10 Nisan 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2

Alman Milletine Fihte'nin Hitabeleri *Mizacım, felsefemi izah eder,, Fihte'nin bir mektabundan Fihte'nin — doğmuş — olduğu Rammenaan köyü, küçük bir vadide olab güç yollarla gidi lir. Geçen asırda dindar — olan bu köyün balkı, bir âlle efradı gİbİ yaşar, Petriyarkal — ddetle Tisi muhafara — ederlerdi. Otuz tene muharebelerinde yaralan- düş olan bir İsveçil çavoş, burada — nekahet — devresinde iken evlerinde kaldı. Bunün torunu Kristiyan, filezof Gotlib Fihte'nin babasıdır. Krlstiyan soğlam — karakterli İdi, berkes onu sayardı. Köyde dokumucılık yapardı ve küçük bir jdükkünı da vardı. Çok çocukları dünyaya geldi. Fihte, sonuocalarından İdi: 19 mayıs 1762 de doğdu. Bedence ve shlâkça anssna çok benziyor du. Daha ilk çocakluğundan İtibaren karakterinde istiklâl ve döşünce görülüyordu. Bahası, ong hürriyet içinde . Inkişaf ettirneğe katar verdi. “Anlatna ve cevablarında seri, — kurarla o Tinda sebatkâr ve orijinal olan bu çocuk, ötekilerden apayrıy dı. Oğlan ve kiz kardeşleri ile oyaadığı pekaz görülürdü. Yal miz başına — ovalarda — akşama kadar kalmağı tercih — ederdi. Çok kere köyün sığırtmacı onu ovada bir ağaç altında yalnız bular; getirirdi Tablat ortasında bu uzun İnziva santleri, filezofun ruhunda de vla İzler biraktı. Sonra: — “Ba — nim fikrimin en kuvvetle ya gayıb Cnkişaf ettiğini, büyök Bevinçle, ozaman sezerdim.,, der. Akşam âllece — oturarken bubası okuma öğretirdi. Biraz sonra, teşvik olsun diye, sabah ve Dakşem düssini - okumağı ©DE verdi. Allenla ba un'ane İni, Fihte, bilâhare, dindarane mobafara etti. O sralarda — birgün — babası, ona, şebirden bir kitab ebb ulır evlerine — geldi. (Sigfiri'ed le Corno'nun bikâyesi).. Çocuk, buna beye — canla sarıldı. Henüz yedi ya gında olmasına rağmen bü kitaba o kadar sarıldı ki diğer — derslerini bıraktı. Bunun üzerli Ş »e gçocuk, uzun tereddütlerden b küye kitabını, O gonra, şu kararı verdi: Ba hi- ı götürüb —çaya atmak,. Attı. Fakat çay, kitabı bi götürürken çocuk pişman oldu; ağlamağa beçledi. Babasi - onu cay kıyışında böylece buldu. Ba, çocuğa pahalıya mal olda: Ceza aldı. Sonraları Fihte bunu anlatır. “Haddi zatında iyi idi; — mhval ve lcabat ile yanlış olda..,, — derdi. Köyün bir pastörü vardı. Baroo Miltliz onuu — va'zlerini dinlemeğe gelirdi. Birgün Pas tör gelemeyince, barona, geçen — haftaki va'zın Gotlib tarafından — tekrar ettirilmesi tavsiye edildi. — Bu çocuk, © kadar güzel n lattı ki, baron, çocuğu — kendi —ıoıııııı almağı teklif etti. Ba Çeviren: M. Rahmi Balaban şato Elbe kıyılarında olab adı Slebencihen şatosa İdi. Vabşi manzaralar — arasında bo karanlık gölgell ve muühte şem şato; çocuğan — rühunda derin İntibalar bıraktı. Bir taraftan da evlerinden uzak olması — çocuğu — melânkoliye düşürdü. O zaman baron, ço cuğuş çocuklar doşta olan Nİ- edirimen pastörüne tevdi etti. Fihte orada hayatının en tatlı samadlarını geçirdi. Buradan onüç yaşında ayrıldı; Pforta kollejine girdi. Burası eski bir meanastır. binası olub karanlık bir yerdi. Burada Fihte'ye eski geniş dağ manzaralarını batır. latacak birşey yoktu. Bu mües- seteye yeni gelen çocuklar, caki talebeden birer kulfaya