9 Ekim 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3
BÜ . â P LE AA Na ——? Dü İtalya, İspanyaya üç fır 'asker gönderiyor ANADOLU İ hesinde kanlı niuharebeler oldu İ Salamanka, 8 ( Radyo ) — htilâlci general (Aranda) nın bamandasındaki askerler, Lion | *Phesinde (Montemintao) te- Beleri ile (Kastelyon) kasaba- Fi tü işgal eylemişlerdir. İki ta- NF arasında vukubulan çar: Bişma çok kanlı olmuştur. Paris, 8 (Radyo) — İtalya- İ'n, General Frankoya gön- tilmek üzere üç fırka asker hazırladığı — bildiriliyor. — Bu Wvetler, bugün, yarın hare- & etmek üzere bulunuyor. Valânsiya, 8 (AA) — Kı- ' tımızın Aragon cephesin- deki ileri hareketi devam et- Mektedir. Osen ve Casbas De E hcı'yı işgal ettik. Şimal — cephesindeki Sak İ Bıntakasında asiler 602 ra- K Smli tepeyi işgal “ettiler ve Hüteakıben Santrsa Ortigosa İi *disine girerk 430 - rakımlı Deye hücuma teşebbüs etti- h. Düşmanı ihata ve 200 ÜN Taktul birakarak kaçmağa ic- ettik. l Gijon cephesi: Düşman per- (| "mbe günü sabahtan akşama | kVİlv taarruzuna — devam et- Biştir. Cumhuriyetçiler asilere ı telefat verdirmişlerdir. . c Müessif ir hâdise , ersinde bir tlebe mektep "Rüdürünü öldürdü.. İstanbul, 8 (Hususi) — Mer- Ahden haber veriliyor: lersin ortaokulu ikinci sı- da iki sene dönen talebe- Sen Muhiddin adında bir genç, ktep müdürü- Bay Ejderi H:î'n kurşunla öldürmüştür. ti ise, bütün Mersinde tces- ve teessüfle karşılanmıştır. uhiddin derhal yakalan- %Y. Ğı:, İtalyan vapuru '©*çhul bir tayyarenin arrüzuna uğradı.. Roma, 8 (Radyo) — Meçhul mq“yyu:; İtalyan bandıralı Ura posta vapuruna hücum .hlıEk müteaddit bombalar işsada — hiçbirisini — isabet Tememiştir. ANADOLU ! Günlük siyasal gazete | | H.&ııi,. ve başyazganı Umdydar Rüşdü ÖKTEM ı ı.“_'":l neşriyat ve yazı işleri İd.._ * Hamdi Nüzhet Çançar — ’ 1 'hanesi : RDir İkinci Beylı ki ci Beyler sokağı .,c' Halk Partisi binası içinde ıq:crıf: İzmir — ANADOLU *ni 2776 « Posta kutusu 405 Ka ABONE ŞERAITİ G 1200 altı aylığı 700, üç Y ylığı 500 kuruştar. memleketler için senelik ı;hoııu Ücreti 27 liradır ©1 yerde S kuruşlur Böçmiş nüshalar 25 kuruştur İL *SADOLU MATBAASINDA BASILMIŞTIR | Denilmektedir. İstanbul, 8 (Hususi) — Der- sim hâdisesini çıkaran serger- delerin muhakemesine Elâziz- de başlandı. Müddeiumumi; sergerdelerin, ceza kanununun 149 uncu meddesine tevfikan cezalandırılmalarını istemiştir. 1149 uncu madde şudur: Her kim, hükümet aleyhine halkı silâh ile isyana veya Türkiye ahalisini biribiri aleyhine — silâhlandırarak mükateleye teşvik eylerse, on beş seneden aşağı olma- mak üzere ağır hapse ko- nulur. Eğer bu teşvik neticesi olarak isyan veya kıtal zuhur etmişse, buna sebe- biyet veren yahud asilere kumanda eden kimseler idam olunur. Bu cürümlere yalnız iş- firak etmiş olanlar, altı seneden aşağı — olmamak üzere ağır hapse konulur./ Habeşistanda çete muharebeleri oluyor Londra, 7 (Radyo) — Tay- mis gazetesi, Habeşistan mu- habirinin uzun bir mektubunu neşretmektedir. Bu mektubda Eylül ayı ortasında Habeş çeteleri tara- fından Aduaya yapılan bir hücumun İtalyanlar tarafından 200 maktul verilerek püskür- tüldüğü bildirilmektedir. Ha- beş çeteleri Makalleye de hücum etmişler, Dessiye yo- lunda da iki kamyonu