18 Nisan 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
POLİTİKA Avru harbi halini alacak mı?! Şimdiye kadar harp ve istilâ sahnesi olan hükümetlerin Ayrupa kıtası ha- ricinde müstemlekeleri ve diğer yerleri bir arazi meselesi doğurmamıştı. Çünki ne de ahiren Sovyetlerin askeri nüfuzu altına giren dört Baltık devletinin ha- riçle yerleri ve müstemlekeleri yoktur. Lâkin Danimarka ile Norveçin istilâsı ve Hollandanın da ayni tehlikeye maruz kalması üzerine Avrupa harbi doğrudan doğruya bütün dünyayı alâkadar eden ler çıkarmıştır. Bundan dolayı Avrupa kıtası dışmdaki iki büyük devlet doğrudan doğru- ya müdahaleye lüzum görmüşlerdir. Ni valisindeki Şepiçbergen adaları ile cenubi kutuptaki birinin adı Pouvet olan iki adadır. - Danimarkanın müstemlekeleri büyük Britanyanm şimalindeki Faroer adaları ile Amerikan kıtası şimalindeki yade Amerikaya yakın olan Izlanda bi hudur. Kanada İngiltere İle ne münasebette ise Izlanda dahi Danimarka ile nin de hükümdarı birdir. İngiltere Faroer adaları vaziyettedir. Yani iki gibi roenland İle Ilandayı da istilâ eti hükümetleri büyük cumhuriyeti meşhür Monroe kanunu mucibince Amerika kıtasında yabancı bir devletin muvakk, gir tir. işi nin üçt rek bu yerleri kendi himayesi altma al ilân etmiş Binaenaleyh Hollanda Almanlar tarafından istilâ edilip Felemenk Hin- a İngilizler ve Fransızlar tarafından işgal edilecek olsa Japonya derhal her ikisine de hücum edecek ve bir taraftan Hollanda müstemlekelerini himaye diğer taraftan da Fransanın Hindiçini ve İngilterenin Malaka ve Bor- distanı di ederken Fr neo müstemlekelerine ve il timal daha tir, Neticede Avrupadaki boğuşma tam tar. Isviçre dört yüz bin kişiyi silâh altına aldı (Baş tarafı 1 inci sahifede) uğradı. Norveç istilâ yaklan» mıştır. Bu mukavemet bizim için bir misaldir. İstiklâl ve bitaraflık politi- kası takibetmek istiyoruz. Fakat bir taarruza uğrarsak kendimizi bütün kuvvetimizle müdafaa edeceğiz.» Brüksel 17 (AA) — Hükümetçe son günlerde ittihaz edilen dahili em- niyet tedbirlerinin tatbiki için yol ve münakalât muhafızlarından bir kıs- mı dün akşam ve bu sâbâh silâhaltı- na dâvet edilmişlerdir. Hollandada hazırlık Brüksel 17 (A.A) — <İndepen- dence Belge» gazetesinin Hollanda- daki muhabirinin yazdığına göre, Hollandada şimdiye kadar görülmemiş bir tahaffuz bali vardır. Her sahada İngiliz ordusu 15 Mayısta üç milyonu buluyor Londra 17 — 15 mayısta Yi yaşında” ki İngilizler silâh altına alınacaklardır. Bu suretle orduya yeni 300 bin asker iltihak edecektir. Harp ilân ildiği iterede silâh altında 700 danberi 1 mil hn aflına çağ- ide Nü yazıl. muştır. Yeni iltihak edeoeki rle bera- ber ordu mevcudu 3 milyonu bulacak- tar. Donanma Tekirdağından Bandırmaya hareket etti Tekirdağ 17 (A.A.) — İki günden- beri 'Tekirdağında bulunan bugün Bandırmaya hareket etmiştir. Donanmamızın burada bulunmasın- dan bilistifade, don; muhteliti ie Tekirdağ muhteliti arasında dün yapılan voleybol maçını Tekirdağlı- lar, yine