12 Temmuz 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

A TE ey — e İngiltere Türkiye Ile 0 tamamen merbuttur Baş tarafı 1 inel sahifede) tina İtimadımız olduğu için gayretle İtalyanın harbe girmesinin tesilerin. | Himizi idame ve harbe mümkün olan Wen biri de bütün camialar arsanda İn | en büyük şiddetle devam edeceğiz. giliz taraftarı blesiyatın o kuvvetlenmesi olmuştur. İngiliz lisanile neşriyat yapan radyo postası bütün manevi samiasnı vaziyetin icap ettirdiği muh- telif müdafaa tertibatında bizimle teşriki mesaiye davet ederek neşriyatını tatil eylemiştir. Filistinde İtalyanların Libya- da kullandıkları müstemlek4 usullerinin tatbikini görmek ihtimalini nefretle tasav- | riri vermiştir. vur eden arapların teşriki mesaisi bun- dan daha az samimi ve daha az mü kemmel değildir. Türkiye - İngiltere münasebatı gayri muharip hattı hareketini ida me eğeceğini bildirmiştir. "İngiltere hükümeti baştan nihayete kadar ken- disile sıkı temas halinde hareket eden Türkiye hükümetinin bu kararımı is tilzam eden ahval ve şerniti tamamen takdir elmiştir. Türkiye İle olan mu- ahedemiz baki olduğu gibi bu mus- bedenin dayandığı fki millet arasın- daki dostluk ve sempati de berde- vamdır. Bu dostluk ve sempatinin geçmişte olduğu gibi harbin devamı müddetince ve ondan sonraki barış yılları zarfında da aramızda yapici teşriki messinin velâd bir temeli ola- rak kalacağını ümid ediyorum. Buarada Almanlar imkân bulduk- arı her yerde, Balkanlarda ve yakın şarkta bu memleketleri Alman siya- setinin oyuncağı yapabilmek ümidi Me yersiz şüpheler ve alarmlar tevli- dine hararetle çalışmaktadır. Fakat öyle ümid ve zannediyorum ki bu bölgelerde bülunan ve aralarında bir kaçı düşmanlarımızın usullerini esa- sen tecrübe etmiş olan memleketler İnkisara uğramıyacaklar ve uğrunda harp ettiğimiz prensiplere sadık ka- Jacaklardır. Dünyanın bu kısmında bulunan dost ve müttefiklerimize yardım ve himayede bulunmağa muk- tedir olduğumuzu düşünmek cesare- tine malik bulunuyorum. Lord Halifax sözlerini şöyle bitir. miştir: ara- Britanya mndaki münasebetlerin wlâh ve takviye- sina matuf olduğu hakkında teminat ver- mek müskün olup olmadığın sormuş İngiliz hükümeti bu teşebbüse derhal cevap vermiştir ve Moskovadaki İngiliz elçisini hâlen yapmakta olduğu müzake- gerekse askeri bakımdan İngiltere nley- hinde hereket edeceği endişesini izale edeceği ümid edilebilir. Harbin daha bidayetindenberi İngiliz hükümeti askeri plânlarını bazırlarken bu tehlikeden sakınmağa çalışmıştır. Topyekün harpte müstakbel bütün ih- #imalleri düşünmeğe mecbur olan genel kurmayların Sovyetler Birliği tarafından Almanyaya yardım edilmesine nasil ma- ni olunabileceğini tetkik etmiş olmaları pek tabif idi Değrudan doğruya askert yardım dışında Sovyet hükümetinin Al manyaya yapabileceği en kıymetli yar- dım kendisine Kafkas petrolü vermekti, Buna binaen baz: ihtimaller dahilinde kuyularının petrol verimini zorlaştırmak mümkün olup olmadığım tetkik etmek genel kurmayların vazifesi icabından bu- İunuyordu. Ancak yurasını ilâve etmeli- yim ki, ne Türkiyenin, ne de İranın bu mefruz plânlara ne iştirak, ne de muva- fakatleri için hiçbir zaman hiçbir teşeb- büs yapılmamıştır. Bu beyanatın, Alman propagandâs nın $hdasına yeltendiği yanlış veya bed- hah