5 Haziran 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

A ; SÖZÜN GELİŞİ Protestolar ve Abloka B İr dostum vardır; sözlerini pek iyi idare ettiği halde parasını bir türlü ayni meharetle idare edemez, Bu sebepten bütün tanıdıklarına — hattâ şaşılacak şey — bazen tanımadıklarma da dostluk hislerinden maada para rabıtalarile bağlıdır, Sadık posta müvezzileri ona hatır soran mektup- lardan ziyade renkli haciz kâğıdları ve çeşidli ödeme emirleri taşımakla meş- guldürler, Artık müvezziin yürüyüşünden getirdiği mektabun cinsini tayin edecek kadar ustalaşmış olan dostum, metinlerini ezber bildiği bu mektupları ekseriya oçmadan ceplerine doldurur ve onların husule getirdiği şişkinlikten asla rahatsız olmaz. Yalmz bir gün onun bu mektuplar üzerinde ehemmiyetle durduğunu gördüm. Birkaç arkadaş otururken alacakhdan gelmiyen bir mektubu bize göstermek hevesine kapıldı. Fakat elini hangi cebine daldırdıysa o sevimli mektup yerine bu kuru İfadeli haciz kâğıdları, ödeme emirleri parmaklarına takılıyor, onları avuç avuç masanın üzerine atarak tekrar aramağı koyulu- yordu. Nihayet masanın üstünde öyle bir yığın hasıl oldu ki dostum onlara şöyle bir baktı ve gözlerinden ışıklar saçılırken «bana gelen Şu haciz kâğıdla- rını kiloyla satsam bütün borçlarımı öderim» diye bağırdı. 2 Dostumda ilk defa olarak fikri tiearet'in filizlendiğini müjdeliyen bu sözü arasıra gülerek hatırlarını. Şimdi de Almanyaya çekilen protestolar mü- nasebetile bir kere daha aklına çeldi. Almanya günde kaç protesto alıyor? Pek çok. İsviçre, havalarına tecavüz etti diye; İsveç, hududlarmı aştı diye; Cenubi Amerika memleketleri, bitaraflıkları bozdu diye ve nihayet Birleşik Amerika, hastaneleri ve mezarlıkları bombardıman etti diye Almanyaya pro- testo üstüne protesto yağdırıyorlur. Fakat şu hiç kimsenin aklma gelmiyor: Ya Almanya sefirler tarafından tomar tomar getirilen protesto köğullarını fabrikalara sevk edip onları gıda maddesi haline getirmeğe kalkarsa... Çok muhtemeldir ve bana öyle geliyor ki ablokayı protestolara da teşmil etmek akıllıca bir iş olacaktır. oner m Şevket Rado A İngiliz Başvekili beyanatta bulundu (Baştarafı 1 inci sahifede) Fakat şimdi 335 bin Fransız ve İngi- Wzin mucize kabilinden olarak Flandre'i tahliye ettikleri anlaşılmıştır. Flandres'daki harekât hakkında mu- fassal malümat verdikten sonra Başvekil şanları söylemiştir: «İnsanca zayiatımız ölü, yaralı ve kar yıp olarak 30 bini geçmiştir. Şimal cep- hesinde bin top, nakliye arabaları ve zırhh tanklar terkettik. B. Churchill, kral Leopold'un teslim ol- masından da bahsetmiş ve demişür ki: «Kati darbe olabilecek bir darbe daha almamız mukaddermiş. Eğer bu hükümdar ve onun hükümeti, kendileri için çok fena olduğu sabit olan bilaraflığa iltica etmemiş bülunsalar idi, Fransız ve İngiliz orduları, daha bidayette, yalnız Belçikayı değil, fa- kat ayni zamanda Hollandayı da kurtara- bilirlerdi. Belçika ordumu. 