9 Mayıs 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

9 Mayıs 1930 Cumhtzriyf t I SON TELGRAFLAR Hindis tan'da vaziyet Millı Reis Gandi'mn yofunda yürüyor. Ingiliz'ler askersevkediycrlar Simlâ 8 (A.A.) Vahim hadiseler zuhur etmiştir. Şehir, karma karışık bir haldedir. Mahallî mu • avin kuvvetler seferber edilmiştir. 2 polis metnuru öldürülmüştür. Polis memurlan halk tarafından tedricî surette ricata icbar edilmektedir. Vak'a mahalline mütemadiyen takviye kıtaatı gelmektedir. Bombay 7 (AA.) M. Patel 100 bin kişilik bir mitingde söylediği nutukta:Arazi ve emlâk vergisinin verilmemesi ve memurların boykotu en müessir bir silâh olduğunu söylemiştir. M. Patel sözlerine şu suretle nihayet vermistir: Hükumete karşı bütün cephelerde mücadele edeceğim, ne kendim için ne de hükumet için sulh istemiyorum. Bu sefer hürriyetimizi elde etmek en kuvvetli emelimizdir. Bombay 7 (A.A.) Bombay . Maruf bir Amerika'lı mühendis şehrimize geldi Amerika'nın benam nıünendislerinden Boston mühendis mektebi âlisi elektrik departımam şefi Jakscn and Moreland şirketi mudiri umamisi profesör Jakson refikasile birlikte evvelki gun şehrimize gelmiş ve Tokatliyan oteline inmiştir. Profesör Jakson, Amerika hükümeti tarafından Japonya'da teşrinievvelde içtima eden dunya mühendisler kongresine delege olarak gönderilmiş ve bir buçuk ay Japonya'da, ikl ay Çin'de, bir ay Hindiçinî ve Siyam'da, bir ay da Hindistan'da iktisadi tetebbülerde bulunmuştur. Mumaileyh memleketimizin pek hayırhahi bir dostudur, bir ay kadar mem Macar futbolculan dün geldiler Bugün ilk maçı Galatasaray'la yapacaklar Cumartesi günü Beşiktaş'la, pazartesi günü de Fener'le maç var f l C r I MIHINA! Kurban bayramı! Çocukluğumdanberi işitirim: Kurban Bayramlarında koyunların kanlarını temizlemek için mutlaka yağmur yağar, derler. Bir çok Kurban Bayramlarında yağmur yağdığını gördüğüm gibi yağmadığına da şahit oldum. Fakat biz, öyle Kurban Bayramları gordük ki koyundan çok, insan kurban edildi. yağmurdan çok, göz yaşı döküldü. Balkan harbinde, düşman ordulan Çatalca'ya geldikleri zaman 1»tanbul ufuklarında bayram toplarınm sevincli gürültusünden ziyade, muharebe toplarının matemli iniltisi aksedip durmuştu. Umumî harbe, bir Kurban bayramı arifesinde girdik ve memleketin en güzide evlâdını on cephede senelerce kurban verdik, durduk. Her sene, mutlaka, binlerce ve binlerce Türk evlâdmm kurban olduğu Kurban Bayramlannı hatırlar ve harpsiz geçen bayramlann kıymetini takdir ederim. *** Kurban bayramlannda kesHen koyunlara çok acırım. gözlerî ayakları bağlanıp yere yatırılan zavallı hayvanın ıztırap çekerken tepin « mesine bile müsaade etmemek insanlann katı yürekliliğine bir d*« lildir. Fakat, biçare hayvanı kesmeden evvel beyaz ve yumuşak jrer^ danını okşamak yok mu, bilhassa en zivade teessürümü mucip olan şey budur. Gözlerinin, ayaklarmm bağlanıp yere yatınlmasından kuşkulanan, ürken koyun, buğazmda şefkat ve muhabbetle dolaşan ellerin hain ve yalancı okşamalarına inanır, sükunet peyda