4 Ekim 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 4

Vınıloıı Çurçil diyor ransa mevcud guçluk- deri herhalde atlatacak! Fransa'da bir sivil harp çıkarsa, istilâ tehlikesi vardır, İngıltere nin eski Hazine ve biye Bakanı Vinston Çurçil, Fraye Pres'de neşrottiği makalede, İlk Teşrinde sada bazı hâdiseler çıka- şayialarını tesbit ile Fran- z milletinin üstünde toplanan tehlikelerin herkes tara: 4 | fından görüldüğünü, grevlerin müzmin şekilde yapıldığını, Komünistlerin bütün — efkân A milli müdafaa hakkındaki umumiyeyi alâkadar ettikleri ilerini açıkça bildirdik- ni, ekonomik buhranın müş- süllerini arttırmak istediklerini, hükümetin ekonomik ve finan- sel şartları düşünmeden pat- tonlar aleyhine işçilere imti- iyaz verdiğini, bu vaziyette hiç bir iş adamının uzun müddetli hütlere — girişemiyeceğini, Et, Ekmek fiatlerinin yüksel- ini yazarak diyor ki: spanyol sivil harbının fa- ciası, hergün, doğrudan doğ- Fransız halkının gözü nı'înde oynanıyor. Gerek de- en harp talii, “gerekse tüy- deri ürpertici hal, politikanın tekmil tabakalarını en derin- len mütcessir etmekte ve yal- partiler arasında değil, sı- nıflar arasında da garazlı te- 7 yaratmaktadır. - Fakat bu arada Almanya tiç yorulmadan silâhlanmasına m ediyor, muazzam kuv- etleri, Ren'in her iki sahilin- de aydan aya “Göz kamaştı- TU) bir müdafaa,, halinde yük- © gelmektedir. | Bütun bunlar hakikaten esas- da kötülük ilâhlarının ra- İ gizlenebilecekleri -çok bir realiteler dosyasıdır. di bu vaziyet karşısında, ak çit ve halleri yerinde olan- farın büyük bir korku içinde | İ yaşadıklarına hayret edilebilir “mi? O kadar parlak bir du- umda olan Fransız matbua- na da bedbinliğin sirayet et- iğine şaşılabilir mi? Fransa- doğu ve cenub Avrupa- aybetmiş olduklarına, her iki tafa karşı hareket serbesti- e malik olan küçük dev- İ * ve yalnız küçük dev- etlerin değil - hangi Avrupa üsteminin, kendilerine en bü- ük güveni verebileceğini dü- “ünm olmalarına hayret Ötmek imkânı var mıdır? Ve (ühayet birçok alâkadar mah- ğ de, komünistlerin Fransa- İspanya'daki gibi, bir osa yuvarlamak - istedikleri -ANADOLU “Günlük ııyıııl gazete — Sabip ve başyazganı Haydar Rüşdü ÖKTEM ni neşriyat ve yazı İşleri © | müdürü: Hamdi Nüzbet ba! MCBi: ($ İzmir İkinci Beyler sokağı k Halk partisi Linası — içinde _* : İzmir — ANADOLU ); 32776 - Posta kutusu 405 (|8 ABONE ŞERAİTİ l ğ 1200, altı aylığı 700, üç aylığı 500 kuruştur cı memleketler için senelik, abone ücreti 27 liradır Her yııdı 5 kuruştur n—lı ııııhıl.