4 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7
4 Mart 1940 Avözw © PETROL DAVASI Kalust Gülbenkyan ile oğlu ne ih oldular Nubar su Gülbenkyan kimdir, Irak petrolları işinde “e var halledildiğini sulhan “e gazeteleri haber (veriyorlar. ben lr petrol kralı sayi. Bine oğlu Nubar Gül; tara- fından açılmıştı. Nubar, babasının Kerkük ve Irak petrollerini işletmek- te bulunan Irak petrol Kumpanya sındaki hissesini, kendi mesaisi İle sis geçirdiğini idim ederek ortak bü- tanduğunu ileri sürmüş ve mahke- meye müracsat etmiştir. Dört gün süren muhakeme elli bin İngiliz lirasına mal olmuştur. Mü- dafaa için zapta geçen sözlerin yekü- Bu yüz elli bini bulmuştur. İstinsah edilerek dava dosyasma konuları ev- rakın daktilo sahifeleri hir milyonu geçmiştir. Baba ile oğul arasındaki bu dava ne suretle al kadar devam ettiği takdirde dosyalar dağ. | Yar kadar kaberacaktı. Son celsede Oğlun avukatı hâkim Atkinsona da- v& devam ettikçe baba ile oğlun ara. | SI dahs ziyade açılacağını müekkili- | Min anladığını söyliyerek sulhü. yol Açmıştır. Babanın avukatı Şir Jovitt de âlemin gözü önünde cereyan eden bu muhakemenin bir baba için en büyük faciz olduğunu, yetmiş yaşın- daki müekkili için bunun çok ağır bir şey olduğunu söylemiştir. Sir Jovitt müekkili Serkisin, oğlu Nubar hakkında bir kin beslemediği- ni ve davanın sebep olduğu masari- fin tazminini istemediğini ve hatta Oğluna her türlü âlicenabene oyar- dima da hazır bulunduğunu Jâve et- miştir. Bunun üzerine dâvadan vaz- Hükim Atiinson ki tarafın ağzın- dan işittiği bu uzlaşma sözleri üzeri. De bir alle davasından kurtulmuş ol- duğundan derin nefes almıştır. Baba Ne oğlun arasını kimin bulduğu şimdilik gizli tutuluyor. Gülbenkyan kimdir? Musul petrollerinin hissedarların. dan biri de B. Kaluşt Gülbenkyan- dır, Gülbenkyan Kayserilidir. Bir za, manlar ticari işlerde bulunmuş, son- ra mAâli sahada çalışmıştır. Gülbenk- yen Musul petrollerinin işletilmesin- de ve bu petrol kaynaklarının geçir- GRİ müşkül sahaların. tanziminde mühim bir rol oynamıştır. 1912 sene- sinde Musul yetrollerini işletmek için irkish Petroleum Company yamın- daki beynelmilel şirketin teşekkülü Gülbenkyannı eseridir. sermaye hisseleri bidayette şöyle tak- sim edilmişti: *Türkiye Milf bankası Yüzde 50, Deyte Royal Duteh yüzde 25 İki sene sonra yani 1914 senesinde md yan, bu şirketin başlıca his- a Türkiye Mili bankasını kendi siyonlarını, Anglo Persian şirketi- MİN bir şubesi olan Arey Exploration Mn âharla İngiliz amirallı- TL Zelzele feliretzedelerinb fahri konsolosu B. de Boat, gika Türk talebe cemiyeti reisi Bu şirketin ! he Bank yüzde 26, | e — amman İrak petrollarını ve denize kadar uzânan petrol olmuştur ? gösterir harita Umumi h Bankın hiss: zapt ve müsadere edilmiş, sulh imza edilince Fransa bu hisselerin xendisinç verilmesini işte- miştir. San Remo unlaşması mahud hisse senetlerini Fransaya © vermiyorduy- sa da İngilterenin çıkaracağı petro- lün yüzde yirmi beşini satın almak hakkını bahsediyordu. Fekal Ameri- kanın Musul petrollerinde açık kapı politikasını ileriye sürmesi, meseleyi » van otomobilden inivor yeniden ortaya atmıştır. Uzun müza- kerelerden