6 Temmuz 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3
6 Temmuz 1939 AKŞAMDAN AKŞAMA Eğlence yerlerinde yüzde 20 - yüzde 30 ucuzluk İstanbulda bazı şeyler pek ucuz, ba- uları pek pahalıdır. Meselâ gıda maddelermin en esaslılarma diyecek yoktur, Bir aileyi sabah, akşam doyu- racak bir toriği on, on beş kuruşa al. dığımız günler olur. Muhtelif sebzeler, yoğurt, kavun, karpuz, hep tabiatin bize verdiği ve fakir, zengin bol bol is- tifade ettiğimiz nimetlerdir. Ciğer, pa- ça, ilh... Diğer memleketlere kıyasla bizde bunlar «para ile değil!» denecek ehvenlikte... Almanyadan gelen biri anlatıyor: Vitrinde bir beyin görmüş, Çoktandır gurbet ilde böyle şeye rasladığı yok. «Aman, girip alayım!» demiş. Kaç pa- ra isterlerse istesinler; verecek, — Lütfen şu beyini bana sarınız. — Hani reçeteniz? Meğer o kadar nâdirmiş ki hasta- lara mahsusmuş! Biz bir yeyip bin şükredelim. ... Buna rağmen, hemen ber medeni memlekette eğlence sudan ucuzdur. (Hattâ bizim başka şehirlerimizde: Meselâ Bursada, havuz başılı, manza- ralı, tente iskemleli bir kahveye girer- sin, Konsomasyon 5 kuruş!) Bütün garp şehirlerinde beş kuruş, on kuruş, yirmi kuruş muadili paralar, eğlene- bilmek, dinlenebilmek, nefes alabik mek için vahidi kıyasilerdir. Bizde ise şimdiye kadar Üç, beş arkadaşın, ya- hut üç, beş kişilik bir ailenin bir ara- ya toplanıp: «Haydi bu akşam biraz gezelim!» demesi, yahut «Şu pazarı evin dışında geçirelim!» arztsunu iz- har etmesi kaça patlar? Bizde vahidi kıyasiler kuruş, çeyrek değil, maazal. lah Tira, beş lira; hattâ elli lira... ... Dr. Lütfi Kırdar bu nisbetsizliği ve münasebetsizliği göz önüne aldı. Eğ- lence yerlerini ucuzlatmak için teşeb- büslere girişti Belediye İktisad müdü- rü B. Saffetle Daimi encümen âzasın- dan arkadaşımız Selâmi Sedes ve kay- makamlar günlerce devam eden uzun tedkikler neticesinde, bütün eğlence yerlerinin tarifelerini yüzde yirmi, yüzde otuz nisbetinde ucuzlatmışlar, | Artık hiçbir yerde elli, altmış kurus sa kahve yok! Su her yerde 5 kuruş! (Yalnız Adalarda, Floryada kırk para zam.) Yemek veya okonsomasyonlardan sonra içilecek kahveler, yerine göre $ veya 10 kuruş, Şayet bir yerde müzik, humüra filân var diye fiatlere zam Yapıldıysa, ancak birinci konsomasyon pahalı... Ayni müşteri diğer şeyler de smarlarsa ucuz fiatler tatbik edile cek: (Bunun böyle olmasını gazele- Mix temetni etmişti, Karilerimiz ha- tırıyacaklardır.) Pazar günleri dünyanın her yerinde eğlence mahalleri ucuz olur. Bizde ise “halk nasıl olsa geliyor!» diye paha- Uydı. Bu cümleden olmak üzere plâj- larda pazar günleri yüksek tarife tat- bik edilirdi. Bu da kaldırıldı, Belediye, gelecek seneye kadar bir- çok noktalarda daha ucuzlamalar ya- Pacak, Li Şimdiki vaziyette 54, 20, 94 30 dere- cede tenzilât, olduğu için, halkımız eğ- ŞEHİR HABERLERİ Dmilyonluk istikraz Belediye 400 bin liralık ilk taksiti aldı Belediyeler bankasından alınacak beş milyon liralık istikraz mukavele- sini vali namına imzalamak ve bu muameleyi neticelendirmek üzere An- karaya giden Belediye muhasebecisi B. Muhtar şehrimize gelmiştir. Mu- kavele imza edilerek teati edilmiş ve ilk taksit olarak dört yüz bin lira | bankadan alınmıştır. Bu paranın 