12 Kasım 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 4
Hayatı kah fakıyet, $ _g (.-.-w ğ c eserleri tle şunda, izbaşı met üyük oldu ve b (1912) harbi bitm mşlanmıştı. olan tokonun İnönü e kud- esini kabul oldu, Cihan da İsmet b nblar elinde kalı sine has zek niharbi- karar- İgüh şube müdürlüğünde bulundu İ1915 te mirala, ri- İsiyle Büyük reisimiz garp cephesi ku- mandanı iken vT öĞLI ve inci ve ü ımda bu sira- gün, Türkiye cumhuriyeti e, dördüncü, y ikinci devlet reisi olarak seçi-| kolordu kuma anlıkla ad ve|du, Türk tarihinde (harbiye nezar $ biraz onra da sulh hazırlıkları n ve bepimizin tam bir itii İnönünü sevgisini k. parlak büyük Mütareke — devrii ti mü gında, kos İaönü, talihin İz TU tesadüf munun riyasetinde görü: eseri ! lamet İnönü, Lozanda Rumen ve Fransız murahhasları ile bir arada şehirde Devletin hay dd olarak, İzmirlidir, yani bu doğmuştur. Kudret ve meziyetlerini, büyük va- bir 8 tan aşkmı, ( ini, fazilet ve| — Memleket tak cevherlerini bütün Türk milletinin lif yabancı ku tanıyıp bildiği General İsmet İnönü, müteaddid yerl Osmanlı harbiye nezareti muhake-| ediyordu. mat dairesi mümeyyizi İken vefat| Vatanın artık Ankar eden Reşid beyin oğludur. 1884 te, çarpmağa başlamıştı İkinci Beyle-sokağı ilerisinde Me- kuvveti orada dine-yokuşundaki evlerinde doğmuş-| gabilecekti. Ba: tur. İlk ve orta tahsilini İzmir iptidat yolu kalmamıştı. vazs askeri rüşdiyesile| — İnönü bu vaziyeti takdir edenlerin mülkiye , idadisinde yapmştır. Lise|başında idi. Bu görüş ve kavray tahsilini de > İstanbuldi topçu idadisinde bitirmiş tahailini harbiye topçu sınıfı: tıktan - sonra "erkânıharbiye bitirmiş ve 1909 da yüzbaşılıkla yurd ve ordu.vazifesine geçmiştir. Meşrutiyetin ilânımdan - bir müd- det sonra (910) -da İmam Yahya ta- rafından-uyandırılan kargaşalıkları ortadan-kaldırmağa memur kuvvet- ler Kumandanlığının — erkâmharbı| mevki olarak Yemene gönderilmiştir. Bu'kuvvet askeri harekât yapa-| General İnönü, milletin ve memle- eaktı. Fakat imparatorluk — idaresi,'ketin imam Yahya ile bir itllâf akdi arzu-|tediği büyük fedakârl leri pekâlâ biliyordu. M ve ma şlamıştı. im ediliyor, muhte- etler, Anayurdun hi işgalde - devam da Yegâne ümid Güneş, oradan do- hiçbir - kurtuluş kalbi şla Halıcıoğlu taşıdığı vatan #&şkı, onu da Ankara Yüksek |yollarına sürükledi. (20 Mart 1920) Ö, memleketin bu karanlık gü- nünde, anenk namuslu ve vatanper- ver olanların arasında teneffüs ede-, bilirdi. İnönünü, istiklâl mücadelesinde ilk defa olarak Edirne mebusu ola- k rüz. Meclis ona derhal, kud- akati ile mütenasip olan verdi ; onu erkâniharbiye rela. m 'et. Dıi | b ! U | y ederek t LANADOLÜU , ift At sirinci plânda bir kal atanperver Mahrumiyot ve sofalat içinde millet ordusunu kuvv tekni leri b boğuşmak kuvvet ri, serve düşman mak, Harp devam ediyordu. Talih, onun kendi namına kayde- deceği v ak, gerefle, hak yir zafer ha- gırlıyordu inci İnönü z eral İnönü burada düşmanı arihi hayatının göh kahraman Türk ordü içine « olun