eder, boynunu uzatır, asabı gevşer, teslimiyetle yatar, zanneder ki gözlerini, ayaklanm, kendisini rahat okşamak için bağlamışlardır. Sonra birdenbire boynunu okşıyan nevazişkâr ellerin yerine keskin bir bıçağın acı ve müthiş darbesi kaim olur. H F M NALINA1 civanndaki köylerde tabiî vaziyet hemen hemen tamamile avdet etmiştir. Mağaza ve dükkânlar yeniden açılmış ve çarşılarda alış veriş başlamıştır. Londra 7 (A.A.) Hint isleri nazırı Avam Kamarasında sorulan bir suale verdiği cevapta: Bombay şehrinin bazı kısımlarile şimali garbi hududu üzerinde bulunan eyaletl^rden biri îstisna edilecek olursa başka taraflarda yeniden hiç bir kargaşahk olmadiğını söylemistir. Nazır, müslüman ahalinin silâhsız itaatsizlik hareketine karışmadığını da sözlerine ilâve etmiştii. Delhi 7 (A.A.) On sekizi polis olmak üzere 108 kişi hastanelerde tedavi altına alınmıştır. Yalnız bunlardan 4 kişi ölmüştür. Vaziyet şimdiki halde hic bir gayritabiilik çöstermemektedir. . Ispanya ihtilâli . ~.™....»ı.ı«wıu«IUIIUİIIH|ll|ı||[|!||[!]||||||||||||«||I||t|IWIIW»uıı »ı 1.»»... Dün şehrimize gelen B. E. A. C. Macar takımı leketimizde kalarak ricalimizi ziyaret edecek, iktisadi hayatımızın inkişafı sebepleri ve maarifimiz hakkında tetkikatta bulunacaktır. Kendi talebesi bulunan Darulfunun elektroteknik müderris vekili Hasan Halet Beyin (iktisadi hazinelerimizin inkişafında elektrik kudretinin tesiri) hakkında Boston mühendis mektebi âlisinde yazmış olduğu tez sebebile memleketimizi tanımıs. olan profesör, bizzat riyarete karar vermiş ve nihayet bu kararmı ifa etmiştir. oyunculan Profesör M. Jakson ve refikası Bir parti yeni bir diktatörlük tesisıne karşı müradeleye hazır! Madrit 8 (A.A.) Ecnebi memieketlerde şayi olan ve Madrit, Barcelone askerî kuvvetlerinin isyan etmiş olduğunu iddia eden haberler tamamen asılsn dır. Memleketin her tarafında sükun huküm sürmektedir. Hendaye'den bildirildiğine göre Madfit'ten ahnan ha berlere nazaran sabık Dahiliye nazırı Ceneral Martinez ile sabık Katalonya askeri valisi Ceneral Anido'nun yeniden diktatdr!:ığü tesis etmeğe teşebbus et miş olduklan söylenmektedir. İki ceneralin projelerine vakıf olan 30 kadar sol cenah mensubu sabık liberal nazırlar dan M. Villatneva'nın yanında toplan mışlardır. Ictimaı mttteakip hazır bulunanlardan ikl kişi M. Berançuer'yi zi yaret ederek liberallerin diktatörlüfun yeniden tesisine karşı mücadele edeceklerini sriylemiştir. Sevil'den bildirildl ğine göre ekmekçilerin grevi munasebetile şehirde ekmek fikdanı vardır. GrevMumaileyhin şerefine dun Tokathcilerle işlerini terketmiyen ekmekçiler yan'da şehrimizde mevcut Amerikan arasmda bir takım hadiseler olmuştur. ticaret muessesatı mumessilleri taraValance'den bildirildiğine gore Duario'de Valencla gazetesinin talebeyi tenkit e fından bir ziyafet verilmiştir. den bir makalesi dolayısile talebe mezkur çazete binasının cephesini taşa tutmuslardır. Madrit 7 (A.A.) Salabamanque Darulfünunundaki vazifesi başına avdet etmeğe hukumet tarafından davet edilmiş olan M. Onamuno buçun oto Bir sene kalarak Fransız miimobille Salamanque'a gitmiştir. 