29 Kasım 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

AKŞAMDAN AKŞAMA Ferdlerin ve cemiyetin cenderesi: Rejim! Geçen umumi harbden sonra bir Spanyol nezlesi çıkarak ortalığı ka- Sip kavurdu, kırdı, geçirdi. Bir aile- den Iki üç evlâd sürüklediği de görü Müştür. Fakat hükmü az sürdü, sal- Bın geçti, 1918 den sonra dünyayı sürekli su- rette mahveden bir belâ belirmiştir; Rejim? Her münadası! Hem içtimaisi, hem ferdisl! Rusyayı, İtalyayı ve Orta Avrupayı bu moda, gömlek gömlek kızarttı, kararttı, sararttı... İspanyayı, Meşhur merlenin yapamadığı tahri- bata uğrattı; leş leş üstüne yığdı.. Siyasi. çarpışmaların en müthişlerini Tejim kavgası sözü arkasında gizlen- MİŞ gördük; siyasi katakullilerin en Şaşırtıcı sürprizlerine de yine rejim anlaşmalarında şahit olduk. Bakıyorsunuz, falanca diyarda bir hizıptır peydalanıyor: Ahrette cennet bile vadetmiyen pek tuhaf bir din Bibi ortaya çıkarak bir prensiptir atı- Yor. Mevcut nesillerden aç kalmak ve ölmek nevinden türlü fedakârlıklar bekliyor, Neymiş? Plân mucibince he- Sapları öyleymiş ki henüz doğmamış İnsanlar ilerdde bu mukaddes rejim Sayesinde mesud olacaklarmış... Ona İstinaden, kes! Yak! Yık! Ağız açtır- Ma! Kafa kaldırma! Sürgün! Kamp! Balta! Mahkeme! İdam! Harp! Hattâ Umumi harb! Bir takım garip garip selâmlar! Acayip acsyip elbiseler... İsviçre, bütün samimi beşeriyetin dimağında yaşıyan en lâtif rejim cennetlerinden biridir. Fakat oradaki hiikümet kendine «rejim» demeği ak- Imdan bile geçirmez... Âlâ demokrasi, mis gibi cümhuriyet Zaten kendini fazla metheğen in- Sandan korkmalı: Mutlaka muvaffak olamıyor, yahut bir aksaklığı var de- mektir. Hayatta yüksek maddi ve Manevi mesnedlere erişenler fazla öğünmezler; «Ben şöyle aslanım, ben böyle dehşetim'» diye kendilerini göklere çıkarmazlar... Devletler de bir çok hususlarda olduğu gibi bu cihet- ten ferdlere benzerler... Nefsini ha bre öğmeğe kalktı mıydı; şüphelen... Bırak efendim, başkası seni methetsin, tarih yazsın. (Bizi bütün dünyanın Basıl anlattığını hergün bin bir mi Salle görüyoruz. Tarihin de fena not vermiyeceğinden emin olabiliriz.) ... Geçen harbden sonra rejim belâsı Yalnız cemiyetlerin değil, ferdlerin de başına musallat olmuştur. Eskiden hastalanan, bir kaç zamân Pehriz ederdi. Olur biterdi; yahut, Ölür giderdi. Ölümün önüne yine ge- Şilemedi. Fakat pehrizin adı rejim oldu. Sıhhatlilere de tatbik ediliyor! Siyasi ve içtimai mânada «rejim» hasıl cendere ise, şahsi şekilde de &yniyle işkenve... Ferdleri aç bırakır; kârnı, arkayı ve kalçaları dışarı fır- mamaları için sanki göze görünmi- Yen tahtalarla sımsıkı bağlamağa kalkışır... Bütün dünyada insanların hâlâ #İllâlah, yeter!» demediğine şaşılır: İçme! Rejim! Ko- Müşma! Rejim! Yazma! Rejim! Dü- Şünme! Rejim! Yaşama! Rejim! Yugoslav Mi bayramı ka uğoslay milli bayramı münasebetile fix- aşnmun birinci sabahı Beyoğlunda Saint toine kilisesinde bir Ayin yapılacak, öğe i kli general konsolos Beyoğlunda Sute- ki sokağında 19 numaradaki Yugoslav wbünde tebrikâtı kabul ederektir. Baltacı hanı yangını tahkikatı bitti Yangının kaza neticesi olduğu anlaşıldı, 7 kişi yaralıdır Evvelki gece vukur gelen Tahtakalele ( di kendine söndürmeğe uğraşmışsa da mu- Baltacı hanı yangını hakkındaği tahkikat dün zabıtaca İkrnal edilmiştir. Han, B. Ah- med Hulüsi ve Orlof isimlerinde iki kişinin tasarrufu altındadır. Hanın üst katında 29 aralı odayı Aron Adato isminde biri 15- kte ve burayı boya Imalâthanesi isnmaktadır. Evvelki akşam saat on sekize doğru, her zamanki gibi reçina kazanı kaynatılmağa | başlarmış