29 Mayıs 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

| ! | ; : “:IHIIIII Sayfa 6 ;:ğ!!ğ:l Antalya #a'ya — Orhanelinin — sulanması 13 bin İlralık, İşlerimiz vardır. Tğdirde mevcnd — Sordarımbad barajından bic tünel İle sa alın Mmasına oit avan etütleri yaptık İaşaatın Ras'ler tarafından ya pilmasını tetkik İçla bir Rus Mmübendisi bend mehalline glt- miştir. Yapı işleri; Bir de yapı İşlerimiz vardır. Bu, biz Nafın Vekâletine geç Ükten sonra İltizam — ettiğimiz blr İştir, Fakat çanu İtiraf et meliyim oldakça ağır yük al tında bulanuyoruz. Bütön Vekâletlerin ve devlet müceseselerinin müurakabe et mek, İnşaatlarına az çok adam tahsle etmek mesele oluyor. Fa kat bunda. mümkün olduğu kadar — yetiştirmekteyiz. Mer kezde 1,780,000 MHralık kadar bir Işin murakabe ve nezareti Dİ temlin ettik. Vilâyetlerde Iki Milyon 822 bin liralık iş ya pılmaktadır. Bunların — projele zinl yaptık. Fen memurlarımz yasıtasiyle morakabesini temin etmekteyiz. Aynl zamanda hü kümetla en ziyade bu İşle alâ kadar olmasının ba İşi bir el den çıkarmak İsteyişimizin &e bebi Nafia vekâletinin mes'ol bir makam olduğunu nazarı dikkate alerak yoni dovlet Ida resinde binalorın - sistemlerinin az çok bir olmasını temin et miye çalışmıştır. Bana mümkün olduğu kadar çalışıyoruz. Vilâ yetlerde bükümet bibaları bir #letemdir. Kazalarda ve Naht yelerde mümkün olduğu kadar binaların bir olmasına doğru gidiyoruz. Tedricen bunu te- kemmül ettireceğiz. Bu müna sebetle ga moktayı arzedeyim. Malomoâliniz bir. memleketin mimari tarzı o memleket tari- binln en canlı - delillerinden birlel olacaktır. Herkes kendi zevkine göre bina yaptırdığı tekdirde milli bir. mefküre olarak bangisinin tarihe kala- cağını tayin edemezeiniz. ( Al kışlar ). Sular: Bu münasebetle umumi be- yanat arasında Hüsnü arkada- gamizin saların tslâhi İçin buğ: day k a kanunundan hasıl olan paradan yardım edilme alal İleri sürdüğücü hatırlıyo rum, Hakikaten memlekette solama meselesine ebemmiyet ve kıymet verilme zamanının geldiği kanaatindeyiz. Her yer. de boşa akan snların mümkün olduğu kadar — mazarratından halkı ve araziyi masaa - bir hale koymak, ayol zamanda bunlardan İstifade etmek tabill modern bir bayata girmeğe başlıyan bir. memlek için bu İçşin ceas vazifelerinden olması kanaatindeylim. Hükümet bunu müdriktir. Hükâmet bu yolda gitmeğe çalışmaktadır. Bugön bütçenin umumi - veziyeti bu kadar Imkân vermektedir. Hüs- Dü arkadaşımıza teşekkür ede rim. Hakikaten çok canlı bir moktaya temas etmişlerdir. Ka naatlerine — tamamiyle Iştirak ederim, İmtiyazlı şirketler: Arkadeşımız Türker imtlyaalı şirketlerden babsettiler. Onların Özerinde çalıştığı lan dolayı bize memnunubiyet şemmesi gösterdiler. Kendilerine teşek. kür ederim, Benim kanaatıma söylemek İsterim. İmtiyozlı şir. ketler mes'eleni memleket İstik- Tâline kuvaştuktan, Lozan mua- hedesile İstiklâlini temin ettik- ten #onora tamamen halledilmesi lâzımgelen bir pürüz vaziyo- ündedir. Benebi sermayesinin aleyhinde — olmadığımızı, — ber hangi bir ecnebi sermayesinin memleketimizde İş yapmasına bir Iulrazırmz olmadığım ve çok görmiyeceğimizi söyledik. Fakat gene evvelce söylediğimi teyiden söyliyeylm ki, haklar, menfast lar mukabilinde olmak lâzım- gelir. Eski Idareden kalmış olan bu şirketleri bu hak