23 Ekim 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

TTAROR TT A Pra PAZAR 1958 Amerika Ve Avrupa si- yaseti Amerikalılar Bu hususta neler düşünüy orlar? - Nevyorktan son Avrupa buhranı esnasında en zıyade dikkati çeken hâdiselerden biri de Amerikadan gelen sesti. Reisicum- hur Ruzveltin Alman devlet reisi Hit- lere gönderdiği mektuplar ve iltizam ettiği sulh alyaseti herkesdin lümü- dur. » Bu münasebetle Amerikanın Av- rupa siyâseti karşısında düşündük - lerini öğrenmek faydalı olacaktır. Meşhur Amerikan radyo konfa - ranaçısı Sving, bunu açık bir şekilde hulâsa ederek diyor ki: «Dünyada hiçbir demokrat mem- lekat Amerika kadar faşist aleyhtarı değildir. Fakat bu aleyhtarlık, kor - kudan olduğu kadar -nefretten mi ile- ri geliyor. Eğer böyle ise, bu nefretin #Âmerikanın harici aiyasetine mül sBurette tesir etmesi lâzım gel Eğer memleket duhilinde faşizme doğru bir temayül baş. göstereceğin- den korkuluyorsa harici siyasete A! kadar tesir etmez. Fakat dalma gayri müttehit olan Amerikalıların umu - miyet itibarile Almanya ve leyhinde olduklarını söylemek caiz dir. Fakat Liçbir memleket, Amerika kadar 'da kendini emin hissetmez.. İn- fıratçılığı da bittabi bu eminiyet hisin- den geliyor, Dünya ahvali Amerika menafline hissedilecek derecede tesir etmedikçe Amerikanın insiyakt ola-, rak düşüncesi sadece emin kalmak |kayı bir 3 Bu sebeple harbe sevk eden meseleler- bir manzara bir ihtilâftan sıyrıl ni bulana aşk olsun.. Amer anlaşılan m: ir. İnfiratçıların bir ratçılığı diğer taraftan &i vardır Hakiki Amerikan infiratçısı ya- bancı aleyhtarıdır. ve Harp aleyhtarı- dır. Amerika uğruna bir harbe isiye- rok iştirak ederler.. Fakat başkaları hesabına harbetmek başkalarının har bini yapmak İstemezler, Onlar mi terek en ler. Bu için Amerikayı l.ı mak gayesinin güdüldüğünü vehme: derler. Hal infiratçıla- rı, beynelmilel dille koğuşmi lar sulhun yegâne garantisini, Ameri- ka haklarını kimsenin ihlâle cesaret edemiyecek kadar kuvvetli - olmakta bulurlar. Amerika n başka milletlerin yan- mücadslelerile alüka- yol tutarlar. rler: Ameri- doğru mak gibi b z gü gay gi bancı harbindren korumak. den hiç birini iltizam etmezler. Ikah «infiratçı» * karışı itimad olur ki, bu da ihtilâflara karışmamak demektir. | Bu itibarla bir fikir etrafında hir- leşmemiş olan Amerikalılar, Avrupa- nn bügünkü tehlikelerinden uzak kal mâk hususunda hep birdirler. “Avrupa işleri karşısında Amerika için ileri sürülecek İki temayül — ho men hemen bundan ibarettir. Faş aleyhtarı olması ve bir de infirat siya- seti takip etmesi.. Hiç şüphe yok ki, bu iki temayül, biribirini nakzeder bir haldedir. Zira Avrupa yakın bir istikbalde harbe gi- recek olursa, «faşistler» bir tarafta, «demokrasiler» de diğer tarafta ola- caktır. Amerika dahi bittabi demok- rasiler tarafında yer alacaktır. Bu da- hi, infirat siyasetinin tamamile aley- hinde bir hareket olacaktır. O zaman Amerika efkârında bir ihtilâf baş göstermiş bulunur. Böyle ANADOLU ——— Günlük siyasi gazete Sabib ve Başmakarriri HAYDAR RÜŞDÜ ÖKTEM Vzmünt zeşriyat - “ve yazı İşleri mür dürü Hamdi Nüzbet Çançar İDAREHANESİ İsmir İkinci Beyler sokak CHalk Partisi binam içinde İzmir — ANADOLU Telefon - 2776.. Posta kutusu: 405 ABONE ŞERATT Yıllğı M400, altı aylığı 800 kuruştur ! abone ücreti 27 liradır. ANADOLU MATBAASINDA BASILMIŞTIR |Rhesus tipinde (500) aded maymun 'ğalmı in götürülmektedirler. Bu fasileden olan