7 Temmuz 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE N* 2214 Başmuhanirl NADİ Hİt1tttMM»HMM«MM«*t*tt*Mltttttt+tttt + tt+********+ İDAREHANESİ: j MynnDamnmiye kar^ısında dairei nahsnsa | Telgraf: tstanbul Cumhuriyet | Posta kutusu: N° 2 4 6 \ Başmuharrir : 2366 . Tahrlr müdürfl : 3236 kJare müdUrO 2365, Kitap kısmı: 4 7 2 Cu m h u riyet Tenkil harekâtı başladı dair PAZARTE3İ 7 TEMmUZ i 93 3 ABONE ŞERAİTİ «<••••••••••••.•••....•.....••••••• •*.*«*>«© I MÜDDET: |TÜRKİYE İÇİN| HARİÇ İÇİN Seneliği \ 1400 Kr. : 2700 Kr. : j 6 Aylığı: 750 Kr. f 1450 Kr. İ 3 Ayhğı \ 400 Kr. j 800 Kr. | Tenkil harekâtı sür'atle ilerli = 5 Kuruştur = NUshası her yerde Lisan.. Sadeliğe doğru nasıî gidecek Liman Komisyonu Resmî lisanın eşkâli değîş8e de ruh ue üslııbu yaşıyacaktır. 0nun ölmesi içtimaî Iran maslâhatgüzarı Tahrân'da sefirimizle bu hususa hayatın zevaline vabestedir Değişiklik yolunda emri vamüzakerat careyan ettiğini söylemektedir kiler doğru değildir Tekâmül lisana tasarrufla olur "Türkiye aleyhinde Tanzimatçılar, Servetifünun, lisanda hercümerç ve nihahiç bir hareket Iran' yet... * * ,,,, ,, • ıı ı ı r 1 1 1 u ı 'ı,r . , . j • ın.ıı Takibat muntazam bir program da I stanbul'un iktisadî vaziyetini de tetkik edecek hilinde sür'atle ilerliyor Liman emanetiteşkilifikrininhususîbir îl^aret olduğu söyleniyor Hey'eti Vekile kararile şehri mizde İstanbul ve limanın bilumum vaziyeti ticariye ve iktisadiyesini tetkik edecek komisyonu teşkil e den zevattan Maliye Vekâleti Muhasebat Müdiri Umumisi Faik B.le Nafıa isleri umumî müdürü Feh mi B. dün öğle trenile Ankara'dan şehrimize gelmişlerdir. Faik B. ne diyor? Faik B. kendisile görüşen bir muharririmizin suallerine cevaben demiştir ki: « Istanbul'a mezunen geliyo rum. Burada icrayı faaliyet edecek komisyonla da teşriki mesai ede eğim. Komisyonun, iktisadî tabirile telhis edebileceğim mesaisinde, alâ Nafıa İsleri Umum Müdürü kadar idarelerin teması elbette çok Fehmi Bey müfit neticeler alınmasmı mucip omüştereken tetkikat icra etmesine lacaktır. Bu vesileden bilistifade Vekâle mütedair karar mucibince teşek • te merbut müessesatı da ziyaret e kül eden komisyonda çahşmak üzere geliyorum. deceğim.» Komisyonun mevzuu faaliyetî Fehmi Beyin beyanatı Muharririmiz Nafıa Müdiri U doğrudan doğruya Liman idaresi mumisi Fehmi Beyle de görüşmüş olmayıp daha umumî ve şümullü tür. Fehmi B. de şu izahatı vermiş dür. Komisyon içtimaa başladık tan sonra istihdaf edilen gaye datir: â 2 inci sahifedel « Dört vekâletin lstanbul'da Yunus Nadi Beyefendiyi da yer bulamaz.,, Pek muhterem beyim efendim, Lisanın sadeleştirilmesi hakkındaki Ankara 6 (Telefonla) Agnyazınıza olan cevabunı Cumhuriyet'te dağı'nda vaziyet inkişaf etmekte okuyunca vaitlerimin incazı lüzumu adeta tehditkâr bir heykel gibi müstehzi dir. Dündenberi şiddetle harekâta nazarlarile