24 Eylül 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

ğ © AKŞAMDAN AKŞAMA Demir yok, petrol yok, iman yok... Hadiseleri gayet vakıfano takib “eden bir zat şöyle dedi: — Harbi Almanyanın kazanması için bir tek çare vardır. ,—? | — Dikili'deki gibi bir zelzelenin İngilterede ve Fransada zuhur ederek dikili bir taş bırakmaması, — Demek ki zaferi demokratlar “için bu kadar kati görüyorsunuz? — Maddi ve manevi her bakımdan! ,Meselâ, Almanlarm demirleri yok... Demirsiz harp olur mu?... Alman sa mayiinin üçte İkisi ecnebi demiri ile işliyor. Bu 22 milyon ton madeni id“ bal lâzım. Bizzat mareşal Göring bile «demirsiz harp olmaz's dedi. Keza petrol! Rusya ile diğer bitaraf- ların da Almanlara âzami derecede petrol verdiğini farzedelim. 7 milyon tonu bile doldurmuyor. Halbuki harp halinde Almanyaya 35 milyon ton petrol Bizım, Nerede bulacak? — Yaratırlar.. Zira, azm, irade, iman kuvveti... — İşte iman eihetini de pek gözüm kesmiyor. «Para ile iman kimde ol- duğu belli değildir!» derler... Fakat böyle siyasi meselelerde para husu- sundaki itimadsızlıklar, iman husu- sundaki sarsıntıları meydana koyar. Alman hükümeti, bizim para ile dok- san liradan fazla aylık varidatı olan- lardan. Il teşrinievvelden itibaren kazanç vergisini “© 50 ye fırlatıyor. Halkı buz gibi soğutacak bir istey Bir de yeni nizam çıktı; Vatandaşlar bankadaki paralarının ancak “© 10 w nu çekebiliyor. Halk, milli esham ve tahvilâlı elinden çıkarmak istediği için bunların: da satışı menedildi. Yalnız bu iki son misal, Almanların "kendi kendilerine itimadsızlığına de- Mildir. Politika lügatçesinde bu hare- ketler imansızlık demektir: ! — Şeflerin iradesi ve yüksek iti- madı nefsi kütleleri sürükler belki... | — Şefler; bitaarf memleketlerin bankalarına o paralarını aktarmış. 6 milyon küsur altın kadar tahmin ediliyor... Kendi mevkilerinin atisin- den ne kadar şüphelendikleri, yalmz nutuklarındaki cümlelerden, yalnız sulh için çırpınmalarından değil bunlardan da meydana çıkıyor. Essen'den esen haber * Essen'den bildiriliyor: «Hitlerin Mein Kampf isimli eseri İs ki yeni Almanyanın İncili mesabe- #indedir - ihtiva. ettiği obolşevizm aleyhdarı fikirler dolayısiyle, sattırıl- mıyormuş. Bolşevizm aleyhindeki di- ,Zer neşriyat da ariyet usulü okutul- mak üzere külüphanelerden halka verilmiyormuş...» ! Bir mizah harbi açıldığınm muh- telif örneklerini göstermiştim. Bu da © kabil olsa gerek. Kimbilir, keyfi yerinde nebi muhabirler, iki viski arasında kahkahalar atarak bunu uydurup “ yazmışlar. U Hem haberin geldiği yere bakın: Essen... Bu da Feleğin bir istihzası... Esmiş, yazmış., hangi €c- (Vâ - Nü) sesassssusananansssamsasarasasan Dahiliye Vekili , Dahliye Vekili B; Faik Öztrak dün sabah Vali B. Lütfi Kirdarla birlikte pviâyete gelerek Vilâyette bir müddet meşgul olmuştur. Vekil, Vilâyette iken İdün sabah şehrimize gelen Nafia