maymunlar, A- ' yetiştirilmesi için bir koloni t. 4 göre, yakiın Amerikan tari- işlenmiş en büyük hata, Ameri- kanin harb Kirmiş olması- dır. Bunu bir daha asla tekrar etmek | İatemezler. Zira harbi umumi, onların indinde ir idealizm hareketiydi, hiç te iden- ist şekilde bitmemiş olan en felüket- miz bir sulha müncer olmuştur.» Beş yüz mayrmıunun seyahatı Mathura adındaki vapurun geçen hafta çok acaip ve görülmemiş bir yolcu * kafilesile Kâlkütadan — ha- rket etmiş olduğu Londradan bi rilmektedir. Geminin bu — yolcı dur. Ve Porltorikoya cinslerinin ço - merika birleşik devletler üniversite- sinden ilmi tetkiklerde bulunmak üzere, fazla mikyasta talep edilmek- tedi Hindistan, son zamanlarda, mem. lekette bu cins maymunların gittik. çe azalmakta olduğunu görerek ih. racatçılarını menetmek için bir ka. rarname çıkaracağını — bildirmiştir. Kolombia üniversitesinden — doktor r almaz, Por- karar vererek kararını mevkiü — tat- bike koymuştur. Bu suretle çoğaltı- lacak olan maymunlar Amerika lâ. buratuarlarının ihtiyacını karşılama kanın her sene yirmi bin Bhesus cin- | si maymuna ihtiyacı olduğu hesap| edilmiştir. |şey varaa tahdidi teslihat nazariyele- arasındaki gerginlik zail olması sure- İNGİLTERE Maltayı tahkim etti Öyle ki Bugün herhangi bir düşmana karşı koyabilecek bir vaziyettedir İngiliz donanmı harpten sonraki devrede nı'ğh]a-—mrnı!ıtııl'.a adasındaki kablettarih devir - fazla ihmal etmeleri yüzünden de pek lerdenberi deyam edegelen yerli kül- ileriye gidip İtalyanın fütuhat emel- türü tevhide çalı 'A'ı'i e hılf]" mani umrrnm"hıniı 5 îenı kanunu es. zuhur mıp_ı takdirde !lal_rızılınrı İK Maltanı v » adadaki Üssü - bahrinin fırsatta Akdenizde en — ehemmiyetli takv üssübahrileri olan Maltaya bir hava|olacağı muhakkaktır. Vakıa yapılı yaparak adayı hâk ile yeksan (&skeri ve bahrt tslâhat ve tadilâ edecekleri şayisai bile o zaman deve- keri sır oldukları rân etmişti. 'zı'wıı:mraıı da h Habeşistan harbinin devam ettiği'larına uygun olarak sessiz sad Anlarda belki de Malta son sistem bom ' pılmıştır. bardıman tayayrelerinin huı:unıur:al Geçen temmuzda 1926 yılındanbe- karşı koyabilecek bir derecede müs -'ri ilk defa olmak üzöre bir İtalyan fi- tahkem de; Bü noktayı k: ola- losu Maltayı Tesmen ziyaret etmiş Yak bilmiyoruz. Yalnız bildiğimiz bir Vüküu Gırasında İtalya ile İngiltere rine kendini fazla kuptırmış olan Bü- tinde telâkki olunan bu ziyaret bir ba- yük Britanya imparatorluğunun mey kımdan da Maltalıların en yeni İtal- 'dan okumıya pek benziyen o İtalyan' yan vahidi harplerini görmek fırsatı. tefahürlerinden sonra var kuvveti ile mı vermiş oldu. silâhlanmağa başladığıdır. Filvaki Maltaya gelen İtalyan filos İngilizler bir taraftan deniz ve ha- Erda ' YERTdenyaylam va kuvvetleri ğ ecdid edilmiş olan le artırmıya çalışırken, bir taraftan «Jülyo Çezere» ve «Könte di Kavur> da başta Malta ve Cebelüttarık bulun- diritnavtlarile en son sistem destro- mak Üzere en ehemmiyetli üssü buh- Yerlerden mürekkenti. rilerini takviye ve fennin en son ihti-| — İki İtalyan zırhlısı süratleri, top- ralarıma dayanan modern vasıtalarla ları ve harici manraraları tamamil, eğişip tanınmıyacak bir halo gelecek İnyılyılrr Maltayı yalnız tahkimle derecede tecdid edilmişlerdir. V bııı kalmadılar. Adanın ve Maltalıların gün yeni yapılan gemiler müstosna ol orlar. larını mucip olacak pek çok tedbirler kudretli vahidi harpleridir. ve kararlar uldılar. Meselâ daha 1938 