sonr nsu! o petrolünde sermaye b erinin şu şekilde tevzi ve taksiminde bir anlaşma olmuştur. (Anglo - Persian) OArey Explore Hon şirketi yüzde 33/75. (Royal Duteh) Anglo #axon Co. yüzde 2375, (Standard Near Essi Deylopment yüzde 23,75, Fransız petrol şirketi yüzde 23,75. B. Gülbenkyana i mükâfat olmak üzere bankasına de- Yardım için Belçikadaki Türk Yukanki resimde yardım komitesi &zalarile birlikte J iyatro İl ya vir ve ferağ etmemek ve idare mecli- sinde rey sâhibi olmamak &$artile yüzde 5 nisbetinde bir hisse verilmiş iz 4 sebep * nasını vp patlayınca, Deutsche | ve bu suretle Irak petrol şirketi ku- rulmuştur Fransizlerla Gülbeikyan bu neii- ceden çok memnun kalmışlardır. Fa- kat bunda acele ediyorlardı. Zira me- Sele yalnız nezüri bir şekilde halledil- mişti. Franen ile Gülbenkyan Musul petrollerinin biran evvel işletilmesin» de menfaaâttar bulundukları halde İngiltere ile Amerika #cele etmiyor. Jardı, İlk defa olarak kumaz Gük benkyan İngiliz petrol kralı Deter- ding tarafından iğfal edilmişti. Bu sebepten dolayı Gülbenkyan, Fransanın tarafına iltihak etmiş, fa- kat bu müzaheret Irak petrol şirke- tinin idare meclisinde Franssların 3 reye karşı bir reyle ekalliyette kal- malarma meni olamamıştır. Mütereffa kral Faysal Musul peb rollerinin biran evvel işletilmesi için müessir bir müdahalede bulunma saydı bu vaziyet, uzun zaman böy- lece deyim edecekti. Krm Faysal, petrol imtiyazını bir ferman ile Irak petrol şirketine vermisti. Fakat Ira- | ka mühim bir varidat getirecek olan | Musul petrollerini işletmek için Bri- şirketine de | tish Ol Development imtiyaz verdi. Bidayetle bu şirkete İngiliz, Alman, İsviçre, İtalya serma- yeleri iştirak etmişlerdi. Bu yeni çir- ket, Irâk petrol şirketine rekabet etmek maksndile dört el İle işe sarıl- mış, ve bir müddet sonra Irakı, İş- Kenderüna bağlayacak bir petrol bo- ru hattının inşası tasarlandığı habe- ri dünyaya yayılmıştır. Bunun üzerine Irak petrol şirketi de ptaletini bırakarak faaliyete geç- bu hizmetlerine | talebe birliğinin teşebbüsile bir toplantı ya; idare heyeti âzaları görünmektedir. ikinci sanatör M. Besuduln, üçüncü eski nazırlardan M. B. Emin Reşid Erer'dir. 8 rakamlı madam de Bodttür. miş ve şayünı hayret bir atis ken- di boru hattını inşa etmiştir. Bu hat- tın biri Trablus Şamde, diğeri Hay- fada olmak üzere iki müntehası ola» caktı, İşler artık yoluma girmişti. Bu defa petrol kralı Deterding odavayı kaybetmiş ve ömrünün son dört se- nesi esnasında Fransa, ile Gülbenk- yanın gayret ve meşâkkatlarının se- meresini iktitaf etmeğe hatlı bulun- duklarını itiraf etmiştir. pılmıştar, Önde sağdan birinci Brüksel Van İsacker, dördüncü Bek borularının güzergâhii | ere SO NNMMŞMANMMMMMMANNMNMNNNMNNNNNNE Serbes Sahife 7 fikirler Istanbul büyük bir kahathaneye muhtaçtır Belediyenin Mecidiye köyünde yaptıracağı hastane kısmen nekahathane olmak lâzımdır İtiaf ve kabul etmeliyiz ki, Tesmi hastanelerimize yatıp meccanen teda- vi olunan talihsizlerin bir takımı te- de kurulmalıdır. Ve buna (Boğaziçi hastanesi) ünvanı verilmelidir. Hepimiz biliriz ki, İstanbul vilâye mamile afiyet bulmaksizin hastane- | tini teşkil