ayni arasındaki futbol m yelilerimiz yon 700,000 bin kişi si mlar cemiyetinin Bursa gezi - Bursa erkek İlselerinden yeli- yeti bir Burs isi te ur ün siyaret ve eğ- çirildikteri sonra 24 » svdet, edilecektir. Diğer taraftan Hollandanın Avrupadaki yerlerinin Almanlar tarafından | ali takdirinde Asyanın şarkında ve Hindistan ile Çin ve Avustralya arasın- | da bulunan müştemlekelerinin akibeti ne olacağı Avrupanın dahilindeki ve ha- icindeki bütün devletleri alâkadar etmiştir. Asyanın şarkında yeni nizam kurmak davası ile 450 milyon nüfuslu Çi- ce ikisini askeri isgal altıma alan Japonya, Felemenk Hindistanı denilen Hollandanın Uzak Şarktaki topraklarının başka bir devlet tarafından işgal edilmesine razı olamıyacağını ve ordu ve donanması ile derhal müdahale eğe- pa harbi dünya olmadığından harp, bu kıtanın dışında | ü ne Çekoslovakyanın, ne de Lehistanın, | l pek muazzam ve gayet tehlikeli mesele- | örveçin müstemlekesi şimali kutup ha- Groenlaniddır. Bundan başka daha zi- imek istemişti. Lâkin Amerika Müttehid at olsa da yeni arazi alamıyacağını bil- | Le - a Sa acağını Hariciye Nazırınm ağn İle | ileri giderek Hindistana hücum edecek- mânası ile yeni bir dünya harbi olacak- F.K. | azami bir teyekkuz müşahede edil. | | mektedir, Bu cümleden olarak sahil | muhafaza bataryaları efradı geceli gün ye edilmektedir. Nor- veç hadiseleri hükümeti alâkasız bi- rakmamıştır. ğ Hollandada Nazi şefleri tevkif ediliyor Londra 17 — Hollandadan gelen ha- berlere göre, orâdaki nazi şeflerinden bazıları tevkif edilmiş, diğerleri de Almanyaya kaçmağa muvaffak ol- muşlardır. İsveçte büyük fabrikaları gizleme tedbirleri Stokholm 16 — İsveçte büyük fab- rikaları gizleme tedbirleri alınmakta dır. Bir çok limanlara ecnebi vapur- ların girmesi yasak edilmiştir. eren köylerini su bastı | | Kurtarılan halk ve hayvanlar Erzincan civarında çadırlara nakledildi n 17 (A.A.) — Şimdiye ka- nemiş bir surette Karada- ğın Balıbeyi, Mahmutlu, Güllüce ve Hancı çifilği, Ganiefendi çifliği, köy- lerini su basmıştır. Bu köyler halkının tehlikede bu- lunduğu haber alınmış ve ip edi- len kurtarma ekiplerile kurtarılan balk ve hayvanlar Erzincan civa İ da kurulan çadırlara muvakkaten yerleştirilmi: tir. Tuğyanın bu ay ni- hayetine r devami ede bildi- rilmektedir, Edirne 17 — a köyü elansu sltmda Köy hülkinın Hadımağa mevkiine çıkarılmasına başlanmıştır. İlk olarak 550 kişilik rilmiştir. İzmir 17 — Son mir ve mülhakatın, tür, Bergamanı Zagnus, Doğant İ civar çiflikler | tandadır. ef Eminönü Halkevin temsil kolu Eskişehirde Eskişehir 17 (Telefonla) — E Halkevi & nönü nsl kolu gençleri bugün bu- raya geldiler ve bu gece Halkevinde bü- yük bir kalabalık karşısında o «Şehirli kızs 1 temsil ettiler. Yarın (bugün) de kayakçı Norveç mü Norveçin Simalindeki Alman askerleri İsveç iltica etti (Baş tarafı 1 inci sahifede) Buralarda hüküm süren şiddetli ğuklar ve barınacak yerlerin Alman askerlerinin, çok iyi te piş olan müttefikin