5 Aralık 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

Çi hunueyvel 1940 AKŞAMDAN AKŞAMA Halkımıza bravo! f VR # ; tebrik etmemek elden Tİ : 2 Asıl himmete muhtaç törkçe kelimeler Psyami Safa «dil ihtilâlinde ölen İk SE kalan kelimeler» başlığı ile Yazı yazmış. (7 Bütün © acunlardan, budunlar- © bakanlardan, isyarlardan, ödev in, ösellerden, ünlerden, tanlar- Kurunlaradn *ktörterden, ii tkseilerden ne kadı? Hepsi dil #lâlinde sizlere örür! Hükümet bi- Artık edüriyia» diyor, «vekfis diyor, “Murs diyor, «vazife» diyor, «vakits 70*, emüfettişs diyor. Fakat dil İhti- hiye hatır veya ağır yaralanıp da İnk yastan veya ecel döşeğinden wi nağa savaşan kelimeler de var: urum., ellği, eülise, «genel, «dA- «düzeni», rüyee... Bunlardan «du- Öz, diyen de var, evaziyets diyen de. we diyen de war, calâkas diyen de. 4, b diyen de var, «umumi diyen “Düzen. diyende var, enlizam #0 de; Pukat bu yaralı kelimelerle ik oralar arasmdaki o mücadelede A, Serin gniebesine doğru gidiyo- Meselâ hiç kimse «yeni düzene in e ör. son yadizârlarına da fatiha İk, vak üzereyiz. Ben bunların bazi- Ml acıyorum, Meselâ adurum», leme», «genele, «savaş», en« gibi arapçalarından daha fazla türkçenin neelik mueizesini temsii erin de günün birinde y üph haç oklık ve | nrerlerine sevgi ve mel Acunlara, bucunl: N Allah rahmet eylesin, fa- bunlara kıymıyslım ay yam Safanın tavsiyesine elbet May elmek lâzımdır. Türkçe keli İli korumak icap eder. Fakat kiç kendi hesabıma tasnifile hemfi- bal olamıyorum. Evvelâ «savaş» esi zaten vardı; yine kalacak. Yare», smemur» sözü köylere m 9 gitmişken, habil değil, suçak» A, “#yarı onur yerini tutmıyacak- » *İsvarı « birinci fasileye, suçak» nesini de ikinciye sokmanın ini anlayamadım. il korunması icap eden kelime- “iki lâfızlarımızla edâya imkân madığımız mefhumları ifade bilenlerdir. Meselâ o sepete mt- ü Bun: " ii X ne müşküllerimizi balledebilir- #debilirir de.. Keza, meselâ dad, ee Araşma yapılan şırıngaz lar kında «arsıkasal» tâbiri. «İntra Kculaire» © mukabili. Böyleleri yeni zenginliğini temin ede- ti edebilir de... Onalra himmet... ani, mevcut ve menüs bir lâfzı «Cek, onun yerine öz türkçesini MK, çalmaz uydurmasını — koyma- İnikânsızlığı anlaşılmıştır. ikin karsılığı olmıyan mefbum- Mylatmak için sarskasele, «mü- Mep nevinden kelimeleri kulla- Mg trak dalma münevverleri- Üy,» elindedir. Ben de bu sahada erine meslektaşlarıma (tavsiye K 2 Vâ - Na) i sana rasladım bay Amca, çin kurtar beni şu mr t eni nizams diyor. Dü in-| İkere dahı tedkik edecek ve son ka- AEŞ AM Sahife 3 ŞEHİR HABERLERİ) AŞIK GARİP Nakil vasıtaları Sabahlari izdiham yüzünden resmi dairelerde 9,30 da işe başlanması isteniyor Reşmi dsirelerin mesi saatleri ve! mektepierde dersler sabah saat 9 da başladığından, bu saatte işinin başına yetişmek istiyen memurlarla talebe fazlalığından, nakliye (vasılalarında| büyük bir izdiham görülmektedir. Ma- arif müdürlüğü, bu hususta Vüâyete müraenatle bihawa küşük talebenin vesaltsiz kaldığına işapet ederek, resmi dalre mesai saatlerinin saat 0,30 da başlamasını rica etmiş- tir. Resmi dairelerin mesal saatleri Heyeti Vekile karartla tesbit edildi- inden, bu kararın gene hükümetçe değiştirilmesi