160 bin lirası Belediyeye gelmiştir. Dört yüz bin lira ile Eminönü ile Unkapa- nı arasında yapılacak İstimlâklere devam edilecektir. Bundan başka 1 eylülde 500, 1 teş- | rinievvelde 200, 1 kânunuevvelde 360, | 1 martta 500, İ nisanda da 500 bin lira ki 939 malt senesi İçinde beş mil- yon liranın 2.460,000 lirası alınacak- tar. 940 mali senesi içinde de müte- baki 2,540,000 lira muhtelif taksitler- le alınacaktır. Umumi meclisten alnan karara güre Belediye bu istikraz için hiç bir karşılık göstermek mecburiyetin- de değildi, Ancak banka ile yapılan mukaveleye oktruva rüsumunun lâğ- | vından sonra Belediyeye terkedilen gümrük hasılatının yüzde onu bu İs- tikraza karşılık olarak gösterilmiştir. Mukavelenin umumi meclis tarafin- dan 31 ağustosa kadar tasdiki lâzım geldiğinden gümrük gelirinin yüzde on hasılalının İstikraza karşılık gös terilmesi için bu tarihe kadar umu- mi meclis fevkalâde bir toplantıya çağınlacaktır, Meclisin bu fevkalâde toplantısın- da. Nafia Vekâletinin tasvibine arze- | dilen beş senelik imar programı da tasdik edilecektir. Üç yere yıldırım düştü Nüfusça zayiat yoktur Dün sabahki yağmur esnasında Acıbademde muallim B. Galib'in köş- küne yuldirım düşmüş, çatı kısmı İle elektrik tesisatını tahrib eylemiştir. Nüfusca bir zayiat olmamıştır. Bundan başka; Selimiye kışlası ar. kasındaki bir alurla; Büyükçamlıca cmldesinde bir arsada bulunan çam ağacına yıldırım düşmüş ve düştüğü yerler yanmıştır. Beykoz kaymakamı Diyar- bakır vali muavini oldu Beykoz kaymakamı B. İhsan, Dİ- yarbakır vali muavinliğine tayin edil- miştir. £ Kendisi, uzun zaman İstanbulun muhtelif (kazalarında kaymakamlık yapmış, kıymetli idare memurlarımızdandır, 4118088080808 SENA NENEENEN 084) listeler gösterilecektir. Bu şeraite riayet etmiyenleri, halk, kaymakamlara bildirmeli... Ancak ehalinin mütemadi kontrolü temin edilirse, Belediyenin ucuzlat- (VA - Nü) Karilerimizin mektupları İzmir sigaraları Dikkat ediyor musunuz: Çoğu kim- senin cebinden İzmir sigarasının be- yaz paketi çıkıyor. Yirmi beş sigara yirmi kuruş, Gerçi biraz pahalı amına halk rağbet elti. Fakat ne yazık ki bermutadoda bozuldu, Ekseriya paketlerin içinden yarı yarıya gevşek sigaralar zuhur ediyor. Vaktile Yeniceye hayli rağbet var- di. O tukızlaşı. Sonra Yenice içen- ler onbirliğe rağbet ettiler. O da ber- batlaştı, Ayni felâket, İzmir sizara- sının başına geliyor. Kartlerimizden aldığımız mektup- larda bu standardsızlıktan şikâyet edilmektedir. Mecidiye köyünde yapılacak haslane Mimar, plânı hazırlamak üzere tedkiklere başladı Mecidiye köyü arkasında Bölediye- ye aid arsada yapılacak büyük hasta- nenin plânlarını tanzime memur edi. len Fransız hastaneler mimarı B, Val- ter dün sabah Cerrahpaşa hastane- sine giderek yeni hastane binası plâ- nı etrafında Belediye fen müdürü B. Nuri, Beyoğlu hastanesi baş hekimi Dr. Fikret, Cerrahpaşa hastanesi baş hekimi Dr. Esad ile beraber tedkikler- de bulunmuştur. Yapılacak hastane ileride 1000 ya- tağı Ihtiva etanek üzere şimdilik 500 yatakh olacaktır, Plân 1000 yataklı olacak, ancak vilâyet şimdilik 500 yataklık kısmını yaplıracaklır. Fakat, şehircilik mütehassisı B, Prost Meci- diye köyile civarının nâzin plânını