27 Mart 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6
OT T EET AŞ —P T v . | İN TTT TTTT S B n K 'C&İrîhten Yabraklar — Her gemi Sancakkalede beyaz bayrak.çekerdi ——— Hani İzmirin beyaz ekmeği? Eflâke ser çeken hurma ağarı nerelerde kaldı acaba? HĞ öe vi İzmirin erkeği de,kadını da füıeldi. Bittabi bu güzellik, slamlara da, Hıristiyanlara da şamildi. İslâm kadınlar çuha ferace giyeflerdi! - Yüzleri ka palı idi. İzmirde Rumca gö- rüşenler çoktu. Rumcanın bu- radaki — eskiliğidir ki, — lisanı uzun yıllar içinde tasfiye ede- rek ona “İzmir Elenikosu gü- zeldir, diye bir kıymet ver- miştir. Evliya Çelebi İzmir kadın- larından bahsederken: “Rengü ruyları serapa hür- met üzredir.. Der ve bütün İzmirlilere şa- mil olarak: — Tendürüst ve tenperver adamlardır. Cümlesini kullanır. Yani ca- minin kiymetini bilen sağlam, ahenkli insanlar. O türihlerdeki meşhur mah: sullerinden birçoğu kalmamış ve onların yerine başka şeyler türemiştir: Meselâ başta - “beyaz - ek- meği,, gelirmiş.- Bugün — fran- cala bile adamakıllı değildir. «Vaktile Türkiyede “beyaz ek- meği,ile maruf-olan şehir, şimdi lâalettayin kaza ve şe- hirler arasındadır. Limonu, turuncu, nanı, zey- tini de meşhur imiş.. Keza, servileri, çınarları bol, balık- ları lezzetli imiş.. Filhakika 'Türkiye ve bilhassa İzmir kör- fezi sahillerinde avlanan balık, diğer sahildar memleketlerin balıklarından çok nefis ve lez- zetli olmakta berdevamdır. Evliya Çelebi, o tarihte ef- lâke ser çekmiş bir hurma ağa- eından bahseder. Bu ağaç, bir tanecik imiş. * — Fakat aşılamasını bil- mezler de hurması - olmaz , diyor... İzmirde ticaretin arzettiği vaziyet ve Osmanlı idaresinin, ecnebilere, yerli hıristiyanlara karşı. takındığı müsamahakâr tavırlar, nihayet onları yavaş yavaş şımartmağa başlamış ve bu meyanda her geminin giriş ve çıkışında verdikleri rüsum ve vergiyi yavaş yavaş verme- meğe, aksatmağa başlamıştır. Yani yavaş yavaş, hem dev- letin haysiyetine, . hem de menfaatine kafa tuttukları gö- rülmüş ve bu iki başlı mey- dan okuyuş, nihayet hiç ol- mazsa gümrük varidatını kur- tarmak zaruretini meydana çı- karmıştır. Bunu ilk düşünen, Dördüncü -Sultan - Mehmedin sadrıâğzamı Köprülü Mehmed paşa olmuştur. Sadrıâzam, der- gâhı âli kapıcıbaşısı geveze zade ağayı çağırtarak bu cihe- tin teminini istemiştir. Gevezezade, İzmire gelmiş ve o zaman, Hisar camiine kadar dayanan sahilin, limanın ve gümrüğün. vaziyetini tetkik edince, herhangi bir geminin, bu açık limandan istediği va- kit kalkabildiğini, dilediği yere girebildiğini görmüştür. Bunun üzerine körlez ağzımın o ta- rihlerdeki vaziyetinden istifade edilmesi kararlaştırılmış ve bu- rada Sancakkale kurulmuştur. Kalenin şimdi ne namı var- | dir, ne de nişanı.. Ancak an- laşılan şudur ki, bu kale, Fo çadan İzmire doğru olan kı- sımda idi. Ve o tarihlerde de- niz kısmı çok dardı. Deniz bilâhare, toprağı yalıyarak Me- nemen cihetine doğru yayıl- mıştır. Gevezezade, işte burada bir kale kurmuş ve her gelip ge- çen geminin gümrük rüsumunu burada almak kararını vermiş- tir. Boğazın darlığı ve karşı sahilin yakınlığı itibarile, ge- miler buradan geçerken adeta kapana kısmış - bir vaziyete düşmeğe başlamışlardır. Geve- zezade, bu suretle hâkim bir mevkii işgal ve tahkim ettik- ten sonra, şöyle bir usul koy- muştur: Her gemi, burada beyaz sancak çekecek, yani, devlete teslim olacak! Bunun — içindir. ki, “Sancakkale,, denilmiş. Gevezezade, bununla kal: mamış ve Köprülü Mehmed paşanın reyini alarak, kale