yak- mışlardır. Bir müddettenberi Habeşistanın hertarafında çete muharebeleri devam - etmek- tedir. Hırvatlar Sırp muhaliflerile birleştiler İstanbul, 8 (Hususi) — Hir- vatlarla Sırp muhalifleri bir- leştiler. Bu münasebetle B. Milan Stoyadinoviç kabinesi- nin vaziveti müşkülleşmiştir. Fransada ihlilâl çıkması den endişe edilmektedir. Paris, 8 (Radyo) — Fransada başlıyan kazalar intihabatı, bu ayın 17 inde başlıyacak ve 18 inde sona erecektir. Halk partisi lideri B. Doryo, bir beyanname neşretmiş ve Fransız milletinin, komünistlere karşı yekvücud olmasını tavsiye eyle- miştir. Halk partisi lideri, beyannamesinin sonunda: *İntihabatta komünistler galebe çalarsa, Fransada isyan mu- hakkaktır. Bunu görmemek için her Fransızın, istediği partiye rey vermesi ve fakat komünislerden sakınması lâzımdır., Intihabatta komünistler : tilâlcilerle cumhuriyet;i-l; arasında Leon cep- . | : galip gelirse ihtimalin- Sergerdeler adalet İıuzurundğı L 149 uncu maddenin tatbiki istendi Dersim hâdisesini çıkaranların muhakemesi Elâzizde başladı Duf Koper Çeşmeye geliyor İstanbul, 8 (Hususi) — Ak- denizdeki İngiliz üssübahrile- rini teftiş etmekle meşgul bu- lunan İngiliz bahriyesi birinci lordu Duf Koperin, hususi yatile Çeşmeyi ziyaret etmesi muhtemeldir. Türk - Rüus Ticaret müzekereleri bitti Ankara, 7 ( Hususi ) Türk - Rus ticaret müzakere- leri müsbet bir surette neti- celenmiştir. Hazırlanan mua- hedename, bugün — Hariciye Vekâletinde siyasi müsteşar B. Numan Rifat ile Rus he- yeti murahhasa reisi tarafın: | dan imzalanmıştır. Ankara, 8 (A.A.) — Tür- kiye ile Sovyet Rusya ara- sında mevcut olan ticaret mu- ahedesinin yeni icablara tev- fiki ve iki devlet arasındaki muahedelerin — inkişafının te- mini için cereyan etmekte olan müzakereler muvaffakı- yetle neticelenmiş ve hazırla- nan ticaret ve seyrisefain mu- ahedenamesile ticaret müba- delâtı ve tediyatına ait an- laşmalar, bugün Hariciye Ve- kâletinde merasimle imza edil- miştir. Muahede ve anlaşmaları Türkiye namına Hariciye Ve- kâleti siyasi müsteşarı B. Nu- man Menemencioğlu ile Ha- riciye Vekâleti kâtibi umumi vekili B. Nebil Batı ve Sovyet Rusya namına maslahatgüzar B. Horas Zalkin ve ticaret mümessil muavini Strasumu imzalamışlardır. Bu münasebetle iki heyeti murahbhasa — reisleri arasında Türk-Sovyet dostluğunun sa- mimiyetine işaret eden nutuk- lar söylenmiştir. ka İktşbaslar: Türk tarih sergi- sinde cumhuri- yet devri.. Türk tarih sergisinin iki va- zifesinden birincisi, Tür tarih tezini, devirlere göre tasnif edilmiş tarihi vesikalarla izah etmekti. İkinci vazifesi de Ata- türk Gdevrinin, büyük Türk tarihi içindeki müstesna ve kiymetli mevküni ifade idi. Birinci vazifeyi başarmak için Dolmabahçe merasim — salo- nunda yapılan tesisattan evel- ce kısaca bahsettik. İkinci va- zife için ayni salonun orta- sında at nalı şeklinde bir kı- sım yapılmıştır. Salonun diğer cephesindeki büyük kapıdan giren ziyaretçiler birtarih mih- rabının önünde “Büyük Türk, ü tazimle selâmlarlar. Mihrabin sağındaki methal- den büyük salona girilince du- var tarafı takib edilirse tarihi kısımlar görülür. Buraya gi- dilmiyerek soldaki aralıktan cumhuriyet kısımını ihtiva eden nal şeklindeki