500 bin kişiye yakındı ve denim doğru geri çekilmemizin yapıldığı yegâne açık yolu tuluyordu. Kral, biç kimseye danışmadan, hiç kim- seye haber vermeden, nayirlarının reyleri- ni almadan, kendiliğinden ordusunu teslim etmiş ve cenahımızı ve esaslı emniyet hat- tımızı tamamile açıkta bırakmıştır. (ayıp sesleri). Avam kamarasından, kral Leopold bak- kında hüküm vermek için beklemesini ta- lep etmiştim. Bu âdi hâdise hakkında ken di hiikmümüzü vermemek için artık bâlen bir sebep mevcud olduğunu zannetmiyo- | rum, (alkışlar)». Churchill, bundan sonra dersiştir ki: Fransada ve Belçikada büyük bir as- keri felâket vukubulmuştu. Fransız or- dusu zayıflamış, Belçika kaybedilmiş, Manşın bütün limanları Hitlerin eline geçmişti. Pek yakında biz veya Fransa şiddetli bir darbe beklemeliyiz.» İngiliz adalarının müdafaası hakkında Churchill şunları söylemiştir: Şimdi bu adada bu harbin ve geçen dünya harbinin hiçbir anile mukayese edilemiyecek kadar çok askeri kuvvetler vardır. Bununla beraber bir müdafaa barbile iktifa edecek değiliz. İngi imparatorluğu ile Fransa cümhuriyeti iki iyi arkadaş gibi kuvvetlerinin sonuna ka- dar birbirlerine yardım ederek vatan topraklarını ölünceye kadar müdafaa et- mek hususundaki azimlerinde birleşmiş” lerdir. Adamızı her ne bahasına olursa olsun müdafan edeceğiz. Hiçbir zaman teslim olmıyacağız. Başvekil netice olarak demiştir ki: «Şimdiki halde böyle bir şey varit ol- mamakla beraber bu adanın büyük bir kısmı istilâ edilse ve açlığa mahküm ol- sa dahi silâhlanmış olan ve donanması tarafından himaye edilen ömparatorlu- ğumuz, almağa devam edeceği şiddetli tedbirlerden ve kuvvetten serbes ve mü- teamzdan kurtulmuş yeni bir dünya do- ğuncaya kadar mücadeleye devam ede- cektir. Dunkergue'den asker üzerinde o hazırlanmakta olan O general nakli hitam buldu 1 inci sahifede) Londra 4 (A.A.) — Dün bütün gün. barp gemilerinden en küçük balıkçı ge- milerine kadar her türlü sefineden mü- rekkep hakiki bir filo, İngilterenin cenu- bu şarki sahillerindeki limanlara Flan- dres muhariplerini getirmiştir...,| | İngiliz amirallık dairesinin tebliği Londra 4 (A.A.) — Amirallık daire- si, neşrettiği bir tebliğde, düşman hava kuvvetlerinin şiddetli ve mütemadi hü- .cumları altında Fransız, Belçika ve İngi- liz kıtalarının irkâp ameliyesinin güç ş€- itini bildirmekte ve deniz tarihinde bir misli bulunmayan bu kahramanlık vaka- sına bütün gemilerdeki gönüllülerin bü- yük mikyasta yardım ettiklerini kayd ile bu gi İlüleri övmektedir. Amirallık, gemi kafilelerini, odüşma- nin çok denizaltı gemilerine ve torpil metörlerine karşı müdafaa eylemiştir. Birçok limanlar, düşmanın istimaline ya” ramıyacak bir hale getiri Askeri vaziyet Londra 4 (A.A.) — Renter ajansının sskeri muharriri şunları bildiriyor: İngi- İiz seferi kuvvetlerinin beşte dördünün Dunkergue'den çekilebilmesine rağmen Fransız kıtaatı Dunkergus mıntakasında şöddetle mukavemetlerine devam et- mektedirler. Düşman taarruzlarna ode- vam etmekte Fransızlar da ilerlemeleri- ni tehir etmek maksadile mütemadiyen mukabil tazsrruzlar yapmaktadır. Bun- lar, vaziyeti hazırada en mühim âmiller- den birini teşkil etmektedir. Şurası mu- cibi imemnuniyettir ki, İngiliz ve Fransız dotanmaları, bazı müdafaa mevzilerine | ağır toplan vasılasile müessir yardımlar yapabilmektedir. Bu yardım sayesinde, asgari 15 Alman fırkası Dunkergue böl- Besinde “gal edilmektedir. Bu da öyle ik dampene,ia dl ediyatakiı Secme Weygand için kazanılan her saniyenin bir ehemmiyeti mevcut bulunmaktadır. Bu esnada muharebenin ikinci safhası için kıtaat tahşidadtı devam etmekte ve herkes Almanların ikinci taarruz nokta- sının neresi olacağını &raştırmaktadır. Fransız mevzileri denizden o Maginot hattına, yani 320 kilometre tulüne uzan- makta ve manlalar teşkil eden birçok akar suların mevcudiyeti dolayısile kuv- vetli bulunmaktadır. Somme ile Aisne İ arasında takriben 20 kilometrelik bir gedik ve Aime ile Mewsc arasında da takriben 29 kilametrelik bir gedik daha mevcuttur. Daha garpte, Abbeville ve Amiens arasında da bir taarruz ihömali derpiş edilebilirse de, bu bölgenin arı gisi hücum arabalarile yapılacak harekâ- ta pek müsait bulunmaktadır. Belki de general Weygand için taarruza uğrama- ğr beklemek lâzım gelmiyecektir. İngiliz bombardıman tayya- relerinin yardımı Londra 4 (A.A.) — Havn nezareti” öin bir tebliğine nazaran, İngiliz bem- bardıman tayyareleri, Dunkergue etra- fında düşman bataryalarını, yollar, de- mityolları ve kıti tahşidatını bombar- dıman etmiştir. Ağır bombardıman tay- yare teşekkülleri geceleyin Almanyanın simalinde, tayyare hangarları vesair ns- keri hedefleri bombardıman emekle devam etmiştir. Bütün tayyareler avdet etmiştir. Avcılanımız taarruzi devriye hareketlerine devam etmiştir... ||| Jacguinot'ya nişan verildi Paris 4 (A.A.) — Son muharebede ağır surette yaralanan ihtiyat topçu mü- Vüzi İacguinot'ya Leğion d'honneur ni şanmın şövalye salibi verilmiştir. Jacg not, Reynaud kabinesinde hariciye müs- teşarı iken son tebeddülüt neticesinde orduya girmiştir. © — , —E CZ a EE — a ücum İngiltereye pe olursa... Müstevliyi tam bir çıkmaza sokacak ve gö dönmeğe de imkân bırakmıyacaktır Belçikanın istilâsı üzerine harbin bi- rinci safhası nahoş sürprizlerle kapa; rak ikinci safhası açılmıştır. Bu safhada ir orduları için iki hedef görünmek- tedir. Kati neticeyi almak için ya Fran- sada döğüşmek, yahut İngiltereye geç» mek. Her alde de harbin kısa za- manda bitirileceğine dair henüz bir emare görünmüyor. Bahusus harp aleşi- nin İngiltere topraklarına sirayeti halin- de mücadelenin uzun sürmesi mukad- derdir. Filhakika geçmiş zamanlârda İngilte- reyi arzularına rümetmek istiyen fatib- lerin önüne çıkan deniz onları niyetle- rinden vazgeçirmeğe sebep olmuştu. Far kat bugün denizi ve mesafeleri hiçe sa- yan tayyare, istilâ hırsın tahrik etmiş ve deriz ortasındaki memleketlerin de fethedilebileceği zihniyetine Yol açmış- mıştır. Tayyare, tahripkâr bombi kaleyi içinden zapteden paraşütçüsile, mahsulâtı silip süpüren oçekirgeler i şehirleri ve mamureleri yıkan bir âlet olmuştur. Fakat bu tahrip kudreti ne kadar dehşetli olursa olsun östilâ için kâfi gelemez. Yurda bağlı insanların imanını ve mevcudiyetini imha etme- dikçe memlrket işgaline muvaffak olu- | namaz. da mücadele edecek ayni silâhlara ve onları düşürecek toplara ve