6 Maliye müf ettişî Fransa'ya gidiyor fettfşlerile beraber teftiş turneshıe çıkacaklar Kıtklareli'nde Gazi heykeli ııııınmıuıın|i||||i Kenan Beyin yaptığı heykelin küşat resmi diin büyük tezahüratla yapıldı Kırklareli 8 (Hu. Mu.) San'atkâr Kenan Beyin yaptığı Büyük Gazi'mizin heykelleri bugün muazzam merasimle küşat edildi. Vali, Fırka kumandanı, erkân ve ümera, halk, mektepliler hazır bulundular. Vali Ahmet Durmuş B. bir nutuk irat ederek küşat resmini yaptı. Şehir, halk, gençlik, mektepler, cemiyetler namına nutuklar söylendi. Bütün Kırklareli ve mülhakatı büyük sevinç içindedir. Kenan B. eserinde cidden muvaffak olmuştur. Rıza Celâl Ankara 8 (Telefonla) Hıfzıssıhha umum müdürü Dr. Asım B. umum sıtma mücadele reisliğine, Manisa sıhhat müdürü Dr. Hamit Şakir B. Kars'a, Kars müdürü Dr. tsmail Hakkı B. Rize'ye, Ankara müdürü Dr. Saffet B. Çorum'a, Gümüşane müdür vekili Dr. Vasf i Kemal B. üçüncü sınıf Gümüşane müdürlüğüne, Trabzon müdürü Dr. Saim B. üçüncü sınıf müfettişliğe tavin edilmislerdir. EdeM roman Sıhhiye tayinleri lardır: Hamamlar ve su değirmenleri kazanc beyannamesl yerine icar bedelleri üzerinden vergi vereceklerdlr. Her ayı takiben 20 gun zarfmda mustahdemin beyannameleri yerine müesseseler be yanname mahiyetinde ve irsali>e şeklinde yekun itibarile cetvel verecek lerdir. Muesseselerin faaliyeti asliye'erine taalluk eden mesailde kullanılan işçi ler, daimî veva muvakkat olsun cetvele ithal edilecektir. Terki ticaret hallnde mukellefin başka bir mahalle gitmesi, vergiden kaçmağa teşebbus etmesi muhtemel olduğundan bunlar hakkında bazı takyidat vazedilmektedir. Şimdiye kadar yalnız merkezleri tetkik olunan şirketlerin şubeleri de tetkik edilecektir. Kazanç vergisi defterlerinin 3 sene yerine beş sene muhafazası esası kabnl edilmiştir. Bankalar ve şirketler hesaplarmın tetkikinde mütehassıs memurlar istihdam edilecektir. Beyannamelerle defter kayıtları bir birini tutmadıih takdirde vergi dört Ankara 8 (Telefonla) Maliye müfettislerinden Faik, Celâl Sait, Hakkı Kâmil, Hâmi, Lutfi, Ismail Saip Beyler staj yapmak üzere bir Beyanname ile defter kayıtsene müddetle Fransa'ya gönderiliları birbirini tutmadığı tak yorlar. Müfettisler orada 6 ay FMaçların programı dirde vergi dört misli ransa Maliye Nezaretinde çalışaMacar maçları tertip hey'etinden: olarak alınacaktır caklar, 6 ay da Fransız müfettişleBugun gelmelerine Intizar olunan mirile beraber teftiş turnesine çıka safirlerimiz Macar takımı dün şehrimiAnkara 8 (Telefonla) Kazanc ver caklar, Fransız teftiş usul ve tarz ze gelmiştir. Bugun Taksim stadyomunda yapılagisinde yapıian tadilâtın esasları şun larını öğreneceklerdir. Kazanç vergisinde yapıian tadilât Macar B. E. A. C. takımı, bugun yerine dun şehrimize geldi ve ilk maçını bugun Gaiatasaray takımı ile yapacaktır. I Takımın kuvveti etrafında vaki olan | munakaşalardan anlaşılan bir hakikat varsa, o da B. E. A. C. takımının kuvvetli