askerlerine uzun müddet dayarmalarına imani olacaktır. Almağılar tayyare ile asker getirime- ğe uğraşıyorlar, paraşütlerle yere indi- ilmeğe teşebbüs edilen Alman askerleri, ya ölmüşler, veyahut yakalanarak esir edilmişlerdir. Norveçin cenubunda Almanlar, başlı- ca hedeflerini teşkil eden şimendifer hat- tanı" zaptetmekten çok uzak bulunuyor- lar. Trondheim mıntakasında askeri fa- diyor, Bu mıntakaya ge- kıtaatı küçük müfre- zeler halinde hareket ediyorlar, Burada ezeleri Almanları müşkül vaziyete düşürüyorlar Yeni mayn tarlası Londra 17 (A.A) Amirallik, Firth of Clude methalin. i bir tarlası vücuda getiril bildirmekte- dir. Vasati 24 mil geniş a bu mayn tarlası bahriyeye mit mühüm inşa- at yapılmakta olan Greenecke 50 mil mesafede tesis edilmiştir. Norveç resmi tebliği Stokholm 17 (A.A.) — Norveç res- de mi ajansı Norsk Telegram Byraa, Nor- | veç kıtalarile müttefiklerin o kuvvetleri arasında temas hasıl olduğunu bildir mektedir. Bu ajans, ayni zamanda Al- İrendheime tak- i bildirmekte- Danimarka» tahmin edilmek- manların hava yolile viye kıtaları gönderd dir. Alman tayyarele dan hareket ettikleri tedir. Norveç baş kumandanının beyannamesi Stokholm 17 — Norveç ordusu baş” kumandanı kıtaata şu beyannameyi neş- retmiştir: «Norveç ordusu bir baskına uğradı, bu yüzden bütün kuvvetini gösteremedi. Fakat şimdi vaziyet değişmiştir. Kendi- mizi topladık, İngiliz ve Fransızlar da yardım etmektedirler. Gösterdiğiniz m kavemete teşekkür ederim. Norveçteki Almanların mevkii kolay değildir. Bun- ların her tarafla irübatları kesilmiştir.» Karada muharebe vaziyeti Stokholm 17 (A.A.) — Norveç ordü- Maarif Vekilinin beyanatı Köy enstitüleri teşkili hakkın daki kanun dün kabul edildi Ankara 17 (Telefonla) Meclis bugün toplandı. Çelsenin açılmasım mü- teakip söz alan Maliye Vekili Fuad A ralı ruznamede bulunan ve Mil fan, jandarma, nafin hizmetleri için fev- kelâde tahsisat verilmesine ait olan ka- nun İâyihasının müstacelen müzakeresini istemiştir. Meclis müstaceliyet kararile mezkür ihasını müzakere ve kabul et- Bi hakkındaki kanun sine geçilmiş ve bu mevzu Üzerinde ha- tipler tarafından ileri sürülen mütalâ lara karşılık olarak verdiği cevapta Ma- arif Vekili ilköğretim bakımından mem- leketimizin umumi vaziyetini izah eyl miş ve şehirlerde oturan o çocuklardan yüzde sekseninin, köylerde 'oluran ç0- cukların da ancak yüzde 25 inin okul- larda olduğunu söylemiş ve demiştir ki: «Bu vaziyet karşısında o hükümetiniz bir tedbir bulmak ve 13 milyon gibi bü- yük bir kütlenin oturduğu, yaşadığı köy muhitindeki evlâtlanmızı yüzde yüz okutmak için emek sarfetmiştir. Bu ka- nun o emeğin ifadesidir.» Maarif Vekili, Milli Şefin Başvekillik e dikkat yledikten, belerini izah e zamanındanberi bu dav ve büyük emek sarfeti kanunun umumi vec dikten sonra hatipli ayrı ayrı cevap ver le bitirmiştir; «Bu kanun en aşağı 15 sene sonraki bir hakikatı bugün bize tatlı bir hayal olarik düşündürmektedir. Ben kendi he- sabıma