bu ha nün kuv &. Te datlar sürüsü, ti h sicumhur x ezilmiştir. (0 * , miralaydı.) a bu bü bir kadirşina kendisini mizlivalığa t (1921)' fak, üddet son: (kinel İnönü gecikmedi. Büyük ne kendilerine bütün garp cephesi ku- mahdanlığını tevcih etti. yük Sakarya harbine, işte b fatla iştirak ederek Türk askert ta - rihinin keydettiği büyük hizmetleri ve ryes-|lı tarihin ral İnönü, kısa nünde, tarihin aferi) ni yaratmakta Millet meclisi bunun üzeri- & Atatürk ve İnönü milli rülünce, bu mühim ve li menfaatler ve Osman slı bir şekilde tasfiyesi sı müvafık çetin işi de, m Gi yük zaferden sonra yükseldi. (31 Ağast Harp artık bitmi: h. £ " ö bir hayret içinde bu büyük ve tariht/mümessil olarak gösterdi. ğ hâdiseye bakıyordu. Nihayet silâhla-| Bu konferans, (4 teşrinlevvel 92_—3 rın kat't surette terki ile bütün mese-|tam yedi gün, Türk tezine muhalif b hallolunması Ve mutaaaaıp noktaf nazarlar general İnönünlün karşısında uğraştı. Fakat büyük İnönü, harikulâde bir nüfuz ve kudretle Türk tezini galip çıkara- rak, Türkiyeyi mahküm eden mahut Sevr paçavrasını ortadan kaldırdı ve galip, kuvvetli, hür bir millet olarak konuşmak hakkını temin etti. Mudanya konferansını Lozan sulh müzakeresi takip eti daha derin bir siyaset kavrayışı mücadelesine ihtiyaç gösteriyordu. Bunu başarmak vazife ve şerefi de İnönünün — bahtiyarlığına - düşmüştü ve hariciye vekili olarak Lozana gitti. Lozan masası, bütün — mukavemet |ve tehditleri, bütün dolanbaçlı, karan- İlık ve gizli yolları İle onun & na dikil, Fakat, İnönü davasına iman ve bu- nu müdafaaya azmetmiş bir abide gi- bi, bütün selabetiyle, onların menfi mukavemetlerini birer birer kırarak kendi ismini tekrar tariha yazdırdı. Lozan kahramanı. Lozan bütün mazi; eneral İsmet İnönü ferikliğe|rildi. Değerli arkadaşının e! zeki cevherini takdir eden d ük gönderdi ve şında spa devletlerinin vakı i temasların başlama- Jelerin masa hususunda ricaları ile siyas Burada vaziyet ve | D Iat mana ve şumulü için 'de teabit edi . yordu. İnönü, Lozanda imzalattırdığı mu- vi tasfiyeden ge- çiriyor, Türk tetiklâlini, tam bir mil- SAHİFE 4 ramanlık, vatanperverlik, muvaf- eref ve faziletle dolu olan inönü İzmire ne mutlu ki, böyle bir evlâd yetiştirdi. Bugân varlığı ve iharla göğsümüzü kabartıyoruz. Lozan k n üt İyasında görüyoruz | | | ü Y masının buşında etin İş makaniz- s'ul bir hükümet usanmadan, hattan ve hak- n büyük-iş. i, gün- Te te ve mil. lete binlerce esce ven adisine has enerji ile ve güldü ek, hayat p artıracak İşler ba- 1 bir köşesinden öbür rler; onun. k büd- kilâtımı- rifi.. ve inde -İs. derin armıştar. De odur. İktisadi t borçluyaz. Türk erbiyesi işi 1 zuun ehemmiyetini Tefli sima- daha çok hiz- edi. nun Türk m | metler görece uz, .. | İsmet İnönü — Baştarafı 1 inci sahifede — mekle ona karşı olan nihayetsiz mu. habbet, merbutiyet ve şükran hisle- İrini bir defa daha izhar etmiş bulu. nuyor, İsmet İnönünün devlet idaresinin her şubesindeki yüksek tecrübesi Ata ine türkün başladığı büyük