16 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Dünya siyasetinde petrolün rolü Dünya politikası üzerinde en kuvvetli tesir yapan âmillerin başında petrol bulunuyor. Bir memlekette ve bahusus şarkta petrol kokusunu alan dünyanın en büyük devletleri İngiltere, Amerika, Japonya ve Almanya ve diğerleri derhal biribirine karşı her türlü vasıta ve entrikaya müracaat ede- rek şiddetli savaş yaparlar. Son zamanlarda böyle bir muazzam siyasi mücadeleye Arabistan ya- rımadası sahne olmuştur. (Yemen) müstesna olarak inbat kuvveti ve ma- den serveti pek az olan bu ülkenin evvelâ şarkındaki Bahreyn adalarında petrol keşfedilmişti, Bu ada coğrafi vaziyeti itibarile Arabistanın mütemmimi ise de siyasi cihetten hükümdarlık hukuku ile birlikte İranın malı idi. Petrol keşfedil- dikten sonra İngiltere bu adaların İran ile münasebetini ve alâkasını kabul etmemişti, Fakat İngilizler zengin petrollerini işletmek hakkını Amerikalı- lara kaptırmışlardır. Çünkü bunlar Bahreyn adalarının mahalli hâkimi şeyhe müsaid mali şerait teklif etmişlerdir. Çok geçmeden Babreynin yanıbaşındaki (Alahsa) da yani Arap Suudi- ye devleti ülkesinin şarkında petrol bulunduğu keşfedilmiştir. Bunun işlet. me imtiyazını almak için İngiltere, Japonya, Almanya, Fransa ve İtalya şiddetli rekabette bulunmuşlar ve hükümdar İbnissuuda biribirinden daha müsaid mali teklifler yapmışlardır. Lâkin İbnissuud yakında bu büyük devletlerin arasında harp fırtına- ları kopacağını tahmin eylediğinden bitaraf kalacağına emin bulunduğu Amerikaya, göstermiş olduğu şerait ve mali menfaatler diğerlerinin yap- tıkları tekliflere nisbetle üçte iki nisbetinde daha aşağı olduğu halde işlet- me imliyazını vermiştir. Amerikanın bitaraflığı kendisine petrol siyasetinde şimdiden çok büyük bir menfaat temin etmiş oluyor, Asur ve Nineva'da bir çok sırlı ki- remit bulundu. Bu kiremitlerin üs- | tün din mitingleri, tarih fıkraları, kanunlar yazılmıştı. Bu kiremitler Kuyuncuk sarayk nım büyük bir odasına sıralanan ma- saların üstünde dururdu. Bu Ktipa- sarayı yapan da kral Asurbanipal âdi. Bu kral gönlünde İlim sevgisi ta- şıyan bir insandı. Günlerini Kitap- sarayda geçirirdi. Asurbanipalin Kitapsarayını kral Nabopolasar ile Ciyaksar mahvetdi- ler; ilmin kiymetini bilmiyen bu iki adam bütün kiremitleri kırdılar, Bunlardan bir kaç tanesi Londrada British Museum'dadır. * Do Tik kitaplar Mısırda yazıldı. Papi- rüs üstüne yazılan bu kitaplardan KITAPSARAYLAR AKŞAM ilk defa Osimandia bir Kitapsaray vücude getirdi. Meşhur İskenderiye Kitapsarayı da milâddan önce 4 üncü asırda ku- ruldu. 7,000 cild eseri vardı. 3 üncü Ptoleme Mısır kütüpbane- lerini ihya etti. O devirdeki bütün eserler el yazısı idi. İskenderiyeye ge len her yolcudan: — Kopyesini alalım, eseri iade ede- riz! deyip yanındaki kitabı alınır, kendisine kopyesi verilip aslı Kitap- saraya konurdu. Bu suretle İskenderiye Kitapsara- yında Yunan eserleri toplandı. İskenderiyede mahsur kalan Sezar Mısır donanmasına ateş verdiği za- man yangın şehre sirayet etti, İsken- deriye kütüphanesi de yandı, Kadim Yunan eserlerinin asılları da bu su- retle ortadan kayboldu. Yüksek Yer yüzünün en yüksek şehirleri şunlardır; Meksiko. Nufusu bir mii yon. Rakımı 2.356 metredir. Kolumbia Sante - Fe. Nüfusu 150 bin, Rakımı 2.645 metredir. Ekuatör de Kito, Nüfusu 90.000. Rkımı 2.850, Peru da Güzo, Nüfusu 50.000, Ra- HAR Sever misniz? Eski Romalılar çok severlerdi, onlardan bu sevgi Golualı- lara geçti: Her gün,haer geceher şeyle hardalı yemeğe başladılar, Orta çağlarda Dijon şehrinde har- dalcılar