in- kaleye şaatının - bittiğinin - ertesi yıl, gümrük resmini — artırmıştır. Bittabi, böyle dar bir boğaz- da, top ve ateş altında kalan bütün gemiler, herşeyden evel beyaz sancak çekmeğe, ondan Bonra VB uçeli esiğ yölla- rına devama mecbur kalmış- lardır. Bu kalede 200 nefer vardı. Kale yedi tarassut kulesile takviye. edilmişti. İçinde 80 tane ev, bir Hünkâr camii, bir cephanelik bulunuyordu. Bun- dan başka 70 pare balyemez yapu ile müteaddid çultutmaz şapka topları konmuştu. Ka- pısı demirdendi, toprakla ir Hibatı kesilmişti. Bir nevi as- ma köprüler çekilirdi ve ka- leye, karadan herhangi bir taarruz imkânı bırakılmazdı. Görünce hatifi gaybi dedi bu kal'aya tarih Kifidi bahrü ber oldu ve hakka kal'ai sancak M. Ayhan Hatayd;işkence siyaseti — Başı 1 inci sayfada — Zresmi üniformalar giydirilerek hü- kümet, jandarmam nam altında Türk köylerine gönderilmiştir. Müsellâh taşaak çeteleri şehrin içinde sokaklarda ve pazarlarda küstahça dolaşmakta ve sarkıntılık yapmaktadırlar. Şam ve Halebden Sancağa ye- üzlden 400 demir gömlekli yola çıkarılaıştır. Bunlar bu defa Türk. leri iyice korkutacak ve yıldıracak bir baskın yapacaklarmış. GEREE' NLN Kiralık Ev Gayet havadar bahçeli gü- zel manozaralı kullanışlı kirası elverişli Göztepe vapur iske- lesine dört dakika mesafede iki ev kiralıktır. Göztepe'de Abdülezel so- kağında yokuşta bakkal Bay Bedri'ye veya telefonla 2256 numaraya Mmüracâat,. , düvya) Milisler, asilerin mukave- tini kırarak ilerliyorlar tü Ş OGT |oi Asi askerler — Başı | nci sahifede — Guadalajara cebhesinde hü- kümet kıtaları Aragon yolu üzerinde ve Renalos civârında asilerin muânnidane mukave- metlerine rağmen ilerlemeğe devam etmektedirler. Asi tay- yarelerinin Guudalajara ve Madridi bombardımanları nc- ticesinde sivillerden birçok ki- şi ölmüştür. Andujar, 26 (AA) — Ha- vas Ajansı muhabirinden: Asilerin Pozoblancoya yap- tıkları taarruz tamamile aka- mete uğramıştır. Muhacimler sahada birçok ölü ve yarâlı birakmişlârdır. Bundan sonra milisler harekete geçerek Po- zoblancoyu kurtarmışlardır. Ve Alcaracejos istikametinde 3 kilometreden fazla ilerlemiş- | lerdir. Büyük bir kısmı İtalyan nis zamiye kıtalarına mensub olan asi kuvvetler Guadalajara cep- hesindeki vaziyetlerine benzi- yen bir halde bulunmakta. dırlar. Berlin, 25 (ALA) — Hâvâs Ajansı muhabirindeh: “Alman matbuâtı Franko kıtalarının Guadalajara mınta- kasındaki mağlübiyetlerini iti- raf etmektedir. Essende çıkan ve Göringin naşiri efkârı olan National Zcitung şöyle diyor: “Büyük bir kısmı İtalyan gönüllülerinden mürekkep olan Frankonun piyade taburları- nın Guadalajara cephesinde Alman muhacimlerile Fransız kömünistlerinden — mürekkep olan beynelmilel livaya men- sup taburlarla ilk defa olarak karşılaştıkları zaman bozguna uğradıklarının teeyyüd etmek- te olduğu anlaşılmaktadır. Bu hâdiseleri müteakıp — Madrid önündeki cephede — istikrar hasıl olduğu şüphesizdir. Şim- di artık askeri vaziyette ya- kında bir değişiklik olacağını veya hükümet — merkezinin sür'atle düşeceğini Üümid et- mek beyhuüde olur. Rheimisehe — Vesflische de diyor ki: “Avrupa solhunu muhafaza etmek” için Yapilacak “en iyi şeyin, ademi müdahale siya- setinden şaşmamak ve İspnn» yolları dahilde harbetmekte bırakmak “ olduğu kanaatini muhafazs etmekteyiz.,, İhtilâlciler ne diyorlar? Avilla, 26 (Radyo) — Ha- vas Âjansının muhabiri bildi- riyor: Asi tayyare kuvvetleri şid- detli bir faaliyet göstermekte ve Madridi bombardıman et- mektedir. Madridle