1 Temmuz 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

jaştarafı T inci sahifede) çü 921 mukavelesini Pransız- arapmıstık, bu mükaveleyi de 4 #rxlarla yapıyoruz. Ve böylece i “wn Fransızlarla yapmış oldu- #5 mukaveleleri tashih etmek teyaret bir hukuki vaziyet hasil öle Ki, böylece Hatay hukuken ç#yerde geçmiş Cemiyeti Akvam leleri vesaireleri tamamen ber- İilmiş oluyor. Mi ve - Suriye yeni hududu 'ay için yapmış olduğumuz malann İkinci hükmü Hata. ududunun tesbiti olmuştur. Da- miyeti Akvamda mesele mevzuu Iduğu z ı eski İskenderun fının hududları e olarak alın- ? böylece Hatay devletinin hu- fı harita üzerinde ve yazı İle Üesiililmiş idi, Bilâhare iki tarafın askâeyetleri marifetile bir buçuk sendlar süren sıkı bir mesaj neti- cesibu hudud, kâğıdlar üzerinden alıpk topraklar üzerine nakledil Mişti > Eiyin top , k üzerine nakledilmiş olan İdudun wz üç noktasında ufak ilât yapıldıktan sonradır ki, bu hlud'Türkiye ile Suriyenin ye- ni hdldunu teşkil edecektir. #mind köylülerinin fedakârlığı Hav devletinin hudüdlar de ydlmış ol dilât cenub üzerin- rı ve toprakları ile kır. Bilm i Hataya ilk nadiyen tadilât 3 işlardır. (B eri işte, kâğıd üstünden ileri arasında Tü Hataya rab miş olân bu Türk köyünü tamamen irk topraklarına bırakacak bir şe (Alkışlar) dahilinde yüzel bir yol yan mesafeler rğir kl, bu yol £ prakları dal < hududun tashihine muvaf. işlerdir. Arzettiğim gibi b okta üzerinde tadilât yapıldıktan Mmra yeni Türkiye hududu bu tadi. ti ihtiva eden Hatay hududu ola. ıktar. Gayri Türk anasır #er bir hüküm, Türk olmak İst mİ) gayri Türk anasırdan kim vaj altı ay İçimde 'mahalli hükü- mi müracmât ederek bu arzusu- nubu Püyar hakkın (istimal edktir Böyle hıyar hakkını istimal “Âfr de nihayet 18 ay içinde Hatay traklarını terketmiye mecbur ola- ciardır. Binaenaleyh ancak 16 ay sadır ki, bunlar artık altı aydan iti- Ün hiç bir kimse o hakkı istimal ec viyecektir ve 18 aydan sonrada hiisimse Hat terkedemiyecektir, Ft benim Kansatim öyledir ki, Hâiy halkının Türkiyeye göstermiş sAğu alâka odur ki, adeta irk, cins İği olmaksızın o bu hıyar hakkının hi kimse tarafından istimal edilmi- yöğine ve Hatayı terketmiyeceğine kiiim, Eğer terkedecekler olursa 2a- 4 vatan sinesitide bulunmaya lâyik oluyan kimselerdir ki, bu suretle biz dbir safra atmış olacağız. Kati ve nihai hududlar nu takib eden bir hüküm de ya- zi iş olan hu HM glar old Mlerdir. K ” daha te la her iki taraf kendi toprak KN diğer tarafın emniyet ve İShi tehlikeye sokacak bir su m olan faaliyetleri bertaraf etmek vadinde bu- dan evvel, ler mevcut olanlar bu dövizleri para | lis, H ata) j İn Meha a VE ittifakla tasvib etti ”* Hatayla Türkiye arasındaki hudut taşları söküldükten sonra Antakya | Junmuşlardır. Bunu tâkib eden hü- kümler, müddeti bitmek üzere olan Suriye - Türkiye dostluk muahede- sinin yenisi yapılıncıya kadar yani 940 martının 15 ine kadar temdit &- dilmiş Bilunuyor. Mukavelelerin meriyet tarihi Nihayet mukavelenamenin ihtiva el- İtiği kuvvetli hükümlerden birisi de, mu- kavelenin meriyete gireceği tarihi tes- bit eden maddedir. Mukavele, mer- iyetin iki (otarafca tasdik muamele- sinin vukuundan sonra hazırlanacak tasdiknamelerin teatisi tarihidir. An- cak bu tarihde mukavele makbul ve r olacaktır. Fal ç bir var ati keyfiyeti 22 temmuzdan ile- r, Şayet giderse 23 olduğumuz meriyete gir. sesleri - Esa- mukâv n sonra yü, kati o olacaktır. - Bravo sen daha çok süratle 3 koymak için ye vekâ tertibat almış, Fransa