çoğaldı, Büyük bir değirmen taşile hardal taneleri öğiltülür, sirke- ye karıştırılır, hardal yapılırdı. Bu iş çok mühündi ve şehirler o A A LA Çobanisa köyü mektebe kavuştu şehirler kımı 3.200 metredir, Bolivya da La Paz, Nüfusu 110,000. - Rakımı 3.700 metredir, Adis.Ababa'nın rakımı 2.400 melre- dir, Yüksek rekoru Peruda, Kerro dö Pasko köyündedir. Bu köyün 15.000 nüfusu vardır. Rakımı 4.350 metredir. DM.L devirlerdeki belediye reisleri, meclis âzaları her gün hardalciları teftiş ederler, tanelerin itina e övütülüp İyi cins sirkeye karıştırılmasına neza- ret ederlerdi. Hardal orta çağın belli başlı gıda maddelerinden, biridir. Bugün hâlâ en iyi hardal Dijon şehrinde yapılır. > Manisa (Akşam) — Manisa ve kazalarile köylerinde kültür hareketleri Şök canlıdır, Merkeze bağlı Çobanisa köyünde köylüler çocuklarını okutrna- Ea büyük bir fodakârhkle beş sınıflı bir ilkokul yaptırmışlardır. Üç bin küsür raya mal olan bu binanın iki bin lirası halktan toplanmıştır. Geri kalan kısmı da yakında tamamlanacaktır. Mektebin açılma merasimini Edirne mebusu Osman Şahinbaş yapmıştır. Yukarıdaki resim bu merasinde alınmıştı, Askeri ve iktisadi tedkiklerin vardıkları netice : Almanya ve Italya harbi kaybede- cektir ! Yazan: Winsto rm w mil Yıldırım harbi nazariyesine göre, havadan vürulacak «nak-avt darbe- si nin arkasından, zaferi takviye maksadile, tanklar, motörlü topçu ve piyade kuvvetleri tarafından da sür atle İlerliyecek bir taarruz yapılması lâzımdır. Mihver devlelleri tarafın- dan Garpte yapılacak böyle bir taar- Tuzun gayesi, Fransayı istilâ etmek, Fransiz ordusunu mahvetmektir. Eğer Almanya; İtalya ve İspanya tarafın- dan tam bir askeri iş birliği temin edebilirse, bu devletlerin nüfusları nın birbirine katılmasile hasıl olacak aded üstünlüğü karşısında, Fransa öldden tehlikeli bir vaziyete düşer; ihtimaller, bire karşı dört, aleyhine döner;düşman, Fransanın Akdeniz kapısını kapamak üzere, Katalonya ve Savua hududlarından; ve ordula- rının esas kısımlarını çevirmek ve mahvetmek maksadile de, Belçika ile İsviçre üzerlerinden taarruz edebilir, Fakat, daha ihtimamlı bir tedkik, Fransanın vaziyetinde o kadar telii- ke bulunmadığını meydana çıkarma» ğa kâfidir. Filhakika, General Fran- co henüz yarım milyon insanı silâh altında tutmaktadır; fakat, memle- ketin içinde, pek az evvel boyunduruk altına alınmış milyonlarca muhalif halk varken, Franconun, bu ordusunu her hangi bir sergüzeşte atacağına ihtimal verilemez. İtalya, 45 milyonluk nüfus kütlesi- ne güvenmektedir; fakat techizatı, sna kaynakları ve muharebe vasıf. ları öyle bir vaziyettedir ki, bu 45 milyonun ancak yarısını hesaba al mak doğru olur. Buisö, Fransanın aleyhine olan ihtimalleri bire karşı iki buçuğa İndirir. Diğer taraftan, «çok kimseyi korkutanın çok kimse- den de korkması lâzıms geldiği için, gerek Almanya, gerek İtalya, kuvvet- lerini bir çok cephelere dağıtmak meçburiyetindedirler. Şimdiden, İtlalyanm, Habeşistan, Ubya, İspanya, Armavudluk ve on iki adalar gibi deniz aşırı topraklarda beş ordusu vardır. İngiltere bakımın- dan bu beş ordu, İtalya tarafından, talih ve kadere terkedilmiş boş kur- ban gibidir. Şimal denizinde İngiltereyi, Baltık denizinde İsveç ve Rusyayı da hesa- ba katacak olursak, Almanyanın on iki hudud komşusu vardır ki, bunla- rın hepsine de kendisinden endişe etmek için sebebiyet vermiş bulun- maktadır, Binaenaleyh, Almanya, şarkını ve cenubu çarkisini muhafa- za etmek Üzere külliyetli kuvvet ayı mak mecburiyetinde kalacaktır, ki bu suretle, garpteki taarruz harekâtına, kuvvetlerinin beşte