verilirdi. Gotlib'in — kalfası İse bonun nostaljlel ile eğlenirdi. O buraya birtürlü alışamadı. Robenson hikâyesini okurken şuna karar verdi.. Hamburg'a kaçmak, oradan da Aııdh'yı gitmek. *” Yanına bir barlta — almıştı. Bir dağ tepesinde haritasına baktı. Düşündü mü, yoksa rast m geldiler; geri getirildi. Kol- lej onu affetti. Kalfasından kurtnlda. Sonra bararetle ça. Tışmağa başladı. O cenada Almanya'da Vielend Leming ve Göothe'nin eserlerile yeni bir zihniyet yayılıyordu. Pforta kollejinln ibtiyar profe- sörleri, kollejin zihalyetlal mu- hafaza için, bu yeni müellifle- rin eserlerini kollejde — yozak etmişlerdi. Fihte ise bunları okumeğı çok - özlüyordu. Niba- yet genç profesürlerden — biri buna Lestog'la bir kitabını verince çocuk çok sevindi ve bu kiteb onun Içla bir (Giz ve yeni afuk açan) âmil oldu. Namütenahi bir tetkik bür- ziyeti ve hakiki İlmin e olduğu arzaşa İle yamıb tatüştu. “Ba kitabı. okumak, benim İçla, yepyeni bir fikri hayat bapı oldu,, der. Fihte 18 yaşında, Pforta'dan ünlversltesine geldi. Fa- kat boüradaki — tedrlaasi; — düşün- celerine sahib, müstakil — bir genel tatmin etmekten uzaktı. Fihte, herşeyden şüphe içinde idi. Bötün teolojik kansatlerine bir birlik vererek sağlam bir bale getirmek İstiyordu. Bu meksatla, düşüncesini; manevi hürriyetimiz —İle zerazet ve İradel ilâbiye arasındakl — mü. masebetler - met'elesi — üzerine tekelf ettl. Bu incelemeler onu İlk önce (Mutlak musayyeniyetçi) — yaptı. Bütün hareketlerimizin, zahiri hürriyetimiz altında, kuvvetli bir İrade tarafından — tedvir edildiği kanaatine vardı. Bu, Splnoza'nın tezi Idi, Fihte bil- miyordu. Saksonyalı bir valz *Ki bona düşüncelerini söyle- mişti- ona; Volf'an, Splnoza'ya ne cevablar — verdiğlini anlattı; Y Ç L Mavi Kitapta, (Ren) Mes'elesinde İngiltere'nin AL manya'yı Teşci Etmediği Gosteriliyor. Cenevre, © (Radyo)— Yarın (Bugün) Lokarnocu dört devlet konferansı toplanacak — ve son vaziyet üzerine müzakerelerde bulunacaktır. M. Flânden'in plânı etrafın- da Londra'da hüsüle — gelen menfi tesirler hakkında M. ——— — — Eden #ademi malümet beyan etmiştir. Londra'da veziyet hakkında bir mavi kitap neşredilmiş ve bu kitapta İngiltere'nin Al manya İle bir uzlaşma elde etmek üzere 1934 Haziran 936 Martına kadar tekati — edilen Mimar Sinan Mimar Necmiddin'in Konferansı Çok Büyük Alâka Gördü. Ankara, 9 (Özel) — Mimar Sinan ihtifali, burada çok parlak bir surette geçti. İzmir'den gelen değerli ve tanınmış Türk ml- marlarından Necmiddle Emre, mimar Sinaa'ın bayatı ve eşerleri hukkında değerli bir konferans verdi. Halkevinde yapılan ihti fale bütön Ankaralılar İştirak etmişlerdir. Mimar Neecmiddin'ın kanferansı tamamen tetkike, vosikalara letinat ediyordu ve ilmi mabiyette Idi. Çok alâka gördü. İstanbul, 9 (Özel) — Mimar Sinan'ın ölümünün 348 Inci yılı mesarı başında yopılan büyük ihtifalla karşılandı. C. H. P. genel sekreteri Kütahya seylavı Recep';Peker ve kalabalık balk, önlversiteliler, gençler Ihtifalda bulundular. Koca Sinan'ın hayatı, ve eserleri kondu. Nutuklar söylendi, anlatıldı. mezarına — çelenkler Çin Hükümeti Amerika'ya 31 Tayyare Ismarladı. Los-Ancelos, 9 (Radyo) — Çin hükümetl için buradaki bir tuyyare fabrikanna 