intibaları izale edeceğini ümid ede- Silâhlarımızm nihat muvaffakiye. İ yim. VEFAT Eski Bahriye Nazırlarından Galstah ami- ral Hali ailesi dayısı ve diş fırçası fabri- kam direktörü deniz sıhhiye subaylığından emekli Raw! ve Maliyeden emekli Hilmi Kap- tena'nın babaları ve piyade ön yüzbaşısı Cevdet Erku ie Güzel Sanatlar akademisi profesörlerinden merhum Vasıf Sedef'in oğlu Beyoğlu kazası ölçüler ve ayar memu- ru Vedad Sedef'in kaympederleri deniz maralı evinde rahmeti rahmana kavuğ- Askerlik işleri Eminönü Yerli As. Şubesinden: Levazım teğmen (39801) seli numaralı Salih oğlu 322 doğumlu Mehmet Ali ve De- majtyol eri $19 - 80 Osman oğlu Ahmet kisa bir zamanda şubeye gelmeleri Yün olunur, MEVLÜT Aramızdan ebediyen ayrılan Bahriye Müstantikliğinden mütekaid Bay Celâ- lettin Tuncoğlanun zuhuna ithaf edilmek zere 14 Temmuz 940 Pazar günü öğle muştur. Cenaze namazı bugünkü Ouma | namazını müteskip Kadıköyünde Osman günü Sanyer camisinde Öğle namazını müteakip kılındıktan sonra Barıyerde alle kabristanına defnedilecektir. Bay HACI SERKIS TİNTON OĞLU Yarın saat 14 de Feriköy kilisesinde dini merasim ifa edildikten sönra Şişli Ermeni mezarlığına defnedilecektir. Bu Mânin davetiye olarak kabulü. Ailesi ve evlâdları ağa camiinde Mevltdu şerif kıraat olunacağından ken- disini tanıyanların ve arzu edenlerin teşrifleri bilhassa rica olunur Ailesi Halk konserleri İstanbul belediyesi şehir armonlsinin Tak- #im bahçesinde Halk Konserleri programı 13/1/0 cumartesi saat 18 de: Lenlevement ou seroli (Büyük eseri, Le pol surir (Fan- tasi), Lustiğe vitve (Potpori), Vals HEto- ile Polaire (Vals), Viner blut (Vals), Kunst- Jer leben (Vals), Marşh 133 (Marşh), Ein- sage der giodiotoreü (Marşh), Celebre s8- (Serenade). Harp Okulu Komutanlığından: Bivii Hselerde ikmale kalmış talebelerin smdölle kayt ve kabul zzameleri, EYİ) aibayetize Kadar okuluna girebilmelerini te'min mak- olup Harp uzatılmıştır. girmeğe istekli olan teletelerin şimdiden mensup oldukları askerlik şubelerine ederek müamelelerini fkmal ettirmeleri ve ikmalde muvaffak oldukları tak- alınacakları müracaat dirde evvelce tekemmül ettirecekleri evrakı De okula Mân olunur. (209) (5990) Inşaat ilânı Sümer Bank Umum! Müdürlüğünden: 1 — Karabükte kurulacak asit, sülfürik ve süper fosfat fabrikası inşaatı vahidi fiat ve kapalı sarf 404508 07 Uraden a koğulmuştur: İşbu inşaatın muhammen keşif — Eksiltme evrekı 75 Mra mukabilinde Sümer Bank Muamelât Şubesinden alına- Eksiltme 29 Temmuz 1040 tarihine müsadif Pazartesi günü saat 16 da Ankara- #a Bümer Bank umumi müdürlüğünde yapılacaktır. 4 — Muvakkai teminat miktarı 2353032 Wradır. 5 — İrteklilerin teklif evrakı meyanına şimdiye kadar yapmış oldukları bu kabil bunların bedellerine, firmanın teknik teşkilâtının Kimlerden teşekkül ettiğine hangi bankalarla muamelede bulunduklarına dalr ves'kaları koyaeaklardır. $ — Teklif mektuplarını havi zarflar kapalı olarak fhale günü sat 15 e kadar mak- Buz mukabilinde Ankarada Sümer Bank Muhaberat müdürlüğüne teslim edilecektir. 