bunu hüs- Büyük Millet e tasdik edilince gönderece- olan nü telâkki etmi: Meclisinde muk hususi kurye ile Parise ve hariciyenizce mümkün kavele 22 temmuzdan çok daha ey- vel mevkii meriyete girmiş buluns- caktır. (Bravo sesleri) Döviz Mukayeleğe diğer bir hüküm, Fran- sızlarla ecnebi tebaalarına aid olup ta Türkiyenin bura hakkındaki mev- zuatı Hatayda tatb başlanılmaz- yedlerinde ecnebi döviz- kaçakçılığına mani olmak için bizim koyduğumuz tedbirlere riayet şartile hârice götürmek hakkına malik ola- caklardır. Hataylı ve Suriyeli mütekaitler Anlaşmanın diğer bir hükmü de, Hataylı ve Suriyeli mütekaitler hak- kındadır. Elyevm bâzı Hataylı mü- tekaldier Suriye kasslarından teka- üd maaşlarını almaktadırlar. Keza bazı Suriyeli mütekmidler de Hatay kasalarından maaşlarını almaktadır. lar. Çünkü üç hükümet arasında bir anlaşma yapılmıştır. Bu anlaşmanın icabı her biri tekaüdlere maaş veri- yor. Sene nihayetinde bunlâr hakkın- da muhasebe yapılıyor. Mukâveleye koyduğumuz madde, yarın Türk ola- cak olan ve çoktanberi türk bulunan Hatay mütekaldlerinin Suriyedeki a- Jacaklarını ibra etmektir. Kezalik onlar da Suriyeli olup ta Hatay te- kaüd sandığından para alacak müte- kaidlerin hakkı için bizi ibra etmiş bulunuyorlar, Bu takdirde her kes kendi tekaüd- derile başbaşa kalmış bulunuyor. An- cak bizim Hataylı mütekaidler o için mukavelede her hangi bir ahkâm mev- cut olmadığı için mevzuubahis olma- dı. Yakında tetkik edeceğiniz Hatay aki kanuna hükümler | koyduk. Satın alınan Fransız emval $ © ve hukuku Bundan conra mukavplenin mü; him maddelerinden birisi de Hatay dahilinde bul Fransız eşhası gpüsusiyeye ve hükukiyesinin emyal nan menafi ve hukukunun satın alınma- A Büeihİr Sakin ame a 5 i 8 keyfiyetidir. Uzun ve mücadeleli olan bu mevzuda nihayet iki taraf tamamen bütün vaziyeti temizlemek olan ve istikbalde her hangi bir ihti- lâfa mahal vermemek için Hatayda bulunan bütün Fransız emval ve hu- kukunu Türk devleti muayyen bir fiatle salın almıştır. Bu muayyen fatin ilk tesbitinde 38 milyon frank olarak tesbit edilmiştir. Fakat mu- kaveleye 35 milyon olarak konmuştur, Bunun sebebini ayrıca arzedeceğim. Fransızlar tarafından bize vaki olan ve hakikatı ifade ettiklerini söyledik- lerine göre bize geçen emval, hukuk ve menafiini belibaşlıcasını teşkil eden listeye göz alacak olursak görü- i j t astarı . n frank takdir edilm rahiplere ait vardır. 500 bin frank tahmin edil miştir, Antakya, İskenderun elektrik şir. ketlerinin b iş vardır,13 milyon f#ank tahmin edil- miştir “Tütün rejisinin ki, bizim br raktığımız reji orada hâlâ yuşamak- tadır. İddia ettiği menafi 3,700,000 İranklır, İskenderun limanının bik cümle tesisatı emval, hukuk ve mena- fi için 6,309,900 frank istenmiştir. Ke- zalik bizde ömrü hitam bulmuş olan Fenerler şirketinin orada bir iki fe- neri ve tesisatı vardır, bunun için de bir milyon frank takdir edilmiştir. Cezair ve Tunus bankasının ahalide 1,800,000 frankı vardır, Fakat bu alacağı Hatay hükümeti za- manında Hatay hükümeti üzerine al- mış ve halki bü borçtan ibra etmiş- tir. Hatayın taksit taksit ödemek'e olduğu bu paruyı da bu münasebetle hesaba koymak ve arkasını kesmek istedik, Uzun bir silsile takib eden bu Takamların yekünu onların müvazi olarak iddia ettikleri rakama göre 52 milyon franktır. Biz bunu 36 milyon İranga bağladık. Fakat bilâhare Lüb- i nanda bulunan iki binayı konsolos- hane ittihaz etmek için Fransa hükü- meti iadesini istedi. Onun için 36 mil- yon