ve bu kaynatma işinin idaresi de imajisahne işçilerinden matmazel Donna He hamal Raşide bırakılmıştır. Matmazel Donna ile hamal Raşid reçinayı kaynatma- ğa koyuldukları sırada, bir aralık kazan taşmış, ve bu şekilde bir iştin! vukua gel- miştir. Hamal Raşid, bir müddet ateşi ken- Istanbulun kömür ihtiyacı Belediye İktisad Vekâletine müracaat edecek şehrimizin sömikok kömürü ih- tedkik etzniş, perakende Belediy unda keyfiye' ine bildirilecektir, KÜÇÜK HABERLER: 4 Tarlabaşında Enlepii sokağında ota- ran Colya isminde bir kadın, dün İst! caddesinde bir taraftan diğer tarafa ye- çerken vasman Osmanın idaresindeki 109 yasının sadmesine Bu vaziyet kar İktisad Veki dam Colya Be» ır, de Yakut apartımanı kapet- sabah odasında araştırılınca, yatağında kendini bilmez bir halde yat- makta olduğu görülmüş, odanın bir köşe- sinde de kısmen yanan bir mangal bulun- muştur. Hâdiseden zabıla haberdar eğil. miş, gelen memurlar, Rifutin kömürden z8- biri kaldırmışlardır. bulunun MiNİ Müdafaa general Naci Tınaz dün Vilâyette Vali B. Lâtf! Kırdarı ziyaret etmiştir. k Şehrimiz Polonya konsalosu dün sa- bah Vilâyette Valiyi ziyaret etmiştir. # Maarif müdürü B. Tevfik Kut dün Çatakaya gilmiştir. Maarif müdürü Çatal» cadaki mektepleri teftiş edecektir. Lokanta, birahane ve urlardaki B lediyece musaddnk fiat listelerinin kullanı. pılıyordu. Bu tedkikler neti BE lerde Beyoğlundaki bir bar da cezalandırıl miştı, Bazi otellerin de musaddak liste hs ricinde halktan para aldıkları şi diğinden, Beyoğlu kaymakamlığı bugünden #ibaren Beyoğlundaki bütün otelleri teftiş edecektir. Mintaka Liman reisliği Bostancı, Hay» belada, Yenikapı, Fenerbahçe mendirek- lerinin, fırtına yüzünden tahribe uğrama - malarını temin maksadile buralara Caş döktürmeğe karar vermiştir. Liman rels- U8İ, taş flatlerini Ticaret odası kanali t etinekledir. *# İtalyan mimarı B. Viyott Viyoli tara- fından yapılan Dolmabahçe stadyomunun plânı son defs olarak yarın Partideki sa- londa tedkik edilecektir. Bu tedkikten s0n- ru heyetin piân etrafındaki mütalâası bir raporla Nafia Vekâletine gönderilecektir. »k Gümrükler başmüdürlüğünde, bir müd- dot evvel lise mezunları arasında açılan lmtihanda muvaffak olanlardan B. Mat- mud ile Arni, İstanbul gümrüklerine ta edilmişlerdir. Yeni memurların yüksek tah- gillerine devam etmelerine müsaade edi- miştir. ndiğini görerek Beyoğlu hastanesine t edir | vatfak olamamıştır. Yangını duyan diğer han sekenesi, deriyal zabıtayı ve itfaiyeyi haberdar etmişler, kisa bir müddet sonra İstanbul itfaiyesi yangın yerine gelmişse de ateş bütün hanı sarmış bir vaziyete girmiş- tir. İlfalye kumandanı B. İhsan, yangınm mevzli bırakılabilmesin) temin için Beyoğ- Ju grupunu da davet etmiş, bu sırada ha- ran üst kısım odaları tamamen yandıktan öonra alt katın da çatısı olduğu gibi çökü- vermiştir. Bu inhidam esnasında, İtfaiye kuman- dan muavini B.Hamdille birinci grup âmiri İsmail, itfaiye erlerinden Mustafa, Yusuf, Mehmed, mağazada çalışan Mordo- hay ve İsrali yaralanmışlardır. Karilerimizin mektupları Araba vapurları Sirkeci le Üskü ve Kabataş ara- sında İşleyen araba Yapı yalnız araba ve otomobil taşımaz, bunlarla mdiye kadar pları dercet- ibederiz: İddim , bü vapurların oturü- barındırmağa elv labilirmiş. Halkı Bir kamyon bir tahsildara çarptı Tahsildar ağır yaralandı, hastaneye kaldırıldı Doyçe Bank tahsildarlarından B. Mehmed Enver dün Eminönünden geçerken gofğe Ahmedin idaresindeki bir kamyonun sad“ mesine uğramış ve ağır surette yarı tar, Yaralı tahsildar Cerrahpaşa sine yatırılmıştır, Şoför