birinden pek fazla. sını tahsis edemiyecektir. Bu da, yak hiz Fransanın aleyhine olan ihtimal leri, hire ikiden aşağı düşürür; ve Ak manların bu bire iki falkiyeti de pek $. kısa bir zaman sürer. Halbuki, bugün, iyi silâhlanmış, zinde ve manen kuy- vetli bir müdafaayı yıkmak içinen az bire dört nisbetinde faikiyet lâ- zımdır, Eğer, muhtemel bir hava harekâtı tesna, Pirene hududu ile; Fransaya ve tÂLI bir yanıllma taarruzu (1) müs- mütekarib bir şekilde giren ve müs- terli düşman kuvvetlerini ayn ayn imhaya elverişli olan Alp geçidleri- ni (bütün bir tarihte, İtalya tarafın. dan Fransanın muvaffakiyetle istilâ- a Alman ve italyan kara kuvvet- lerinin karşılaşacakları mania Hollanda ve isviçre üzerinden yapılacak bir taar- ruzda aşılması çok müşkül manilerle karşılaşacak n Woodside Çeviren: H. Kip sına aid hiç bir misal olmadığı halde, Fransa tarafından İtalyanın bir çok kereler, İtalyaya doğru mütebald (convergent) olan, bu geçidlerden (Devama 7 nci sahifede) i (1) Yanılma taarruzu — (Diverston) - lanmak istiyeceği o kuvvetinden bir kıs mını; o sahadan uzak bir noktadaki mü- him bir hedefine taarruz suretile, üzerine” çekmek ve orada oyalamak maksadile yapılan ve düşmunin tesbit edilmesi arsı edilen kuvvetinden daha ez bir kuvvetle Yapılması matlüb olan, talt bir taarruzdur, (Mütercim) Amazonlar kimlerdi? . Karadeniz kıyılarında Amazonlar dev- rine ald bazı taşların bulunduğu haber verilmektedir. Rubensin Amazen muharebelerini temsil eden bir resmi Sekizinci asır Bohenyasında da Grek efsanelerine benzer garip Amazonlar var- dı. Bunlar Vlasto isimli birkadının idaresi altında askeri şekilde, hattâ sivili hayatta Amazon, Kurunuulida OKapadosyada (şimdiki Sıvasta) Thermodon kıyıla- ve kendilerine kaleler yas rında (we şimdiki Terme) yaşayan muha- rip kadınlara verilön isimdir. Grekçe teşkilâtlandılar Pip Bohemya dükü Przemyalas'la sekiz wi ne müddetle muharebe ettiler, Ellerine «memesiz» demektir. Bunlar, Anadolunun içinde epeyce fütuhatta bulunmuşlarımış. Amazonların, yani kadın cengâverlerin Asyada, Afrikada ve Amerikada zaman geçen erkekleri öldürüyorlar, yahut köle getiriyi: saman türedikleri efsane ile karışık tari- hi hakikattir. Yunan efsanelerinin bah- sestiği Amazonlar, Karadeniz sahlllerin- etti Amazon nehrinin ini de bundandır, Fakat Orellana'nın burada v de ve Şimali Afrikada yaşıyanlardı. Ana- doludakiler - masallara inanılırsa - ço- yardım eden kadınlarla dövüştüğü, daha kuvvetli bir ihtimaldir. Her halde Ameri- cukluklarında sağ memelerini yakarlar, kada bu tarz bir kadın toşkilâtna rasla- yahut o kurutarlarmış; böylelikle oku Ainadı, F daha kolay çekmek kabiliyetini elde eder- lermiş. Civar memleketlerin insanlarilş Tarihçe kati suretle tesbit edilmiş ticarete girişirler, erkek çocuklarını da babalarına gönderirlerdi. Kraliçelerinin, yahut kahramanlarının Amazonlurdır. Fransanın istilâsı esnasında —. Jardır, meşhurları, oSphione, oMenslipps, iles, Thalestris'tir. alippe, kemerini Hep kül'e vermiştir. Hippolyte Yunanistan Atâlgus kısmını istilâ olmiştir. Penthesilde Trua'nın müdalaasına koşmuş ve Aşl tarafından öldürülmüştür, Thalesiriş İs- kenderi uiyapet etmiştir. Azada Gkitlerin de Amazonlarından bahsolunur, Bunların kraliçesi Thomyris, Cirus'u yenip öldürmüştür. Şimali Afri. Amazon hikâyeleri bir çok eski ve sansikâriara (oİlhâim menbaı olmuşt Hattâ beşinci asırda Efesliler tarafından, Amazon heykeli dizmek için bir de müsa-. baka açılmıştır. Buna en büyük heyi : irak ctti. Bu güne kadar İni on heykelleri o di En meşhurlarınmn asılları dadır. >