prensibine bir türlü Inandıramıyoruz. Ha zurunuzda açık olarak bonu söylemeyi de — vazife addediyo rüm, Vaktile 'belki Iktlsadt ve Ucari maksatlarla gelmiş olan bu germayeler ayni samanda eski zamanın eiyasi kokalarını bir türlü unatamıyorlar. Mun- mafih bunlarla elimizden gel- diği kadar bak ve menfaat eszası üzerinde mücadeleye ve anlaş mıya devam”ediyoruz. Ve ede ceğiz (Bravo sesleri) Bir misal : Size kısaca bir wlsalini göz- tereceğim. Bondan ibret alabi Hrelniz. Istanbal elektrik şirke- tinia 1925 senesinde — hasılatı 2 milyon 717 bin İlra iken 1936 senesinde ö milyon küsur Uradır. Şirketlerde balli lâzım gelen bir sulletimal devam et mektedir. — İstikrazlarını — arlır: mak, herhaogi bir Işi mümkün olduğu kadar istikraz şekline koymaktır. Çünkü yüzde B falz alıyor. Onu peşinen çeki- yor, ondan sonra kendi faiz ve dividantı için büyük blir kısmını arıyor. Böütün bunlar- dan sonra da mütemadiyen ve külete — tarifelerin — azlığından şikâyet —ediyorlar. Ea hafif şekilde de olsa komleyonları: mızın yaptığı bir terifeye çir ketin muhakkak aksini iddia etmesi esastır. Tarifelerin azlı- ğından — vesaireden — babsetmek ve şikâyet eylemek suretile devam ediyorlar. Görüyoruz ki bu kabil şikâyetleri kendilerine prensip İttihaz etmişlerdir. En haklı bir vaziyette blie komla yönün tenzil — ettiği tarifenin bile şirket akelol Iddla etmek tedir. Evvelâ bu vaziyetin 1sla- hi vazifesi karşısında bulunda- gumuzu İfade etimek - İsterim, Amme işlerinden — şirketlerin aldıkları — paranın — teferrüati vardır. Fakat tafeilini lâzümsuz addederim. Doktor Fatma Memik (Edir ne) — Şark demiryollarile ce reyan eden müzakere hakkında sayın bakanımızın bizi tenvir etmesini rica ediyorum. Şark Demiryolları: Nafın Vekili Ali Çetinkaya (Afşonkarahisar) — - Bugücün mevzua arasıbdadır. Arkadaşı- mız İsabet büyardalar, Kısaca İzah edeyim. Şark demiryolları İştola müzakeresi yakında baş lıyacaktıc. Evvelâ müşkülât çı karmak ve müzakereye yanaş mamak İstediler, Bilâhare hü kümetin ısrarı Özerine vo ikla- el davetimizden sonru müzake- Föyl kabul ettiler, Yakında ge leceklerdir. Şark demiryolları mes'elesi şudı Vaktile yapılan — istikrazlarla bir takım şimendiforler yaptı- grılmış, Ancak İktikrazı tekef: .— —— — zamanda şimendifer yapmağı da özerine almış. Bu iş Abdü laz!z zamanında başlamıştır. Di ger taraftan İşletme İmtiyazı da kendilerine — verilmiş. - Taribi uzundur. 93 — barbınden evel yapılan bir takım bâtlar vardır. Balkan harbinden önce ya pıbp bilâhare Bulgarların eline geçen ve Belkan bharbile enkut eden hatlar vardır. Nibayetön nibaye yalnız İstanbul - Edirne kıatm elimizde kalmıştır. Bu hattın İşletme — vaziyeti, şirkete mülkiyeti tamamen devlete alt tir. Bunda münakaşamız yok tur. Onlar da kabal ediyorlar. Şimdi İşletme esası şudor : İstanbaldan Edirneys kadar olan 300 kilemetre hat segari 265 milyon lira kıymetindedir. Ve İşletme sermayesi — olarak banların koyduğa para da beş buçuk nihayet altı milyon llra kıymetindedir. Şirket öşle bir mükavele yapmış ki evvelâ 1925 senesinde — Readapayon esasına göre bir mukavele yap mak şeklinde Iki maddelik bir şey İmza edilmiştir.. Molumu Allatz bu but esasen - Avustur- yalılarındır. Sonraları aksiyon- larını - Fransızların — ellerinden alımışlar ve resdapsyon muka- velesi esası Özerine Frunsızların eline geçmesi kabul edilmiştir. 