Goadala- hara arasındaki milis tayyâre karargâhına bombalar atmışlar ve 10 hükümet tayyaresi tah- rip etmişlerdir. ANADOLU Siyera Morenoda olan harp- lerde milislerin tâarruzları püs- kürtülmüştür. Guadalâajara cephesinde asi- lerin mevzileri Aragon yolunun iki tarafında da aynidir ve değişmemiştir. Asiler Torihos- dan 10 kilometro uzakta bu- Tunmaktadır. Madrid, 26 (A.A) — Dün öğleden sonra Guadalajaranın şimal bölgesinde asiler şid- | detli bir ateşten sönra cum- huriyetçilerin — sipetlerine . hü- Cüm etmişler, fâkat cumhuri- yetçiler saat 16 da şiddetli bit topçu âteşini mütcakıp mu kabil taarruza Asiler ilk mevzilerinden de bir kısmını terkederek çekil- mişlerdir. Casa De Sangalande böl- gesinde Aragon yolunun batı- sında bir düşman tahaşşudü dağıtılm'e ve köyün civari da düşmandan temizlenmiştir. Cumhuriyet ordusünün Piş- tarlart bugün Espinosa Hena- rese doğru Aragon yolunun batısında 20 kilometre mesa- fede milliyetperverlerin taar- ruza geçtikleri noktanın hiza- sına gelmişlerdir. geçmişlerdir. Bu akşamki program İstanbul radyosu 12,30 Plâkla Türk musikisi, 12,50 havadis, 13,05-14 muh- telif plâk neşriyatı. 18,30 Plâkla dans musikisi, 19,30 Şehir tiyatrosu komedi kismı (Kuyumcu ve iki kadın tipi), 20 fasıl saz heyeti, 20,30 Ömer Rıza tarafından Arapça söylev, 20,45 fasıl saz heyeti ve saat ayarı, 21,15 orkestra, 22,15 Ajans ve Borsa haber- leri, 22,30-23 plâkla sololar, opera ve operet parçaları. Toplantı Bazı mahsullerin vaziye- tini konuşmak İçindi.. Dünkü nüshamızda, ihracat tacirlerinin İzmir Ticaret oda- sında yaptıkları bir içtimada Türk-Alman klering vaziyetinin konuşulduğu yazılmıştı. Hal- buki toplantıda bu mesele değil, bazı mabhsullerin ihra- cında daha titiz davranılması ve bunların çok iyi temizlen- — Başı I nci sahifede — Komitenin paskalya - tatille- rinde — toplanması — keyfiyeti plâna mütcallik işlerin halen bilkuvve halledilmiş olduğunu göstermektedir. İtalyanın gö nüllülerin geri alınması mese- lesindeki hattı hareketinin kontrol plânının tensiki için şimdiye k Jat yapılmış olan işler üz ke €- “hiçbir' vaçhile tesiri yoktur. ” İtalyanın hattı hareketi, yani gönüllüler mes- elesile alâkadardir. Bü mesele ise ümid edildiğine göre z8- hiri bazı müşkülâta rağmen paskalya tatillerinden sonra komitenin itimamda ciddi bir tâarzda tedkik olunacaktır. İspanyaya gönüllü gönde- rilmesi meselesinin Milletler cemiyetine gönderilmesi hu- susu ne Fransa ve ne de di- Şer bir devlet tarafından teklif edilmiş değildir. Bu meselenin tetkiki hususünün ” esas itiba- lâhiyeti dai- resine dahil olduğu kabul ve teslim edilmektedir. Royter Ajansının istihbara tınâ göre, bu noktâi nazar hâkkında dün akşam Pariste Bây Delboslâ İngiltere arasin- da yapılan görüşme esnasında bir itilâf hasıl olmuştür. Berlin, 26 (Radyo) — Ber- liner Tagblat: “Ademi müdahale komite- sinde gönüllülerin geri çağı: rılması;. talebinde. Almanya İtalya ile ayni - fikikirdedir. Fransiz ve İngiliz Antifaşist- lerine meydamı boş bırakma- mak için İtalya ve Almanya birleşmiştir.,, demektedir. İstânbul, 26 ( Husüst”) — İngiliz. donanmasının mühim bir kısmı, Cebelüttarıkta *töp- lanmaktadır. Bu - toplanma, alâkadar mehalfilce çok mani- dar görünmektedir. Londra, 26 (A.A) — Ademi müdabhale meselesi hakkında burada bir inşirah Hissi terza- hür etmektedir. İngiliz/ güzete- lerinin - İtalyaya karşı kullan- Mmakta " olduklari İisanın- bir- denbire “değişmesi - zannolün- duğuna göre hükümet tarafın: dan yapılmış -olan bir tazyik