ıı 25 ııı-ııtır 4 ADOLU HATBAABNDA | BASILMIŞTIR ü dostlarının sükünlarını | kanaatinin taşındığına, Alman propagandasının, tekmil mu» hafazakâr milletleri, Führerleri- nin arkasında — antibolşevik ve antikomünist seferine ka- tılmağa davet edişine hayret edilebilir. mi? İstikbale güven Buna rağmen, kat'iyyen şu kanaatteyim ki, Fransa buson baharda ve kış zarfında bü- tün güçlükleri — atlatacaktır. Hem de yalnız hiçbir felâket görmeden değil, maddi ve manevi daha büyük bir kud- retle bunları geçiştirecektir. Parlâmento ile idare edilen | memleketler, tabiatile, yalnız kumanda etmek - ihtiyacında olan bir Nasyonal syalist veya Komünist rejimi gibi yeknesak bir manzara arzede- mez. Parlâmento ile idare edilen bir memlekette, iş ba- şında bulunan hükümete karşı tenkidi kesmek moda değil- dir; halbuki Nasyonal Sosya- list veya komünist olan bir memleketteki işlerin durumu ise bambaşkadır. Ancak, Rus- ya ve Almanya'da halka ha- kiki duygularını ifade etmek imkânları verilmemiş olmasın- dan, bu memleketlerde yaşı- yan her şahsın kendi mukad- deratından memnun - kaldığı neticesi çıkarılamaz. Fransa ve İngiltere'de hoşnutsuzluğun her şekli açıktan açığa tevsik edilebilir Bu takdirde güçlük- ler üst satha çıkmaktadır; fa- kat ayni zamanda, bu güçlük- leri ele alarak çare bulan kuvvetler de hareckete geçebi- lirler. Fransa ile İspanya ? Arasındaki farklar. Fransa'daki durumla İspan- ya'daki vaziyet arasında hiç | bir benzerlik yokiıı'. İspanya | Avrupa'nın en geri memleke- l tidir; halkı ise en yoksul bir 'seviyededir. Fransa, ihtilâlini ya- palı yüz elli yıl oldu. Köylü toprağa kavuştu; aristokrasi dağıtıldı; kilisenin hâkimiyeti feshedildi. Fransız, iyide de kötüde de, hasılı her iki halde de, eski rejimin harabeleri üzerine kurduğu evin efendi- sidir. Fransız milleti istediği gayeye varmıştır. Mes'ele, onun, vardığı gayeden memnun olu- | şandadır. Fakat bu da bir ta- rafa bırakılsın, Fransız sosye- tesi ahlâki kalifikasyon, askeri küdret, kültür, görgü ve zekâ- vet bakımından kıyas kabul | etmez bir ölçüde İspanya sos- yetesine üstündür. Bundan başka Fransa ile İspanya arasında şümulü çok geniş bir fark vardır. Avrupa- nın hiçbir. memleketi, etrafını çeviren memleketlerin hâdise- lerinden Avrupa'nın hiç bir memleketi İspanya kadar az müteessir olmuştur; hiç bir memleket Fransa gibi memle- ket dış tazyiki karşısında kal- mamıştır. Eğer Fransa'da bir sivil harb çıkar veya milli bir ge- rileme gösterirse, bu vaziyet Fransa'nın yalnız - otoritesini ve dün mevkiüni sarsmak- la kalmaz Alsas - Loren'le Akdeniz sahasındaki Fransız toprakları başka bir devlete geçer. İstilâ tehlikesi, bir kurt gibi her Fransız ocağının ya- nında dolaşmaktadır. Almanlar r eler - söylüyorlar? Şu Alman'lar, olur şey de- gillerdir doğrusu, Herşeyi açık so'ylcmçlcnnden sarfınazar, en büyük - mes'eleleri kışa bir mantıkla ve hususi bir görüş- le hemen ballediveriyorlar, Dünkü ANADOLU'da sizde okumuşsunuzdur; Alman'lar - Hitler'e -diyor- larmış ki: — Bir seneye kadar bekle| miyelim. Çünkü o vakte ka: dar diğer rakiplerde kuvvet- lcnmı;h olır.:fl:ıdu Bu işi uzatmağa gelmez. Hemen Ren hududundan içeri — girelim. Fransız askerlerine adam-akıl- h bir dayak atıp 3 ay içinde Paris'te kamp kuralım.. İtiraf edeyim ki, gıcırı bük- me dedikleri şey, ancak bu kadar olur. Alman'lar