929 senesinde burada cumuri yet devrinde bir mukavele im- zalanmıştır. Bu mokaveleye gö re şirket cumuriyet İderesinin eline geçtiğinden İtibaren dev- lete borçlu olduğa bir hesabın neticesinl tediye edecektir. Bu da 6 buçuk milyon frank ka dar — birşeydir. Fakat yapılan mükavelede kilometre — tezml- Dalı yerine yeni bir İntizar he sabı diye bir madde kabul edil. miştir. Bu İotisar —hesabi. şirketln koyduğu sermaye senede bil- mem ne kadar para getirmiye cek olursa üst tarafı bilâhara ödenmek üzere İntizar hesabı- na alınscak denmiştir. Halbaki birinel, ikinci senelerden İti baren İntizar hesabına birta kım paralar girmeğe — başlamış ve safi haslatın dörtte birini devlete vermeği bir madde İle tesbit etmiş oldbğu balde on dan on para vermemektedir. Şimdi hem ©on para vermez bem de beş altı. milyon Uira sermaye İle 25 milyon İlralık bir hattı İşletir, meticede İnti- zar besaplarında — toplanan pa rayı keyden muhafaza - etmek yolunu; tutmaktadır. — Vaktiyle ba maddeler nasılan konmuş, şimdi mücadelemiz bunun üze rindedir. İntizar hesabını kar: gpılamak Özere — İstediği tarifeyi kubul edeceğiz, o da bu tarlfo e bang kapatacaktır. Halbukl her hangi bir tarifeyi kabul edersek edelim bonu kapatma nın İakânı yoktur. Biz bonun üözerinde teşebbüs ottik. Ken dilerine müteaddit defalar yaz dik, Bu yaplıştır. battın vari: datına mükabil kaydedileblle. cek bir hesap — olabilir. dedik. Bu suretle yaptık. Fana vaziyet böyle oldağana göre, yanl 25 milyon Uralık bir hut bizim olduğu balde 5,5 baçuk mll- yon Ulralık sermayeniyle şirkat bildiğimiz — vaziyette Tüörkiye gamurlyeti batlarının bir naki sası gibi köhne vesalile İşlet. meğe devam etmektedir. Ya kında murabbasları - gelecektir. Güzetelerle toplanman — üzere ilân — etzlşlerdir. | Hattında Iİlk Lokomotif Bur- dur'a Girdi. Antalya'ya Da Geçecek! —e e: Geldikleri vakit ba osazlar da: hilinde tabil devletin bakkına, menlest ve çereline uygun olu. rak müzakereye devam ede ceğlz. Berç Türker ve bir cevab: Berç Türker - (Afyonkarahisar) Muhterem Bakan buyurdular ki, elektrik şirketinin bamlâtı güttikçe Ahmed'in cebinden çıkıyor, M, Piyer'in, M. Pel'ün cebine gi- diyor. Mahterem ve azimkâr Ba- kama himmetile ve lütfile yapılan birçok işlere şahit olduk. Bu elek. trik girketini de millileştirmeğe bir mâbİ var mıdir? Sonra - koco hü- kümet merkeri olan — Ankat bile elektrik ziyası bir eenebi ketin elindedii işletiyor. Bunu da bendeniz muvafık görmüyorum. Bu hususta sayın — Vekâletin müta: lcası nedir? Nafıa devam — Bunu benden daha iyi bi- lirsiniz. Bunda hiç şüphem yoktur, Amma gene soruyorum, Siz ecnebi şirketlerde, bilbassa Osmanlı - ban: kasındı n zaman — bulundunuz. Ben ise askerim. Bu hesap işlerine yeni girdim. Siz ise dediğim gibi ecnebi şirketlerinde uzun müddet çalıştığınız için bu işi daha çok iyi bilirsiniz. Metr Salem ile ve M. Veyl ile hiç münasebetiniz yok mu? İşin başında onlardır. Dedi ve sordu: — Başka sorulacak birşey var mı ark n? Kâfi, teşekkür ederiz (Alkışlar) Başka bir sual: Tamall Hakkı Uzmay (Bolu)- Adapazarı - Bolu hattı yapıla- cak m? Birde Bolunun Ereyli İlmanına raptı vaziyeti var. Na zaman yapılacak? — Nafia Vekili Ali Çetin kaya (Afyonkarahisar) —Cumu- riyet