frank olarak tesbit edilmiş olan tediye yekünumuz bir milyon frank noksanla 35 milyon frank olarak tes- bit edilmiştir. Yani Hatay devletinin topraklarının üstünde bulunan Fran- sız hukuki ve şahsi bütün menafli emval ve hukukunu ceman 35 milyon franga satın almış bulunuyoruz. Bu- nun büyük bir kısmı peşinen ve dö- viz olarak ve diğer bir kısmınıda kliring hesabile tedricen ödenecektir. Payas - İskenderun demiryolu Bundan başka arkadaşlar diğer bir hükümle Payasla İskenderun o ara- Sindaki şimendifer hattının mukave- lenin meriyete girmesinden evvel kumpanyalar tarafından bizim Dev- let demiryolları idaremize teslim edi- leceğine dairdir. Nihâyet Hatayda bir kaç seneden- beri çalışan hafriyat şirketlerinin mukaveleye merbut hakları tanzim edilmiştir. Birisi İngiliz, diğeri İngi- İz ve Fransız, üçüncüsü de Ameri. kâli olmak üzere üç Ş t mevcut tur. Bunlardan mukavele müddeti en uzun olanın müddeti 1941 sen nin nihayetinden evvel hitam bul- maktadır, Ve yine hükümler arâsın- da gördük ki, bunlar buldukları âe rı âtikadan sadece çift olanlarını alıp sokaklarında gezdiriliyor götürmek hakkını haizdirler, Bunlar mukavelelerinin hitamına kadar bi- zim tarafımızdan muteber addedile- ceğini kendilerine ifade etmiş bu- Tanuyoruz. Gene mukavelede yer bulmamakla beraber bu münasebetle geçişmiş olan resmi bir vesikadan da burada iki kelime ile bahsetmeyi faydalı görü- | yorum, Fransa hükümeti Suriyeyi her hangi bir üçüncü devlet lehine terketmiyeceğini beyan etmiştir, biz de bu beyanatı bir senet ittihaz et- tik. Yeni bir kudret ve yeni bir nüfuz kaynağı İşte arkadaşlar, bir kaç içinde hüli sikalar Hat rak anavat eden senetler. Bu ticelere I olmak için ve çetin bir müzakere de di. Evet arkadaşi uzun ve.çetin Ol vakit bir taraf diğer tarafın işini boz mağa çalışmadı, Bilâkis iki taraf işin en iyi hal şeklini ve en iyi hal zama- rını bulmak için yekdiğerine yardım etti, Ve meselenin meçhul noktaları- nı karşılıklı aydınlattı. İşte bu aydın ve karşılıklı yardım iki taraf için çoktanberi bir zaaf yatağı olan Ha- tay meselesini o şekilde ve öyle bir zamanda halletmiştir ki, bu bal şek- 1 ve zamanı yine iki taraf için yeni bir kuvvet, yeni bir kudret ve yeni bir nüfuz kaynağı olmuştur. (Alkışlar) Zaten umumi politikaları yekdi. gerine tamamen müvezi olan Tür- kiye ve Fransa Halay meselesinin hali üstünde yekdiğerinin elini o kadar samimi ve candan sıkmışlar. dır ki, bu ellerde ve bü ellere bakan gözlerde Fransa ve Türkiyenin nüfuz ve küdrellerinin arttığını anmamak kabil olamaz. (Bravo sesleri, alkışlar) Arkadaşlar bir kere daha sabit | olmuştur ki, Fransa hasmane vaki olan talebleri reddetmek hususunda ne kadar kuvvetli ise dostane vaki olan haklı müracaatları tedkik hu- susunda o kadar hak tarafdarıdır. Hatay meselesinde: davamız tama mile haklı idi Müracaatımız tâma- mile dostane vaki oldu. Ve böylece mesele her iki tarafın şerefini arttı- ran bir hal şekli buldu. Bu meselenin muallâkta bulunduğu anlarda bu iş iki devletin münasebatını zaman zâ- man ve için için yıpratmak gemirmek- le kalmıyor ve menfaatlerini iki ta- raf münasebatının bozulmasında gö- renler bu yara üstüne zaman zaman zehirlerini döküyor ve propagadaları- na geniş bir mecra veriyorlardı. Şimdi onlar bilsinler ki, bu yara tamamen tedavi edilmiş ve her çeşit propagan- dalara karşı kapılar sımsıkı kapan- mıştır. (Alkışlar) Sulhün samimi yolculari Bundan sonra sulhün samimi yol. Cuları olan Türkiye ve Fransa kökleri | in ve