hazırlarken şimdi hastane binası için münasib görülen bu arsayı villâların inşasına müsald olarak hazırlamış ve onâ göre bazı yollar çizmişti. Şimdi hastane yapılmasına karar verildiği. ne göre B. Prost da plânunı ona göre tadil edecektir. Büyükadaya temmuz sonuna doğru su verilecek Büyükadaya su vermek üzere boru döşenmesi işi hemen tamamen ikmal edilmiştir. Şimdi su vermek için diğer tesisatın ikmaline çalışılıyor. Su gemi- lerinin yanaşacağı Maden tarafında» ki iskelenin inşası da bitmek üzers- dir. Yapılacak depo ile motörlerin iş- letilmesinden sonra temmuz hihaye- tine doğru abonelere su verileceği tahmin ediliyor. İstimlâk edilecek binalar Beyazıdda inküâb müzesi önünde ki dükkânlarla Yerebatan sarayı üze- rindeki “binanın ve Büyükadanın cu deposu ittihaz edilecek Kadıören mev: kiindeki sahanın istimlâki için dafmi encümen tarafından verilen menafli umumiye karari Dahiliye Vekâleti tarafından tasdik edilerek Belediyeye bildirilmiştir. Belediye bu İstimlâk muameleleri- ne bugünlerde başlıyacaktır. Kilise duvarından düştü Balatta oturan on yaşlarında Mus- tafa isminde bir çocuk Balat kilisesi duvarından düşerek kolu kırılmış, musevi hastanesine yatırılmıştır, Bay Amcaya görel... — Sanıyorlar ki gözlerine kestir. Dolmabahçe stadı İnşaat yakında münakasaya konacak Dolmabahçe stadyomunun inşa edileceği eski Istabllâmire binasının beden terbiyesi umum müdürlüğüne devri hakkındaki Maliye Vekâleti ka- Tarı beden terbiyesi umum müdürlü- ğüne ve Belediyeye tebliğ edilmiştir. Bu binada bulunan Maliye Vekâle- tinin kırtasiye deposu İzmitte kâğıd fabrikası yanındaki yeni depo bina- sına nakledilecektir. Maliye Vekâleti evrakı matbua deposu da Istanbulda kiralanacak bir binaya nakledilecek- tir, Beden terbiyesi müdürlüğü binayı derhal yıkıcıya verecek ve yakında kati şeklini alacak yeni stadyom sü- hası inşaalını münakasuya koyacak- tır. Belediye, stadyomun inşası için bir milyon lira tahsis ettiğinden bu parayı üç sene içinde beden terbiyesi müdürlüğü emrine verecektir. Belediyeden açıkta kalan memurlar yerleştiriliyor Yeni mali sene kadrosile açıkta kalan memurlardan Belediye şirket- ler komiserliği kontrolörü B, Memduh Belediye sıhhat işleri müdürlüğü mü- meyyizliğine tayin edilmiş ve mhhat işleri mümeyyizi B. Mehmed Ali de teftiş heyeti mümeyyizliğine nakle- dilmiştir. Bundan başka açıkta kalan memurlardan 17 ücretli ve 16 maaşh memur da münhallere tayin edilmiş- lerdir. Bunlardan başka daha bazı me. murlar da bugünlerde tayin edilecek. lerdir. Belediye açıktaki memurları mümkün olduğu kadar ve tedrici su- rette yeni vazifelere yerleştirecektir. Belediye teftişleri arttırdı Eğlence yerleri için yeni fiat | tarifeleri hazırlanıyor Eminönü ve Beyoğlu muntakaları- na ayrılan Belediye müfettişleri yaz münasebelile gazinolarda, bâhçeler- de, mesire yerlerindeki büfeleri, ha- mam, berber dükkânı, plâj, fırınlar, lokantalar gibi yerleri sıkı surette tef- tiş ediyorlar, gördükleri kusurlara göre ceza zabtı veriyorlar, Bazı yerlerde henüz 938 senesi fa- rifeleri tatbik edilmektedir. Belediye bu terifelerdeki | fintleri halkin aley- hiride gördüğünden yeni tarifeler ha- zırlamağa karar vermiştir. Bu gibi yerler üç sınıfa tefrik