milletimin naçiz bir irfan hiz- metkârı olarak bu hayalin büyük zevki içerisindeyim. Tasvip buyurmak suretile yüksek heyetinizin bu kanun tatbikine imkân vermesini rica ediyorum.» Bunu müteakip kanun maddelerinin müzakeresine geçilmiş ve kanın kabul olunmuştur. Meeks cuma günü toplanacaktır. ve sözlerini şöy- İki vapurun enkazı temizlenecek in dinamit ye de kullanı devam eti bu ara & su başkumandanlığı tebliği neşretmiştir Norveçin cenubu şarkisinde Norveç kıtaatı kuvvetli Alman Omüfrezelerinin taarruzu karşısında şarka çekilmeğe mec- bur olmuşlardır. Muharebeler Kongsvingerin şarkında, Miosa gölü civarında ve Hakedal civa» rında devam etmektedir. Burada Nor- veçli kayak müfrezeleri Alman ordusu- nun cenaluna muvaffakiyetli taarruzlar- da bulunmuştur. İki Alman tayyaresi üştür. Son günlerde Norveçe paraşütle indirilen Alman kıtaları imha veyn esir edilmiştir. Memleketin diğer muhtelif | kısımla rmda kaydedilecek kiymetli bir şey yok» tur, Şimali Norveçe İngiliz kıt miş ve bunlar Norveç kıt peyda etmiştir. Deniz harbinde İngilizlerin zaylatı Londra 17 (A.A) — mahafili, İngiliz dona nda 4 safı rü, iki a r tayyare ge 7 naki bugün © aşağıdaki çıkarıl- iltisak le kruvazör, denizaltı, i ve “24 tayyare m propagandasının ip etmektedir. hemen bildirmek p nekte ve ölenlerin veya ın ailesini derhal keyfiyetten haberdar eylemektedir. Ayni 1 ilâve ediyor ki, bu müddet içinde batan gemileri şunlardır: Hardy, Hunt , Ghurka ve Thistle denizsitısıdır. Almanların 60 denizaltısı battı denizal in kayt Starfish ve Oxley Harbin başında İngilter yanın ise 71 denizaltı vardı. Bazı salâhiyettar mahafllin mütalâası göre, Almanlar şimdiye kadar 60 den Kaybetmişlerdiz Alman deniz tayyaresi üsleri bombardıman edildi Londra 17 (A.A) — Reuter ajansı, İngiliz otayyarelerinin, bu akşam * iki bombardıma denis turduklarır Londra nu ettiğini Avdette, bet etmiş ve kruvüzör üz ciddi hasara uğramışsa da üssüne etmek Üzere yoluna dev, Londra 17 — S bombardımanı, Büyük barptenber Tülmiyen bir deniz hareketidir Stokholm 17 (A.A.) - n geceleyin sürülerle 4 Bin Os avdet etmiştir, Norveç ajan- ilman tayyarelerie daladan geçerek, galip bir 3h- timale göre İDanimarkadan Tron, imale dhe'me gitmekte olduklarını haber ver İngiliz kruvazörüne taarruz Berlin İ7 (AA) — Bi hava kuvvetleri Norveçin « sahilinde kariliz deniz kuvve vaffakiyetli bir tanrruzda bulu Resmen bildiriliyor ki lere nazaran b sna vasat siklette b etmiştir. İng muş ve ale h Alman bu garbi ne ie muştur de- z saffı harp zırhlı bomba tam isabet z gemisinde infilâklar ole nüştür diğer neticeleri de bildir ilk rüşal Bu taarruzu, rilecektir Bir Alman tayyaresi İsveçte yere indi Stokholm 17 (A.A) — gazetesi, Norveçteki mitralyöz ü li ir Alman t Wtonbladat kıtalarına kletmekte in bugün, Nor «duna 25 mil mesafede kâin İs veç sehir yere inmek mecburiyetinde kaldığını yazmaktadır. Tayyarenin mürettebatı sis yüzünden yollarını şaşırdıklarını söylemişlerdir. Bu mürettebat