eden nüfusun dörtte birin den çıkarılıyor! Bazıları da hastalık devrini geçirip nekahata girer girmez taburcu ediliyorlar, Telihi yaver olanların bir kısmı da nekahet zamanlarını hastanede geçi- riyörlar. Doğrusunu söylemek izm gelirse, bu tarzdaki harekette fera bir niyet yoktur. Buna sebep yersizlik, ka- labalıktır, Çünkü tıp talebesinin mü- şahedelerini, görgülerini, tecrübeleri- ni, etödlerini, tedkiklerini, ameliye- lerini arttırmak için hastaları ve has- talıkların sayılarını ziyadeleştirmek, ve muayyen seneler zarfında muhtelif, müteaddid klâsik ve früst birçok ke- yifsizlikleri öğrenmek, ve mlilete, in- saniyete ilim ve irfan ve kemalât fle mücehhez doktorlar yetiştirmek lâzım- dır. İşle bu faydalı ve müzeyyen düşün- ce sâikasile bazı tekliflerde bulunaca- dm: i Mecidiyeköyünde yapılmasına. karar verilen hastane (pâviyon) taranda 1000 yataklı (Prevantoryom) usulünde bir (Nekahathane) olsun, Bu (Nekahathane) İstanbul vilâyeti da- i hilinde bulunan bütün resmi haste- nelerimizde meccanen tedavi edilen ve nekahat devrine giren, zayıf, kansız, kuvvetalz, mecalsiz kalan fukara hal- kin bir şifahanesi olsun! Çocuklara, kadınlara, erkeklere mahsus olmak üzere başlıca üç kısma ayrılmalıdır. Hepimiz takdir ile görü. | yoruz ki, Maarif vekilliği levi, yatılı mektep çocuklarile muallinilerine mah sus olmak üzere Çamlıcada bir (Pre- vantoryom) açmıştır. Her sene binler- ce gençlerimizi ve öğretmenlerimizi nice nice hastalıklardan, zayıflıklar. dan kurtarıyor, kuvvet ve kudret ve riyor Ayni maksadla o civarda bir de (Sa matoryom) yaptırıyor, veremli çocuk- larımıza ve muallimlerimize bir Şifa ocağı kuruyor. Askeri mektepliler için de (Hacıos- man bayırında) ormanlığın, çamlıkla- İ rin arasına Mili Müdafaa Vekâleti ne Kader mükemme! bir (Prevantoryom) küşad etmiştir. ... Serbes söylemeliyiz ki, her sene, ni- hari telebeden binlerce yavrularımız, gençlerimiz hastalanıyor. Birçokları da vzun müddet devam eden zayıflığın, kansızlığın, gıdasızlığın, bakımsızlığın tesirile yıpranıyor, tahsilini yarı bu- çuk bırakıyor, Ve nihayet bir takımı genç vaşta ölüyor! Ne kadar fukara erkekler ve kadım- lar gürülüyor ki hastanelerden çi kanlarak nekahat zamanlarını İskira- ne evlerinde ve acıklı ihtiyaç içinde kıvranarak o geçiriyorlar, Kuyvet- lenmeğe, kilo almağa çalışıyor. Jar, Fakat © yoksulluk, züğürt. lik hasebile muvaffak olamıyor Jar. Bunların bir takımı tekrar has- talanıyorlar, bitiyorlar, aylarca inli. yorlar, işsiz kalıyorlar, Halbuki hasta» nelerimizde tedavileri ikmal edilen bu gibi fukaralar (Cankurtaran) otomo- billerimizle nekahathaneye gönderilip 15-20 gür kadar saf havg ve bol gıda almış olurlarsa halka ne kadâr esaslı hizmet edilmiş olur. Bu usul üzere cd. di ve samimi çalışılırsa, her sene bin- leres nihari telebemizi kadın ve er- keklerimizi fena fena hastalıklardan ve umumi zafiyet ve kansızlıktan kur- tarmış oluruz! Binaenaleyh belediye idaresi fuka- ra halkın hastaları için bir nekahat. hane açarsa pek büyük bir ihtiyacı te- min etmiş olur. Açılacak nekahatha- me, bütür resmi hastanelerimizde bu- lunan mütehasuslarla başhekimlerin gönederecekleri muhtaç hastalara mahsus olmalıdır. 