Jazımdır. Vilâyet, Maarif müdürlüğünün bu müracaatini yerinde bulmuştuf, Ye- mek tatil! için verilen bir buçuk saat- ik zamandan yarım saat tasarru! edilmek ve saat 12 ile 13 arasında ye- mek tatili yapılmak Üzere, resm! da- Wrelerin sant 9,30 da işe başlamaları Vekâlete yamlacaktır. Otomobil, otobüsler Belediye ücretlere zam talebini makul bulmadı Motörlü kara nakliye vasıtaları ce- miyeti, Parti vastasile Belediyeye mü- racasi ederek evvelce yapılan yüzde on zammtn KAN gelmediğini, yüzde yizmlden fazla zam yapılmasını iste- mişti Belediyenin yaptığı tedkiklere göre| evvelce Yüzde on nisbetinde bir zam yapıldığından, bü yon! zam talebi ma. kul değildir. Maamatih Otobüz komlş- yonu da meseleyi son defe olarak bir Tarmı verecektir. ül Beşiktaş cinayeti faili 7 sene 4 ay hapse mahküm oldu Yalovalı Ahmed isminde biri, bun- i karısı Asiyeyi, Beşiktaşta bir akrabasının) evinde bularak on üç yerinden bıçak-| lamak suretile öldürmüştü Ahmedin muhakemesi dün ikinçi! a iteeza mahkemesinde (bilmiştir. Mahkeme, Ahmedin, Asiyeyi kasden öldürdüğü sabit olduğu elhetle, evvel- emirde yirmi iki sene hapse mahküm etmiş, fakat karısının başkasile mü-| nasebete bulunduğunu tesbit etmiş olması dolayısile, şiddetli tahrik ve ce- zayı tabfif edici sebepler mevcud ol- ması dolayısile cezanm Üçte ikisi ten- zil edilerek yedi sene dört ay müddet» le hafif hapse konulmasına ve üç ay müddetle âmme hizmetinden mahru- miyetine karar vermiştir. Mektep vakti kahvede oturan talebeler yakalandı Mektep saatleri dahilinde vakitleri- İni kahvehanelerde geçiren talebe Için İbiri 21 teşrinisnnide, diğeri de kânu- nuevvelde olmak üzere Iki araştırma yapılmıştır. Birincide 14, ikinelde 17 talebenin kahvelerde oturdukları gö- imüştür, Bunlar hakkında üçer gün lük mektepten ihraç kararı verilmiştir. Bakkallar, nohut, fasul- ye, yağ ve buğday mikdarını bildirecekler Pit mürakabe komisyonu, stok miktarlarını tesbit etmek matsadile, bakkal ve tüccarlardan nohut, fasul- ye, yağ ve buğday miktarlarını göste ren birer beyanname istemiştir. Be- yanname verme müddeti bu akşam bitecektir. Bazı bakkalların Jüzümsu? yere nohut, fasulye, buğday stoku yapmağa başladıkları haber alınmış- far, Komisyon, beyanname usulü ile bu şekle mani olmak istiyor. Karilerimizin mektupları İstanbul mintaka tica- ret müdüriyetinin dikkat nazarına Aslan - Eskihisar Çimente şirke- 4 hissarlarından bir zat tarafın- ieştirilerek bir hisse senedine tah- vi için hissedarların dördüncü defn olmak Üzere ferkalâde heye- 8 umumiye içtimama davet edil- mekte olduğu gazetelerde görül- müştür, Hisse senetlerinin tevhidi hüusü- sunu müzakere için Meclisi idare tarafından birbiri ardı mra yapı- lan üç beyeti umumiye Içtimamda kanunun emrettiği sermayenin muayyen nisbeilerini temsü eden hissedarlar toplanmadığı için iç- tima, yapılamamıştır. Bu son İçti madan sonra artik dördüncü bir Içtima &kdine ne kanunun müsa- desi mevcuttur ve se de Meclisi idarenin böyle kanun harici davet etmesine salâhiyet! vardır. Filha- kika Ticaret kanununun Anonim şirketler faslında Heyeti umumi- yenin âyni mesele için dört defa içlima edeceğine dair bir madde olmadığı gibi, musddel 306 nci maddede yazlı (İkinet içtimada dahi