hükümetinin bir proğra- mı vardır. Halen yapmakta ol duğumuz ana — batları, Ayni zamanda şimal battı dediğimiz het Bola'dan geçmek - üzere Çankırı hattına bağlanmak, on- dan sonra Amasya'dan Kolkit yadisine dahil olarak Şarka doğra gitmektedir. Bu hat ta bizim için mühimdir. Fakat ebem olan diğer hatları yap- madan bu hat için daha fazla bir şey yapmıya maddeten İm- kân yoktur. Memleketimizin feyizli bir sıdır. Bunları da yapacağız. Bolu hattı mesele siyle bilmünesebe arzedeyim. Arkadaşlar, malumunuz olduğu üzere hatlar Eskişehirde topla- mır. Eskişehirden ayrılır, Yenl bütün trenler bir defa Fskişe hir * Istanbal bhattını katetmek mecburiyotlade kalır. Büorada bazan boş, dola geliş, gidiş günde yirmi tren İşlemiştir. Onan için bir ikinci tren;battı yapmak mecburlyetindeyiz. Hat- larımızın çoğalmasına göre, Bu mesafoyl tek bir. batla bırak- mıyacağız. Ber süretle müşkü- lât baş göstermektedir. Ya o huttı çift hat yapacağız, yahutta buradan Kızılca hamam — yolu Jle Bolu, Düzce, Adapazarı üzerinden — İşlemek — suüretile ikinel bir hat yapacağız. Ba battı yapacak olursak İstanbul Avkara yolunu 100 kilometre daha — kısalimış olacağız. Mer kezi hükümet burada olduğuna göre, bu yolu 100 kilometre kısaltmak ve mesafeyl 8 10 &a. ata İndirmek çok faydulı ve iyl olacaktır. O vakit Boludan Ereğli'ye emrivaki olarak bir hat yapılmış — olabilir. Halen böyle birşey yapmak mevktinde Vekili Ali Çetinkaya sesleri Turkkuşunun —— .0 aa — Kısa zamanda aldığı büyük randıman. — Baştarafı 1ci sahifede — O mrada değerli parti — baş- kanımız, Türkkuşuna — gelmiş ve dere tatbikatı yapan taleheyo muallimleri; — Bak! Komaadasını vermiş, kuşu azaları, İzmir partl baş kanını solâmlamışlardır. — Avni Doğan; genç üyeleri — selâmla- kendisdoi — karşılıyan maruf tayyarecimiz - Vecihi'nin elhol sıkmıştır Üyelerin derelerini bir müd det takip eden Avni Doğan kendilerine şu veciz sözleri söylemdiştir: — B. Vecihi, bana #izin az mozanda gösterdiğiniz yüksek mu: vaffakıyetlerden bahsetti, göğ süm iftiharla kabardı. çok ya kında hepiniz Gnlü birer tay yarecl olacak ve memleketin müdafaasında kiymetli — roller Wfa edecekelniz. Banun Için he plalzi şimdiden tebrik ederim. Türkkuşa üyeleri, bu sözleri büyük bir dikkat ve ehemmi- yetle dinlemişlerdir. Türkku- şu'na İzmir'de — yazılan üye mıkdarı 130 u - bulmuştur. 6 bayan da bu üyeler arasında dır ve derelere dikkatle devam etmektedirler. Uraplara ayrılan Türkkuşu üyelerini, sabahleyin bir otobüs sahaya götürmekte ve oruda derslere başlanmaktadır. Sabableyin — ders n grup, taat 6 dan 9 a kal akşam- ları ders ulan grup da - 16,30 dan 19,30 a kadar derslere devam etmektedirler. Türkkuşu müdürü Vecihi, çalışma tarzı hakkında bazı İza hat vermiş ve üyeler tarafından yapılan yanlış bir bareketin, derhal muallim tarafından mot edilerek bütün talebeye anla tılmakta olduğunu ve sonra bü- tün talebenin bu not özerinde kırlitikler yaptıklarını anlatmış- tır. Haziranın 20 sine kadar A brevesi talebeleri tamamen ha- zırlanmış olucaklardır. Plânörle 35 saniyede hava da kalabilen üyeler, 350 metre uzağe kadar gidebilmektedirler. Kız ve erkek Türkkuşu üyeleri, büyük bir dikkatle çalışmak. tadırlar. Sabah dere afun grap taki üyeler, saat üçte uykudan kalkarak 4,80 da vazifeyo buş- lamuktadırlar