tesisatın içeri- sine girilmiş olur, nalın tam kavis halindeki merkezinde, yerden biraz yüksek ve me- yilli, koyu renkte kumaşla ka- palı bir satıh vardır. Üze« rinde altın harflerle şu yazıyı görüyoruz: “Büyük işleri büyük millet- ler yapar. K. Atatürk, bu sathın üzerinde yükselen kavis içinde —tam ortada Büyük Millet' Meclisinin içtima halin- deki resmini görürüz. Atatürk kürsüdedir. Meclis huşula Bü- yük Şefi dinliyor. Resmin üs- tünde “Hâkimiyet milletindir., ibaresi vardır. Altında Ata- türkün şu vecizesini okuyoruz: *Büyük Millet Meclisi, Türk milletinin asırlar süren tecrü- belerinin hulâsası ve onun bizzat idare etmek şuurunun canlı timsalidir.,, Meclis res- minin sağında tarihi bir resim vardır. Ağır ve düşünceli çeh- resini siyah bir kalpak çevre- liyen Atatürk, karlar üstünde bir yamaca doğru ilerliyor. Karlı ve kimsesiz ufuktan bu Keybetli çıkış bize çok şeyler ilham ediyor. Sırtındaki uzun kürkle başındaki geniş kalpak resmin gerisindeki eski model bir otemobil, bize milli cidal yıllarında olduğumuzu söylü- yor. Büyük kahraman seferi kıyafetiyle o günlerin çetin işlerinden birini başarmağa gidiyor. Aşılacak sırt ne ka- dar dik ve güç de olsa öte- sinde kurtuluşun aydınlık ve ilik ufukları var. Buna olan imanla çetin yolculuğun iste- digi bütün azim çehrede top: lanmıştır. Bahtiyar bir vatan çocuğunun tesbit ettiği bu ilâhi çıkış için muhayyelemizi tazyik etmiyelim. Resmin al- tına konulan yazılarla kendi- leri bize bunun sırrını vermiş- lerdir: “Zafer, zafer benim di- yenin; muvaffakıyet, muvaflak oldum diyebilenindir.,, Sağda sefer kıyafetile milli cidalin başbuğunu selâmlamış- tık. Solda, cumhuriyet ve in- kılâb yıllarının büyük reisi önünde eğiliyoruz. Şimdi bü- tün memleket onunla birlikte Türk tarihinin büyük ışığı al- tında muasır medeniyetin üs- tüne çıkmağa çabalıyor. Büyük Şefin resmi altında şu direktifleri alıyoruz: “Milletimizin: vasıl olması Mareşal Şan-Kay-Şek beyanatta bulundu —3 n .— ——— Bay Ruzveltin nutku, bütün Çin- lileri mütehassis etmistir l lşlağai Şanghay, 7 (Radyo)—Gaze- telere beyanatta bulunan ma- reşal Şan-*Kay-Şek demiştir ki: — Ruzveltin Şikagada ver- diği söylev, bütün Çinlileri derin surette mütehassis et- miştir. Bu nutuk yalnız istik- lâli ve hürriyeti için çarpısan Çinlileri teşci ile kalmamış, şüphesiz ki sulh seven ve is- tiyen büyük, küçük bütün devletleri sevindirmiştir. , Mareşal sözlerine şöyle de- vam etmiştir: — Japonya kendisini bey- nelmilel muahedelerin fevkin: de zannediyor. Asyayı zaptet- zaruri olan merhaleler behe- mehal katolunacak en nurlu hedeflere varılacaktır. Bunun için biribirimize vere- ceğimiz işaret şudur: İleri da-: ima ileri,,, Gene sağa dönersek üstte Parti ve Halkevi toşki- lâtını gösteren Türkiye hartası vardır. Bunun altındaki satır- lar Büyük Şefindir: “Bütün bu işleri partimiz programı özenle gözönünde tutularak başarılabilmiştir. — Partimizin Halkevlerile bütün yurddaşlara kucağını açması vatanda s0s- yal ve kültürel bir devrim yaptı,, Sonra buna mütenazır olarak, Başvekil İsmet İnönü; memlekete meclis kürsüsünden milli Şefin etrafında tek adam gibi birleşmemizi — söylüyor. Sözleri aynen şudur: “İyi tikbal, iyi netice, Atatürkün etrafında