nisabı ekseriyet tahassül et- mediği surette üçüncü bir içtima akdolunabilir) fıkrasındaki (olu- nabilir) kelimesinden ancak ve ancak üç içtima akdolunacağı an- laşılıyor. Maddenin bu fıkrasmnı takip eden cümlede de bu üçüncü Içtimayn #on Içtlma olacağı tasrih edilmiştir. Meclisi idare dördüncü içtimada mevcut hissedarların temsil ettik- leri sermaye ne otursa olsun, tev- hidi hisse kararını almak istiyor- sa, buna kanunun sarahati mân'- dir, Birine Içiimada üç rubu, ikin- cl içtimada nimf ve üçüncü içti- mada bir sülüs sermayeyi temsil eden âzanın bulunmaması Mesiisi idarenin bu talebini pek de muva- fık bulmamalarından ileri gelmiş olabilir. Binaenaleyh, kanunun emri hi- Tafına, dördüncü içtima akdedile- miyeceği âşikârdır İlk mektep muallimleri- nin kıdem zamları Maarif müdürtüğü, ilkmektep mu- ailimlerinin kıdem zamları hakkında yeni bir rapor hazırlamıştır. Bir ced- vel halinde neşredilen bu raporda 540 senesinde kıdem zammı alacak olan muallimlerin isimleri vardır. Cedvel muhteviyatına istida We itiraz eden mualimin itirazı nazarı dikkate alı Bacaktır, yi Yugoslav ticaret ataşeliği Afyon merkez bürüsunda Yugoslav delegesi B. Miran Rybar ayni zaman- da Yugoslavyanın Türkiye ticaret ata- şeliğine tayin edilmiş ve merkesi İs- tanibul olup ayni zamanda Suriye, İrak, İran ticaret ataşelikleri yazife- sini görmeğe de salâhiyetlar kilin- muştar, Satılamıyan balıklar denize dökülmeyip belediyeye verilecek Satılamıyan balıkların denize dö- külmiyerek Belediyeye terkedilmesi Kararlaştırılmıştır. Belediye bu balık- ları Darülâcezeye, Akıl hastanesine! ve fakir talebenin laşesi için mektap- iere verecektir. Harbiye caddesinde bir | saatçi dükkânına i hırsız girdi | Harbiye caddesinde santçi Mustafa. "| run dükkânına evvelki gece hursiz gi-| rerek bin yüz lira kıymetinde saat ve| müserherat çalıp kaçmıştır. ! Hadiseden baberdar edilen emniyet müdürlüğü kine şabe memurları meşhul hırsızları aramakla meşgul bulunmaktadır. i | teplerde haftada 23, çift tedrizata tabi İmüracaatta bulunulacak Ders saatleri Çift tedrisat yapan mektepler hakkında yeni karar verildi Maarif Vekâleti, Mkmekteplerin açıl ma ve kapanma saatleri hakkında ys- hi bir karar ittihaz etmiş ve bu ka- rar Maarif müdürlüğüne bildiriimiş- tir. Bu tebilğe göre, çift tedrisat yapan #ikmektepler her gün dört, cumartesi günleri de üç mant ders yapacaklardır. Be xi birinet grup, öğle- den evvel saat 3,45 te derse başlıys- cak ve sasi 12,10 da derse nihayet verecektir. İkinci grüp da öğleden #on- ra saat 1225 te derse başlıyacak ve Öğleden sonra saat 15,50 de dersi bi- tirecektir, Çıri tedrist yapmıyan Tkmektep- lerda derse sabahları sani 9,49 ta başlanacak ve akşamları saat 1530 da ders tatli edilecektir. Bu karar; şubatın birine kadar tat- bik edilecek, şubattan sonra derslerin başlama ve tatil #amanları aynca bil dirilerektir. Bu süratle çifi tedrisal yapan mek- olmıyanlarda haftada 26 sanat dars ve- rüecektir. Fener pil Gümrükteki pillerin çıkarılması için —— Piyasada cep fened bir hayli bol- lanmıştır. Yalnız erp feneri pili teda- rikiade, bilhassa yavarlak pil tedari- kinde müşkülüt çekilmektedir. Birkaç gün evvel gümrüklere gelmiş olan cep| feneri pillerinden