yılı temmuzunda İngiliz Avam Kama- rasında müstemlekeler nazırı Malkom Yalancı doktor mah- İtalyanlar Habeşistanı fethetmeklettiler. Bu enstitüye tayin — edilecek için yola çıktıları zaman İngilizler te- mütehassıs profesörlerin nezareti âle şebbüsü hoş görmüyor, fakat büyük|tnda İngiliz kültürü — bilgisi ile| idare bakımından da hoşnutsuzluk - mak üzere İtalyan donanmasının ©en | Bir hesap neticesi: “Rusya ve İta'ya bu davada kaybettiler,, Hitler İngiltere ve Fransayı satın al- mış, Mussolininin emelleri ise suya M. Mussolini J. M. Key. nes aşağıdal de B. Cham- berlaynın politikasını şiddetle tenkid ederek diyor ki: Efkârı ümümiye, her tür |din üstüne kala yetle kend son ak bir muya idare çinde geçen facl i hakiki sebepleri ve ıııık sadları halkın Yanlış #ölamış olması muhtemeldit: Halk, sulhüü uçürü - Makdonald Malta adası için yeni bir kanumu esasi hazırlamış olduğunu hu- ber veriyordu. Bu kanunu e« tiye göre adada me- sul bir hükümet tesisi henüz müm- kün görülmemekle beraber — «de şurası> ismi altında bir meelis kuru ması ve meelisin intihap edeci lar vasitasile adanın İdaresine iştirak edebilmesi derpiş olunmuştu. Maltadaki İngiliz valisi bu mecli- ge riyaset edecekti ki, bu sureti idare Büyük Britanya — imparatorluğunun diğer bazı yerlerindeki usulü idarenin aynidir. Gene temmuz sonunda İngi- keme huzurunda | Kopenhag ceza mahkemesi huzu- runda cereyan eden bir dava bütün halkı alâkadar etmiştir. Bu davada suçlu sandalyesine o- turan Enyar Niyelsen isminde bir damdır. Bu, bütün hastalıkları tabii usüllerle tedavi ettiğni iddia eden bir şarlatandır. Yalancı doktorun teda- vi tarzı, sıcak su ile wlattığı bir par- ça pamukla vücudü ovmaktan iba- ret basit bir şekildir. Fakat bu tedavi şekli 17 yaşında Siyen Har isminde bir kızın hastalı. iz müstemlekecilerinden Con Adams Üini iyi edememiş, bilâkis kızcağızın | Hunter Malta vali muavinliğine tayin ölümüne sebep olmuştur. İşte ya - edildi. lancı doktor bu sebopten — dolayı Maltanın şimdikt valisi ise genera| Mahkeme karşısındadır. Enyar — bu Çaris Bonham Kasterdir. Bu idareli işin hayli uzun bir hapis - cez. ve dirayetli asker 1936 şubatındanbe- kadar gideceğini düşünerek kendini | ri oldukça müşkül bir siyasi dürümü şiddetle müdafaa ediyor: muvaffakıyet ve kiyasetle idare etmiş — «— Ben kendi arzumla doktor - İtalya münasebatın şeker renk olduğu İuk yapmış değilim. Birkaç sene evel bir sırada Maltalıların — istiklâl ister bir arkadaşımın evine gitmiştim. Ka- bir tavir almalrına rağmen — İngiliz rısı hasta idi. İyi masaj yaptığımı deniz kuvvetlerinin bu mühim üssü söyledim. Kadının vücudünü ovdum, bahrisini tedrici, fakat devamlı bir iyi oldu. Sonra bu havadis şehre ya- | sürette tahkim ve takviyeye müvaf- yıldı. Her hasta âdeta — yalvararak fak olmuştur. masaj istiyordu. p çeken ve 1998 kanunu esasisinden evvel, a- benden sükün ve şifa dada 1933 yılı kanunu esasisi hüküm ların müracaatını tal Sürüyordu. Eski kanuna göre Malta dim.» İngiltere tacının bir müstemlekesi sı-ı Mahkemeye gelen bir çok şahitler yılıyordu. suçlunun mücize kabilinden kendile- İngilizler Maltadaki üssü bahriyi rini ölümden kurtardığını söylemiş. ıslâh, adada bir hava hücumuna karşı lerdir. mücasir korunma tertibat ve toşkilâtı |— Ölen kızın da babası şahid olarak vücüde getirmekle kalmadılar.-Malta. dinlenmiştir. O da: nan İdare merkezi olan Valetta şeh-| —-Kızımın ölümünde bu adamın Yabancı —ı.ı.