için Pa- riste kamp kurmak, konu kom- şunun Hidirelles günü dolma pişirip lokma hazırlayıp kırda gezintiye çıkmasına benziyor. Mahallenin çocukları arasın- da bile bir Alman-Fransız mu- harebesi olsa, bu kadar basit görülmez. Üç ay içinde, kos- koca bir Fransız milletini, ko- lunu bacağını kırıp kuşa ben- zetmek istiyorlar ve bunu çe- rez yer gibi söylüyorlar. Şu Alman'ların Pâris has- retine diyecek yoktur. Paris onlar için, silâh çatılıp harbın zevkinin çıkarılacağı bir yer- dir. Canları sıkılınca Berlin- den silâh omuzda yola çıkıp burada Fransız kızlarını sey- retmeğe gelecekler. Size bir fıkra anlatayım: Umumi harbın sonlarında ihtiyar iki Alman Paris bele- diyesine veya hükümetine mü- racaatla garib bir iddia ve ihbarda bulunmuşlar. — Biz -demişler- Bismark zamanındaki ilk Alman-Fran- sız muharebesinde Alman or- dusü - efradından bulunuyor- duk ve ordu ile beraber, Pa- rise girdik.. Vaziyet malüm: Siz Fransız'lar, panik yapmış- tınız. Alman ordusu muzalfer ve hâkimdi,. Biz iki arkadaş, Paris'in işgalinde çok mühim bir. servet elde ettik. Bunu taşımak, memlekete götürmek imkânı yoktu. Çünkü elimiz- den alacaklardı.. Diğer taraf- tan, siz, bütün servetinizi ve- rerek Almanya ile anlaştınız ve ordumuz çekildi. İki arka:- daş düşünerek ve: — Nasil olsa, büyük Al- man ordusu tekrar Fransa'yı çiğniyecek ve Paris'i alacak- tır. Bu, Alman'lığın ebedi bir kararı ve ahtıdır. Binaenaleyh serveti Sen nehrine gömelim. Üç sene, beş sene, on yirini sene sonra tekrar gelince kaldırırız. Dedik. Halbuki işte harbı umumiyi kaybetmiş bulunüyo- ruz. Bu defa Paris'e gireme- dik. Biz ise ihtiyarlamış bulu- nuyoruz. Mütcakip girişte de bulunamıyacağımızı anlıyoruz. Servet suda kalmasın. Biz ye- rini gösterelim. Yarısını bize verine. Sonra ne olmuş bilmiyorum. Fakat asıl esas ve ruh, ser- vette değil taşınan zihniyette ve beslenen idealdedir: Fransa'yı çukulata yer gibi harcıyabileceklerini, Nasıl olsa Paris'e girecek- lerini ve kamp kuracaklarını söylüyorlar, Acaba Fransa sa- kız leblebi mi, yoksa çelik leblebi mi, orası belli değil, fakat, ilk elin oğulları, işte böyle konuşuyorlar. Ne bu- yurursunuz? Çimdik ANADOLU | Çımdılıler 51 » Acabalhangi tebli; SON HABER TELCRAF doğrudu: 4J10/ 936 H, 'l ELSiİZLE Madrid civarında kanlı mu harebeler cereyan ediyor.. Âsilere göre, şehir 3 - -4 haftada düşecektir. İhti-- lâlciler hükümeti İngiltere'ye teminat- vermek zaruretinde kaldı. Cebelüttarık, 2 — Orroue adlı İngiliz Destroyeri ile bu- raya gelen muhtelif milletten 20 mültecinin söylediğine gö- re, âsi tayyarelerin Malaya'da- ki şiddetli bombardımanında zayiat mühimdir. Burada hükümetin” ancak bir denizaltli gemisi vardır. İki âsi vapur, Malaga'ya ya- pılacak taarruz için asker ve mühimmat taşımaktadır. Londra, 2 — General Gu- eipo dö Liano radyoda, İs- panya'ya topraklarından hiç bir kısmın ecnebilere verilme- diğini söylemiştir. Yarı resmi mahaflilde