ve emsalsiz Ana eserin itmamında hükümete her za- eler bek- man için rehper olacaktır. Atatürkten sönra mem'rk kılâp, bü- sek ida şlamış- mücedele günlerinde. ahedeyi bir ganh destan vibi mi ve memleketine getirirken, onu vatanda yeni ve serefli vaz iyordu. Memlekette hü yük bir kalkını tı. Bakımsız, büyük bir talih saadetidir. milleti İsmet İnönünün cumuhür riyase- yesine çıkar- ti büyük Trük milletine — kutlu ol. sun. yaç kivranan vatanı yükseltmek, yeni bir medeniyet se mak, yeni bir hayat, yı bir telâkki yaratmak lâzımdi. Hamdi Nüzhet ÇANÇAR. G. İsmet İnönü — Baştarafı 1 inci sahifede — gün bunu yerine getiririz. Teşkilâtı esasiye kanununun 'bize emretti vazifeyi ifa etmek de en büyük bir vecibedir. Bundan evvel, çok aziz ve büyük ölünün hatrrasını tebcilen beş |dakika ayakta ve sükütte kalmanızı istirham ederim.» Bu son sözler üzerine bütün meb'uslar ve rheclisi takip edenler aya- kalktılar. Artık teessüre hakim olmak imk£mı kalmamıştı. Gözyaşları ve hıçkırıklar başladı. Millet Meclisi, baştan başa ağlıyordu. Hıçkırıklar arasında beş dakike süren bu sükütten sonra, Meclis reisi B. Abdülhalik Renda tekra” söz alarak: — Teşkilâtı esasiye kanısırunun 34 üncü maddesi mucibince Rei- sicumhur intihabına başlıyoruz.» Dedi ve saylavların isimleri okunarak rey taplanmağa başlandı. Reyler tamamen toplandıktan sonra, Büyük Millet Meclisi reisi: — Rey vermiyen arkadaş var mı? Diye sordu. Müteakiben: — Rey vermiyen kalmadı arkadaşlar. Şimdi kur'a ile dokuz arka. daş seçeceğim. Tasnifi âra burada, âleni olarak yapılacaktır. Dedi. Ve kur'a çekti. Tasnif komisyonuna; İsmail Mehmed Ulu (Sıvas), Mebrüre Günay (Afyon); Faik Soy- hu (Niğde), Hüriye Öniz (Diyarbakır) ; Yahya Galip Kargı (Ankara) ; İsmail Hakkı Veral (Sinop); Numan Aksoy (Antalya); Nuri Gökte- pe (Aydın) ; İsmet Eker (Çorum) seçildiler. Meclis reisi, komisyona: — Arkadaşlar lütfen burada tasnili ârayı yapsınlar. Dedi. Tasnif on dakika sürdü. Müteakiben B. Abdülhalik Renda neticeyi şu sözlerle bildirdi: — — Neticei ârayı arzediyorum. reye 348 arkadaş iştirak etmiştir. 348 reyle ve ittifakla Malatya meb'usu General İ.ım:: İ.n'“:nü Reisicam. hurluğa intihap edilmiştir. Kendilerine haber vermek ve burada yemine davet etmek üzere (20) dakika celseyi tatil ediyorum. Netice alkışlarla karşılandı. 20 dakika sonra Meclis reisi Abdülhalik Renda, celsenin açıldığı- ni bildirdi. Biraz sonra, Meclis kapısında görülen Reisicamhur General İsmet İnönü, coskun tezahüratla ve alkışlar arasında kürsüye doğru ilerledi ve su suretle yemin eti —AEReisicumhur sıfatiyle Cumhuriyetin kanunlarına ve Hakimi. yeti milliye esaslarına riayet ve bunları müdafaa. Türk milletinin saa: detine sadıkâne ve bütün kuvvetle sarfı mexaji, Türk devletine tevoc- cüh edecek her tehlikeyi kemali siddetle men. Türkiyenin san ve sere- fini vikaye ve ilaya ve duruhde ettiğim vazifenin icabetma hasrı nefs etmekten ayrılmıyacağıma, pamusum üÜzerine'söz veririm.» (Alkışlar ve Allah muvaffak etsin sözleri)