paraşütçü- lerle boğuşacak ellere malik olan kala” balık bir milletin ana yurdu bir hamle- de istilâ edilemez. Gerçi tayyarelerle yere atılan müsellâh askerler bir tayya- re meydasını, bir köprü başını yahut bir şehrin caddelerini zaptederek kendi iş- gal ordusu yetişinceye kadar orada bir müddet tutunabilirler. Bunlar ancak ana kuvvetin öncüleri olabi r, fakat ellerine muvakkaten geçirdikleri yerin kati hâkimi olamazlar. Hâkimiyet an- cak karşısındaki düşmanı mağlüp ede ede topraklar çiyniyerek gelen muzaf- fer istilâ ordusu tarafından temin edile- bilir. Yüz binlerce askere baliğ olan bu orduyu toplarile, tanklarile ve bütün ağır harp malzemesile birlikte havadan yere emniyetle atmak yahut tayyare ile taşıyıp istenilen yere indirmek imkân bulunmadıkça yalnız hafif silâhlarla mücehhez mahdud mikdardaki paraşüt- gülerle memleket işgalinin ve orada 4 metlak bir hâkimiyet tesisinin mevzuu bahsolamıyacağını kabul etmek İâzm- Matbuat umum "in müdürü z Ankara 4 (Te- © lefonla) — Baş ? vekâlet matbuat “7 bürosu o umumi kâtibi B. Selim Sarper'in matbü- at umum mü dürlüğüne tayini hakkındaki ka- Tarmame bugün- kü Resmi Gazete İle neşrolunmuş- tur. - 35 otobüs hakkındaki mukavele imzalandı 35 otobüsün siparişi hakkındaki muka- vele Belediye Blektrik ve Tramvay İdare- sile İngiliz şirketinin buradaki mümessili tarafından imza edilmiş ve fabrika idare- #ince de imzalanması için Londraya gön- derilmiştir, Mükaveleye göre, İngiliz şirketi 1 hazi- randan itibaren altı ay içinde, vani teşrini- (9ya Almanyanın yanında harbe gir sani nihayetinde 85 otobüsü diyesine teslim edecektir, Boş bulunan sandal hakkında tahkikat devam ediyor Istanbul Bele- ile ve | Kaldi ki düşman tayyarelerile hava- | dır. Tayyare ile tam teçhizatlı bir ordu | taşımak ve bunu havadan yere atmak mümkün olsaydı bu, zayıf Norveçin is- tilânda tatbik edilebilirdi. Bu istilâ tarzı gösterdi ki denizaşırı bir memle- ketin zaptı mutlaka orduları deniz ve- saiti ve yolu ile donanma himayesinde nakletmek ve cebren karaya çıkarmak- Ja mümkündür. Şayet Almanya kati zafer için İngilterenin istilâsını zarul gö müş ve bu muuzzam işi göze almış be ordularını İngiltereye en yakın yerler- den vapurlara bindirerek sahillere çıkar- mak o mecburiyetindedir. Bunun için evvelemirde İngiliz donanmasını hare ketten sakıt vaziyete sokmak ve silâh fabrikalarile tersanelerini tahrip etmek lâzımdır. Almanların bu maksadla ortaya yeni silâhlar çıkaracağı rivayetleri propagan- da halinde dolaşmaktadır. Eğer bu ye- »i silâhler bir vuruşta dritnot batıran ve tayyarelerden telsiz telgrafla kulla- mılan “çi barut dolu hücum tekneleri ya- hut gene tayyareden kabili idare rarengiz torpiller ise bünlara karşı dafilerin derhal çâreler bulmakta izhar aczedeceklerine ihümal verilemez. Nete- kim ilk meydena çıkışında yapurlara denizi haram edecek sanılan mıknatıslı maeynlere karşı İngiliz bahriyesi mükemmel müdafaa çaresi bularak bunların tesiri- ni bir anda sıfıra indirmiştir. Gerçi Ak manya karada iyi muharip sıfatile ha- rikulâde işler başarmak kudretini gös- termekte ise de deniz harbini