eseridir. B. Grandinin |Roma”hükü- metinin ne ademi müdahale taahhütlerine riayet etmemek ne de Londra komitesini' ter- keylemek niyetinde bulunma- diği hakkında teminat Vermiş olduğu söylenmektedir. Gönüllülerin geri çağrılması meselesi 'hakkında elde edilen haberlere — göre “'bu 'baptaki müzakerelere paskalya yörtu- larından - sönra * tekrar başla: nacaktır. Valânsiya hükümeti tarafın- dan Milletler cemiyetine mü- râcaât vukuu takdirinde İngîl- terenin bu mürâcaata muza” haret etmiyeceği söylenmek- tedir. Zira bütün zevahire gö- re İngiliz makâmatı tarafından yapılan tahkikat muntazaman İtalyan ordusunün İspanyada mesi konuşulmuştur. DDD ALTADARARAKIDAT AAAT AALI AAAT ICI | En iyi fotoğraf malzemesi Başdurak - Emirler | çarşısında | Hamzaâ Rüstem | fotoğrâf hanesi nde bulunur. GKAIKLAĞĞARATÜ CNK KAT AAAi n düter Ü 2743/937 Win Ingiliz donanması Cebe lüttarıkta toplanıyor ——— aa 4 aa ga— bulunmuş oldu: , haberleri te- müdahalede ğuna dair elan yid etmemiştir Valensiya hükümeti nammâ” Sovyetlör birliği " târahıidan yapılmış olan müracaata g Hince' ademi müdahale hakkın daki itilâfın bütün ittihal rih müsbet ve be hâdise lere istinad ettirilmesi lüzumu” nu derpiş etmekte' olduğu'har ” tırlatılmaktâdır.” — Sovyetlerin müraeaali ciddi ” deliller edilmedikçe tetkik olunmıya: irae caktır. vi aa e Bügün Beşiktaş.UÜç- ok karşılaşıyorlar — — Başı | inci sahifede — mak lâzıradır. Beşiktaşın solünda Eğref vE Şeref gibi uzun zamandanberi yanyana öyhıyan iki'seri oyun” cusu, keza, sağ açığında da Hayati gibi bir eleman var. Bilhassa söl tarafın bu mü:> tecanis vaziyeti karşında, Üç- ok takımınıni müdafaa ve mu” avin — hattını 'ona “göre ayar etmek itabeder. Muavin- hattı, dünkü —nüshamızda -ileri sür* düğümüz veçhile Âdil, Enver | | A ve Cemilden teşekkül etmelis” ” dir. Müdafaa da Ali ve Ziya* * İzmir — takırm; kuvvetli olan hasmığin “karşisında "bir imtihan * geçirecek- demektir. Müavjır hatti-bü şekilde-ter” tib edildiği takdirde, burada” ki oyuncuları, vaziyete' göre, ayni hattın diğer nöktalarında oynatmak da mümkündür: İzmir takımının dikkat ede- ceği diğer bir noktada; topt yere indirmektir. Topun hava> lanması, İzmirlilerin oyun sis- temlerine ekseriya uymaz. Bu- nu defalarca görmüşüzdür. Lüzumu halinde, - Şükrüyü * sol hafa, Cemili ortaya, En- veri sağa ve Âdili merke£ muhacim mevkiüne almayı dâ. unutmamalıdır. Bugün, —herhalde — bütün spor — meraklılarını — tatmin edebilecek bir maç seyrede- ceğimiz 'muhakkaktir. Beşiktaşlı misafirlerimiz, ya- — rın da Doğansporla öynayf câklardır” Beşiktaş bugün! sa> — haya alışmış olacağı için, yaâ" rın ona göre çıkacaktır. Oyunu Ankara: mıntakasın”” dan Bay İbrahimt? idare ede* cektir. Yan *hakemleri > Bay Kadri” ve Bay Mustafa'»Şen” kaldır. -Saha' komiseri - bizzat * futbol 'ajam " Bay © Adnandır! " Tehacüme meydan kalmamak için kişenin”saat»on dörtte ” - açılması kararlaştırılmıştır. Hat ” ber aldığımıza göre, kulüpler ve ajanlık, B takımları vt genç takımlarla Yamanlarspor ve Demirspor ürasında muh- telif — maçlar hazırlamaktâ” dırlar. Mıntakâ' bunun için birkur pa köyacaktır. Üç haftalik bir lig esası düşıînüîmeklcdll dan.. '_ Izmir Yün Mensucatı Türk A. Şirketinin Halkapinar kümaş fabrikası Tarafından mevsim dolâayısile yeni çıkardığı kumaşlar Sağlam Zarif BÖT KAT A Yeni yaptıracağınız elbiseler için bu mamulâtı tercih ediniz e- Birinci kordonda 186 numaradâ Satış yerleri: Şük Kar'T AŞ Mimar Kemalettin caddesinde FAHRİ KANDEMİROĞL Ve ucüzdür |»