31 bombardıman tayyarcsl slpariş edilmiştir. Bunlar saatta 330 kilometre hızla uçacak 1600 - kilometreyi hiç inmeden aşacaklardır. " Fransa Ve Habeş İşi M. Flanden, murahhıslarla da konuştu. ltal- ya hakem usulüne yanaşırsa müzakereler hattaya başlıyacaktır. Cenevre, 9 (Radyo) — M. Flânden Türkiye'nin Parla se- firl ve Cenevre — murahhası Suad ile mülâkat etmiştir. M. Eden, M. Avenol ve M. Madaryaka İle — görüşmüştür. Murahbeslar, Fransız plâmımı ve Flanden'in onüçler komlte sindeki sözlerini tetkik etmek tedirler. Lord Halifake — Cenevre'ye vasıl olmuştar. Havas ajanaı, — İtalya Babeş meselelerinin bekem — heyetine verilmesini M. Flanden'in doğ- ra bulmadığını bildlemektedir, Bu meşelelerin ancak konseyde ve İttilfakla karara raptedilmesi lâzımdır. z L MESTEMT AAAT | Dun Fihte pek tatmin edilemedi. Nibayet bizsat Splnoza'yı — tet. kike girişti. Fikirlerinde tastik edilmiş olduğu balde ba - İşi bitirdi. Banunla beraber bu Fikirleri, ozun müddet, muha faza etmedi. — Sonu Var — M. Eden, Ünbeş murahha sına İtalyan'larla temas — çaresl bulunması lüzüumunu bildirmiş tir. Önüçler komitesi aamına M. Madaryaka de salh yolla |orini arayacaktır. Eğer - İtalya bükümetl bu şekli kabul eder- ve gelecek bafta sulh müzake: relerinla — doğrudun — doğrüya başlaması muhtemeldir. Havas ajansı, İtalyr'nın mü tarekeyi mi, yoksa sulh müza- | kereleri tebeddülünden — sonra mubasamatın tadilini mi kı edeceği belli değildir.,, De: Londra'da Tayyare Uçuşları Londra, 9 (Redyo) — Lon- dra - Özerinde tayyareler gece uçuşları yapmışlardır. Şehir; bir hava hücumuna karçı korunma denemesi — yapmıştır. - Sivll ve sekeri tayyareler; uçuşlara İşti- rak — etmişlerdir. Tecrübelere Temmuz sonuna kadar munta zaman devam edilecektir. Amerika'da 1500 sinemada birden gösterilmekte olan, üç haftadanberi İstanbul'u koşturan mevsimin en göz kamaşlırıcı zaferi Brodvay Melodi 1956 En son moda danslar - en yeni şarkılar - en meşhur orkestralar - en eğlenceli bir mevzu - Holivudun en güzel kadınları . gözler ve kulaklar için hakikt bir ziyafet. BUGÜN MATINELERDEN ITIBAREN DA aar , İ Sinemasında S9 nota ve vesika vardır. Bu meyanda şerk misakı — üzerine Fransa ilo olan mühaberat da ba kitapta mevcattur. Eden'in Berlin sefiri vasıtasile Alman: ya'ya verdiğl/ izahat mavi - ki- tapta meucattar. Bu vesikalarda Lokano Fran- mz - Sovyet tilâfı arasında fark olmadığı gösterilmiştir. Mavi kitap, Togiltere'nin Al- manya'nın Ren bareketini teç- el etmediğini sarahatle göster mektedir. 2 Mayıs 934 de Framsız Sov yet misakı Imna edildiği ze Almanya da dahil olmak üzere hiçbir devlet itiraz etmemiştir. Buna rağmen 27 Künunusanide M. Eden Almanya'ya gene mu- ka elelera hürmet lüzüumuna ihaas etmiştir. Fakat bondan biray sonra Fon Nöratın b husüusta temioat vermiş olma. tına rağmmen 7 Marita Almabvya Ren hareketini yapmıştır. Eden, Almanya'ya karşı bu hareketlerden — dolayı #demi memnuniyet gösterimiştir. Ba kitaba göre, İngiltere Almanya ile Fransa — arasında sulbün temlal için çalışmıştır. Umumit Nüfus Tahriri Gelecek şene tekrar yapılacak. Ankara, 9 (Radyo) — Hü kümetçe 1937 #enesinde nü- fus — kütüklerini — değiştirecik umami bir nüfos tahriri ya pılması