mühim bir kısmı pi- yasaya çıkarılmamıştır. Alâkadarların tedkiklerine göre, tüscarlar zincirleme usulü denilen bir usulle gümrüktei pilleri biribirine satmakta. flatlerin yükselmesine sebep olmakta, piyasada bayat pillerin tamamen satılması bek. Jenmektedir. Fiat mürakabe komisyonu, bugünkü | boplantasında pll işini tekrar inceliye- cektir. Gümrükteki pillerin piyasaya çıkarılması için komlisyan, lâzım ge- len müracaati yapacaktır. Eski şark şimendiferleri memurlarının şirket aleyhindeki davaları Eski Şark şimendiferleri idaresile| bin dört yüz memuru hrasında tehad- düz eden dâvaya dün Ticaret mahke- mesinde devam edilmiştir. Şimendifer memurları, o zamandan kalan bazı istihkaklar ileri sürmekte, Şark şimendiferleri şirketi vekili ise bu iddiaların varid olmadığını beyan etmektedir. Muhkeme, evvelemirde mevcud teh- vün sandığının hakiki. mahiyetinin, bir de «datmis ve emuvakkat» memur- Jarın ne demek olduğunun alAkadar makamlardan sorulmasına karar ve- terek mubakemeyi talik etmiştir. erir İl. nn Gece sanat 2030 da BULUNMAZ UŞAK ha Yazan: J. M. Barrle İstiklâl cad. Komedi kısmında Gece sant 20,30 da DADI (Son bafte) ee (am bir saattir peşimdel... ss Yolumu değiştirdim, gene bul re, 'Tefrika No, 142 Serdengeçti Recep merakından çıl- n Kahveci çırağına yavaşça sre: — Sen onu Üsküdarda gördün mü?, Yoksa bu haberi sana bir başkası mı verdi? — Âyik Garib tekkeye geleli bir ay oluyor. Onu kaç kere gözümle gördüm. — Semin ne işin var orada? — Eh.. Ben &e bir emiskinain oğlu yam. Babam beş yıldır çile dolduru- yordu. Bu yı: çilehaneden çıktı, On beş gün evvel, babamızı yerine Âşık Garib girdi, Hüsmen dörünmeğe başladı: — Eyvah, delikanlının paralarını almak için kurulmuş güzel bir tuzak, İ Onu hemen gidip kurtarmalıyız. Miskinler tekkesi Üsküdarda, Karacaahmed mozarlı- ğının başında «Miskluler tekkesi» na- mile maruf bir tekke vardı. Halk bu- raya «aptallar tekkesi, de derdi. Kanuni Süleymanın İlk saltamat de- virlerinda bu teki bir de şeyhi vardır. Şeyh Ahmed efendi, tekkeye! bir hayli gelir temin etmişti. Zaten tekkenin civar halk tarafından bir hayli geliri vardı Tekkeye Alı: dervişler, yeri yurdu ol- mayan meczuplar gelir ve burada ö- Yüineeye kadar kalırdı. Tekkenin, bu dervişler arasında bir ahçısı, bir bula” gikçısı, bir de halifesi vardı. Civardan yemek gelmediği gün, tek kenin ahçısı kilerdeki zahireden bir karıp kazana atar, suda pi- girir, ve mecruplara yan! tekke sak'n- lerine dağıtırdı. "Tekkenin hemen en akıllısi ve vü- culçe en sağlamı, ahçıs İdi Ötekile- rin kimisinin bir gözü kör, kiminin bir İ bacağı topal ve yahud inmeli, sarsak, sersem kimselerdi. Buraya girebilmek çin, tekke şey- hinin mezuniyeti ve müsaadesi şarttı. Şeyhin kabul etmediği meczup, tek- keye kabul edilmezdi. (Miskinler tekkesiine girebilmek için, hem meczup, miskin, hem de bir tarikat mensubu olmak lâzımdı. Bu iki şarta rlayet edilirdi, Tekke şeyhinin bile bir gözü patlak, bir kolu inmeli ve bacağı topal idi. XI | Kendisi ayn! zamanda kadiri tarikatı- na mensuptu. Şeyh Ahmed elendiyi meczuplar aralarında seçmişierdi. O öldükten sonra yerine halifesi geçecekti. Hali- fe tekke şeyhi olunca halifenin yeri- ne de meczuplardan ya bulaşıkçı