gazetecilere böyle bir endişeye mahal olmadığını bildirmişlerdir. Bunların ara- sında mukarenet vardır. Ge- çen haftaki itimatsızlıktan son- ra tahaddüs eden bu vaziye- tin mânası, siyasi mahafilce | şöyledir: Bürgos hükümeti Balcar ada- | larının İtalya'ya, Kanarya ada- larının Almanya'ya terkedil- mediği hakkında İngiltere'ye teminat vermek lüzumunu duy- muştur. Lizbon, 2— General Franko, Burgos'da diktatörlük ilânın- dan sonra İspanya'nın arazi tamamiyctini ve İspanyol mil- letinin şeref ve saadetini mü- dafaa edeceğine dair yemin etmiş, balkın alkışları üzerine pencereye çıkıp söz söylemiş, her aile ocağının ekmeksiz ve kömürsüz kalmamasına çalışa- cağını anlattıktan sonra, âsi- | lerin siyasetine hüsumet gö termemiş milletlerle ticaret iti- lâfnameleri — yapılamıyacağını, aleyhtarlarla münasebette bu- lunulamıyacağını ilâve etmiştir. General yeğeni olan albay, Başvekil olacaktır. General Franko Madrid üzerine yapı- | lacak harekâtı bizzat idare edecektir. Madrid, 2 — Muhtariyeti kararlaştırılan Bask hüküme- | tinin muvakkat merkezi Bil- bao'dur. Reis intihabı bugün- | Jerde yapılacaktır. Moskova, 2 — İspanya ka- dın ve çocukları için — topla- nan iane miktarı 14 milyon 10 bin rubleye çıkmıştır. 7 | Ağustostaki 7095000 ruble bun- dan ayrıdır. Bu paralarla yi- yecekler alınıp gemilerle gön- derilmiştir, iane dercine de- vam olunmaktadır, Burgos, 2 — General Fran- | ko'nun diktatörlüğündeki hü- kümet, fevkalâde selâhiyetlere | sahib olacaktır. Franko dik- tatör olmakla beraber devlet j reisi gözükmek — istemektedir | ve diktatör telaffuzunu beğen- memiştir. Bu karar, ihtilâlci- lerin mevkiinden emin olduk- larını gösteriyor. Çünkü Fran- ko bu selâhiyetleri ancak Mad- rid'in zaptından sonra için | düşündüğünü söylüyordu. « Âsilerin askeri mütehassıs- ları 3-4 haftada Madrid'i ala- caklarını söylemektedirler, 150 Bin asker, Madrid'i çember altına almak için tazyiklerini artırmaktadır. Umumi karar- gâh birkaç gün içinde Valla- doli'de kaldırılacaktır. General Mola, Franko'nun muadili ola- caktır. Barselon, 2 — Hükümet topçuları Kinte boğazile Ara- gon civarındaki tepeleri — sıkı bir bombardımandan sonra 405 âsi esirle birlikte almıştır. Hueska'nun bombardımanı de- vamdadır. Burgos, 3 (Radyo) — Mu- vakkat hükümet reisi general Franko, yeni kanunu esasiyi neşretmiştir. Bu kanun 6 kıs- ma ayrılmıştır. Kanun, işgal edilmiş yerlerin idaresini de tasrih ve tesbit etmektedir. İleride bir de Hariciye bakan- liğı vücude getirilecek ve pro- paganda bürosu ihdas oluna- | caktır. Paris, 3 (A.A) — İspanya- dan gelen haberflere göre Madrid etrafında, şiddetli mu- harebeler “olmaktadır. Madrid hükümetinin bildirdiğine göre Madrid'in ihata edilmesine mani olmak için hükümet kuv- vetleri mukabil — taarruzlarda bulunarak Nasyonalistleri — şi- malde Siguenza mıntakasında we garpta Navalperol'da ge- riye atımışlardır. Buna muka- | bil Nasyonalistlerin