17 — Posta e gönderilecek teklifler nihayet ihale sratinden bir saat evveline ka- gelmiş ve zarfı. kanun! şekilde kapahılmış olması lâzımdır. Postada vaki olabile. gecikmeler nazarı Mibare alınmıyacaktır, icrada 4 — Banka ihaeyi Berbesiziz, (61) (6009) | Hafız Rıza tarafından | lan bağlarına Hava muharebeleri (Baş taraf; 1 inci sahifede) bombalar yaresi kayıptır. İngiliz Hava Nezaretinin tebliği Londra 11 (4.4) — Hava Nezaretinin Bugün tayyarelerimiz, düşmanın avcıları tayyarelerinden 'deflere taarruz için yaptığı gayretlere şld- kabelede müştır, Avcılarımızdan bir tanesi edilmiştir. Gündüz, İngiliz tayyareleri Fransada ve Hollandada askeri hedeflere taarruz ede- Bek hava meydanlarını, küçük gem'lerden gruplar ve diğer hedefleri bom- bardıman eteoişlerdir. Bir tayyaremiz dön- memiştir. Dün, bombardıman tayyarelerimiz Saint « Omer'de bir tayayre meydanını ve Amlens#i bambardıman etmişlerdir. Beş tayyaremiz dönmemiştir. Bundan başka bir müdafaa tayyaresi devriye vazifesi görürken düşü- rülmüşitür. Beş İtalyan tayyaresi imha edildi Malta ji (AA) — Bu sabah düşman tay- yarelerinin Malta üzerine yaj bir hü- eumda, hava daf! bataryaları ve İngiliz wr- « tayyareleri tarafından Üç düşman tayya- pesi düşürülmüştür. Ayrıca bir düşman tay- yaresi o derece tahrib edilmiştir ki, bu tay- yare pek muhtemel olarak Üssüne döneme- Kahire 11 (A. A) — İnginliz haya kur- etleri kumandanlığının tebliği: Dün tayyarelerimiz Eritre'de Macsaca tayyare meydanında 2 İtsiyan bombardı- man tayyaresini yerde imha etmiştir. Mal- taya yapılan hücum neticesi pek az hasa- gat busule gelmiştir. Bir sivi ölmüş, 3 ki- gi yaralanmıştır. İngiliz bombardıman tay- yareleri, 'Tobruk İmanı yakınında büyük Bir petrol deposu Üzerine tam isabetler yap- miş, ve tayyareler wzaklaşirken kesi? du- man bulutlarım görmüştür. Şimendifer garajının bom- bardımanında birçok kimseler öldü Yondra 11 (AA) — Emniyet Nezareti Bu sabah düşman tayyareleri şark sahli- lerine bombalar atmışlardır. Bir gimendifer garajına isabet olmuş, birçok kimseler öl- müştür. İngilterenin merkez mmtakasındi küçük bir.şehirde de bazı hasarat olmuş- tur, Birkaç kişi ölmüş, cam parçaları ç0- cukları yaralamıştır. İngiliz Moyalesinde Kahire 11 (AA) — Şimal! Kenya hü- dudu bölgesinde yapılan harekâta dafr Deşredilen bir İngiliz tebliğinde İngiliz Moyale'sinin salı yünü şiddetle bombardı- man edildiği ve muharebenin devam etii- Hi, fakat ne insanca saylat, ne de maddi hasar mevcud olmadığı bildirilmektedir. Diğer cephelerde kayde değer bir gey olmamıştır. Şimali Almanyada hasarat Londra li (A A.) — Etokholm'dan gelen bep olmuştur. Mühtel!f noktalarda İlman- ların bazi Kisimiları o kadar hasata uğra- Buştır ki deniz nakliyatı pek ziyade müş- külâtin yapılabilmektedir. Almanların Rotterdamı bombardımanında 30,000 kişi ölmüş Londra İli (AA) — Alman tayyare kuv« etlerinin 1i mayısta Rotterdamda yaptık- ları müthiş tabr!'bat hakkında şimdi mâ- Mmat alınmıştır. İyi haber slan Londradaki Hollanda ma- hafllinde bugün beyan edildiğine göre, Gülerin miktarı 30,000 ! bulmuştur. Beş ki- lometre murabbai bir yerde Yalnız 3 bina 3 Bütün bunlara rsğmen, naz! kontrolü al- tindr bulunan Hollanda matbuatında inti- gar eden bir Alman beyanatında yalnız 300 ki: ve bir miki söylenmektedir. 