bir hey'et halinde şehrimize gelmiş ol masıdır. Macar'lar, bilhassa açıklarla oyun oynıyan çok seri ve kuvvetli futbolculardır. Bu itibarla Gaiatasaray takı mının bugun çetin bir hasım karşısında sıkı bir imtihan geçireceği muhakkaktır. Gaiatasaray takımı kombinezona bir gun evvel girdiği için her ne kadar bu maça sureti mahsusada hazırlanmış ise de takım lik maçları dolayısile idmanlıdır. Tabii bugun en kuvvetli seklinde çık mağa ve iyi bir netice almağa çalışa caktır. Macarlar, ikinci macı Beşiktaş ile yapacaklardır. Beşiktaş takımının bir ec nebi takımla karşılaşması ilk defa vaki olan bir hadise olmıyacaktır. Beşiktaş takımı uç sene evvel Gradiyenski ismindeki Sırp takımı ile de karşılasmış, muvaffakiyetli bir oyun gostermistir. Beşiktaş takımı o vakittenberi çok ilerilemiştir. Beşiktaş'ın Gaiatasaray ve Fenerbahçe'ye karşı olan mevkiini bu maçta alınacak neticeler gösterecektir. Macar'larla son maçın Fenerbahçe ile yapılması bu müsabakaların en şayanı dikkat cephesi olacaktır. Muhakkak olan bir şey varsa bayram gunleri iyi bir spor faaliyeti ile geçe cektir. reket edecektir. Vapurda bir büfe ile cazbant bulunacaktır. Tenezzüh hususi olup Galatasaray knlübü azası ile ailelerine ve davetli dostlanna mah sustur. Vapur Beylerbeyi, Bebek, Ana doluhisan, Emirgân ve Tenikoy iskelelerine uğrıyacaktır. Beykoz'da maçlar oyunlar yapılacak ve akşam gurupta Beykoz'dan bareket edilerek Boğazda bir cevelân yapılacak ve Kadıköy'üne de uğrandıktan sonra nihayet saat 12 de köpruve dönülecektir. Bayram.. Naf ıa Vekili Eskişehir'e gitti Ankara 8 (Telefonla) Nafıa Vekiîi Recep B. bugünkü trenle Eskişehr'e gitmiştir. Recep B. Eskişehir'de devlet demiryollarını teftiş edecektir. misli olarak tahsil edilecektir. Merkezleri ecnebi menıleketlerde olan şirketlerin Turki^e'deki ticaretleri hakkında a\rı hesap tutmaları ve diğer yerli şirketler gibi vergi vermeleri karar laştırılmıştır. Temyiz komisyonları itiraz tetkikatını nihayet üç ay zarfında ikmal edeceklerdir. «Kazanç vergileri ertesi ayın on beşine kadar verilir.» fıkrası ertesi ayın sonuna kadar seklinde tadil edilmiştir. Devri ticaret halinde devir alanların vergi hususunda mali mes'uliyetinin asıl mükellefijetten tahsil imkânı olmıyan hususa hasrı kabul edilmiştir. Defterlerin yalnız notere tasdik ettirilmesi kâfidir. Ticaret odalarına tas dik ettirilmesi mecburiyeti kaldırılmıştır. cak maçlar şunlardır: 1 Saat 14 te Fenerbahçe tstanbul spor en küçükleri. Saat 15 te İzmir tstanbul Amerikan Kollejleri. Saat 17 de Macar'lar Gaiatasaray Hakem: Kemal Halim Bey. 2 10 mayıs cumartesi günü: Saat 15 te Galatasaray İstanbul spor 3 üncüleri. Saat 17 de Macar'lar Beşiktaş. Hakem: Kemal Halim Bey. 3 12 mayıs pazartesi günu: Saat 14 te Fenerbahçe Robertkolej en küçükleri. Saat 15 te Beşiktaş Vefa 2 incileri. Saat 17 de Macar'lar Fenerbahçe. Hakem: Kemal Halim Bey. 4 Mac gunleri Stadyum gişeleri saat 13,30 da açılacaktır. 