asırların derinliklerinde Türk - Fransız dostluğunun | sulh içinde vereceği yeni meyvaları toplamak için hazırlanıyor, Türk - Frasız dostluğundan şüphe edenlere tek tavsiyem Kendi şüphelerini bizim dostluğu- muzu mihenk taşına vurmağa kal kışmasınlar, Çünkü bu takdirde ken dilerini bekleyen yalnız hezimettir. kelime ki taraf uzun esi geçirs e filvaki “(Sürekli alkışlar) Arkadaşlar tasvibinize arzolunatı eser Şefimiz İnönünn sıkı emir ve taltmatlarile işlenmiştir. Ve kanaati. me göre Cümhuriyetimize yaraşan bir eser olmuştur. (Varolsunlar ses- leri) 7 Bunun tasvibini ederken derhal ilâve etmeliyim Ki, hükümetiniz yirmi senedir anavâ- tandan “uzak yaşıyan Hatayhların acılarını unutturmak kararındadır. İstiyoruz ki, mektepleri, yolları, sizlerden TİC& kanalları, limanları, ticareti ve zirağ | ti ile Hatay Türkün budud üzerinde. diklimiş aşılmaz ve erişilmez bir kâ&- lesi olsun.:(Bravo sesleri alkışlar) Öyle bir kaleyi o kalenin her taşında | Türkün kuvveti, Türkün kültürü, ve | "Türkün meedniyeti dokunsun. Ür Arkadaşlar daha dün vatanımızın harici emniyetini takviye eden k&- rarlar almıştınız. Bugün ilse Hatayı Türk topraklarına bağlıyân bir ka rTari almak üzeresiniz. Sizler bu ke , | rarı alırken ben de Cümhuriyetimi. zin altıncı ve çok uğurlu Meclisinin önünde hürmetle eğilerek ve bu ve- sile ile Büyük Atatürkün Büyük na- mıni sevgiler ve saygılarla anarak sözlerime nihayet veriyorum, (Bravo sesleri, şiddetli ve sürekli alkışlar) Hatiplerin beyanatı Hariciye Vekilinden sonra Kocaeli mebusu B. İbrahim Diblan, Kars me- busu B. Muhiddin Baba Pars, Niğde mebusu B, Cavid Oral, Parti müsta- kil grupu relsi B. Ali Râna Tarhan, i mebusu B. Sırrı İçöz, söz al r ve Türk milletinin şerefli bir gün daha yaşadığını ve bütün tari hince daima şerefli günler yaşadığı- üz ettirmişler ve Hatayın ana " yurda kâyuşmasından duyulan bü. © yük sevince işaret etmişlerdir. ' B, AM Râna bilhassa Türk - Fran sız münasebatındaki yeni zihniyetin artık şüphelerden, tereddüdlerden sıyrılmış olarak iki milleti biribirine ıyacağından hararetle bahsetmiş Müzakerenin okifayeti hakkında verilen bir fakririn kabulü üzerine maddelere geçilmiş ve anlaşmanın tasdik #dildiğine dair olan birinci © maddenin okunması üzerine kürsüs « ye gelen Rasih Kaplan -Antalya- bü” yük Atanın milil davaları, mili mü cadelenin o başlangıcındanberi Türk milletile berâber B. M. Meclisinin de £ halletmiş olduğunu kaydederek onun* “ , «Arkadaşlar Hatayı vuşturma zamanı gelmiştir bizimdir. diyerek Millet Meclisi kür. süsünde verdiği direktiften bahsey- lemiş ve bu direktifin bugün Mi Şef İnönünün ve onun hükümeti ta- rafından halledilmiş bulunduğunu * söylemiştir, , Hatip Sözlerine Türk milletinin hiç bir zaman ve hiç bir yerde esli yaşamıya tahammül etmediğini te barüz ettirerek nihayet vermiştir. Bu müzakereler sonunda kanun kabul edilmiştir, 3 Meclis, rüznamesinde bulunan di. Hatay anavatana ka. © ğer maddeleri de müzakere ettikten © | sonra pazartesi günü toplanmak © re Içtimaa nihayet vermiştir, Steno - daktilo aranıyor * Türkçeden maada İngülzee ve Alman. cayı da İyi bilen bir Bayan Daktiloya ihti yaç vardır. Bu bilgiyi haiz olanların & fasial mektupla Galatada 1055 No, posta kutüzüna yazmaları. KAPLİN Baç dökülmesinin önüne geçen yegi ne ilâçtır, Eczanelerden isteyiniz. Dr. FETHIİ LABORATUVARI t Cerrahpaşa hastanesi SİLE GEBELİĞİN İLK DE KATİ TEŞHİSİ) yors'yazıık Beyoğlu & Taksime” ' sokağı Ferah esli oküllürm ruzda açilarr «İsteyenlerin e