kararlaştırılmıştır. Acıklı ölüm letanbul, 9 (Radyo) — Milii müdafan vekilimiz. Kâzım Öz alp'ın, borada balunan validesi vefat etmiştir. Cenazesl yarın (bugün) Ihti falle kaldırılacaktır. ANADOLU Gazetemiz âilesi General Kâzım Özalp ile bütün allesi erkânına taziyet. lerinl sonar, Ipek Böceği Tohumu halka parasiz dağıtılacak Ankaca, 9 (özel) — Zirmat Vekâleti; memlekette ipek is tihsalâtının artırılmasını ve ipek. çiliğin inkişaf bulmasını temin mekeadilo halkea ipek böceği tobumunu meccanen doğıtmak için bir kanun lâyihası bazır Tamaktadır. Haydarabad Nizamt oğlunu iyi edecek doktora 12 milyon lira veriyor İstenbol 9 (Özel) — Sakıt balife Aptülmecid'in kızı Dür- rüşehvar'ın Haydarabad Niza mile evlendiği malümdür. Ge len haberlere göre Dürrüşeh var'ın, Nizami'den doğan oğlu hastalanmıştır. Haydarabad Ni zemi; çocuğu İyl edecek dok.- tora 12 ıllyn Türk — lirası BaRici mıı Sayfa 2 m Nisan 10 HUNH Günün Telyazı Haberleri Lokarno Misakını Imzalıyan Devlet-| Basbakanımız ler Bugün Cenevre'de Toplanıyorlar Seyahate çıkıyorlar Ankara, 9 (Özel) — Başba: kan General İsmet Taönü ile Iktısad Vekili "Celâl Bayar, 20 nisanda Kayseri — demiryollle müöbim bir tedkik seyabatine çıkacaklardır. Inhisar Mevcut Bütün Tü tünleri Alacak. Ankara, 9 (özel) — İnbi- sarlar umum müdürlüğü, İzmir Ne İstanbul'da tütün tacirlerin elinde bulanan bütün tütün. leri satın alacaktır. Bu suretle geçen seneler mahsüllerinden kalmış olan tütünler de tetih- lâk edilecektir. Ihtiyat Zabitlerimiz Iki senede bir 45 gün vazife görecekler İstanbul 9 (özel) — Ankara- den bildiriliyor: Günün barp — ihtiyaçlarına üyguo vamta ve bilgileri öğren. mek — içio İhtiyat — zabitlerinin heriki senede bir kırk beş gün kıt'alara çağrılmalarına — ve staj görmelerine dalr bir kenun lâyihası bazırlanmış ve - kamu: taya sevkedilmiştir. Millt müdalan — bakanlığınca hazırlanan bu lüyibayae göre Ihtiyat zabitlerinin emıf, rütbe ve doğaumlarına göre her sene bir kışmı çağrılacak, devlet ve devlete bağlı — mücaseselerde çalışanlar mutat maaşları, ver: best meslek erbabına da rütbe- lerine göre meaş - verilecektir. Talimler en yakın kıt'alarda yapılacak, kıt'a uzak bir yerde ise yol porası verilecektir. Mu silimler ve adüyeciler tatil ay- larında kıt'alara çağrılacaklardır. Rus Dostlarımız Türkiye seya- hatlerinin atıra- sını tazeleyecekler. Moskova, 9 (Radyo) — Ge çen sene devlet akademik . yatro artlstlerinle Türkiye'ye yaptıkları seyehatleri batırasını tazelemek için bu Uyatro ar. tetleri 16 olsan akşamı — Tür, kiye aaatile 20 de 1724 metre vükseklikle Kominteorn İstasyo. nandan yayılacak bir. konser vereceklerdir. Piyanist Oborin, mugannl Maksakova, Tjadan, Barsova, Nortzof, Trokaf din leneceklerdir. Para Yerine Arazi verilecektir Ankara, 9 (Özel) — Hökü metimiz, Yugoslavya'da emlü kini terkederek Türkiye'ye gel- miş ve yerleşmiş olanlara pare yerine arazi dağıtmak tasavva- rundadır. Buncun — için bir ka- Bun İâyihası hazırlanmak üze: redir. Ateş Etmişler Tokyo, 9 (Radyo) — 14 Sov: yet askerinden mürekkep bir müfreze Mançori hududunü Sülstengo mevkliinden geçmlt ve 6 askerden mürekkep bir japon müfrezesine ateş ederek müfreze kumsoda mülâzimi öl- “l-w Diğer beş ııW | ki A BESDN.