ki bu suretle ne kadar fedakârlıkla ve azimle bareket ettikleri anlaşılır. Avni Doğan; tayyareci Veci hi'yo Türkkuşu üyelerini kısa bir zamanda yetiştirmesinden teşekkürde bulunmuş ve üye leri selâmlıyarak — alkışlar ara sında Türkkuşundan ayrılmış- tır. Oradan ayrılmadan evvel bir mubarrimiz, Türkkuşu fan lyetlal nasıl bulduklarını ken: dleloe sormuş ve parti başkanı ga sözleri söylemiştir : — Gönlüm, atışta da Türk gençlğinin bu kadar alâka göz termesini İstiyor. Bu alâkasız- bk benim içimde bir hicran oluyor. Türkkuşuna gösterilen alâkanın atış İçin de gösteril- mesl en büyük arsundur. Türk. mış ve Zayi Doğirmendere nahiyösl mer kez kariyesi İhtiyar heyetl resmi mührü zayi olmuştor. Yenleini alacağımdan — cekisinin hükmü olmadığı İlân olunur. 1308 Muhtar Hakkı Tokgöz ıyıı 29 Ismet İnönü Kabinesi dün kamu: tayda ittifakla itimad reyi aldı. — Baştarafı Ici sahifede — zin bir bütçedir. Demiş, mem: leket Tstihaslâtının, bütçe mü: vazenesinde oynadığı rolü anr latmış, bu sayede temlu odilem devletin itibarı ve memleketli imarından bahisle memleketin #lstemli bir tarzda hertarafının imarı için me şekilde çalışılar cağını vekil arkadaşlarının ken: dleloden evvel İzah - ettiklerin! bildirmiş ve ezcümle denilir tir ki: — Memleketih — müdafaasi mes'elesine çok ehemmiyet ve' riyoraz ve buna mecburaf Yurdun müdı şlerinde ma: vaffakıyetle yürüyoruz. lamet İaönü; Türk — milletl: nin İş birliğinin bundan oN" dört sene evvele mnazaran şim* di tamamen başka - bir şekil almış olduğana söylemiş ve daha bazı İzabat vererek sözü bükümetin dış siyasetine mak: Tetmiş ve: — Dostlaklarımız de dalmü karpılıklı Itlmat İstiyoraz. De miş ve kollektif — emniyetteli bahisle Türk — milletinin kem: disine güvenmekle beraber dosl larlle sıkı bağlılığını — anlatmış ileride Türk milletinin nasıl şahlandığını bütün beşeriyetlü göreceğini bildirmiş. — Türk milletinin İradesik nin başarmıyacağı bir İş tasat” vür etmiyorum. Sözlerini elkıt” lar araanda söylemiştir. Başbakanımız, - sözlerini bi Ürüeken; — Dünya siyaseti karşısında hükümet hertürlü tedbirleri c İnce teferraatına kadar almıt' tır, ve alıyor. — Vatandaşlar İş” lerine huzur emniyet için' de devam edebilirler. Hukü: metimiz, yeni bulunduğumu: hâdlseler İçiade de dalma mo> vaffakıyetle yolanda — devami edecektir. Demiş ve sürekli bir şekilde alkışlanmıştır. Buandan sonra — İtimad reyi mevzu bahi olmuş ve bütüs azanın İtilfakla vermiş olduklar! dulmad reyinden sonra Başbakâ' mımız İsmet İnönü tekrar kür süye çıkmış, alkışlar arasında! — Hükümet, bu itimadınıt? lâyik olduğunu labat edecektir Müzaheretinize teşekkürler edt' rim, Bütçe İle yapılması karaf" daştırılmış olan İşlerin tabakkok edeceğini ümld ediyorum. Demiştir. 936 soncal bütçe” sinin kabulünden sonra Ankarf yüksek ziraat enetitüsü ile A0 kara şehrinin imanı İçin 18 bls 600 ve 10,000 İliralık müdf” kale yapılması bakkında EF nunlar kabul edilmiştir. Böyük millet mecllsi, yarıf (bugüo) sast 11 de toplaoi” caktır. Doktor - Operatör Yusuf Ziya üstün Merkez hastanesi doğum v€ kadin hastalıkları cerrahi mütehassısı Hastalarını pazardan bat” ka bher gün öğleden soncü İkinel beyler sokağında bey” ler hamamı — karşısında 41 numaralı müayenehanesinde kabul eder. Ameliyatlarını — Alsancak Sıbhat evinde yapar.