Ve- ikili general Ali Fuad Cebesoy gelerek şkendisi ve Vali ile bir müddet görüş. müştür. İ B. Fuik'Öztrak; Jandarma umum kumandanı geneari Cemil Cahidin de ziyaretini kabul etmiştir. Bir müddeb sonra Dahiliye" Vekili, Vali, Jandar- ma umun: kumandanı eski Şürayı idevler reisliği, şimdiki İstanbul vilâ- yeti Jandarma tabur kumandanlığı binası olân Tömruk dairesine gitmiş- İler ve binayı gezmişlerdir. Burada iyeni bir jandarma binası yapılması ire vardır. ” Kasa altında ayağı kırıldı , Bahçekapıda Dördüncü Vakıf ha- nında Evkefa aid bir kasayı kaldıran /Erzineanlı Ahmed oğlu Osman mü- İvazenesini kaybettiğinden düşmüş ve k tarafından sol ayağı ezilmiş. tir. Ya Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmıştır. ŞEHİR HABERLERİ Mektepler açılıyor Orta mekteplerde yalnız 30025 münhal var Şehrimizdeki bütün liselerle orta ve ilk ve muallim mektepleri yarın sa“ bahtan itibaren açılıyor. Bu münases betle: her mektepte merasim' yapıla. cak, mektep müdürleri bu sene Ans karada Loplanan Maarif şürasında ve rilen kararlardan talebeyi" alâkadar eden meseleleri ve bu'arada talebe arasındaki disiplinin esaslarını izah edeceklerdir. Maarif Vekâleti liselerle ortamek- tep ihtiyacını karşılamak üzere bu se- ne İstanbulda mevcud mekteplere 45 Şube a Yeni tedris senesinin ih- tiyaçlarını karşılıyacak muallim kad- rosile mekteplerde alınan tedbirleri tasdik ettirmek üzere Ankaraya gi- den Maarif müdürü B. Tevfik Kut şehrimize dönm Istanbul iiselerlle itmek topla yeni açılan şubeler de dahil olduğu halde bir kısım taşra muallimleri İs- tanbula nakledilmişlerdir, Ancak Ve. kâlet bu nakil işinde Anadolu vilâyet- leri muallimlerinden gerek şahsı, ge- rek ailesi efradı itibarile hasta olan- Yarın nakillerini yapmıştır. Şimdi. şehrimizdeki ortamektepler- de 25 - 30 kadar münhal muallimlik vardır. Bu münhallere yüksek tahsil görenler tercih'edilmek şartile ücret le yeni muallim alınacaktı. Hariçten muallimliğe talip olup ta maaş almak istiyenler ancak Anadoludaki . mün- hallere tayin edilecektir: İstanbuldakt bağ, — “e içinde yalnız Kasımpaşa birinci frkek orta, Üsküdar ikinci kız orta, Nişantaşı er- kek orta, Karagümrük erkek orta ve Pendik ortamektepleri çift tedrisata tabi tutulacaklardır. Pendik ortamek- tebinin Kız telebesinin Erenköy lise- sine nakli düşünülmüşse de bu karar. dan vazgeçilmiştir. Diğer bütün orta- mektepler norma! şekilde tedrisat ya» pacaklardır. Soygunculuk Üçüncü soyguncu Maksud da yakayı ele verdi Bir müddet evvel Ahmed, Mevlüd ve Maksud adlarında üç kişi İzmirden İstanbula gelen Mustafa adında biri- ni gezmek bahânesile Mecidiye köyü civarında Dutluk. denilen yere: götü- rüp kollarını bağlamışlar ve cebin- den 76 lirasile nüfus cüzdanını alıp kaçmışlardı. Vakadan sonra bunlardan Ahmed- le Mevlüd. yakalanıp Adliye tarafın- dan tevkif edilmişler, Maksud bulu- namamıştı, Yapılan arama