edilmek sure- tile ayrı ayrı fiat Hstelerine tâbi ola- caktır. Daimi encümenden çıkacak formülden sonra yeni tarifeler tasdik edilecektir. İnkılâp müzesi pazartesi günü açılacak Beyazıddaki eski medrese binasın- da tesis edilen inklâb müzesi önü. müzdeki pazartesi günü saat 17 de merasimle açılacaktır. Açılma mera- simi, Dr. Lütfi Kırdar tarafından ya- pılacaktır. Maliyet hesabında dikkat | edilecek bir nokta Herhangi bir sanayi şubesinde, maliyet hesabı yapıldığı zaman, en evvel göze çarpan mesele, memurin kadorsudur. Acaba memurin kadro- sunu daraltmak suretile bu meseleyi kökünden halletmek kabil olabilir mi? Buna imkân görülmüyor. Bir sanayi müessesesinin maliyet hesap- larında, maaşlı ücretli bir kaç me- murun tesirinden ziyade başka he- sapları aramak daha faydalı ve daha isabetli neticeler verebilir, meselâ; makinelerin âlât ve edeva yedek parçaların komisyon ücreti gibi... İd- dia edildiğine göre, yarım milyon İli- raya kurulması kabil olan, bilmem hangi fabrika, makine komisyoncu- luğu yüzünden 750 - 800 bin liraya mal olmuştur. Yüksek komisyonlarla fabrika kurmak, en kârli en büyük işler arasına girmiştir. Bu yüzden ne kadar iş adamlarının zengin olduğu malümdur. Yarım milyon liraya kurulan bir fabrika, komisyon vasıtalarile 600 bin liraya mal olursa pek tabii olarak bu fabrika veya bu fabrikayı idare eden şirketin de idare masrafları pek yüksek olur. Şimdi bu idare masrafınt azaltmak için, bir kaç memuru İşin- den çıkarmak ne dereceye kadar fay- dalı bir usuldür?... Her şeyden evvel, idare masraflarını tahfif etmek üzere fabrika tesisatına yeniden kıymet takdir etmek lâzımdır. O zaman an- laşılacak ki mevcud tesisatın kıymeti, komisyonlar yüzünden çok artmıştır. Bundan başka dikkat edilecek bir mesele daha var. Fabrikaların çoğu, amortisman masraflarını en kısa zâ- manda çıkarmak istiyorlar. Bu da, idare masraflarını arttırmaktadır. Amortisman masrafı kaç senede çı- kabilir diye klâsik bir kaide yok mudur? Varsa sanayi kanunlarma bir hüküm ilâve ederek, bunu bilân- çolarda kontrol etmek imkânı olamaz mı? Bütün bu meseleler, fabrikalarm idare masraflarını arttırmakta, no- ticede hayat pahalıığına sebebiyet vermekiedir, Buna karşı çare bulmak için memur çıkarmak tesiri pek az, basit bir usuldür. Hüseyin Avni sasaasssaseranesasssasm Çocuk Esirgeme Kurumu İstanbul Çocuk esirgeme kurumu senelik kongresini akletmiş ve mer- kez heyeti âzalıklarına: Profesör B. İnhan, Reşid Çavdar, Dr. Fethi Er- den, İbrahim Sabir Yücesoy, Hüsa- meddin Sunol, Bayan Hayriye Kırdar, Tevfik Kut, Bayan Refika Hulüsi Beh, çet, Dr. Mustafa Talât Özkan, Dr. İbrahim Zati Öget, Profesör B. Sem- seddin Günaltay, Dr. Ali Şükrü Şav- lu, Bürhaneddin Develioğlu, Dr. Kud- si Halkacı, Reşid Gökdemiri intihab etmiştir. Toplanan merkez heyeti, araların. dan Profesör İnhani reis, Reşid Çav- darı ikinci reis, Dr. Fethi Erdeni umumi kâtip, diş tabibi Hüsameddin Sunolu muhasebeci, Dr, Ali Şükrü Şavlıyı veznedar olarak seçmiştir. İtfaiye kursundan mezun olanlara diploma verilecek İlfaiyenin bu seneki kursundan mezun olanların diplomaları bugün- lerde verilecektir. Vilâyetlerden de kursa devam eden 26 kişiye de ayrı- ca diploma verilecektir. v
