkil edilmemesi mağlubiyette âmil oldu "Denize atılarak " mod * Yann Fenerbahçe ile maç var ^Yarınki nüshamızda:^