neticesinde eyvelki gün Maksud da yaklanmış ve dün Ad- liyeye teslim edilmiştir. Sultanahmed birinci sulh ceza mahkemesinde sor- guya çekilen Maksud o inkâr ederek: — Benim bu işle km yöktür. Ahmedle Mevlüd bana iftira ediyor- lar, demiştir. Mahkeme, Maksudun tevkifine ve evrakın: ait olduğu mahkemeye tev- dilne karar vermiştir. Muamele ve'istihlâk vergileri Musmele ve istihlâk vergilerinin ye- ni şekilde tesbit ve Larhı için yeni bir kanun projesi hazırlanmaktadır. Bu proje yakında Vekâlete gönderilecek» tir. Nafia Vekilinin tedkikleri Dün şehrimize gelen Nafia Vekili general Ali Fuad Cebesoy dün Nafia müdürü B. Bedri ile ikte Bebek - İstinye yolunu te: etmiştir, Belediye hdmi arı yardım sandığı Belediye memurları Ölüm. yardım sandığı senelik kongresi dün Umumi Meclis salonunda toplanmıştır. e YY YA Haklı şikâyetler İmlâ anarşisi Gazetelerde son hadiselere ald yazı- larda hatalar o kadar faslalaştı ki bu hususta sayın gazeteniz vasıtssile na- zarı dikkati celbetmek isteyişimi haklı bulacaksınız. çok yapılan hatalar- dan bazıjarını yazıyorum: Almanların «Slegirioda il Buna sid okuduğum bir makalede ayni yazı içerisindeki farklı yazılışlar şunlardır: «Zigtrit., «Zigtrid., Sigirttr. Bahis ald kroki üzerinde ise .S'yirid.. Bu dört şekilden başka, «Siğirit» şeklinde yazılanlar, ve nihayet Almanca imlâsı- nm ayni olduğunu zannettiğim eSicg- friedı görülür. Majino kelimesi bu hı- talara. o kadar müsalt olmamakla he- raber, «Maginote. «Majino:! Birinde €2 tertip hatası olarak kabul edilebilecek. «Maziro» şekli vardır. Bu istihkâmların keokilertinden bi- rinde ilk mektep çocuğunun bile yap- niyacağı bir harf hata: £ «js harfi ters, yani diteveecih yazılıyor. Kroki üzerine el ik dan tertip hatası olam az. Polonya ge- rinin yazılış hataları ise Haritalar üzerinde bir kısmı bir kısmı Almanca vetsiz addedilm kabil değk N.T. Galata cinayeti tahkikatı Mpoizin kati katili li Mehmed, müşahede altına alındı Evvelki gün Galatada Mehmed. adında birinin Moiz adında bir şarapçıyı bıçakla öldürdüğünü yazmıştık. Maznun Mehmed dün adliyeye teslim edilmiş; müddeiumumi muavinlerinden B. Orhan Günü tahkikata el koymuştur. Yupılan tahkikata nazaran Mehmed Yugoslaryadan yeni gelmiştir. Kendisinin akli muvazemesi de bozuktur. Sultanahmed üçüncü sulh ceza mahks- mesinde- yapılan isticrabında Mehmed Gü“ rip hareketlerle vakayı şöyle arılatrrıştır Bön Yugoslavyadan yeni gelmiştim. Şarapçı Moizle çok sevişirdik. Fakat Moiz daima: «Yugoslavyadan niçin geldin?e di- rar, beni kızdırırdı. Bu suale çok #i- ordum. Evvelki gün gene bu şekii- si kirdirde. Ben de biçağımı çekip Da cağına saplamak istedim. Fakat bıçak kars rına isabet etti, Moizi öldürmek maksadi- 16 vürmadım. me adliyeee yapılan tahkikata naz: dehmed bu vakadan iki gece evvel de kah mda geceleri yattığı berber dükkânının damıns çıkarak oradan kom $u evin saçağına