4 Hollanda #illerinin bes #aran, bombardımından-7 haf- ta sonra enkaz kaldırma âmeliyesine hâlâ devem edilmektedir. Enkazın kaldirilmasi “çin her gün 1300 kamyon çalışmaktadır. Bombardımandan 3 hafta sonra enkaz al- tandan 390 ölü çıkarılmakta idi, O derecede ki: 9 ağustos tarihinde menni (1) etmiş, bundan pek müte- Bassis olmuş bulunan Fransızlar tara- fından: setinde daha bir kaç &y devam ede bilmek ümidinde idi, Enver paşanın umumi karargâhındaki Türk erkânı harbiye heyeti de kışı tedarikât ve âşkeri telim ve terbiye İle geçirmeğe Tüzum görüyordu. Osmanlı devleti Balkan harbinden çıkalı ancak bir kaç &y olmuştu. Ordu bir kalkınma devresinde ise de zaafı hiç de giderilmiş değildi. Devletin Al- manların arzusu veçhile hemen har be iştiraki ürerine millet muazzam ve takat bitirici yeni fedakârlıklara kat- mekle beraber — kanunucsasi ordu. nun padişaha bi- raktığı için — başkumandan vekili de olmuştu. Umumi karargâh erkânı harbiye riyâsetine Alman Bronzart paşa tayin edilmiş, Bronzart paşaya fki Türk relsi sani terfik edilmişti Almanlar bundan sonra Türk ordusu erkânı harbiyesini istilâya mükemmelen yol buldular. Akdenizde sıkışan Alman Göben ve Breslau harp gemilerinin ağusto- sun onunda Çanakkale boğazından Alman bayrağı altında içeri girmeleri — M Enver paşanın malümat ve mu- vâfakatile olmamasına imkân tâ- savvur edilemez — itilâf devletlerile Baâli arasında ccreyan etmekle olan bitarafık müzakereleri üstüne bir soğuk duş yerine geçti! Bu fki gemiyi techizat ve efradile muhafaza etmek devletler ârası hü- kuka muyayırdı. : Cemal paşanın halıratında anlaf- tığına göre, Göben ve Breslau Çanakkaleden içeriye girince ami- ral Suson orada Fransızları hamil olarak gördüğü bir Fransız ge misin! tahari ettirmişti, oPran sız ve İngiliz elçileri o gün büyük bir telâş le sadrâzam paşayı ziyarete gelmişler ve bu geminin bu suretle taharri etirilmesi devletin ilân ettiği” bitaraflığa müugayır olduğunu beyan İle şiddetle protestoda bulunmuşlardı. Vükelâ encümeni, sadrAzamın ya- sında bir ki sanat müzakereden son- ra gemilerin muvakkaten teslihattan tecridini OAlmanya bükümetinden rica etmeğe karar verdi. Talât ve Halil beyler bu kârarı Vangenhayma tebliğ etmek üzere Tarabyadaki AL man $efarethanesine gitiler, Avdetle- rinde elçinin buna katiyen razı olma- dığını, vakla Almanya, Osmanlı hü- kümetinin bitaraflık çekli altında şimdilik harbe duhulünün 'tehirini kabul etmiş ise de Alman harp gemi- Yerinin bu zaruri Oticası Üzerine vâ- aiyetin külliyen değiştiği kanaatinde bulunduğunu, şayed bu hâdise $ULAf devletlerile Osmanlı hükümeti ara- sında münasebatın inkıtamı, hattâ harp ilânımı intaç ederse bunun hâ- disatın tabif inkişafına atfedilerek kâ- bul edilmesi mecburi olacağını ifade ettiğini bildirdiler. Enve; paşa elçinin fikrine iştirak ediyordu. Fakat Cemal paşa ile Cavid Bey, bir tesviye çaresi bulunarak şimdilik harbe girmekten tevakkt olunmak mecburiyetini ileriye sürü- yorlardı. Bu esnada Cemal paşanın aklına şa tedbir geldi: Almanlar bu Iki gemiyi daha ev. veles Osmanlı hükümetine satmış ok #alar, iki geminin Çanakkaleye gelişi de hükümete teslim edilmeleri mak- adına fbtina ettirilse! m ökelğ MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABJALI Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur. 