5 Tenzilâtlı biletlerin evvelce ilân edilen müesseselerde satılmasma devam edilecektir. Galatasaray kulübünün Bayramın flcüncü gunü Beykoz'a yapacağı tenezzüh Seyrisefain idaresinin «Mevesem vanurile icra edilecektir. Vapur saat ikide köprüden Adalar iskelesinden ha Galatasaray'lılann tenezzühü lâliahmer gazetesi intişar edecektir. Halk geçen sene olduğu gîbi bu sene de kurban derilerini Tayyare Cemiyetine terkedecektir. Ankara*dan gelenler Dün Ankara'dan gelen ekspres ve posta katarlan çok kalabalıktı. Her gün »aat 13 buçukta HavdarZavallı bir mahluku öldürmeden paşa'ya gelen yolcu postası, kalabahktan ve îstasyonlarda fazla evvel ve öldörmek için okşıyan inkalmasından bir buçuk saat teah san, az hain değildir. ••• hurla ancak saat 15 te HaydarpaşaOlmaz mıydı? ya gelebilmiştir. Sıhhiye Vekâleti, Verem nastaİki lokomotifin çektiği katarla şehrimize bazı meb'uslar ve aske nesi yapması için Şehremanetine rî ümera ile bir cok memurin ve Heybeli Ada'daki büyük binayi aileler gelmiştir. Gelenlerin yeku vermek istemiş, fakat Emanet kabul etmemiş... nu 800 e baliğ olmuştur. Bu miktar geçen senelere nis • Alsaydı da, yazlık konservatuvar betle azdır. yaptırsaydı olmaz mıydı? Bayram münasebetile Anadolu demiryollarında tatbik edilen bayram ücret tarifesi evvelki gün başlamıştır. Bu tarife 16 mayıs akşamına kadar muteber olacaktır. Matbaat Cemiyetinin tenezzühü Matbuat Cemiyetinin her kurban Rakısı âmil, muhterem bayramında yapmakta olduğu de , niz tenezzühü bu sene Yalova'ya ! muşterilerimin mübarek bayyapılacaktır. Cemiyet emrine her ram frını kutlular sene Seyrisefain idaresi tarafın" SAHİBİNIN SESİ „ dan bir vapur tahsis edilmiştir. Bu sene bayramın ikinci cumartesi güGramoi nlarının tenzılâtlı yaz nü sabahleyin köprünün Kadıköy tanfesirden istıfade ediniz. iskelesinden hareket edilecektir. Yalova'da arzu edenler kaplıcalaki, kimi de elinden tuttuğu çocuğu ra gidebileceklerdir. ile binaya gelmişler ve bu şefkat Fakir çocuklara eşya tevzü müessesesinin şefkatli hanımlan Himayeietfal süt damlası müessesesi tarafından dün fukara ço tarafından bu yavruları çikulata cuklanna elbise ve fotin gibi eşya ve bisküvilerle sevindirmişler ve tevzi edilmiştir. Fukara, zarureti eşyayı bizzat kemali itina ile üzersabit olan anneler kimi kucagında lerine giydirmislerdir. ÜZÜM KIZI KALBÎMİfJ SüÇU Yazan: MAHMUT YES4Rİ • Yaaa... Çok iyi... Neden sordun? Hiç! Gece mi kalacaktın? öyle bir niyetim vardı. Ifakat Hanım, ellerini birbirine vurdu: Vah vah... Ne beis var, başka gün olsun... Bavulunu gönderdin ama, kabahat bizde değil, gene sende... Senin ipinle kuyuya inflmez ki... Vallahi hiç ummuyordum... Fazla yatağımız da yok .. Enişten avda... Yann dönecek... Görüşürdünüz... Necil Sabit, omuzlarını kaldırdı: Beis yok, beis yok... Fakat merakını yenemedi: Niye gelmişler? önümüzdeki perşembeye Pakize'nin nişanı var. Oğlanın evinde hazırhk yapıyorlar. Desene ki bir kaç gün buradalar. Ifakat Hanım, ayıphyan bir bakişla dudaklarını oynattı: A, elbette... Çok â!