atlamış ve erin üstkat çeresinden içeriye girip gece yarısı yatak- larında uyuyan ve sahiplerini uyandırmış: «Beni öldürüyorlar, niçin kurtarmıyorsu- nuz?» diye ortalığı velveleye vermiştir. Bu haller de Mehmedin şuurunun yerinde ols madığını. göstermektedir. Mehmed, sulh mahkemesi tarafından tevkif edilerek ev» rakı sorgu hâkimine verilmiş ve kendisi müşahede altına alınmak üzere tıbbı adli- ye gönderilmiştir. Kayıkçı, hamal ve arabacı işleri Belediye, Kayıkçı, hamal ve araba- cıların vaki şikâyetleri üzerine bu ce- miyetlerin idare memurları vezaifi hakkında bir talimatname hazırlıyas rak Birleşik Esnaf cemiyetleri reisli. gine tebliğ etmiştir. Diğer taraftan Belediye, piyasa ha- mallarına yeni örnek elbise yapılma- sını teklif etmektedir. Ekesr hamal- larm zaten ayni kılıkta olmaları, ye- ni örnek elbiseye lüzum hissettirme- diğinden, Belediyenin bu tasavvurun- dan vazgeçeceği ümid ec ümid edilmektedir. Ağaçtan yuvar yuvarlandı Fenerde “Tevkiicafer. mahallesinde oturan Samiye bir ağaçtan düşerek yaralanmış, Hüseki hastanesine kal: dırılmıştır. İki kumarbaz'yakalandı Polis, Tahtakalede bir kahvehanede kumar oynyan Hüseyin ve Mehmed isimlerinde'iki kişiyi yakalıyarak mahkemeye vermiştir, Küçük haberler: k Kumkapıda Nişancada Daltaban Çeş- me sokağında oturan sıvacı Osman oğlu Ahmed dün gece karısı Kadriye ile kavga eimiştir. Kavganın sebebi, Ahmedin karı- sindan ayrılmak istemesidir. Kavgaya Kad- riyenin oğlu Kemal de karışmış ve babası» mon ellerini tutarak annesinin zerine yü rümesine mâni olmüştur Ba fırsattan ise tifade eden Kadriye eline geçirdiği büyük bir demir parçasını kosasının başına. vur- muş ve derin bir yara açıxışlır. Ahmed baygın bir halde yere düşmüştür. Hadise polise aksetniş ve Ahmed Cerrahpaşa hass tanesine kaldırılarak tedavi altına alıntiış- tr. Pasif koruma Teşkilâtında çalışacak olanlar . DE 8 bin kişidir Şehrimizde teşkil edilen pasif ko- rTuma ekiplerinde çalışmak üzere 46 ve 47 yaşındaki vatandaşların bulun- duklar; muhillerdeki kaymakamlık» lara müracaat etmek üzere davet edil diklerini: yazmıştık. Bunların: kayı muameleleri bu ay sonunda bitecek» tir. Bu ekiplerde çalışmağa müsait evsafta olmaları lâzımgelenler bu yaş- lar arasında bulunmadıkları takdirde daha büyük yaşla olanlar arasında aranacaktır. İstanbulda pasif koru: ma teşkilâtında çalışacaklar sekiz bir kişiden ibaret olacaktır. Kaydedi- lenlerin listeleri kazalardan İstanbul Selerberlik müdürlüğüne bildirilecek- tir. Bunun üzerine pasif koruma İş lerine dair her mınlakada. kurslar Açılacaktır. Kaydedilenler İçinde'en müsait evsafta görülenler şef olarak tefrik edilecek ve bu şefler kurslara sevkedileceklerdir. Kurslar, oimdadı sıhhi, zehirli gazdan temizleme ve itfaiye kısımlarından ibarettir, * Şefler, bu kurslarda ameli ve nâ- zari ders gördükten sonra kendi ma- hallelerinde teşkil edilecek