ıı.. için — senelik ]ıı kifayet edebileceklerdir. Ameri-'rinde bir kültür enstitüsü de tesis hiç suçu yoktur. Ecel gelmiş, bu za- vallı ne yapsın? Demiştir. meni kararnamesi çıkarılmadan ev-' — Baba, suçluyu uzun uzadıya met- vel birkaç vapur daha maymun nak- hetmiş ve ifadı Hindistandan maymun — ihracının | ledileceği zannolunmaktadır. jsine karşı lenen insan- Reyaz kitapta neşre ü reddedemez-|ratta askeri harekâta geçilmesi ih- muna yuvarlanmak bir & damın muhareti soğuk kanlılığı — sayesinde zannediy Pek muhtemeldi iltere lıuxrkılınm durmadan k şahsi hedefleri; ve İngilterenin husuat da lâzımgelen teşeh- hh_r etmesi den tehlikeye gi üvvetli bir ik İngiliz milletinin sulh , poryer bissiya ydana vurulma- Miş gayelerin tahakku istişmar edilmiştir; ve eğer bu kaye- İler meydans vurulacak olsaydı, bel- me büslere t sulh sön ( timal değil İki bunlar tasvip edecek bazı kimse- fakat pek Nık k d ler bulunacaktı, wlcır tarafından redd a'şüphe yök ki eğer İnr ı—'m ve Rutya müphem ve mütereddid vaziyetten kurtularak hep bir ağız- dan konüşmüş olsaydılar müzakere- lerin muhtelif devrelerinde — sulhü tehlikeye #okmadan şerefli bir an- laşmaya varılması mümkün olurdu. İBöyle müttehid bir cephe ahnmak- tan mütevali: vekil hiç bir haksızlıkta yen ictinap olundu. Bağ zaman harp aktüalite- bulur len muhabe - tmaline dair hiçbir kaydın bulun - maması, Rusya ile temâasa geçilmesi- ne yanaşılmaması, İngiliz donanması dam hastanın gözüne bakar bakmaz hareketini anlıyor, termometre bile kullanmağa lüzum görmüyor. O ka- ( dar yaman adam! Cümleleriyle bitirmişti. Fakat bütün bu şehadetlerin, ya - lancı doktoru kanunun tayin ettiği cezadan kurtaramıyacağına şüphe — Bilir misiniz Bay hâkim, bu a- yoktur. Bay Çemberlayaa hücum! (8 birinci teşrin 1938 tarihli Theynan- seferberliğii riyeleriye meşhur l-.ı-l vaziyetini bildir la . vürd ü gronda ( e yknımıllor nden hisae alacakları Ü- düşmüştür ve M. Hitler ilân hususundâ dd ve fazla teehhür değildir. Ne İngiltara başvekili ve ne de Hit- ler oynadıkları an — için bile- hakikate kalbetmek niyetinde değillerdir. Çünkü bu iki pişkin poli» tikacıdan birine gaflet, diğerine de innet atfetmek doğru olamaz, Hâ- lde cereyan etmesine e ı.ı-ıı B. Hitler ile B. Çemberlaynın 3. Hitler asıl ei Ukranya ol- masr ' Üeği, bilAKİS ay olmasıdır. n Rusj ise, kendi r faraft politika takip ettiği ihmal edil- in B. sine imkân vermediii rlaynın işini kolaylaştırı diselerin c h ı/ıı'ı edilebilir? finin Ukranya ol« mülâhaz: rasıl hed çıkta bildirmiştir. Balkan- kolenllerde at vi olabilirdi. Fa « kat Hitler niyetini kafiyetle açığa Onun işlerde kararı uğu malüm - nü şu şekilde tecelli etti: A , büyük bir donanma inşâsın- suretile İngilterey Belki de İspan, re garpteki emellerinden feragat su- retiyle Fran da satın almıştır. Balkanlara nüfüz etmesine müsaade etmek suretiyle İtalyayayı da tatmin Silesyadaki Almanları (bu« in) feda etmek ve ileride Rus midini vermek suretiyle Polonyayı da iskat etmiştir. Ortada fedâ edile- cek bir Çekoslovakya kalıyordu. Gö rünüşe bakılırsa bundan söntd vaki olucak hareket Ukranyayı tle ge « çirmek maksadiyle Almanya ile Po- Tonyanın kuracakları ittifakıtır. (Ay nda jJaponyanın da Siberya ine yürümesi mukarerdir. (Maâ İmafih japonyanın merkezi Çinde gi- İriştiği avantür yüzünden bu hareket bir hayli tehlikeye girmiştir.) Mus- zam solin; disinir arkında oldu- Bu veçhile, ortad lmıştır; fakat V — Devamı 7 nci Sahifede —