gözlerimin önune dikildi. geçilmiş olup harekât sür'atle ilerHuzurunda irkildim, fakat halei enzan lemektedir ve bir kaç gün içinde haricine atılamadım. İşte ikinci yazımı kat'î neticenin alınacağı ümit o takdim ediyorum: lunmaktadır. Tenkil harekâtı munDemiştiniz ki «Mecliste meb'uslann verdiklerl takrirlerin yukarı tarafına tazam bir program dahilinde tat yüksek reisliğe hitabı yazıhyor ve bn in bik ve icra edilmektedir. sana daha munis geliyor.» Munis geldiği ne acaba hepimiz kani olabilir miyiz? Ağndağ'daki eşkiyanın Iran topFikrimce «Yüksek relslik» az, çok samirağında silâhlanarak memleketi midir; binaenaleyh munis olmaktan riyade gariptir. Çiinkü resmî bir takrirde mizegirdikleri ve İran hükumetinsamîmiyetin yeri yoktur. İhtimalki yük den her türlü müzahereti gördük Sek reislik te tekerrür ede ede «Riyaseti leri resmî malumatla da teeyyüt celile» gibi bir klişe haline gelince bu garabet hissolunmıyacaktır, lâkin şim etmiş bulunuyor. İran hükumetinin di hissöTunuyor ve senelerce böyle kala bunları tenkil ederek hududumu • caktır. Gene buyurmuştunuz ki «Bir ke za tasallutlarına mâni olamama re resmî lisan vefat etti veya ona mah sı hükumet haysiyetini tehlikeye kum oldu.» Bn mütaleanıza iştirak edeEski resmi lisanın yaşamakta ol düşüreceği «ibi kcmşuluk emniyemem: tini de külliyyen ortadan kaldıraduğunu bütün şimdiki muharreratı res cağı süphesizdir. Hükumetimiz 1miye gösteriyor. Yalnız' tadilâta uğraTenkil harekâtının vukubulduğu sahayı gösterir harita maktadır. Tadilâtın cümlesine muva ran nezdinde icap eden tesebbüste ler. Biz Türkiye'nin dahilî asayişibtılunmuştur. fık ta diyemiyiz. ni ihlâl edecek bu kabil hareketleLisanı resmî büyük Reşit Paşa uamaAnkara'da bulunan İran masla u ri müdafaa ve teşvik değil tevbih nında, her şeyden evvel mülkî, askerî, ilmî rütbelere göre olan hitaplar ve hatgüzarı Mehmet Sait Hana teleederiz. muntehalarda tensik ve takrir edilmişti fonla müracaat ederek mes'ele etTahran'da; asilerin Iran'dan ve henüz hafızalarımızda kalan mahot rafında malumat istedik. Mumai «Lu» edatile yapılmış bir çok unvanları, eyh suallerimize şu cevabı vermisgeldikleri hakkındaki malumat tetItalya sefiri Baron Aloizi Pom "hitapları, kendine mahsus kelimeleri, kik edilmektedir. Ancak tetkikat peo dün Ankara'dan şehrimize geltir: ulâma ibareleri cami bir tarzı beyan idi. neticesinde hüküm vermek kabil miştir. « Bu mes'ele hakkmda henüz Saltanat ve mutlakiyet zamanlarına muvafık olan bu lisanı mahsus meşru hükumetimden hiç bir cevap al olabilecektir. Yalnız şunu söyliyeSefir Hz. kendisile görüşen bir tiyetten sonra da pek cüz'î tadilât ile madım. Bildiklerim gazetelerdeki yim ki ben şahsan Türkiye aleyhin muharririmize şu beyanatta bulundevam etti. Cumhuriyet devrinde ise devamı kabil olmazdı. Bütün o «Maru neşriyattan ibarettir. Bu iş hakkmdeki herhangi bir