bildirdik- lerine göre bunlar Madrid'in şimalinde terakki etmektedir- ler ve cenupta da bu - şehir- | den 40 kilometre uzakta bu- lunmaktadır. Nasyonalistler Madrid Siguenza arasındaki muvasa- layı kesmişlerdir. Cebelüttarık, 3 (Radyo) — Malaga'daki Danimarka kon- solosu, fevkalâde bir müşkü- lâtla firara muvaffak olmuş ve buraya gelmiştir. Konsolosa göre Malaga'da ile | müthiş bir anarşi hüküm. sür- mekte ve hemen hergün 30-60 kişi kurşuna dizilmektedir. Rabat, 3 (Radyo)— Astor- ya'da âsi kuvvetler hükümete | mensup bir. kıt'ayı, püskürt- müştür. Bu kıt'anın buraktığı maktüller arasında — birçok Meksika'lı ve ecnebi bulun- müştur. . Sevil, 3 ( Radyo ) — harp oşretmenler okusun! İk, Orta, Lise okullarının bütün kitapları geldi Ahmet Etiman kitap evi Müşterilerinin değerli ilgilerine dayanarak İzmir'e yaraşacak şekilde genişletilmiştir. Ahmet Etiman kitap evi Kültür Bakanlığının okul kitapları ile diğer bütün eserleri gü- Bü gününe takip eden ve en müsait fiatlerle şayın müşteri- lerini memnun edeb İzmir'in biricik kitap ve kırtasiye deposudur. Hariçten siparişler iskontolu fiatlerle ve sür- atle gönderilir. Hükümet caddesi No. 58 - 60 Telefon (2535, cephelerinde bııçok*(ulıyedev olmuş ve kümandarllıklarda.. tebeddülât yapılmıştır. Madrid'in şimalinde Sigo- enca cephesinde hükümete mensup bir kıt'anın hücumunu püskürtmüştür. Tayyareler Bil- bao'ya 25 bomba atmışlardır. - Asilere mensup Katarya ve Almirante Çervera harb sefi- neleri Köta'ya gitmişlerdir. Paris, 3 (Radyo) — Bugece umüumi grev oteller, kahveha- neler ve İlokantalarda — ilân edilmiştir. Bu grev; ant olarak yapılmıştır. Grevin sebebi pat- ronların mesat bakanımıtı da- vetine icabet etmemiş olima: sıdır, Greve iştirak etmiyenler pekâzdır. Bazı hâdiseler olmuş, , 22 kişi tevkif edilmiş ve bil- âhare serbest bırakılmışlardır. Asâyişin muhafazası için mü- him kuvvetler memur - edil- miştir. Grevcilerin işgal ettik- leri müesseseleri zabıta tah- Tiyeye çalışmaktadır. Hükümet sokaklarda içtimaları kat'i su- - rette yasak etmiştir. Paris'te asâyiş kuvvetleri eyaletlerden: celbedilen kuvvetlerle takviye edilmiştir. İş borsasında, otellerin ida-- resini büsbütün durdurmamak üzere bir mikdar müstahdem çalıştırılmasına — karar - veril- miştir. Şarap - satıcıları sendikası. patronlarla müzakereye başlı. yacaklardır. Maden suları müstahdemini grevi düzeltmeğe yüz tutmuştur. Burgos, 3 (Radyo) — Ge- neral Mola, şimal cephesi umum kumandanı — olmuştür. Kiyepodelyato ise cenub cep- hesi kumandanı ve general Kiyanelya'da milli ordu mü- fettişi tâyin edilmiştir. Madrid, 3 (Radyo) — Har- biye nezareti, hükümet kuv- vetlerinin mühim taarruz ha- reketlerineiriştiklerini ve âsi- lere ağır zayiat verdirebildi- ğini bildirmiştir. SAN'ATKÂR: El işlerini, ev san'atlarını toplu bir halde 'gösterecek ve seni himaye edici tedbirleri almaya yardım edecek olan bu resmi sergide : SEN DE ESERLERİNİ TEŞ- HİR ET!