hapsedilmiştir. Gönüllü yazılanlar Londra 17 (AA) — Gönüllülerin tehacümü karşısında buğün Londradaki Norveç sefaretinde bir kayıt bürosu ağıt lacaktır izdiham hâdisesi İzmit Ağırceza mahkemesi Dolmabahçe önünde keşif yapılmasına karar verdi İzmit 17 (Telefonla) — Atatürkün i ziyareti esnasında Del- ndeki izdihamda ölen İl kişinin mesulleri sıfatile, sabık İstanbul emniyet müdürü ve hâlen Çorum valisi bulunan B. Salih Kılıç, sabık emniyet müdür muavini B. Kâmranın muhake- mesine bugün ağır cezada devam edildi. B. Salih Kalıç ile B. Kâmran ve avukat- ları B. Sedad ve B. İrfan Şakir hazır bu- handular, Bu celsede müddeiumumintin iddiana- mesini serdedeceği bekleniyordu. Fakat | zanın ifadelerinde İzmit ve İzmir vilâyetlerinin müşabeheti | dolayısile bir şahidin istinabesinin yan- lşlıkla İzmire, İzmirden de tekrar Er- baaya gittiği anlaşıldığından bu istina- karar verildi. Müddei- üremi B. Hamdi Doğu, şahitlerden Lâ- hika Manyas ile Nesime ve emniyet âmirlerinden Tahsin, Tevfik ve Lâtfi ile Aziz Nami, Beşiktaş kaymakamı Ali Rı- mübayenet ğünden ifadelerin yeniden ve n suretile tesbiti ve * Dolmabahçe kapısı önünde yeniden Bİ keşif yapılmasını istedi, . alıcın avukatı; — O günkü k Jabalığın teminine #” kân yoktur. > Dedi ve hâdise gecenin manın imkânsız bulunduğunu ileri si Bundan sonra heyeti hâkime müs” raye çekildi ya mürdelureyubıla SEN lebini kabul ederek şahitlerin İstiiiİC—, ağız ceza rankkemesinde vali vaâgijiii ve Dolmabahçe kapısı önünde de öğİ elik bir ebli vakaf taralından keyi pılmasına karar verdi. Bu keşifte munlar, müddeiümumi veya muavifi hazır bulunacaklardır. İngilizlerin meşhur amiralı - Nelson ve sevgilisi İngilizlerin son deniz zaferleri üzerine, arada sirada, «Melson'un çocuklarıe tarzi da tabirler sarfolunuyor ve bu sözle İng! baliriyelileri kasd olunuyor. Nelson, 1758 de doğup 1805 de vefat et- miş ve milletine şan vermiş bir İngiliz ami- ralıdır. Brunham - Thope'de doğdu. On iki ya- ında iken denizciliğe girdi. Hind denizine ve şimal kutbuna gönderilen sefer heye- 8 hizmet etti, Danlmarka, Kunada ve - Dominigu'e muharebelerine barp gemisi kumandanı olarak iştirak etti, Ak- denizde amiral Hood kumandasında iken Bastin ve Calvi mubasarasında bir gözünü kaybetti. 1797 İspanyollarla muharebe ederken bun- ların iki gemilerini zaptetti ve bu zafer üzerine kontramiral oldu ve Cadix'in bom- bardımanında bı ta - Cruz r kolunu kay nma ile gitme men'e memur edi Fakat ken eden kaçan ız d etine mâni olamadı. Möz | rine baron rütbesini ve İngiliz âyan MÜ ını kazandı. O tarihten sonra Napoli sahillerini dafaaya memur oldu. Napolideki İnel çisinin karısı Lady Hamiltönla megbuli macerasını geçirdi. Bu kadın Nel” | iki kaz doğurmuştur Hamilton bir gazete satıcısını iken barlara düşmüş orada sefir Hat tarafından görülüp sevilmiştir. Bar kğ firle evlenmek meharetini göstermiğ, yede kraliçe # kocazile de t sevdirtebilmi, lerinden yüzünden öldü, Ci ü elson'a avdet edelim; al 1801 de Maltayı