hareketin İran' muştur: zu çakir kemineleridir ki, emrü lerman da Tahran'da Hariciye Nazırımız « Türkiye ltalyan münasebada yer bulacağma kat'iyyen ihti hazreti veliyülemrindir, devletlu efen ile Türkiye sefiri Memduh Şevket tı pek dostanedir. mal veremem. Bizim iyi komşuluk dim hazretleri, emirnamei samii fahi Bey arasmda müzakerat cereyan İran maslahatgüzar Evvelce Akdeniz Adaları için çımaneleri enamil pirayı tekrim oldu» gibi etmektedir. münasebatimız hiç bir şeye ben Mehmet Sait Han binlerce tabasbuskârane hitaplar, tavkan ihtilâfın da pek yakında bertaİran hükumeti Türkiye 6efiri ile birlikte vaziyeti tetkik etmekıeuir zemez.» sifler, tabirler cumhuriyetle idare oluraf edileceği süphesizdir. Bu hususnan bir memlekette bittabi yaşıyamaz. Lâkin eski resmi lisanın bir çok eşkâli ta Tevf ik Rüştü Beyle müzakerat değiştiyse ruhu ve üslubu bakidir ve yata bulunacağız. şıyacaktır. Zira resmî lisan hiç bir memSonbaharda Türk ltalyan tica lekette hususî lisanın ayni olamaz. İsbata muhtaç olmıyan bu hakikatten ret muahedesi de imza edilerek sagafil davranmağa ve resmî lisanın buramimiyet bir kat daha arttırılmış oda bittabi izah edemiyeceğim bütün ulacaktır.» İtalya Sefiri Baron Aloizi sul ve teferruatmı küllî tadilât icrasile bozmağa kalkışırsak pek f ena bir şey yapmış oluruz. Ankara 6 (Telefonla) Dünkv Bu böyle oldağu gibi lisanı resminin Hey'eti Vekile içtimaında, Veteşrifat tabirlerini Türkçeleştirmek ve kâletlerce hazırlanan v e tet hürmet kelmelerini ondan çıkanp atkik edilen döviz bütçeleri mümak yolunu tutarsak gene iyi bir şey zakere ve bu bütçelerde hangi kıyapmış olmayız, hatta göreceğimiz iş abes olur. Biz Türk'ler Reisicumhurusımların Maliye Vekâleti tarafınmuza «Reis efendi», Başvekilimize «Başdan kontrol edileceği tesbit edil • vekil efendi» diyemiyiz. Henüz hususî Ankara 6 (A.A.) Mübadele miştir. hayatında babsına «Beybaba», büyük mukavelenamesinin imzasını mü ıııııııııımııiHiMiıııınıiHiıııııııııımmiMiınıııııımımıııııııımiMiıııı annesine «Hanımnine» diyen bir kavim için kendi büyüklerine böyle sade tabir teakip Başvekil Ismet Paşa Hazretlerle hitap etmek nasıl mümkün olabi leri taraf ından M. Venizelos'a gönlir? Hem buna bir lüzum var mıdır? Bü derilen mektuba ahiren müşarün yüklerimize arzı hürmet edersek akva ileyhten cevap gelmiştir. İsmet Pamı vahşiyeden mi addolunnruz? Lisanından oldukça tahsil gör Dün birinci cezada meşhur Fanşa Hazretlerinin Türkiye ile YunaBilirsiniz ki Fransa büyük inkılâbı nistan arasmda yeni bir safhaya toma Mehmed'in muhakemesi var müş olduğu anlaşılan Fantoma nakrallık devrine ait bütün unvanları, tadı. Fantoma Mehmet bu sefer ber mındaki sarışın genç, dün muha birleri kaldırmıştı. Hatta «Efendi» yerine girmiş olan münasebatın dostluk mutat gene hırsızhkla, hem de bir kemede aynen şunları söylemiştir: «Hemşeri», «Siz» yerine «Sen» diyecek sahasında gittikçe takviyesi ve in« Benimle beraber maznun okasa hırsızhğile muhakeme edilikadar ileri gitmişti. Zaman Ue ne oldu? kişafı arzulanndan mülhem bulularak buraya getirilen kardeşimle Bu ifratperverane teceddütler bırakıla nan mektuba ayni samimiyetle ve yordu. rak eski unvanlar, hürmet tabirleri li hararetle mukabele eden ve ken Bundan bir iki ay evvel Balık Bulgar Aspas tamamile masum ve sana avdet etti. İşte biz de teşrifata ait pazar'ında bir sarraf dükkânının bigünahtırlar. Bu işte onların zerre tabiratı sadeleştirmeğe kalkışırsak Fran disine vaki daveti kabul ile teşrini altı yedi metre yüksekliğindeki üst kadar alâkası yoktur. Gece yarısı sı'z'lann vardıklan neticeye varırız. Hem evvelde Ankara'yı ziyaret edece kat pencerelerinden gece yarısı i o muazzam işi benim yalnız başı bu iş öyle hatıra geldikçe birer, ikişer ğini bildiren M. Venizolos'un ce çeri girerek demir kasayı kırıp i ma nasıl yapabileceğimi soruyor yapılacak tadilât ile tahakkuk etörile vabından Başvekil Paşa Hazretlemez. Bugün «Yüksek riyaset» ertesi gün çinden beş altı bin lira parayı a sunuz. Arzedeyim efendim: ri Heyeti Vekileye malumat ver Bendeniz mingayrihaddin adi ve «Celil Vekâlet» diyivererek küçük emri şırmakla maznun olan Fantoma, miş ve Yunanistan hakkındaki vakiler ihdası doğru değildir. Bütün milZevç Ben tenasühü ervaha dün muhakemede kendisini değil, külüstür bir sokak hırsızı değilim, Ietin hitap edeceği makamların isimle hissiyatımızın gördüğü bu muka ben değil öyle beş altı metrelik yeinamrım. öldükten sonra ruhumun fakat kendisi ile birlikte maznun re, daha çok yükseklere bir ip rini, unvanlarını halka birer birer sırası bele memnuniyetle telâkki edil olan özkardeşi Abdurrahman'la geldikçe mi öğreteceğiz? Hayır, Teşrifat miştir. der'akap bir hayvan vücudüne in arkadaşı Bulgar Aspas'ı müdafaa le çıkarım. Bu hiç harikulâde bir kelimeleri, resmî lisanın tabirleri hakİsmet Pş. Hz. tikal edeceğine kat'iyyen eminim! ederken öyle dikkate şayan sözler iş değildir. Ben daha Bursa'da kmda biletraf düşünülerek umumi bir Ankara 6 (Telefonla) Baş karar verilmek lâzım gelir. Zevce Bunun için ölmene lü söylemiştir ki; samıın hayretten gencken ilk sabıkalarımı işlerken vekil Ismet Pş. Hz. bir kaç güne zere İstanbul'a hareket edecekler Türkiye Italya Italya sefiri Adalar ihtilâfı da pek yakında halledilecektir,, diyor Venizelos'un cevabı Heyeti Vekilede Yunan Başveküinin Ismet Ps. Hz.ne gönderdiği dostane mektup Heyeti Vekilede memnuniyetle telâkki edildi Döviz ihtiyacatı tetkik edildi Başvekilimiz Istanbula geliyorlar Beynelmilel hırsızmış!.. Fantoma Mehmed'in şayanıdîkkatmuhakemesî Fantoma 6 bin liralık sirkati tek başına yaktığını iftiharla söylüyor IMabadi 4 üncü sahifedei kadar kışa bir müddet kalmak ü dir. zum yok ki!... Jona kalmışlardır. LLutfen sahlîayi çevirinUtl