Rüştünün idaresindeki bir taksi dön Eminönünde Eyüp sakinlerinden ve maldl gazi Mehmed isminde birine çarparak muh- telif yerlerinden yaralamıştır. Polis, yara- lıyı Cerrahpaşa hastanesine naklettirmiş- tir, Gazi köprüsü Gazi köprüsünün inşaatını tedkik etmek üzere Nafia Vekâletile Belediye mümeasil - lerinden mürekkep bir heyet teşkil edilmiş- ti. Tedkikatın birinel safhası bitmiştir. He- yet, köprünün Inşa tarzında ve kullanılan melez in nevi ve inde Inşaat şart - hamesine mugayir bir cihet bulmamıştır. Ancak köprünün zeminine döşenen parka» ler, yağmuların tesirile tekrar yerlerinden r Bu parke tahtalar yerlerine iyice sıkışt rünün muvakkat kabulü Y Bu hususta müteahhide tebii, tir. Geçen hafta Ankaraya gitmiş olan Denlayolları umum müdürü B. İdrahim Ke- mal Baybora, dün şehrimize dönmüştür. Dün gelecek olan Aksu vapuru, fırtına yüzünden Sinopta 2 sat beklediğinden. Umanımıza buzün geleceği haber alınmış tar. tasallut etmek suçundan maznünen yaka- lanarak Adliyeye tesilm edilniştir. Sulta- nahmed birinci sulh ceza mahkemesinde yapılan gizli sorgu neticesinde Mehmed tevkif edilerek merkufen tahkikata başlan- ynaştar. Bay Amca ve cihan yandı İtfaiyenin tahlisiye tertibatı ile bu yara- hlar bulundukları yerlerden çikarılarak derhal Cerrahpaşa hastanesine naklolun- muğlar, ilk tedavileri yapılmıştır. Bunl dan İsmallin sıhhi vaziyeti elddidir. İtte iye iki sante yakın süren bir söndürme ameliyesinden sw ateşin genişlemesine mani olmuştur, Zabıtaca yapılan tahkikatla hanın on bir bin liraya sigortalı olduğu tesbit edilmiş ise de yangının bir kaza eseri olarak vuku geldiği teayyün etmiştir. İmalâthane hamal Raşid ile Donna, yan- gına sebebiyet suçundan dolayı polisçe ya- Kalanarak haklarında icab eden tahkikat evrakı tanzim edilmiştir. Hüdiseye ayrıca müddetumumilik te el koymuştur. Şirketi Hayriyenin kış tarifesi Yeni tarifede şikâyetler göz önüne alındı Şirketi Hayriyenin kış tarifesi, 1 kânu- DW elden itibare: lecektir. Ye- ni tarife, sonbahar ti şikâyeti mu- «ip olan nokta ününde tutularak tashihen b ytir, Buna göre Ka- vaklar - Ye lelerden Emirgân « en talebe, kadar aktarma yapıyorlardı. Yeni tarifeye göre bu gibi talebeler, mektepleri maya Akşamları Köprüden Çengelköye kadar olan iskelelere uğramak üzere 23,15 te kal- kan gön yapar, kiş tarifesi muaibinco 23,25 te tahrik edilecektir. Türkiye ile ticaret yapmak istiyen Amerikan firmaları Nevyork Türk Ticaret mümessilliğinden Mintaka Ticaret müdürlüğüne, mekleke- #imiz ile Urarek yapmak istiyen Amerikan #neirlerinin bir listesi gelmiştir. Tarirler, Türkiyeden anason, balık, deri, av derli, incir, kestane, kitre, fındık, haşhaş, kuru Özüm, maden cevheri, palamut, nohut, pas- tırma, sünger, sakız, şimşir ve tohum satin almak istemektedirler Amerikalı tacirlerin isim ve adresleri, 13- tiyen Türk ihracatçısına, Mintaka Ticaret müdürlüğünde parasız olarak verilmekte dir. İngilterede yapılacak vapurlar İngiliz kredisi fle İngilterede yapılacak 11 gemi için açılan münakasa müddeti ya- rın akşam bitecektir. Önümüzdeki ay için- de şehrimizde bir komlayon teşkil ediler£ yaplan teklifleri tedkik edecektir. Limana gelen vapurlar Finlândiya bandıralı Pohçaanma vapu- Tü ile Ilmanımıza usun zamandanberi lk defa olarak mühim miklarda çivi, makina aksamı, mühim miktarda kâğıt, çinko lâv- ha, emaye eşya; Amerikan bandıralı Eks- pres vapuru ile makine aksamı, elektrik ci- bazları, asfalt, bakir çubuk, demir eşya, kimyevi ecza; Romanya bandıralı Recale Karol vapuru İle de pamuk ipliği, kına, U- mon gelmiştir. Mütekaidlerle