veya- hud aşçı, halife seçilirdi Çünkü bun- sar tekkenin girdisini çıktısını bilirdi. Aşkla Kinin... Ölüm fedakârlığın mücadelesind Yazan: İSKENDER FAHREDDİN Miskinler arasında, aç: veya bula- gıkçı olmak ve yahud tekkede ikinel derecede olan hallfann yerine seçi)- mek gibi Shtirasla, ğ Her miskinin bir ot minderi vardı Üç büyük odada — bibassa Kanuni İ devrinde — hemen yetmişe yakm mecrap yaşardı yirmi dört saatte bir kere güç! este kal- i kleri yatağının yansı Bu üç oda: Birinci höcre, ikinci höere, üçüncü höcre adlarile üç kısma ayrılmıştı. Birinci höcrede, tekkeye yeni girenler yatardı. Buradaki |srasıra etraftaki mezarığı çakıp dola- İ gebisedi, | İkinci hücrede eçiler doldurnlurdu, | Buradaki miskinler, şeyhin verdiği es- mayı çekörek vakit geçiri İkmnet ihöereye, gene şeyhin tersibi ile bazin İ «geçici gilekeşlere de alınırdı. Bumlar bir takım yersiz kalmı İtandan mecas ek için Jardı İkinci höcredeki «geçici çilekeşlere her saman için dört beş k: İdi. Ötekiler önimi le pe en ziyarete | telif semtlerine enler bi- Ie olurdu. Miskinler tekkesi, en xiyade bu üçüncü höcrede yaşayan meczuplarile gönret bulmuştu. Bu höcrede oti lar harekâtında tamaimle kür ve se bes kimselerdi. Vakit! vekirsiz tekk, bahçesine çıkıp güneşlenirler, ge- m geçen yolculara okuyup Üflerler ve para almarlardı * İ Kılıç Ali paşa bir İ mettan geçerken, tekkenin önünde bi yük bir kalubalık görmi hığlın sebebini sormuş ve o civarda ot ran yolculardan biri, Kılıç Ali paşaya şa cevabı vermişti: «Bunlar hakkın aptallarıdır. Kend lerine sataşmağa gelmez. Onlara yan gözle bakanların gözleri kör olur!, Kılıç Ali paşa o gün atından inerek tekkenin bahçesi önünde durdu O sırada bahçeye çikan meczuplardan birkaçı sarsak sarsak yürüyordu... Ki- i minin Börü kör, kiminin kolu ye ba- cağı inreliydi. Kılıç Ali paşa bunları görünce şaşırdı” (Arkası var) İe hayatın... Vazife ile len yaratılan şaheser. Fransızca» CASUS ÂŞIKLAR HERBERT MARSHAL - GERTRUDE MİCHEL in kudretile bir at in bir neş'e dünyam oluyor. Bu L EE DİKKAT: Dünya harbinin en San Harbin ateşile bir heyecan kaynağı... Müziğin'zevkile emsalsiz eser bu akşam 9 da sinemasında son raporu. Türkçe Paramunt Jurnal. Lütfen yerlerinizi evvelden tedarik ediniz. # Bu akşam TURAN sinema - Tiyatrosunda Sanatkâr NAŞİT ve arkadaşları okuyucu SUZAN ve' yeni VARYETE numaraları İÇKİ 3 perde. Sinema: Gündüzleri İlden itibaren devamlı ve SEFAMHAT komedi matineler. 1- SAADET YUVASI Türkçe Sözlü Arapça Sarkılı 2- HIRSIZ KİM?... Büyük Sergüzeşi George O'BRİEN t Filmi, Akşamları sinema 19,30 da başlar 21,30 da biter, Tiyatro 21,35 ba; ram . Bugür. matinelerde | | Bugüne kadar İPEK Film filmlerin en güzeli DÜNYA EDEBİYATININ ŞAHESERLERİNDEN 100 binlerce kişinin romanını seve seve okuduğu, meşhur MANONLESKO Emsalsiz derecede Sinema ve Tiya' bir biletle gi PEK suemmd stüdyosunda İisanımıza çevrilen ihtişamlı sahnelerle, harikulâde müessir mevzuu ile bütün kalbleri sarsacak, heyecana getirecektir. SENENİN EN GÜZEL TÜRKÇE SÖZLÜ ŞAHESERİ . Bir mağazaya girdim, kapıda bekleri... Affedersiniz — Suratına tükürdüm, yağmur sandıl... B. A. — Dur, onu hemen bir tak- #i aramağa gönderelim, bulup gelin- ceye kadar sen eve varırsml...