'Tefrika No, 199 Göben ve Breslau gemileri ” Çanakkaleden giriyor geniş bir nefes aldı. İşin zevahirini ok sun kurtarmağa yarayabilecek bir Iddja bulunmuştu. Vangenhaym Enver paşanın yö verlerinden biri vasıtasile yalıya der vet edildi. Elçi geldiği vakit gece yarısmı ge- çiriyordu. Sadrizam paşa ve Talâö beyle Vangenhaym arasında bir saat kadar süren çetin ve hararetli müzü- kereler oldu. O kadar ki Çanakküale- nin #tilâf harp gemilerine de açılabi- leceğinden bahis geçti. Bu sözü işitir işitmez, elçi fevkalâde kızdı; Göben ve Breslau'ın Osmanlı bükümetinin talebi üzerine olduklarını beyan ve iddia ile iki Al man gemisinin itilâf donanmasına teslim olmaktansa İstanbulu topa tu- tup harâp eyliyeceklerini, sonra ber- hava edileceklerini ilâve etti. Enver paşa selerberliğin daha ilk günlerinde bir filonun, hususile bir kaç dezizaltı gemisinin Osmanlı baş- kumandanlığı emrinde Marmarada bulunması Boğazların müdafaası için elzem olduğunu hususi olarak Ak man erkânı harbiyesine iblâğ eyle- miş olduğu gibi bu talebin! sadaret vamtasile de resmen müttefik Alman hükümetine bildirtmişti. Bu deniz kuvvetleri Avusturyanın Adriyatik donanmasından ifraz olu- nacaktı. Avusturya hükümeti Ise do- nanmasındani kuvvet ayırmanın Ad. riyatik sahillerinin müdafaasını za&fa duçar edeceğinden bahisle bu talebi kabul etmemişti. Bunun üzerie Almanlar Akdenizde #ıkışmiş bir vâziyelle kâlan Göben ile Breslau'ı memnuriyetle Çanakkale boğazına sevkeylemişlerdi. (2)Alman- ya elçisinin bu Iki geminin Osmanlı hükümetinin talebiyle (Çanakkaleye geldiğini beyan eylemesi işte bu te- şebbüse işaretti, Said Halim paşa bir ittifak muahe- desile devleti bağladığı Almanyayı kırmak, müftehir olduğu bu «kendi eşeriniş kendi elile bozmak yoluna girmek istemiyordu. O istese de En- ver paşayı bu yola yatırmak imkânı olamazdı. Bunun için müzakere gemilerin sa“ tılması safhasına intikal ettirilmişti, Nihayet elçiden hemen Berlinle müu- habere ederek sabaha kadar muvafâ- kat cevabı getirmek vaadı alındı. Hükümet 7 ağustosta neşrettiği bir beyanname ile devlet hesabına İn- giliz tezgâhlarında yapılmakta olan (Sullanosman) deritnotunun son taksiti olan 700,000 lira verilmiş ve yanm saat evvel buna ve Reşadiye uırhlısiyle deşiroyerlerimize Osmanlı sancağının çekilmesi takarrur etmiş- ken İngiltere hükümetinin bunları gasbettiğini gazetelerle ilân eylemiştk Tam bu günlerde Almanların böyle kuvvetli iki harp gemisini Türk sula- rma ithal eylemeleri ve bunların Os- manlı donanmasına inzimam ile bu donanmayı takviye etmeğe razi ol- maları Türk efkârı umumiyesini İn- gilizlerden soğuttuğu kadar Alman- lara müteveccih bir hale koyacaktı. İki Alman gemisinin böylece Osmanlı donanmasına iltihakı İngiltere hü- kümetinin iki zırlımızın İngiliz do- nanmasını ilhakı hakkında verdiği karara karşı bir «tazmin; olacaktı, Vükelâi Berlindön cevap gelinceye Kadar sadrözamın konağından ayrıl mağılar, (Arkası var) (1) Liman von Sanders hatıratında Ces mal paşanm (Salimen ve müzafleren) de- diğini kaydetmektedir. Cemal paşanın bitarafık temindtinda düşmanlara mu- zafferiyet temennisinde bulunacak dere- seda ileri gideceğine ihtimal verilemez. (2) Generel Kâzım Karabekir: Cihan Büfe Bine neden girdik? Macaristanla Bulgaristan arasinda ticaret anlaşması Budapeşte İl (A A.) — Macarise a Bulgaristan arasında çarşamba gür nü bir ücaret anlaşması aktedilmiştr. Anlaşma emtin kontenjanını fazlalaştır« makta ve iki memleket arasındaki ikti- sadi münasebetleri bir sene için tanzim