Eytam ve Eramilin üç aylıkları veriliyor Mütekaidlerle eytam ve eramilin ü aylıklarının verilmesine birinci kânu- nun dördüncü günü başlanacaktır. Tevzi günleri hakkındaki #lân 10 un- cu sahifemizdedir. Sanat toplantıları ! Eminönü Halkevi güzel bir işe baş- ladı: Arasıra sanat ve edebiyat top- lantıları yapmak, Meselâ geçen akşam Halkevinin böyle bir toplantısında edebiyat, sahne, fikir adamları bu. Tundular. Pek güzel vakit geçirdiler, Bu neviden toplantılar sanat ve fikir adamları için âdeta bir ihtiyaçtır. Es- kiler hu ihtiyaçlarını geceleri arala- rında, büyük konaklarda toplanarak tatmin ederlermiş. Bu eski edebiyat, sanat, fikir ve musiki toplantılarına yetişmiş olan İbnülemin Mahmud Ke- mal gibi üstadlar kız memesi denilen bir nevi yemişten yapılan şerbetlerin billür bardaklarla içilmesine kadar o sanat, edebiyat ve musiki gecelerini çok iyi hatırlarlar. Bu toplantılarda Namik Kemal şiir söyler, en büyük mu- siki üsladları saz çalarlarmış, Bu ge celerin sanat ve fikir âleminde çok bü- yük tesirleri olurmuş... Şüphesiz ki, bugün bu nevi toplantılara belki es- kisinden ziyade ihtiyaç vardır. Bir zamanlar Fransada birçok salom- ların birer sanat, edebiyat ve fikir kay» nağı halinde bulunduğunu kitaplarda okuyor ve işitiyoruz. En büyük, en meşhur insanların bu salonlardan geç tiğini biliyoru Bizde maalesef salon ekseriya oyun oynanılan ve bol bol dedikodu yapılan bir yerdir. Edebiyat, sanat, fikir top- lantıları yapılan hangi salonumuzu gösterebiliriz? Bu neviden toplantılara Eminönü Halkevinin önayak olma: takdirle karşılanacak bir hâdisedir, Meselâ ge- çen geceki toplantıya iştirak edenler vaktin nasıl geçtiğini anlıyamamış- lardır, Öyle bir toplantı ki yanınızda Halide Edib memlekette halk şiirlerini, halk masallarını, halk hikâyelerini, halk oyunlarını toplamakla tanınmış bir zatla gayet dikkate değer bir ba- his açmış... Soruyor: — Anadoludan istedğiiniz kadar bol malümat toplıyabiliyor musunuz? Sonra da dalgın ilâve ediyor: — Anadoludan istediğiniz kadar kendini vermiyen bir yerdir... Aktör İ. Galib'in tiyatrodan altı ay mezuniyet aldığını öğreniyoruz. Ba- yan Halide Edib soruyor: — Altı ay!.. Fakat canınız sikılmi- yor mu? — Ankarada tiyatro dersleri veri. yorum. Gene tiyatro ile nlâkadarım. Lâkin bir tek heyecandan mahrumum, O da sahnede, halk karşısında bulun- mak heyecanı... Bu da bir aktör için çok mühim bir ihtiyaç... Böyle toplantılarda sahne adamının, edebiyat adamının, sanat adamının kendi mesleğine, kendi sahasına aid fikirlerini, düşüncelerini - hem de bunların seçmelerini. istediğimiz ka- dar bulabiliyoruz. Bizde şimdiye kadar bu cinsten in- sanlar bir masa başında muayyen bazı kararlar vermek, yahud bir konferans filân dinlemek için toplanırlardı. Or- tada verilecek bir karar bulunmadan, bir konferansı dinleme mecburiyeti ol- madan Sırf konuşmak, sırf sanat top- Jantıları yapmak maksadile fikir ve sa“ nat adamlarının birlikte birkaç saat geçirmeleri çok güzel birşey... Hikmet Feridun Eş Bulgaristan incir yetiştirecek Bulgar Ziraat Nezareti, Karadeniz sahil lerinde inelrlik tesisi için İtalyaya iyi cinse ten 1,200 incir fidanı ısmarlamıştır. Yapi” lan tecrübeler neticesinde Bulgaristanın Kamdeniz havalisinde incirin iyi surette bileceği anlaşılmıştır. / gidi hey, bizim gençliği. mizde ne kızlar vardı bay Amca... ... Hele bir cihan yandı vardı ki aman Allahi... Remziye ... Delikanlılar onun için çekişir... i Palalar onun için çekilirdi!. B. A, — Böylesi şimdi de var be» yım... — Kimmiş o kız bakalım?... B, A, — Cihan yandı Sulh...