â... Çok âlâ... Vakit, daha geç olmadan, Necil Sabit, kalkıp gitmeliydi? Fakat nereye? Apartımana mı? Bir otele mi? Bir ahbap, akraba evine mi? Nereye? Hangi tehlikeyi tercih etmeli idi? Ablasınm: Biraz daha otur... Daha erken... Ne acele ediyorsun? Diye ısrarlarına; genç kızların: Bizden kaçıyosunuz... Gücendik... Nişana sizi de davet edecesiz... Geleceksiniz ama... Gibi sitemlerine, ayrı ayrı cevaplar veriyordu: Hafta içinde, muhakkak uğrarım... Bir arkadaşa söz vermiş bulundum... Sol'juk kapısından çıkınca kulakarı uğulduyordu: Ne ses, yarabbü... tstanbul'a istirahate geldik... Ne huzur, ne istirahat! Bu felâket, hesapta yoktu! Zaten, tekmil akılda olmıyan aksilikler gelir, beni bulur, bana çatar... Şimdi nereye gitmeli? Bir akrabama mı gitsem? Seneler var ki birinin semtine uğramadım. Ev lerini, evlerinin olduğu sokaklan unuttum, gitti. Gece vakti, kapı kapı ev mi aranır?.. O halde otele gideceğim. Ama, hangisine? Beni tanımıyan berbat, pis otellerden birine gitsem?... Sivrisinek, tahtakurusu, pireden uyuyabilirsen ujru. Ustüne bitlenmek te var... Ayaklarını yere vurdu: Şimdi ben, sokak ortasında mı kaldım? Dayalı döşeli bir apartımanım, tertemiz yatağım olsun, ben, sokaklarda sürüneyim... Birine söyliyecek olsam, beni ya deli zanneder, yahut ta budala... Zahit Efendi çare buldu değil mi? Necil Sabit, o anda karşısına Zahit Efendi çıksa tereddütsüz tokatlıyacaktı: Zahit Efendinin aklı île hareket edenin hali budur. Kabahat onda değil, ona uyan budalada... Zahit Efendi, hâllâli müşkülât! Zahit Efendinin içine doğar... Dişlerini gıcırdatarak kafasını yumrukluyordu: Zahit Efendi, kendi çıkarına bakar. Hiç çalışmadan, yorulmadnn, terlemeden, mis gibi yaşamanın kolayını bulmuş... Bu gece, apartımanda, yahey, keyif çatıyordu. Kanbersiz düğün olur mu ya? Fahir Bülent'in münasebetsizliğine ne diyeyim? öyle çalğı çağanaklı eğlentilerden bir zevk alsa, haydi affedeyim. lçki masasınm karşısında, parmağını saçına dolar, çevirir karıştırır, çevirir karıştınr. Yanında şakacı kadın bile olsa, gene somurtur. Yüzü, kumar masasında güler... Necil Sabit,in birden sinirleri büzülmüştü, kendi kendine, adeta yüksek sesle söyleniyordu: Plakların da vay başına gelen! Sarhoşlukla iğne değiştirmeği unuturlar! Gramofonun zembereği boşanmaz, diyaframı kınlmazsa âllaha hamdü şükretmeliyim... O, canım keten sofra takımları rezil, berbat olmaktadır eminim. Madam Vartuhi, apartımanı bir haftada temizliyebilirse çok iyi... Sokaklardan geçenlerin, garip garip baktıklannı hissedince kendini topladı: Apartıman, gramofon düşfinmenin sırasmı buldum. Başını hiddetle iki yana salladı: Ey Zahit Efendi, gel, buna bir çare bul bakalım. Karanlık, tenha sokaklar, Necil Sabit'i daha bunaltıyordu, caddeye çıktı. Caddenin karışık, renk renk ışıkları, gürültülü kalabalık, onu biraz avutur gibi olmuştu. Niçin etrafından kaçıyor? Neden çekiniycrdu? Kimden ve neden korkuyordu? Neye salkanıyordu? Borcluların, eksiklilerin, kusur'uların, ellerini kollarını sallıyarak ferih fahur dolaştıkları bu cür'et asrında, kendisi, ne diye gizleniyordu? Mabadi var İ