sevk ve idare plânında bâriz hatalar irtikâp et- mekte Çünkü mıknatıslı O maynleri meydana çıkarmak sırasm iyi hesaplı yamamiış, müttefik orduların Dunkergue- den vapurlarla kaçırılması esnasında bu kalabalık vapur kafilelerine donan- ma kuvvetlerile hücum ederek bir anda binlerce askeri suda boğmak fırsatını bulamamaştır. Bu metice hiç şüphe yok ki Alman donanmasının zaafından ve müttefiklerin (o denizlerdeki Okuvvetine karşı koyamamasından ileri gelmiş! İngiltereye giden istilâ yolu denizde- dir. Nasıl ki Alman ordularının kısımı küllisini Norveçe çikarmak için vapur- lara bindirmekten başka çare bulunama- mış ise İngiltereye ihraç plânında da her şeyden evvel vapurların ele alınma- #ı zaruridir. Norveç baskınında Alman vapurlarının hareketine tamamen mâni | olunamamış ise bunun sebebini, İngiliz * İtalyan Kabinesi donanmasının körü körüne tehlikeli min hakika İngilizler Almanların Norveçe denizden “nakliyatını daha ziyade tah- telbahir ve mubriplerle hasara o uğrat- mak plânını tatbik etmişler ve asil bü- yük donanmayı tere adası tehdide maruz kaldığı anda bütün kuvvetile düş- mans aaldirmak için saklamışlardır. Al- © manlar, Pas de Calais boğazının bir ta- rahnı ellerine geçirmekle kisalttıklar deniz yolunu gecelerden istifade eder, yahut belki'de sisli hava kolliyarak bir hamlede "geçmek teşebbüsü için büyük | bir avantaj kazandıklarını. şüphe vg tur. Fakat büyük bi ordusunu vas © purlara bindirmek hayli zamana yabes- te olduğundan müttefik hava ve deniz kuvvetlerinin bu ameliyeyi zamanında görerek hareketinden evvel karşılıyücü- ğı muhakkaktır. Diğer taraftan Norveçten itibaren Pas de Calais'ye kadar olan sahillere hâkim © © olmakla İngiltereyi abloka için müsaid vaziyet termin'eden Almanya bu ablo- ka harekütma yeniden hazırladığı sani- © lan birçok tahtelbahirler ve süratli kü. çük harp vastalarile girişecektir. Fakat kısaca bildirmeliyiz ki artık tahtelbahir. lerin su tabakaları altına gizlenip takip. ten kurtulmüsina imkân kalmamıştır. Tahtelbahirlerin mevcudiyeti elle kon. muş gibi makta ve su altında bu- © lunduğu nokta katiyetle tesbit edilerek büyük bombalarla tahribi kolaylaşınış bulunmaktadır. Küçük harp vesaiti ise ancak denizde iyi havalar kollamak o mecburiyetindedir. Şu halde bu cins de- niz kuvvetlerile İngiltereyi dünyadan tecrid etmeğe maddeten imkân tasavvur edilemez. İngiltere olsa olsa yalnız. bir tek kuvvetle istiman edebilir. O kuy- vet, kalın zırhlarn bürünmüş, ateş kus san mlithiş dritnotlardır. Bunların kar. şısına ayni kuvvetle çıkıp imha edilme- dikçe İngiltere amana düşürülemez. Meğer ki müstevli ordu başkumandan- | lığı, Musa peygamberin ordusunu : bir kudretle suyu geçirmesi gibi, topları ve tanklarile birlikte ordularını denizde yüzdürerek İngiltereye geçirmeğe mu- valfak ölsün. Hulâm, İngiltereye vaki olacak hü- cum müstevliyi tam bir çıkmaza soka. cak ve geri dönmeğe de imkân birakmaz yacaktır. Veya NE dün yalnız idari meseleleri tedkik etti (Baştarafı 1 inci sahifede) | biri bildiriyor: Maribor hudut şehrinden alman fakat teyid olunmuyan bir habere Evvelki akşam