ekiplere devam ederek bu vazifeleri üğrenecak-| ler ve'o ekipin şefi olacaklardır. Bundan başka geçen seneler ma- hallelerde halk için açılan zehirli gaz- dan korunma kurslarda buaydan itibaren tekrar faaliyete geçecekler» dir. Gümrük tarifeleri komisyonu Gümrük tarifelerinin değiştirilme- si için tedkikat yapmak üzere seçilen heyet mesaisine-devam etmektedir. Heyet bir proje “hazırlamaktadır. Bu proje hazırlanırken birçok nümune- ler getirtilerek tarife pozisyonları göz- den geçirilmiştir. Proje hazırlandık | tan sonra Gümrük ve İnhisarlar Ve- kâletine takdim edilecektir. Kahve ve çay Şehirde dört aylık istihlâke yetecek stok var Mıntaka ticaret müdürlüğünün: tes- bit ettiğine göre şehrimizde dört aylık istihlâke yetecek miktarda, kahveve çay stoku vardır. Bu resmi stoktan başka gizli elirde külüyetii miktarda çay ve kahve bulunduğu anlaşılmış- tir. Hâlen İstanbul İthalât gümrü- | günde üç yüz bin çuval kahve stoku vardir. Yalnız bu mallar, piyasaya çı- karılamamaktadır. Sebebi şudur: Mev- cud kahve stoku, memleketimize İn- gütere yolu ile ve İngiliz takası ile getirilmiştir, Hesapların üç ayda bir tesviye edilmesi zaryridir; Navlunla- rın ise ne şekilde ödeneceği bir tür- 10 tesbit edilememiştir. Malümoldu- ğu üzere navlunların serbes döviz esa- #tüzerine ödenmesi başka; kliring he- sabrtr üzerinden ödenmesi obaş- ka muameleleri istilzam etmektedir. Bu pürüzler haltedilincebu'300' bin çuval kahvenin ithaline'imkâti hasıl olacaktır. Diğer taraftan piyasada yerli çay- larımızm hile-ile-Japon çayı olarak sürüldüğü ve bu şekilde ihtikâr yapıl dığı da anlaşılmıştır. Kahve ve çay işi'için yakında. bir karar alinaca- ğı ümid edilmektedir. Konservatuvarın kış faaliyet programı Konservatuar müdürü B. Ziya mü- essesenin kış mevsimi faaliyet progra mını hazırlıyarak dün Vali B. Lütfi Kırdara getirmiştir. Bu sene bilhassa senfonik orkestra konserlerine dâh& fazla ehemmieyt verilecektir. Yarın mektebin kayıt ve kabul imtihanları- na başlanacaktır. Üç kız enstitüsü Marif Vekâleti bu sene yeniden Af- yonkarahisarda; Alt Çetinkaya, Kay- seri ve Sıvas kız enstitülerini tesis et- miştir. Bu enstitüler bu sene tedrisa- ta başlıyacaklardır, İSTANBUL HAYATI Topsuz, tüfeksiz konuşamaz mısınız?.. Alınını uğuşturarak yanıma oturdu? — Çok yoruldum. Şurada bir kah- ve içip. biraz başımı dinlendireyim bari; Garsonun masaya: bıraktığı gaze- teyi dudak bükerek dirseğile itti, son- ra birdenbire önüne çekti; — Bir kaç gündenberi gazete oku- madım, Şöyle bir göz gezdireyim... Birinci sahifenin irili ufaklı, kars makarışık serlâvhalarına baktı; «Ru- men Başvekilini vurdular», «Bükreş- te bombalar patladı», Varşovada kanh çarpışmalar devam ediyor, «Amerikalılar silâh satacaklar.», «Bo- hemya ve Slovakyada isyan hareket- leri», «Garp cephesinde bombardı- manlar yapılıyor», «Şark cephesinde her İki tarafın verdiği insan zayiatı- nın blânçosu.» ilh... Kaşları çatılıyor, gözleri şaşılaşı» yor, asabiyetten dudakları titriyordu. Momurdana homurduna iç sahifede- ki serlâyhaları da gözden geçirdi; «Sarbrük iki ateş arasında kaldı», «Fransada bir Teslihat Nezareti ku- ruldu., «İngilterede altmış fabrika silâh yapıyor.»