2 — Yahud (Nekahathane) şim- dilik (500) yataklı olabilir. 4500) ya- takhı bir hastane de Beşiktaş cihetin. de İ den ziyadesi Boğaziçinde olurur. Bu zavalhlar bâstalık cihetinden çok zel met çekiyorlar. Üsküdardaki Zeynep Kâmil ve Nümüune hastanelerine ke yifsizleri taşımak ne kadar zordur! Cerrahpaşa - Haseki, Gureba ve Gül- haneye nakletmek ne kadar güçtür! Halbuki Beşiktaş civarlarında bir hüş- tane kurulursa hem İstanbullulara ve hem de Boğüaziçinde oturan hastalara çök kolaylık yapılmış olur. Şirketi Hayriye vapurları Anadolu ve Rume- Mi cihetinden hastaları taşıyıp durur. Bir taraftan da tramvaylar ve otobüş- ler kolaylıkla hastaları naklederler. Beşiktaşa Ortaköy ve Kürüçeşme arasında ne kadar güzel saraylar, ya- Ular vardır. Çıragan Sarayı ve civan ne kudar şirindir. Yıldız ve Ortaköy cihetlerinde yamaçlı, sathı maili bom boş arazi vardır. (Ortaköy şifa yur- du) gibi lodosg nazır temiz havalı, güzel manzaralı ve şirin yerde yeri bir umumi hastane yapılabilir. 3 — Bu tarzda yeni bir hastane va- pılamazsa, İstanbul vilâyeti dahilinde bulunan (Cerrahpaşa - Haseki - Gu. rebâyi müslimin « Gülhane - Beyoğlu - Şişli çocuk - Zeynep Kâmil - Haydar- paşa nümune hastanelerinin her biri. De yüzer yatak istiap edecek derecede yeni paviyonlar ilâve edilmeli ve bun- ların her seneki masrafları belediye bütçsinden muntazaman ödenmelidir, Yarım asırdanberi değil yalnız as- kerlerimizi, milyonlarca sivil halkin her türlü hastalıklarını pek esaslı bir tarzda tedavi eden Gülhane hastene- #ine birkaç paviyon ilâve edilerek tak- dirkârlık gösterilmesi elzemdir. 4 — Açılacak, (Belediye nekahatha- nesini) Balmumcu, Zincirlikuyu, Mas lak civarındaki bomboş ve geniş ürü- zide yapmak #muvafıktır. (Kanlıkavak) pınarından, (Kâğıt ne) çeşmelerinden ve (Bend)lerder ge- lip geçen sulardan bol bol istifade olu- nabilir, Bu çıplak i#pelere, bu ağaçsız ara- ziye, bu güzel manzaralı ve denize na- Zr ovalara (psviyon) tarzında serpile- cek modern bir (Nekahathane) o kup- kuru toprakları cennete çevirecektir. Nice nice ormanlıklar, çamlıklar yetiştirilerek #hhi bir mamure ve tıb. bi bir müessese olacaktır. Dr, Hafız Cemal Balıktan zehirlendi Golatada. Mekteb sokağında 23 numara» da oturan Siileyman oğlu Bürhan, balık yemiş, biraz sonra zehirlenme glâimi Kösterdiğinden Beyoğlu hastanesine kaldı» rilmuştar. Sb (zi 4 Kasımpaşada oturan berber Abdullaiş oğiu Hasan, ustura, bilerken ustura elin. den kaymış ve elini kesmiştir. Hâasnış müdavatı yaptırılmıştır. # Son deni közaları dolayısile Yapılaş Na bazi gömilerimizde telsiz bu. lunmadığını meydana çıkarmıştır. Deniz- yolları umüm müdürlüğü, vapurların tel- sizle techiz edilmelerine karar vermiştir. k Tarabyada Btelyo'ya aid 132 sayıl İyrnm bacâsindaki kurumlar tutuşmuşta da söndürülmüştür. AKŞAM Abone ücretleri Telefonlarımız: Başmuharrir: 29665 — Yarı işleri: 20165 İdare: 20681 — Müdür: 20497 Muharrem 24 — Kasım 118 5. İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsi & 1048 1227 822 985 1200 139 va. 431 6301226 1597 1804 1933 Tdarehörne: Babı Mi civarı Acımusluk No.18 İ Zirâ haberle; dönme e £ k i h İha) devam ederse bütür