Boğaz açıklarında bula- | nan boş sandal hakkında bir taraftan 20- buta, bir taraftan da Liman idaresi tahki- Kat yapmaktadır, Sandal içinde bulunân Vek kürek, çaydanlık ve bazı eşyadan büş- ka, kalkan balıkları da bulunmuştur. Bun- dan, sandaldakinin kalkan avına çıktığı, bu sırada küreğinin kırılarak dalgalara kapıldığı, bilâhare ber nasılsa kendişi- nin de denize düşerek boğulduğu tahmin olunmaktadır. Civar vilâyet ve kazalara keyfiyet bildirilerek, kayip eşhasın mev. cud olup ol! dığı sorulmuştur. Denizcilik bayramına hazırlık 1 Temmuz Denizcilik bayramı programı» göre, Viyana civannda Alman kıtaları toplanmaktadır. Belgraddaki fikir, bu kıtaların, İtalyanların cenahtan Fransaya karşı yapacakları hücumda İtalyanlara yardım için İtalyan hududunu geçmeğs hazır bulundukları merkezindedir, Muhabir, şunları da ilâve eylemekte- dir: altalyanın, Almanlara, Fransaya karşı yaptığı hücumda yazdım etmek te- meyülü, On iki ada üslerinde Alman mürettebatını hamil Alman denizaltı ge- milerinin bulunmakta olduğunu bildiren haber ile de teeyyüd eder gibi gözük- mektedir.» İtalya harbe girmeğe karar vermiş? Paris 4 (A.A.) — Alplerin bir tara- fından buraya geler haberlere göre, İl meğe karar vermiştir. Şimdi yapılacak şey bu- Bun tarihini tesbit ve plânını tatbik et- mekten ibarettir. Fransa bu kararın alın- masına sebebiyet verecek hiçbir şey yapmamıştır. İtalyan matbuatı son za- manlarda Casablanca'da İtalyanlara na muamele edildiğini iddia etmişti. Y. pılan tahkikatlan harp fabrikalarında sa- botaj teşebbüsünde bulundukları için on kişinin tevkif edildiği anlaşılmıştır. Bun- lardan birkaçı sunradan serbes bırakıl- mıştır. İhtilâfı haklı göstermek için İtalya son zamanlarda harbe müracaat etmek Suretile denizlerde serbasl min ede- ü £ devletler hakkında olduğu gibi kendisine karşı şiddetle tatbik edil- mediği hatımlatılmaktadır. İtalya tcaret nazırı son sekiz ay zarfında İtalyan is | tihsalâtının mütemadiyen artmış olduğu- mu müşahede etmişti... O zamandenberi “müttefikler esasen hafifletilmiş olan bir İ görmesi icap eyi Mi usulün tatbikinde re bazı kolaylık. lar göstermişlerdir. İtalyan Yapurlarında artık araştırmalar yapılmamak ada itilüflar bi tadır, ğ dm e kalem İngiliz ve za etmişlerdi alya bükümü" siri © si sebeplerden dolayı bu itil dakikada reddetenistir. İtalya, taleplerine bur lere r. . Yen bir mahiyet ri iresini istiyor. Eran e İngil imetleri inüzakereye Birişmek lerini birkaç kere Mussoliniye İerdir, ri Reynand'sun bayani *0n zamağlar. da İtalyada biz akis ii Eğer İbdya anl gre bana ba zusile yapmış olacakbif. a Londra 4 (AA) — (Reüteyy: | Gb nie ter): Bu l gönderilmek üzere mah esya sa bin alınması için kredi birçok mektuplar yı ia Li yaziyetin dahn üm arzda hedesini mümkün kalmaktadır. Bir Alman tayyaresi civarında aj Roma 4 (A.A) — İllavayj. günü cenubi Fransa deki lara iştirak etmiş olan an bon * | dıman tayyaresi, Tefino üzerinde vg» 4 tuktan sonra Milâng ında Forlanini (4 tayyare meydanına bir iniş maştır. Tayyare, vahim #itette i uğramış bulunmak manyaya dönebilmesi, Ve Nip gir genkalede ” pi b