... Parmakları gerildi, dişlerini gıcırdatarak gazeteyi çekip avuçları arasında buruşturdu, yuğur- du, bir yumak gibi fırlattı, — Oof... Çıldıracağım. Garsooon... Bir kahve daha getir. Nereye gitsem karşıma tep, bomba, mitralyöz haya- leteri dikiliyor. Sokakta bir alıbaba raslıyorum, işten güçten bahseder- İ ken gene o kara hayalet araya giri- yor. Piyasa, ucuzluk, pahalılık der- ken muharebe bahsine geçiliyor. İş- tiha ile bir yemek yiyeyim, diye yor- gun ârgin sofraya oturur oturmaz radyoda harp gürükülerile lâkırdı büş- lyor; her lokma bir zehirli gaz bem- bası gibi. boğazıma tıkanıyor, Geçen gün elime bir gazete parçası geçti, hikâyesini okuyayım dedim. Tatlı bir aşk macerasile başlıyan hikâyenin ortasında gene tabancalar, bıçaklar araya girmez mi?.. Çıldırmak işten değil. Biraz daha yanıma sokuldu, yalva- rır bir tavırla elini omuzuma koydu: — Kaleminizin ucunu muharebe cephesine uzatmadan iki satır yaza- maz mısını7?.. Harpten bahsetmeden konuşacak bir kimse tanımaz mesi nız?.. Harple, darple konuşan en ya- kın dostlarımdan bile nefret ediyo- rum. Bana, bağdan, bahçeden, eğlen- ceden; aşk maceralarından bahsede- cek veya, hiç konuşmuyacak dostlar, arkadaşlar istiyorum. O sırada iyi bir tesadüf eseri ola- rak, dilsiz bir-ahbabrm içeriye girdi: — Hah, dedim; İşte, size istediği: niz gibi bir ahbap tanıştırayım. Asabi dostum bu tanışmadan pek memnun oldu, Dilsizle karşı karşıya geçtiler: Onun garip hareketleri be- rikinim hoşuna gidiyor, arasıra ya- vaşça bana dönüp mırıldanıyordu: — Oh, rahatladım. Topsuz, bom- basız ne güzel konuşma!.. Fakat zavallının bu sevinci: pek uzun sürmedi. Bizim dilsiz, parmak- Yarını acayip bir şekilde uzatarak, bom, bom, bom, diye muharebe tari- fine başlamaz m. Biçare dostum şap» kasını kapıp dar kaçtın Cemal Refik Çocuk kavgası Fatihte oturan 'Tulü isminde" bir çocukla Erdoğanismindeki arkadaşı kavga etmişler, Erdoğan Tulüü taşla yaralamıştır. ,,, Bisikletten düştü Müzaffer isminde biri, Fatihten bi- sikletle geçerken müvazenesini kKay- bederek düşmüş ve yaralanmıştır. Kamyon çocuğa çarptı Belediye Yollar şubesine ait ve $0- för Mehmedin idaresindeki kamyon Aksarayda dört yaşlarında Safinaz is“ minde bir çocuğa çarparak yarala mıştır. Şüpheli bir ölüm Şişli civarında oturan Etemin beş aylık çocuğu Oyal dün evde salınca- Eının içinde ölü olarak bulunmuştur. Vaka müddelumumiliğe bildirilmiş, Aldiiye döktoru B. Enver Karan ta- rafından yapılan muayenede ölümün * sebebinin tesbiti için çocuğun cesedi Morga kaldırılmıştır. Müddetumumi. lik tahkikata başlamıştır, | i İ Ni