tek bir kişi beraber bulunmaktadır.,, Me- yilli sathın kaide te$kil ettiği büyük mihrak bunlarla ta- mamlanıyor. At nalinin iki dilini takib edersek içeride sıra ile ordu ile Adliye, Hariciye, Kültür, İktısat, Gümrük ve İnhisarlar Vekâletlerinin köşeleri, buna mütenazır olarak sağda da Donanma ile Dahiliye, Maliye, Nafıa, Sıhhat, Ziraat Vekâlet- lerinin köşeleri' vardır. Nalın dışma gelince mihraka teka- bül eden kavsin dış sathında ortada Atatürkün gençliğe hi- tabesinden bir kısım ve bu: nun sağında, solunda kız er- kek genç izci grupları vardır. Sağda kız izcilerinden sonra, kadın, sanat, evkaf, istatistik, matbuat, posta telgraf. Solda erkek izcilerden senra spor, tayyare, kızılay, Ankara Çift- lik ve Ziraat Bankası köşeleri vardır. Köşeler üzerinde izahlar yapacağız: Ordu: Ortada başkumandan Ata- türkün büyük taarruza tekad- düm eden günlerde cephede alınmış büyük bir resmi var dır. Bunun - iki yanındaki re- simler İstiklâl harbine aiddir. Hartalar ise sıra ile ilk milli cephelerle, İkinci İnönü har- bini, büyük taarruzu, zeminin- deki kabartma harta da baş- kumandanlık meydan muha- rebesini göstermektedir. Ordu köşesi bize Atatürkün şu cüm- lesini tekrarlıyor: *“Vahdette ve emelde azim we israr eden millet, mağrur ve mütecavizher düşmanı evel ve ahir gurur ve tecavüzünde nadim kılar.,, ve sırasile mek, emri altına almak güye- sini güdüyor. Harb için gös- terdiği eıgıbı ınııcibelğr. m::ı:ı- leketimizde haydutluk yapmak istediğini açıkça meydana çı- karmaktadır., Şan-Kay-Şek, beyanatımı şu sözlerle bitirmiştir: — Çin, mücadele; kıdııîievım edecekylîr." NBT Fakat dokuz devlet konfe- ransı toplandıktan sonra da'bu mesele hakkında bir karar veremezlerse, Asyada harp durmıyacaktır. Ancak bu dev- letler, Çini mahvetmek husu- sunda Japonyaya yardım et- miş olacaklardır. Adliye: Burada adâleti temsil eden gözleri bağlı iki kadın silüeti görüyoruz. Birisinin elindeki terazi — kapilülâsyonların bir kefeye herdiği ağırlıkla daima muvazenesizdir. Bu saltanat adliyesini ifade ediyor. Sağ- daki timsalin elindeki terazi kefelerinde hiçbir ağırlık yok- tur ve muvazenededir. Bu da cumhuriyet adliyesini temsil etmektedir. Atatürkün âdliye- mize verdiği istikâmet şu cümlede toplanmıştır: “Adli- yemizde her türlü tesirlerden cesaretle silkinmek ve seri te- rakkiyata atılmakta asla tered- düd olunmamak lâzımdır.,, Kemal ÜNAL " İİran Hariciye Nazırı Ankaraya gelecek İstanbul, 8 (Hususi) — Ber- linde 4bulunmakta - olan İrâan Hariciye Nazırı B. Sami, bu ayın 20'sinde resmen Anka- rayı ziyaret edecektir. Mühim bir konferans.. Ankara, 8 (Hususi) — Pro- fesör Pittar, bugün Halkevinde mühim bir konferans — ver- miştir. Kral Karol General (Gamelen) i kabul etti.. Bükreş, 7 (Radyo) — Kral Karol Sinıyı(ıııı);'ıı)ıdı Fran- sız erkâmharbiye reisi Gene- ral Gameleni kabul etmiştir. Bükreş, 7 (Radyo) — Fran- sa erkânıharbiye reisi ral Gamelen, bugün manevra sahasına hareket etmiştir. Tutuşan kömürler İstanbul, 8 (Hususi) — l tanbul adliye binası arsasında tutuşan kömürler derhal sön- dürülmüştür. Manevralar için madalya- lar basıldı Istanbul, 8 (Hususi) — Ma- nevralar için basılan madal- yalar, Milli Müdafaa Vekâleti tarafından gönderilmiştir.
